مهمترین جانورانی که در هاوایی زندگی می کنند کدامند؟

هاوایی جدیدترین ایالت آمریکا است که در سال ۱۹۵۹ توانست به یک ایالت مستقل تبدیل شود. هاوایی تنها ایالت آمریکا است که در اقیانوسیه واقع شده و به لحاظ موقعیت جغرافیایی، بخشی از قاره آمریکا نیست. این سرزمین، کاملاً از جزیره تشکیل شده است. در واقع چندین جزیره، موجب شکل‌گیری ایالت ‌هاوایی آمریکا شده است.

عجیب بودن هاوایی تنها به موقعیت جغرافیایی و جوانب سیاسی آن محدود نمی‌شود؛ بلکه شرایط زیستی این ایالت نیز در نوع خود منحصربه‌فرد است. دور بودن هاوایی از دیگر مناطق جهان، زمینه را برای رشد موجودات بومی و مختص این سرزمین فراهم کرده است. بیشترین میزان موجودات بومی جهان، در میان پرندگان هاوایی دیده شده است. غاز هاوایی، آپاپانه، آماکیهی و الپایو تنها چند نمونه از پرندگان هاوایی را تشکیل می‌دهند. فک راهب هاوایی و خفاش پیر هاوایی نیز از جمله پستانداران این سرزمین هستند.

«فک راهب هاوایی»، کمیاب‌ترین گونه‌ی فک جهان است که تنها چند صد عدد از آن در دنیا باقی مانده است. این جاندار تنها در جزایر هاوایی یافت می‌شود. اگر خوش‌شانس باشید، ممکن است یکی از این فک‌ها را در سواحل هاوایی و در حال آفتاب گرفتن ببینید. مقامات مربوطه همواره از گردشگران درخواست می‌کنند که نزدیک این فک‌ها نشده و موجب بر هم زدن آرامش آنان نشوند. فاصله‌ی مجاز از این فک‌ها، ۴۵ متر است. فک راهب هاوایی، معمولاً برای آفتاب گرفتن، استراحت و به دنیا آوردن توله‌ی خود به ساحل می‌آید. توله‌ی فک دریایی بسیار آسیب‌پذیر و حساس است و نباید تحت هیچ شرایطی موجب آزار و اذیت آن شد. فک راهب هاوایی نسبت به بیماری‌هایی که از سگ‌ها منتقل می‌شود نیز بسیار آسیب‌پذیر است؛ لذا حیوانات اهلی مانند سگ‌ها نباید با این فک‌ها در ارتباط باشند.

فک فیلی شمالی نام خود را به دلیل عظیم‌الجثه بودن و پوزه‌ی خرطوم مانندش در گونه‌ی نر به ارث برده است. این فک‌ها با استفاده از خرطوم خود صدایی بلند و غرشی ایجاد می‌کنند. فک فیلی شمالی، برخلاف فک راهب هاوایی در نقاط بسیاری یافت می‌شود؛ به همین دلیل گونه‌ی آن در معرض خطر انقراض قرار ندارد.

علاوه بر فک‌ها، موجودات آبزی دیگری مانند وال‌ها و دلفین‌ها نیز در فهرست ما حضور دارند. هر دوی این موجودات در آب‌های جزایر هاوایی یافت می‌شوند. این وال‌ها هر سال در طول زمستان، از آلاسکا به هاوایی مهاجرت می‌کنند. جفت‌گیری وال‌های گوژپشت در آب‌های جزایر هاوایی صورت می‌گیرد و وال‌های ماده نیز در سال بعد، فرزندان خود را به دنیا می‌آورند. گونه‌های دیگر وال‌‌ها مانند وال شکار آرام شمالی، وال مینک، وال براید آبی و وال تیغ‌باله نیز هر از گاهی در آب‌های ساحلی هاوایی دیده می‌شوند.

دلفین‌ها نیز در آب‌های جزایر هاوایی زندگی می‌کنند. دلفین فرفره به کرات در هاوایی یافت می‌شود. این موجودات با طول ۱۸۰ سانتی‌متری خود نسبتاً کوچک تلقی می‌شوند و رنگ‌بندی متفاوتی نیز دارند. پشت این دلفین‌ها خاکستری تیره، وسطشان خاکستری کمرنگ و قسمت شکمشان دارای رنگ روشن است. دلفین‌ها معمولاً در آب‌های سطحی هاوایی یافت می‌شوند و در اغلب اوقات نیز در همان مکان به جفت‌گیری می‌پردازند. بنابراین از گردشگران درخواست می‌شود که فاصله‌ی خود با این موجودات را حفظ کنند تا موجب ناراحتی آنان نشوند. حضور انسان در مجاورت این جانداران، حس آرامش و امنیت را از آنان سلب می‌کند. از این رو، به شناگران و قایقرانان توصیه می‌شود که حد فاصله‌ی مجاز را با دلفین‌ها حفظ کنند تا این آبزیان دوست‌داشتنی با آسودگی خاطر به حیات خود ادامه دهند.

خفاش پیر هاوایی یکی از دو پستاندار بومی هاوایی است که طی سالیان دراز، جان سالم به در برده است. دومین پستاندار زنده‌ی این مکان، فک راهب هاوایی است. خفاش پیر هاوایی که پیش‌تر نیز بدان اشاره کردیم، در جزایر هاوایی زندگی می‌کند. دانشمندان در ابتدا فکر می‌کردند که این جاندار جزو گونه‌ی خفاش پیر است اما پس از آزمایش‌های مولکولی صورت گرفته روی ژنتیک این موجود، مشخص شد که خفاش پیر هاوایی گونه‌ای متفاوت از دیگر خفاش‌ها است. وزن خفاش پیر هاوایی بین ۱۴ تا ۱۸ گرم است و گونه‌ی ماده‌ی آن بزرگتر از خفاش‌های نر است. بدن این خفاش‌ها به شکل برگ درخت تارو است. این خفاش‌ها، موجوداتی شبگرد هستند. اگرچه زمانی این خفاش‌ها در بیشتر نقاط هاوایی زندگی می‌کردند اما اکنون تنها در دو جزیره‌ی هاوایی و کائوآئی یافت می‌شود. به همین دلیل، خفاش پیر هاوایی به عنوان موجودی که نسلش در معرض انقراض است در فهرست اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN)، قرار دارد.

خدنگ هندی موجود بومی هاوایی نیست. خدنگ هندی در سال ۱۸۸۳، برای کنترل جمعیت موش‌ها و از بین بردن آن‌ها در مزارع نیشکر هاوایی رها شدند. این موجودات از هند به این مکان آورده شدند. جمعیت خندگ هندی به سرعت افزایش یافت و اکنون نیز تعداد زیادی از آنان در هاوایی یافت می‌شوند. خدنگ هندی ظاهری شبیه به راسو دارد و متوسط طول آن در حدود ۶۵ سانتی‌متر است. خدنگ هندی دمی به درازای بدن قهوه‌ای رنگ خود دارد و بینی نوک‌تیز و گوش‌های گرد از دیگر مشخصات ظاهری این جاندار است. وارد کردن خدنگ هندی به جزایر هاوایی اشتباه بزرگی بود، چرا که این جاندار تهدید بزرگی برای لاک‌پشت‌های کمیاب جزیره و پرندگانی که روی زمین تخم می‌گذارند به شمار می‌رود. تعداد زیادی از جمعیت کلاغ هاوایی، غاز هاوایی و دیگر پرندگان بومی این سرزمین به دلیل حضور خدنگ هندی از بین رفته‌اند.

گوزن خالدار یا چیتال که بومی شبه‌قاره هند است، عمدتاً با پوست خالدار، خلق و خوی آرام و گام برداشتن دلربا و طنازش شناخته می‌شود. به دلیل همین زیبایی‌های گوزن خالدار، کشورهای بسیاری در سرتاسر جهان خواهان تصاحب این جاندار دوست‌داشتنی هستند. اگرچه این جانور مختص هاوایی نیست، اما در فهرست ما حضور دارد. گوزن خالدار زمانی به هاوایی راه یافت که فرمانروای هنگ‌کنگ آن را به پادشاه قلمروه هاوایی یعنی «شاه کامهامهای پنجم» اهدا کرد. امروز، تعداد زیادی از گوزن‌های خالدار در جزیره‌ی لانایی زندگی می‌کنند. لانایی از جمله جزایر هاوایی محسوب می‌شود.

استرآهو که از جمله جانوران بومی بخش‌های غربی آمریکای شمالی است، توسط انسان‌ها وارد جزیره‌ی کاواییِ هاوایی شد. اکنون تعداد زیادی استرآهو نیز در جزایر هاوایی یافت می‌شود.

والابی وحشی نوعی کانگوروی کوچک است که بومی جزیره‌ی گینه‌ی نو و استرالیا است. انسان‌ها این موجودات را وارد باغ وحش هاوایی کردند. در سال ۱۹۱۶، تعداد اندکی از این والابی‌ها موفق به فرار از باغ وحش شدند. از آنجایی که والابی‌ها در حیات وحش اقدام به زاد و ولد می‌کنند، جمعیتی از این کانگوروها در هاوایی تشکیل شد. امروز، این والابی‌ها در جزیره‌ی اواهوی هاوایی یافت می‌شوند. نسل این جانداران در فهرست اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN)، به طور نسبی در خطر انقراض به ثبت رسیده است، چرا که فعلاً جمعیت قابل توجهی از آنان در هاوایی موجود است.

انسان‌ها با ورود خود به جزایر هاوایی، حیوانات اهلی خود از جمله احشام، خوک، بز، الاغ و گوسفندان را نیز وارد این منطقه کردند. بسیاری از این حیوانات اهلی، کم‌کم شروع به زندگی در حیات وحش کرده و تبدیل به حیوانات وحشی شدند. این حیوانات کمتر از موجوداتی مانند سگ‌ها، گربه‌ها و موش‌ها موجب از بین رفتن جمعیت پرندگان هاوایی شدند. عمده صدماتی که این حیوانات بر هاوایی وارد کردند، از بین بردن زیستگاه گیاهی با چریدن در آن بود. از بین رفتن گیاهان هاوایی در پی چریدن موجودات یاد شده، موجب تخریب زیستگاه دیگر گونه‌های ساکن هاوایی شد.

سگ‌ها و گربه‌های وحشی، بیشترین تعداد این گونه‌ها را تشکیل می‌دهند. اروپایی‌ها با ورود خود به هاوایی، این جانوران که در واقع حیوانات خانگی‌شان محسوب می‌شدند را نیز وارد این مکان کردند. برخی از این حیوانات فرار کرده و در حیات وحش هاوایی اقدام به زاد و ولد کردند. گربه‌های وحشی تهدید بزرگی برای پرندگان جزایر هاوایی محسوب می‌شوند. سگ‌های وحشی هاوایی نیز اغلب اوقات که برای شکار می‌روند، پرندگان بسیاری را می‌کشند. گربه‌های وحشی هاوایی نوعی بیماری واگیردار خطرناکی با خود دارند که ممکن است با آلوده کردن آب‌های ساحلی، موجب به خطر انداختن جان گونه‌های دریایی هاوایی نیز شوند.

جوندگان و خرگوش‌ها نیز به واسطه‌ی انسان وارد مجمع‌الجزایر هاوایی شده‌اند. ورود موش‌ها به هاوایی به مثابه‌ی یک فاجعه بود، چرا که این جوندگان از تخم پرندگان و دیگر موجودات این سرزمین تغذیه می‌کنند. به همین دلیل، جوندگان نیز نقش مهمی در از بین رفتن گونه‌های مختلف پرندگان هاوایی ایفا کردند.

پرنده‌ی دریایی از جمله گونه‌های قابل توجه جزایر هاوایی است. زمانی هاوایی با ۱۱۳ گونه پرنده‌ی بومی، مرکز موجودات بومی جهان به شمار می‌رفت. البته اکنون، پرندگان هاوایی بیش از دیگر جانداران روی زمین در معرض خطر انقراض هستند. از زمان ورود انسان‌ها به هاوایی، نسل ۷۱ گونه از پرندگان در این مکان منقرض شده که ۴۸ گونه قبل از ورود اروپاییان و ۲۳ گونه پس از ورود آنان از بین رفتند. پرندگان جزایر هاوایی در طبقه‌بندی مرغان دریایی قرار می‌گیرند. مرغ دریایی جزیره لایسان، فریگیت، نادی، مرغ آبشکاف و پرنده استوایی دم سفید و دم قرمز تنها تعدادی از پرندگان جزایر هاوایی هستند.

تعداد بسیاری از پرندگان جنگلی هاوایی در طول زمان از بین رفته‌اند. امروز این پرندگان در جنگل‌های باقی‌مانده‌ی هاوایی، به ویژه در ارتفاعات بالا (در حدود ۱۴۰۰ متر و بالاتر) زندگی می‌کنند؛ جایی که انسان هنوز نتوانسته زندگی این پرندگان را مختل کند. آپاپانه، ایوی منقار قرمز، الپایو سفید و قهوه‌ای و آماکینی سبز و زرد هاوایی از جمله پرندگانی هستند که هنوز هم در این جزایر دیده می‌شوند.

نی نی یا غاز هاوایی که به طور رسمی به عنوان پرنده‌ی ایالتی هاوایی انتخاب شده، تنها در جزایر موآی، مولکای، هاوایی، اواهو و کائوآئی یافت می‌شود. گفته می‌شود این غاز در ۵۰۰ هزار سال پیش از غاز کانادایی به نوع کنونی‌اش تکامل یافته است. طول غاز هاوایی در حدود ۴۱ سانتی‌متر است. این غازها معمولاً هنگام پرواز از محل غذا خوردن خود به سمت آشیانه‌هایشان دیده می‌شوند. این غازهای گیاهخوار از گیاهانی مانند دانه‌ها، میوه‌ها، گل‌ها و برگ درختان تغذیه می‌کنند. شکار این غازها توسط انسان‌ها و دیگر جانوران هاوایی، موجب کاهش شدید جمعیت آنان شده است. امروز، غاز هاوایی یا نی نی، کمیاب‌ترین گونه‌ی غاز در جهان است که حتی اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) نیز وضعیت نسل آن را اضطراری و در خطر اعلام کرده است.