کجا مورچه فشنگی ببینیم؟
مورچه فشنگی (Bullet Ants) که در فارسی با نامهای دیگری از جمله مورچه گلولهای و مورچه گلوله زن نیز شناخته میشوند، یکی از خطرناکترین گونه در دنیای مورچهها و دنیای حشرات به شمار میآید. مشهورترین ویژگی این مورچه نیش دردناک آن است که گفته میشود درد نیش این مورچه دقیقا با درد گلوله خوردن برابری میکند و از این رو نام «مورچه فشنگی» یا "Bullet Ant" بهترین نام جایگزین برای نام علمی "Paraponera clavata" خواهد بود و آن را دقیق توصیف خواهد کرد. مورچههای گلولهای از نظر اندازه و جثه، بزرگترین گونه در بین تمام مورچهها به شمار میآیند. مورچههای فشنگی کارگر اندازهای معادل ۲.۵ سانتیمتر دارند و مورچه فشنگی ملکه در بین کل مورچههای دیگر بزرگترین جثه را داشته و از کارگرها بزرگتر است.
مورچههای گلولهای غالبا از شهد گیاهان یا صمغ درختان تغذیه میکنند اما گاهی مشاهده شده که این حشرات از سایر حشرات کوچک دیگر نیز به عنوان غذا تغدیه میکنند. در بین کلونی مورچهها، دسته خاصی از مورچهها مسئولیت جمعآوری غذا را بر عهده دارند. این مورچهها غذا و آب مورد نیاز کلونی را جمعآوری کرده و به داخل لانه میبرند. در لانه مورچهها تمام غذاهای یافته شده در جای مخصوصی جمع شده و سپس بین اعضای کلونی تقسیم میشود. این مورچهها معمولا در کنار درختان، علفها و گیاهان به دنبال غذا میگردند. نکته جالب در مورد مورچههای فشنگی این است که آنها همانند سایر گونههای مورچهها به صورت گروهی به دنبال غذا نمیگردند و جستوجوی غذا را به صورت فردی و مستقل انجام میدهند.
سایر مورچههای کارگری که باقی میمانند به دو گروه تقسیم میشوند و دو وظیفه جداگانه را بر عهده دارند. دسته اول مورچههای کارگری هستند که وظیفه حفاظت از لانه را بر عهده دارند و دسته دیگر مورچههایی که باید از نوزادان و تخمها نگهداری کنند. موزچههای فشنگی به طور معمول پرخاشگرانه رفتار نخواهند کرد و تا وقتی که خود را در شرایط خطر نبینند و تهدید خاصی را حس نکنند نیش نمیزنند و حمله نمیکنند. بنابراین اگر در شرایطی قرار گرفتید که یک مورچه فشنگی در حال حرکت بر روی بدن شماست، به هیچ وجه نترسید، آرامش خود را حفظ کنید و با احتیاط سعی کنید تا مورچه را به سمت جای دیگری هدایت کنید. با این کار به احتمال بسیار زیادی اتفاقی نخواهد افتاد و نیش نخواهید خورد! از سویی دیگر این نکته هم قابل ذکر است که مورچههای فشنگی یک کلونی رابطه چندان خوبی با مورچههای فشنگی کلونی دیگر ندارند و تا کنون درگیریهای زیادی بین مورچههای گلولهای دو کلونی جداگانه به چشم خورده است.
مورچههای فشنگی گاز نمیگیرند؛ آنها نیش میزنند!
مورچههای فشنگی برای حفاظت از خود نیش میزنند و ظاهرا نیش این حشره دردناکترین نیش در بین کل حشرات است! مورچه گلولهای بدترین نیش را در میان کل حشرات دارد و سم خاصی که از طریق نیش این حشره به بدن جانوری دیگری میرود، سمی است که بر ری اعصاب تاثیر میگذارد و کنترل انقباضات ماهیچهای را به دست میگیرد. بدن انسان در برابر سم این مورچه ایمن نیست در نتیجه مورچههای فشنگی میتوانند تهدید بزرگی برای گردشگرانی که قصد دارند از آنها بازدید کنند داشته باشند! مورچههای فشنگی گاز نمیگیرند؛ آنها نیش میزنند و افرادی که نیش این حشره را تجربه کردهاند، اغلب از این نیش به عنوان یکی از دردناکترین تجربههای زندگی خود یاد کردهاند. یکی از این افراد درد نیش این مورچه را « یک درد عمیق تکان دهنده که به تدریج با گذر زمان طی ساعات پیش رو قویتر و دردناکتر میشود» توصیف کرده است. در مورد نیش این حشره این نکته را مد نظر داشته باشید که نیش این جانور به هیچ وجه کشنده نیست و زندگی فرد را تهدید نخواهد کرد اما قطعا درد آن تا همیشه در ذهن فرد باقی خواهد ماند!
نیش مورچه فشنگی ۴+ است!
در زمینه درد حاصل از نیش حشرات مقیاسی وجود دارد که از ۱ تا ۴ شماره بندی شده است. عدد ۱ کمترین درد را نشان میدهد و عدد ۴ نماینده بیشترین درد است. در این مقیاس، درد حاصل از نیش مورچه فشنگی عدد ۴+ را به خود اختصاص داده است! نکته جالب در مورد این مورچهها این است که در کنار تمام نامهایی که به این خشره اختصاص دادهاند، به آنها «مورچههای شبانه روزی» یا «مورچههای ۲۴ ساعته» نیز میگورند چراکه درد حاصل از نیش این جانوران ۲۴ ساعت طول خواهد کشید و در بدن باقی خواهد ماند!
قبایل بومی آمازون و برزیل، مراسم خاصی را برگزار میکنند که در آن مردان جوان قبیله به مردان واقعی تبدیل خواهند شد و پس از انجام این مراسم سایر افراد قبیله، جوانهایی که از پس انجام این مراسم برآمدهاند را به رسمیت خواهند شناخت. انجام این مراسم به این صورت است که مردان جوان باید دستان خود را در درون دستکش مخصوصی ببرند که درون دستکش پر است از مورچههای فشنگی! این دستکشها از برگ درختان ساخته شده و در درون آنها تعداد زیادی مورچه فشنگی قرار داده شده است که در دستکش گیر کردهاند و بسیار عصبانی هستند! افراد جوانی که تمایل به رسمیت شناخته شدن دارند باید هر دو دست خود را درون دستکش فرو کنند و درد حاصل از نیش صدها مورچه فشنگی را به طور همزمان تحمل کنند. نکته عجیب اینجا است که این اتفاق باید در روزهای مختلف تکرار شود و جمعا ۲۰ بار انجام شود؛ فرد باید عین هر ۲۰ بار را سربلند بیرون بیاید تا به رسمیت شناخته شود!
زندگی مورچههای فشنگی به صورت کلونی است و لانههای این جشرات معمولا در کنار درختان است. هرچند که تا کنون بسیار مشاهده شده که مورچههای فشنگی لانههای خود را در نقاط دیگری ساختهاند اما اغلب لانه این حشرات در کنار درختان و گیاهان دیده میشود. این حشرات را میتوان در مناطق و کشورهایی همچون کلمبیا، اکوادور، ونزوئلا، پرو، آمازون و برزیل مشاهده کرد. از نظر جغرافیایی این مورچهها در آمریکای جنوبی و مرکزی یافت میشوند.
نظر شما در مورد مورچههای فشنگی چیست؟ آیا مایل به دیدن این حشرات از نزدیک هستید؟ آیا در مورد درد نیش این حشرات کنجکاو شدهاید یا تمایل دارید آن را تجربه کنید؟ نظرات خود را با کجارو در میان بگذارید.