موزه‌های ژاپن؛ دریچه‌ای به سرزمین آفتاب تابان

ژاپن، سرزمین آفتاب تابان، با تاریخ غنی و فرهنگ متنوع، موزه‌های متعددی دارد که به جاذبه‌های گردشگری این کشور تبدیل شده‌اند. این موزه‌ها بر موضوعات مختلفی همچون مذهب، تاریخ، جغرافیا، علم، هنر، جنگ و صنایع دستی متمرکز هستند و فرصتی بی‌نظیر برای درک عمیق‌تر فرهنگ ژاپنی و آشنایی با جنبه‌های مختلف زندگی در این سرزمین را در اختیارتان می‌گذارند. از معروف‌ترین موزه‌های ژاپن می‌توان به موزه توکیو، موزه یادبود صلح هیروشیما، موزه دایناسورهای استان فوکویی، موزه کاپ نودل و... اشاره کرد که در این مقاله به معرفی برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت؛ پس با ما همراه شوید.

«موزه ملی توکیو» (Tokyo National Museum) از بهترین و قدیمی‌ترین موزه‌های ژاپن است که در سال ۱۸۷۲ در «معبد یوشیما سیدو» (Yushima Seido Shrine) تاسیس شد و چند سال بعد به محل کنونی خود در «پارک اوئنو» (Ueno Park) انتقال یافت.

موزه ملی توکیو که جزو جاهای دیدنی ژاپن به شمار می‌رود، یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های هنری و اشیای باستان‌شناسی ژاپن را در خود جای داده است. این مجموعه بیش از ۱۰۰,۰۰۰ اثر دارد که حدود ۱۰۰ مورد از آن‌ها جزو گنجینه‌های ملی به شمار می‌روند. نزدیک به ۴۰۰۰ اثر مختلف به‌صورت دوره‌ای در مجموعه دائمی موزه به نمایش درمی‌آیند. علاوه بر این، نمایشگاه‌های موقت به‌طور منظم در موزه ملی برگزار می‌شوند. از آنجا که اطلاعات و راهنمای صوتی به زبان انگلیسی در دسترس بازدیدکنندگان قرار دارد، می‌توان اطلاعات ارزنده‌ای درباره هنر و فرهنگ این کشور به دست آورد.

مجموعه بزرگ موزه ملی توکیو از ۶ ساختمان مجزا تشکیل شده و هر یک به‌حدی بزرگ است که می‌توان آن‌ را به‌عنوان موزه‌ای مستقل در نظر گرفت. هر ساختمان روی نوع خاصی از هنر و نمایشگاه تمرکز دارد.

ساختمان اصلی موزه ملی توکیو، «هونکان» (Honkan) نام دارد که در سال ۱۹۳۸ افتتاح شد و مجموعه‌ای متنوع از آثار هنری ژاپنی را از دوران باستان تا قرن نوزدهم میلادی به نمایش می‌گذارد. این آثار شامل مجسمه‌های تاریخی بودا، درهای کشویی نقاشی‌شده، سفال، ماسک، لباس، زره، سلاح و... می‌شود.

«موزه ملی کیوتو» (Kyoto National Museum) که در سال ۱۸۹۷ افتتاح شد، یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین موزه‌های هنری ژاپن به شمار می‌رود. این موزه زیبا از دو ساختمان اصلی به نام‌های «تالار نمایشگاه‌ ویژه» (Special Exhibition Hall) و «بخش هئی‌سئی چیشین‌کان» (Heisei Chishinkan Wing) تشکیل شده است که در دل باغ‌های زیبایی جای گرفته‌اند. تمامی نمایشگاه‌های موزه در ساختمان مدرن هئی‌سئی چیشین‌کان برگزار می‌شوند که در سال ۲۰۱۴ ساخته شد. بسیاری از آثار باستانی و ارزشمند موزه ملی کیوتو به‌صورت امانت از طرف معابد و زیارتگاه‌های متعدد شهر کیوتو در اختیار موزه قرار گرفته‌اند.

نمایشگاه‌های مجموعه دائمی موزه ملی کیوتو فقط در زمان‌های کوتاهی از سال برپا می‌شوند و طیف وسیعی از اموال فرهنگی از جمله آثار باستانی، مجسمه‌ها، سفال‌ها، خوشنویسی‌ها، لباس‌ها و نقاشی‌های سنتی ژاپنی را به نمایش می‌گذارند. در سایر ایام سال، این موزه برای برگزاری نمایشگاه‌های ویژه با موضوعات مختلف به کار می‌رود. در فاصله بین نمایشگاه‌ها نیز صرفا باغ موزه به روی عموم باز است.

«موزه یادبود صلح هیروشیما» (hiroshima peace memorial museum) یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر هیروشیما است که در سال ۱۹۵۵ در پارک یادبود صلح هیروشیما افتتاح شد. قبل از فاجعه بمب اتمی، منطقه‌ای که اکنون به‌صورت پارک در آمده است، قلب سیاسی و تجاری شهر بود. به همین دلیل هدف شلیک بمب قرار گرفت. چهار سال بعد از پرتاب بمب، مقامات تصمیم گرفتند که این منطقه را بازسازی نکنند و آن را به یادبود صلح اختصاص دهند.

گردشگران پس از پیاده‌روی در مسیرهای آرامش‌بخش پارک یادبود صلح هیروشیما، به موزه آن سر می‌زنند و به قربانیان این فاجعه ادای احترام می‌کنند. موزه، دو ساختمان دارد که به بررسی تاریخ هیروشیما و ظهور بمب اتم می‌پردازد. با این حال، تمرکز اصلی آن بر رویدادهای ششم اوت ۱۹۴۵ میلادی (۱۵ مرداد ۱۳۲۴ خورشیدی)، زمان بمباران هسته‌ای هیروشیما و عواقب هولناک آن بر انسان‌ها است. نمایشگاه‌های موزه شامل شهادت‌های شخصی، اشیای تاریخی و عکس‌های غم‌انگیزی می‌شود که با گشت‌وگذار در آن‌ها می‌توان درک عمیقی از قدرت ویرانگر سلاح‌های هسته‌ای و نیاز مبرم به صلح در دنیای امروز به دست آورد.

«موزه روباز هاکونه» (Hakone Open-Air Museum) به نمایش مجسمه‌های مختلف اختصاص دارد و به‌لطف قرارگیری در محوطه‌ای روباز با چشم‌انداز زیبای دره و کوه‌های اطراف، هماهنگی فوق‌العاده جذابی بین طبیعت و هنر ایجاد کرده است. این موزه که در سال ۱۹۶۸ افتتاح شد، از بخش‌ها و فضاهای نمایشگاهی مختلفی در محیط روباز و سرپوشیده تشکیل می‌شود. تالار نمایشگاه پیکاسو، یکی از این فضاها به حساب می‌آید که علاوه برعکس‌های این هنرمند در طول زندگی‌اش، مجموعه‌ای از نقاشی‌ها، مجسمه‌ها و آثار سرامیکی او را در دو طبقه به نمایش می‌گذارد. چندین تالار نمایشگاهی دیگر نیز در این مجموعه فعالیت می‌کنند که آثار هنرمندان مختلف را به‌صورت دوره‌ای نشان می‌دهند.

مجسمه‌های انتزاعی از هنرمندان ژاپنی و بین‌المللی در موزه روباز هاکونه وجود دارد که یکی از بزرگ‌ترین آن‌ها، «مجسمه سمفونی» است؛ اثری که بیشتر به برج شباهت دارد تا مجسمه! بازدیدکنندگان می‌توانند وارد این مجسمه شوند و از پله‌های مارپیچی آن بالا بروند که با شیشه‌های رنگی احاطه شده است تا در نهایت به سکوی تماشایی با چشم‌انداز پارک و کوه‌های اطراف برسند. در موزه مزبور می‌توان از محل بازی کودکان، مغازه‌ها و کافه‌های متعدد استفاده کرد و تجربه متفاوتی داشت.

«موزه سامورایی و نینجای کیوتو همراه با تجربه» (Kyoto Samurai and Ninja Museum with Experience)، موزه‌ای تعاملی در شهر کیوتو است که به‌طور خاص به تاریخ و فرهنگ سامورایی‌ها و نینجاها، دو گروه از مشهورترین جنگجویان ژاپن، می‌پردازد. در این موزه می‌توانید در فعالیت‌های مختلفی مانند تمرین شمشیرزنی سامورایی و پرتاب ستاره نینجا شرکت کنید و با تاریخ و فرهنگ این جنگجویان افسانه‌ای آشنا شوید. علاوه بر این، با پوشیدن کیمونوی سنتی، در مراسم اصیل چای‌خوری ژاپنی شرکت کنید تا از طعم چای و شیرینی‌های ژاپنی لذت ببرید و این جنبه مهم از فرهنگ ژاپن را بیشتر بشناسید.

ده‌ها شمشیر، حدود ۱۲ زره کامل سامورایی متعلق به «دوره ادو» (Edo period)، سلاح‌ها و تجهیزات نینجاها، در موزه سامورایی و نینجای کیوتو وجود دارد که این اشیای ارزشمند، تاریخ و مهارت‌های جنگجویان بزرگ ژاپن را به تصویر می‌کشند. در این محل می‌توان سیر تحول سبک‌ها و طراحی‌ زره‌ها را در طول تاریخ مشاهده کرد؛ زره‌هایی که قدمت برخی از آن‌ها به بیش از ۳۰۰ سال می‌رسد!

یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد موزه سامورایی و نینجای کیوتو، امکان مشاهده‌ دقیق و از نزدیک آثار ارزشمند است. برخلاف بسیاری از موزه‌ها که اشیا را پشت شیشه‌های حفاظتی به نمایش می‌گذارند و بازدیدکنندگان نمی‌توانند جزئیات را به‌خوبی ببینند، در موزه مزبور هیچ مانعی برای تماشای آثار از نزدیک وجود ندارد.

«موزه هنر اوتسوکا» (Otsuka Museum of Art) به‌مناسبت هفتادوپنجمین سالگرد تاسیس گروه دارویی اوتسوکا در سال ۱۹۹۸ ساخته شد. این جاذبه که یکی از بزرگ‌ترین فضاهای دائمی نمایشگاهی را در ژاپن دارد، بیش از ۱۰۰۰ نسخه از شاهکارهای تاریخ هنر غرب از دوران باستان تا قرن بیستم میلادی را در اندازه واقعی بازآفرینی کرده است. این آثار به هنرمندانی نظیر میکل‌آنژ، گویا، مونه، پیکاسو و... تعلق دارند.

نقاشی‌های موزه هنر اوتسوکا روی صفحات سرامیکی بازسازی شده‌اند؛ روشی که ادعا می‌شود رنگ‌ و شکل‌ آن‌ها را تا ۲۰۰۰ سال حفظ می‌کند. محیط موزه به زیبایی چیده شده است و به بازدیدکنندگان امکان می‌دهد تا آثار هنرمندان بزرگ را به‌صورت یک‌جا تماشا کنند. این موزه علاوه بر هزاران نقاشی، نمونه‌های مشابهی از محراب‌ها، مقبره‌ها و سالن‌های تاریخی مانند فضای داخلی «کلیسای سیستین» (Sistine Chapel) در شهر واتیکان را به نمایش گذاشته است. موزه هنر اوتسوکا دارای فضاهای زیادی با تراس‌های بزرگ و باغ‌های زیبا است و یک رستوران و کافه برای رفع خستگی و استراحت بازدیدکنندگان دارد.

«موزه کاپ نودل» (Cup Noodles Museum)، موزه‌ای تعاملی و سرگرم‌کننده است که با نمایشگاه‌های مهیج و کارگاه‌های عملی جذاب، تاریخچه نودل فوری را به بازدیدکنندگان نشان می‌دهد. این موزه در سال ۱۹۵۸ توسط شرکت «نیسین فودز» (Nissin Foods) افتتاح شد؛ شرکتی که نودل‌های رامن فوری را به‌عنوان غذایی سریع و راحت اختراع کرد.

موزه کاپ نودل با فیلمی کوتاه، شما را به سفری در تاریخچه نودل فوری می‌برد. در کنار این فیلم، نمایشگاه‌های متفاوتی وجود دارد؛ نظیر ماکت کلبه‌ای که نودل فوری در آن اختراع شد. با قدم‌زدن در این موزه، گویی به عقب برمی‌گردید و شاهد لحظه‌ای هستید که این غذای پرطرفدار متولد شد. در ادامه، با تنوع و گستردگی نودل فوری در سراسر دنیا آشنا خواهید شد و می‌توانید سیر تحول این محصول را در کشورهای مختلف مشاهده کنید.

شرکت نیسین همیشه به‌دنبال نوآوری و خلاقیت در خلق محصولات جدید بوده و یکی از محصولات خلاقانه‌ آن‌ها، نودل مخصوص فضانوردان است که امکان تماشای آن در موزه کاپ نودل وجود دارد. در این موزه فعالیت‌های متعددی برای بازدیدکنندگان در نظر گرفته شده است؛ از جمله کارگاه «کارخانه کاپ نودل من» (My Cupnoodles Factory) که در آن می‌توانید طعم‌های مختلف سوپ را ترکیب کنید و کاپ نودل اختصاصی خود را بسازید.

«موزه دایناسورهای استان فوکویی» (Fukui Prefectural Dinosaur Museum) که در سال ۲۰۰۰ افتتاح شد، مقصدی عالی برای علاقه‌مندان به این موجودات شگفت‌انگیز است. موزه مزبور نه‌تنها به‌عنوان یکی از بهترین موزه‌های دایناسور در جهان شناخته می‌شود، بلکه بزرگ‌ترین موزه تخصصی دایناسور در ژاپن است.

موزه دایناسورهای فوکویی چهار طبقه دارد. در طبقه اصلی، بخش بزرگی به نام «دنیای دایناسورها» قرار گرفته که میزبان بیش از ۴۰ اسکلت دایناسور با توضیحاتی به زبان انگلیسی است. همچنین چندین مجسمه متحرک از دایناسورهای غول‌پیکر در ابعاد واقعی در موزه به چشم می‌خورد. فسیل‌ها و ماکت‌ دایناسورها، یکی از جذابت‌ترین بخش‌های موزه است که چگونگی تکامل دایناسورها را نشان می‌دهند.

نمایشگاه کوچک «علوم زمین» که در طبقه همکف موزه دایناسورهای فوکویی قرار دارد، با استفاده از نمونه‌های تعاملی، ویدیوها و اشیای مختلف، به بازدیدکنندگان کمک می‌کند تا درباره زمین و چگونگی پیدایش حیات روی آن، اطلاعات بیشتری کسب کنند.

در بخش تعاملی موزه دایناسورهای فوکویی می‌توان فسیل‌های واقعی را لمس کرد و درباره آن‌ها آموخت که تجربه‌ای هیجان‌انگیز برای کودکان و بزرگسالان به شمار می‌رود. آزمایشگاه تحقیقاتی، سالن سینما، رستوران، فروشگاه، نمایشگاه‌های موقت و ماکت دایناسورها در فضای باز، سایر بخش‌های موزه را تشکیل می‌دهند.

«موزه هنر آداچی» (Adachi Museum of Art) در سال ۱۹۷۰ توسط تاجری محلی به نام «آداچی زنکو» (Adachi Zenko) تاسیس شد. هدف او از افتتاح این موزه، تلفیق دو علاقه‌ بزرگش یعنی هنر ژاپنی و طراحی باغ بود. آداچی تمایل داشت، با ارائه هم‌زمان نقاشی‌ها و باغ‌های ژاپنی بتواند درک و علاقه مردم به هنر این کشور را گسترش دهد. شهرت اصلی موزه هنر آداچی به‌ جوایزی مربوط می‌شود که به باغ آن تعلق گرفته است.

موزه هنر آداچی علاوه بر باغی زیبا، مجموعه‌ای غنی از آثار هنری را نیز در خود جای داده است. این مجموعه شامل حدود ۱۳۰۰ نقاشی و اثر هنری ژاپنی از قرن بیستم می‌شود که در هر فصل، تعدادی از آن‌ها به نمایش گذاشته می‌شوند و فرصتی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهند تا تنوع و گستردگی هنر معاصر ژاپن را تجربه کنند.

نمایشگاه دائمی آثار «یوکویاما تایکان» (Yokoyama Taikan) از نقاشان مشهور ژاپنی نیز طرفداران خود را در موزه هنر آداچی دارد. همچنین در نمایشگاه سرامیک می‌توان هنر سفالگری ژاپنی را از نزدیک دید و با ظرافت و زیبایی آن آشنا شد.

«موزه راه‌آهن کیوتو» (Kyoto Railway Museum) در سال ۲۰۱۶ توسط شرکت راه‌آهن غرب ژاپن افتتاح شد. این موزه در فضای سه‌طبقه‌ای به وسعت ۳۰,۰۰۰ متر مربع، بیش از ۵۰ قطار از رده خارج را به نمایش گذاشته است. این قطارها شامل طیف وسیعی از انواع مختلف قطارها، از لوکوموتیوهای بخار کلاسیک تا قطارهای برقی مدرن و حتی قطارهای پرسرعت شینکانسن، می‌شوند. علاوه بر تماشای قطارهای شگفت‌انگیز، این فرصت را دارید که زیر یکی از لوکوموتیوهای باری را ببینید و با عملکردهای اجزای داخلی آن آشنا شوید.

نمایشگاه لباس‌های فرم و ابزار متعلق به دوران گذشته نیز بخشی از موزه راه‌آهن کیوتو را تشکیل می‌دهند که با بازدید از آن شاهد گوشه‌ای از تاریخ حمل‌ونقل ریلی ژاپن خواهید بود. نمایشگاه‌های تعاملی نیز جذابیت‌های خود را دارند؛ چراکه می‌توانید وظایف راننده قطار را انجام دهید یا با شبیه‌ساز رانندگی، احساس یک لوکوموتیوران واقعی را تجربه کنید. در نهایت نیز به رستوران موزه سر بزنید که در طبقه دوم قرار دارد و در حالی که از غذاهای خوشمزه لذت می‌برید، به تماشای قطارها بپردازید.

اگر به ژاپن سفر کنید، بازدید از کدام موزه را در برنامه خود قرار می‌دهید؟ موزه معروف دیگری می‌شناسید که در این مقاله به آن اشاره نشده باشد؟ حتما دیدگاه ارزشمند خود را با همراهان کجارو در میان بگذارید.

منبع عکس کاور: mai-ko.com، عکاس: نامشخص (موزه سامورایی و نینجای کیوتو همراه با تجربه)