۷۰ درصد از آب شیرین زمین، صرف تولید غذا و دیگر بخشهای صنعت کشاورزی میشود. آبی که از رودخانهها و زمین بهدست میآوریم، معمولا برای آبیاری محصولاتمان مورد استفاده قرار میگیرد. پیشنیازها و مقتضیات آبیاری، بسته به شرایط آب و هوایی و وسعت جغرافیایی مناطق، متفاوت است. منبع اصلی غذا در کل دنیا، محصولات کشاورزی و دامی است. کمیت و تنوع غذا، به تغییر تقاضای مصرف کننده بستگی دارد که خود تأثیر مستقیمی بر مصرف آب دارد.
میزان مصرف آب برای کشاورزی، آبیاری و محصولات دامی
مصرف آبهای شیرین نسبت به نسل گذشته، تا سه برابر بیشتر شده است. طبق گزارشاتی که از سازمان ملل متحد به دست آمده، تقاضا برای آب شیرین تا ۶۴ میلیارد متر مکعب در سال افزایش یافته است. تنها ۴۰٪ از آب بهدست آمده از رودخانهها، دریاچهها و سفرههای آب زیرزمینی به تولید منجر شده است. بنا به گفتهی سازمان فائو (سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد)، سومالی، افغانستان و نپال از جمله کشورهایی هستند که بیشترین میزان آب شیرین را برای مصارف کشاورزی استفاده میکنند. در ادامه با چگونگی مصرف آب این کشورها آشنا خواهیم شد.
سومالی
سومالی طولانیترین ساحل را در آفریقا دارد و آب و هوایی خشک و نیمهخشک دارد. منبع اصلی دسترسی به آب در این کشور، آبهای سطح زمین است. ۹۹٫۵ درصد از آب بهدست آمده در سومالی، برای آبیاری محصولات کشاورزی و نیز پرورش دام مورد استفاده قرار میگیرد. منابع آبهای زیرزمینی سومالی، در فصول گرم بسیار کمیاب میشود.
مدیریت آب و آبیاری: با وجود زیرساختهای ضعیف در این کشور، دسترسی به آب در خانه و نیز برای مصارف کشاورزی شرایط خوبی ندارد. همچنین بهدلیل ناکارآمدی مهارتهای مزرعهداری در این منطقه، کشت محصولاتی که نیاز به آبیاری دارند بسیار کم است.
آلودگی آب: گفته میشود، بسیاری از بیماریهای موجود در سومالی بهدلیل آلودگی آب است. کمبود ذخایر آب، آلودگی آب و پدیدهی آبسیری از جمله مشکلات اصلی سومالی است. در نواحی روستایی، جیرهی آب برای هر خانوار ۷ لیتر در روز است که البته به آبِ نمکی دریا نیز آلوده شده است.
افغانستان
افغانستان کشوری محصور در خشکی در مرکز آسیا است. اقتصاد این کشور عمدتاً وابسته به کشاورزی بوده و ۹۹٪ از آبهای شیرین بهدست آمدهی آن صرف صنعت کشاورزی میشود.
مدیریت آب و آبیاری: افغانستان کشوری با منابع آبی غنی است اما بیشتر آب این کشور استفاده شده است. جنگهای داخلی شدیداً روی سیستم آبیاری محصولات کشاورزی افغانستان تأثیر داشته است. میزان تولید غذا و محصولات مرتبط، بنا به کمبود نسبی آب و سیستم آبیاری ضعیف، در نقاط مختلف این کشور متفاوت است.
آلودگی آب: آلودگی آب از جمله بحرانهای اساسی افغانستان بهشمار میرود. بهدلیل خشکسالیهای پیدرپی، آب آشامیدنی در بیشتر نواحی روستایی این کشور در دسترس نیست. البته کیفیت آبهای زیرزمینی در اینجا خوب است اما میزان آن از منطقهای به منطقهی دیگر متفاوت است.
نپال
نپال دارای شرایط آب و هوایی گوناگونی است. ۹۳٪ از جمعیت فعال اقتصادی این کشور مشغول به کشاورزی بوده و ۹۸٫۲٪ مجموع آب بهدست آمده در اینجا برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرد.
مدیریت آب و آبیاری: سیستم ناکارآمد آبیاری و کمبود توان کانالهای آبرسانی در نپال، موجب بروز مشکلاتی در زمینه آبیاری شده است. بازسازی و بهروز کردن دستگاههای آبیاری و نیز مدیریت صحیح آب در این منطقه، میتواند به ذخیره آب و تولید محصولات بهتر کمک کند.
مدیریت صحیح آب برای مصارف کشاورزی در کشورهای در حال توسعه
بیشترین میزان مصرفی آب در مناطق نیمهخشک همواره در زمینه کشاورزی بوده است. با اینحال، اگر فناوریهای جدید ذخیره آب در اختیار کشاورزان قرار گیرد، بهطور قابل توجهی مصرف آب را پایین خواهد آورد. اگر میزان آلودگی آب در مصارف خانگی، صنعتی و کشاورزی کاهش یابد، میتوان این آبها را مجدداً مورد استفاده قرار داد.