قلعه دیشموک

مردم منطقه معتقدند که واژه دیشموک برگرفته از دژ (دش) محکم است. اینکه چه کسانی در زمان برپا بودن این قلعه در منطقه حکومت می‌کردند، هنوز بر اهالی تحقیق و پژوهش مشخص نشده و پاسخ دادن به آن هنوز به‌طور دقیق مهیا نشده است. قلعه دیشموک یکی از این مجموعه‌های با ارزش است که بر بلندای صخره‌ای گچی قرار گرفته است.

این قلعه از لحاظ معماری، در نوع خود بی‌نظیر است. زیر قلعه آثاری وجود دارد که قدیم‌تر از خود قلعه بود و بعدها قلعه روی خرابه‌های آن ساخته شد. برخی آثار باقی‌مانده در زیر قلعه را مربوط به دوره‌های قبل از اسلام می‌دانند. در این قلعه برای تامین آب آشامیدنی ساکنین قلعه و راه ورودی قلعه، راهی خاص و زیرزمینی وجود داشته که بعد از گذشت این همه سال پایدار مانده است. این قلعه از لحاظ موقعیت، در وسط شهر دیشموک قرار گرفته و در اطراف آن، طبیعتی زیبا و چشم‌اندازهای فوق‌العاده‌ای وجود دارند که توجه هر بیننده‌ای را به سمت خود جلب می‌کنند.

قلعه دیشموک از مکان‌های تاریخی است که قدمت لایه‌های زیرین آن شباهت زیادی به آثار دوره اشکانی و ساسانی دارد. به‌ویژه سازه غربی صخره آن مرتبط با دوره اشکانی است. به گفته کارشناسان، پایه‌های اولیه قلعه دیشموک مربوط به دوره ساسانی است. این قلعه در دوره‌های بعد تخریب شد. به دلیل تخریب قسمت‌هایی از قلعه، در دوره‌های قاجاریه و پهلوی بازسازی شد. بافت معماری جدید قلعه را به دوره‌های زندیه و قاجاریه نسبت می‌دهند. حیاط شرقی آن به دوره زندیه و قاجاریه و حیاط غربی آن به دوره اول پهلوی برمی‌گردد.

این بنای تاریخی با ارزش این روزها در بدترین وضعیت ممکن به سر می‌برد و رنج از دست دادن تنها اثر تاریخی دیشموک برای مردمی که به آثار فرهنگی و اهمیت آن مطلع هستند، بسیار سخت و طاقت‌فرسا است. چندین سال پیش در بهار سال ۱۳۹۳ به دلیل بارش باران و ایجاد ترک خوردگی در دیواره‌های این بنا، ضلع جنوبی آن تخریب شده و فرو ریخت و مردم این شهر را دچار وحشت کرد. از آن پس، ساکنین اطراف قلعه شاهد به سرقت رفتن داربست‌های دور این قلعه بودند که با جلوگیری از ریزش دیوار قلعه، آن‌ها را از خطر مرگ نجات می‌داد.