روزشمار: ۱۹ آبان؛ تخريب ديوار برلين بين آلمان شرقی و غربی

سال ۱۹۴۵ بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم، متفقین شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه و شوروی که در این جنگ به پیروزی رسیده بودند کشور آلمان را به چهار بخش که هرکدام تحت کنترل یکی از آن‌ها بود تقسیم کردند. سه بخش تحت کنترل آمریکا، انگلیس و فرانسه بعداً یکی شدند و جمهوری فدرال آلمان که به‌عنوان آلمان غربی معروف بود را تشکیل دادند.

در بخش تحت کنترل شوروی در ۷ اکتبر ۱۹۴۹ یک دولت کمونیستی تشکیل شد که به جمهوری دموکراتیک آلمان یا آلمان شرقی معروف شد. با حاکم شدن مناسبات کمونیستی در آلمان شرقی شرایط اقتصادی و سیاسی آن به‌شدت ضعیف شد که این امر نارضایتی گسترده مردم را در پی داشت.

این ناراضیان به‌ویژه در برلین شرقی به‌دنبال شرایط بهتر زندگی راه برلین غربی را در پیش گرفتند به‌طوری که بر اساس آمارهای منتشره طی شش ماه اول سال ۱۹۶۱ تعداد ۱۶۰ هزار نفر از برلین شرقی به برلین غربی پناهنده شدند. این امر موجب عصبانیت دولت آلمان شرقی و اتحاد جماهیر شوروی سابق و کشورهای اقماری آن شد.

در پی این تحولات، «نیکیتا خروشچف»، نخست‌وزیر وقت شوروی، به‌منظور جلوگیری از سیل مهاجران آلمان شرقی به آلمان غربی دستور ساخت دیوار برلین را صادر کرد. دولت آلمان شرقی تحت رهبری «اریش هونیکر» در ۱۳ آگوست سال ۱۹۶۱، ساخت دیوار برلین را به‌عنوان «دیوار حافظ ضد فاشیست» آغاز کرد.

۱۴ هزار نظامی و ۶ هزار سگ تربیت شده، محافظت از این دیوار را به عهده گرفتند. این موانع برای آن ایجاد شده بود که مردم آلمان شرقی قادر به فرار به آلمان غربی نباشند. آمارهای ارائه شده حاکی است بین سال‌های ۱۹۴۹ تا ۱۹۶۱ میلادی حدود ۳ میلیون نفر آلمان شرقی را ترک کردند که دلایل عمده آن «نبود آزادی» و «سختی معیشت» در آلمان شرقی بود.

در سال ۱۹۶۳ «جان اف کندی» رئیس‌جمهوری وقت آمریکا از دیوار برلین دیدن کرد و خودش را یک برلینی خواند و قول داد از مردم برلين غربى با تمام وجودش پشتيبانى کند. این جمله مشهور او (Ich bin Berliner) به سرعت در همه جهان به‌خصوص در بین مردم آمریکا شهره یافت و تبدیل به یک شعار علیه استبداد حکومت کمونیستی شد.

زمان ساخته شدن دیوار برلین، یکی از نیروهای محافظ دیوار که افسری جوان به نام «کنراد شومان» بود در حرکتی جالب در برابر دوربین‌ها موفق به عبور از بخش شرقی برلین به بخش غربی شد که عکاسان و خبرنگاران از او عکسی گرفتند و آن عکس به سرعت در همه جهان پخش شد و تبدیل به یکی از جنجال‌برانگیزترین تصاویر سال شد.

اما همه مثل کنراد خوش‌شانس نبودند. واقعیت، خون‌های بسیاری بود که قیمت این عبور بود. هزاران تن از مردم آلمان، در سکوت و اشک، مرگ «کریس گوفری» ۱۸ ساله را شاهد بودند.

با این اتفاق، آلمان شرقی دولتی شناخته‌ می‌شد که به‌راحتی جان مردم خود را می‌گرفت. آخرین گلوله‌ی فرار به‌سوی آزادی را «پیتر فچر» خورد و جان باخت. دیگر جایی برای صبر نبود، مردم آلمان شرقی خشم ۲۸ ساله‌شان را فریاد «ما می‌خواهیم بیرون برویم» کردند و ناآرامی‌ها آغاز شد.

فریادها، پتک در دست مردم دو سمت دیوار شد و اتفاق تاریخی بزرگ افتاد. در ۹ نوامبر ۱۹۸۹، دیوار برلین رسماً فرو ریخت و در اول جولای ۱۹۹۰ دو آلمان دیگر بار متحد شدند. در جشن این اتحاد، سمفونی نهم بتهوون نواخته شد. بعد از این واقعه در سراسر آلمان به‌ویژه در برلین همه مردم به شادی و سرور پرداختند و سرانجام در ۱۲ سپتامبر ۱۹۹۰ اصل وحدت آلمان پذیرفته شد و دو نیمه شرقی و غربی آلمان پس از ۴۶ سال به یکدیگر پیوستند و آلمان واحد دوباره تشکیل شد.

تخریب دیوار برلین جرقه بزرگ و نقطه عطفی در اتحاد دو آلمان و نیز فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی محسوب می‌شود.

پس از فروریزی دیوار برلین، گروه موسیقی مشهور «پینک فلوید» اقدام به ساخت آلبوم دیوار (The Wall) کردند که نشئت گرفته از فروریزی دیوار برلین بود که این آلبوم و پس از اندکی هم فیلم The wall به سرعت تبدیل به نمادهای مقاومت و ایستادگی در برابر استبداد و استعمار شدند و باعث آغاز شدن بسیاری از اعتراضات در سراسر دنیا شد.

این‌ها، تنها واقعیت‌های تاریخی بود. چیزهای بزرگ‌تری هستند که در بیان اتفاقات از قلم می‌افتند. رویاهای آدم‌های اطراف دیوار را کسی روایت نمی‌کند. در کتاب‌های تاریخی، کسی نمی‌گوید که آرزوی بزرگ آدم‌های گرفتار آمده به دیوار، عبور است، رسیدن به آن رویای بزرگ که همانا آزادی است، آن چیزی که از پشت دیوار دیده نمی‌شود. عبور، با تمام خاطرات و خطراتش، به امید رسیدن به آن مفهوم بزرگ، آن آزادی رویایی، زمانی هدف بزرگ مردمِ گرفتار آمده به دیوار بود. شاید امروز خیلی‌ها فراموشش کردند. شاید آن آزادی را به مفهوم زندگی بهتر گرفتند، شاید آرمان‌گراهای آلمان شرقی ناامید شدند و آن آزادی که خواستند را نیافتند. شاید همه این‌ها سبب شده باشد در سپتامبر سال ۲۰۰۴، ۲۵٪ مردم غرب آلمان و ۱۲٪ شرقی‌ها، آرزوی ساخت دوباره‌ی دیوار را داشته باشند!

• به رسميت شناخته شدن ملت فلسطين در سازمان ملل متحد (۱۳۵۴ شمسی)
• آغاز هفته بين‌‌المللی علم، فضا، صلح
• شهر کوروش (Cyrus City) دراستیت مینه سوتا، یکی از کشورهای ۵۰ گانه عضو فدراسیون آمریکا، در کنار رود چیپووا Chippowa در منطقه پُپ ساخته شد.
• تجاوز هوایی آلمان به تونس در جريان جنگ جهانی دوم (۱۹۴۲ میلادی)
• تصرف الجزاير توسط متفقين در جنگ جهانی دوم (۱۹۴۲ میلادی)
• روز ملی و استقلال «كامبوج» از استعمار فرانسه (۱۹۵۳ میلادی)
• درگذشت شارل دوگل (۱۹۷۰ میلادی)