جاهای دیدنی تربت حیدریه

تربت حیدریه از شهرهای تاریخی استان خراسان رضوی است که پیشینه آن به دوران پیش از اسلام می‌رسد. گفته می‌شود که نام این شهر از نام عارف «قطب الدین حیدر» که از قرن نهم هجری به بعد بر منطقه‌ای که پیش از آن ولایت زاوه خوانده می‌شد، برگرفته شده است. تربت حیدریه را عموما با نام زعفران یا ابریشم نیز می‌شناسند؛‌ چراکه اولین قطب تولید زعفران در جهان و پایتخت ابریشم در ایران است. از آنجا که این شهر در مسیر مشهد قرار گرفته است، سالانه گردشگران بسیاری به آن سفر می‌کنند. تربت حیدریه علاوه بر زعفران و ابریشم، با توجه به موقعیت جغرافیایی و پیشینه تاریخی‌اش، آثار و دیدنی های طبیعی و تاریخی بسیاری دارد. با ما همراه باشید تا با دیدنی های این شهر تاریخی بیشتر آشنا شوید.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: ناشناس)

منطقه گردشگری رودخانه حصار در ۵۰ کیلومتری غرب تربت حیدریه و جنوب روستای رودمعجن واقع شده است که منطقه‌ای سرسبز و خوش آب و هوا برای گردشگران به شمار می‌رود.

• آدرس: ۵۰ کیلومتری غرب تربت حیدریه ، جنوب روستای رودمعجن

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس:‌ مژده خیراللهی)

آبشار رودمعجن، آبشاری با ارتفاع ۲۸ متر در ۴۸ کیلومتری غرب تربت حیدریه است که در فصل بهار و تابستان گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. این آبشار در میان دیواره‌ای بلند از کوه واقع شده است و آب با شدت بسیاری بر زمین فرو می‌ریزد. زیبایی‌های طبیعی این آبشار آن را به بهشت گردشگری تربت حیدریه مشهور کرده است.

منبع عکس: ایسنا (عکاس: ناشناس)

منطقه شکار ممنوع بزمای با وسعت ۲۸ هزار هکتار در هشت کیلومتری جنوب شرقی تربت حیدریه قرار دارد. گونه‌های گیاهی متنوعی در این منطقه کوهستانی همچون چوبک، کلاه میرحسن، میخک کوهی، شکرتیغال، فرفیون، ریواس، گون و … در این منطقه یافت می‌شود و از جمله حیات وحش آن می‌توان به کل، بز، قوچ و انواع پرندگان اشاره کرد. گونه کمیاب لک لک سیاه نیز در زمستان و تابستان از این منطقه مهاجرت و گذر می‌کند.

• آدرس: ۸ کیلومتری جنوب شرق تربت حیدریه

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: محمد هادی توکلی)

پارک جنگلی پیشکوه در حاشیه شهر تربت حیدریه واقع شده است که یکی از بزرگ‌ترین پارک‌های ایران به شمار می‌رود. وسعت این منطقه ۸۰۰ هکتار است و در دامنه کوه و مشرف به شهر قرار دارد. امکانات تفریحی رفاهی مناسبی نیز برای گردشگران در این پارک فراهم شده است.

• آدرس: تربت حیدریه، پیشکوه، دامنه کوه سه قله (مشاهده در نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: رضا زنگنه)

پارک باغ ملی در مرکز شهر و در انتهای خیابان معروف به باغ ملی، بر فراز تپه‌ای قرار گرفته است که از زیباترین جاهای دیدنی تربت حیدریه محسوب می‌شود. این باغ‌های ملی در ایران بعد از رنسانس احداث شده‌اند و قدمت آن‌ها عمدتا به دوره صفویه می‌رسد. باغ‌های ملی با باغ‌های ایرانی تفاوت دارند. باغ ملی تربت حیدریه تا ۷۰ سال پیش یک گورستان بوده و به‌تدریج به باغ ملی تغییر کاربری داده است. برخی از درختان این باغ که بیش از ۹۰ سال سن داشته‌‌اند و خشکیده شده بودند؛ توسط هنرمندان بدنه آن‌ها تراشیده شده و نمادهای مفهومی از آن‌ها ساخته شده است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: مجتبی بزازان)

• آدرس: تربت حیدریه، بخش کدکن (مشاهده در نقشه)

موزه حیات وحش تربت حیدریه در نزدیکی پارک ملت تربت حیدریه واقع شده که گونه‌های متنوعی از گیاهان و حیوانات در آن در معرض تماشای عموم قرار گرفته است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: رسول شاه‌پسند)

موزه مردم‌شناسی تربت حیدریه به معرفی آداب و رسوم، فرهنگ و صنایع دستی مردم این منطقه می‌پردازد. این موزه در کاروانسرای طبسی قرار دارد.

منبع عکس:‌ تراورس (عکاس: ناشناس)

کاروانسرای طبسی در نزدیکی مجموعه تاریخی قطب‌الدین حیدر قرار دارد. این کاروان‌سرا توسط حاج محمد ابراهیم طبسی از تاجران مشهور عصر قاجار در ملک شخصی‌اش احداث شده است. این کاروان‌سرا از بناهای دو ایوانی به شمار می‌رود که شامل فضای ورودی، هشتی، تعدادی حجره مشرف به میان سرای بنا، انبار و اصطبل است. وجود این کاروان‌سرا در کنار مزار و مسجد گویای آن است است که رشد شهر، ریشه در همین مجموعه دارد و نقطه مرکزی رفت و آمد و ورود و خروج به شهر محسوب می‌شده است.

• آدرس: تربت حیدریه، خیابان قائم، ضلع شرقی مزار قطب الدین حیدر

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: جلیل بذرافشان)

رباط لاری در محله معروف به میدان رباط قرار دارد. این رباط توسط حاج محمدرضا لاری از تاجران معتبر شهر بنا شده است. این رباط ۲۴ غرفه تابستانی دارد که مشرف به حیاط هستند. در پشت هر غرفه نیز اتاقی برای استفاده در زمستان و اصطبل‌های اختصاصی وجود دارد. این رباط با قدمت حدود ۱۱۰ سال همچنان پابرجا است.

• آدرس: تربت حیدریه، ضلع جنوبی میدان رباط، خیابان روح بخش (مشاهده در نقشه)

رباط کسکک و پل کسکک در شمال تربت حیدریه در نزدیکی روستایی با همین نام واقع شده است. کاروان‌سرا یادگاری از عصر صفویه است که سردر ورودی دارد که بر طرفین آن ایوانچه‌ها و طاق نماهایی ایجاد شده‌ است. اتاق‌های اقامت کاروانیان نیز در پیرامون مهمانسرای آن ساخته شده که فضای ورودی آن‌ها دارای سردر و فضای داخل آن نیز شامل تاقچه و بخاری دیواری است. پل کسکک نیز مربوط به اواخر دوران قاجاریه است. این پل و کاروان‌سرا هر دو توسط امین‌التجار یکی از تاجرهای معروف شهر بنا شده‌اند. پل کسکک در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

• آدرس: تربت حیدریه، جنوب روستای کامه

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: صفا دانشور)

مجموعه تاریخی قطب‌الدین حیدر، مدفن قطب‌الدین حیدر فرزند تیمور و از نوادگان سلطان شاه سالوری از شاهزادگان ازبک و از تبار خاقان ترک است. قدمت این بنای تاریخی به دوران صفویه می‌رسد و شامل یک آرامگاه و ایوانی از مسجد جامع قدیم است که در مرکز شهر تربت حیدریه قرار دارد. بنای مسجد جامع آجری است و تاریخ بنای آن که نام بانی را نیز شامل می‌شود بر سنگ سیاه و لوح مانندی حک شده است. آرامگاه نیز در میان محوطه در زیر گند قرار دارد. در امتداد فضای ورودی نیز محرابی تعبیه شده است.

• آدرس: مرکز شهر تربت حیدریه (مشاهده در نقشه)

منبع عکس:‌ اقامت ۲۴ (عکاس: ناشناس)

حمام حاجی رییس از بناهای تاریخی و باارزش تربت حیدریه به شمار می‌رود که توسط حاج سید محمد رئیس التجار در سال ۱۲۷۲ هجری شمسی در عصر قاجار احداث شده است. این حمام شامل پلکان‌های ورودی، سربینه، بینه، گرمخانه و مخازن آب سرد و گرم است. هشت ستون سنگی بسیار زیبا در این حمام خودنمایی می‌کند که در میان آن‌ها حوضی سنگی قرار دارد. این حمام در بافت تاریخی و مرکزی شهر واقع شده که در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.

• آدرس: تربت حیدریه، خیابان روحبخش

منبع عکس: اقامت ۲۴ (عکاس: ناشناس)

خانه امینی محل زندگی امین‌التجار است که قدمت آن به دوران قاجار می‌رسد. این بنا دارای تزیینات آجرکاری، کاشی‌کاری و گچ‌بری‌های زیبایی است که هنوز پس از گذشت سال‌های متمادی، پابرجا مانده است.

مسجد کدکن، بنایی مستطیل شکل است که در مرکز آن دو طاق بزرگ گنبدهای چهار ترک را تشکیل داده است. از نماهای زیبای این مسجد می‌توان به محرابی هشت گوشه اشاره کرد که در آن خودنمایی می‌کند.

منبع عکس: پایگاه جامع امامزادگان (عکاس: ناشناس)

مزار بوری‌آباد که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، یادگاری از دوران صفویه محسوب می‌شود. این بنا با پلان مربع، مدفن یکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است.

• آدرس: تربت حیدریه، بوری آباد

مزار بی‌بی حسینه بر فراز تپه‌ای در داخل شهر تربت حیدریه و در محله‌ای به نام حسنی قرار دارد که در میان اهالی شهر به بی‌بی حسینه شهرت دارد.

اگر تاکنون از دیدنی های تربت حیدریه بازدید کرده‌اید، تجربیات خود را با ما و سایر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.

نویسنده: بهاره غنچه