سیزده بدر در تهران کجا بریم؟

سیزده بدر، سیزدهمین روز فروردین ماه، جشنی باستانی در فرهنگ ایرانی است که به روز طبیعت نیز شهرت دارد. این روز که پایان‌بخش تعطیلات نوروزی است، فرصتی برای تجدید دیدار با طبیعت و دور شدن از خانه و کاشانه به شمار می‌رود. ایرانیان از دیرباز، با رفتن به دشت و صحرا، به استقبال بهار می‌روند و با انجام آداب و رسوم خاص، این روز را گرامی می‌دارند. سیزده بدر، نمادی از پیوند عمیق ایرانیان با طبیعت و احترامی است که برای آن قائل هستند.

برای برگزاری آیین سیزده بدر در تهران، پایتخت‌نشینان به جاهای دیدنی تهران در پایتخت و حومه آن می‌روند و یک روز را به دور از شلوغی و ترافیک شهری می‌گذرانند. برای آشنایی با آیین باستانی سیزده به در و بهترین گزینه‌ها برای برگزاری این جشن در تهران و اطراف آن، در این مقاله با ما همراه شوید.

سیزده بدر از رسوم سنتی و آیین کهن ایرانیان است که قدمت آن به سالیان بسیار قبل باز می‌گردد. گرچه در کتب تاریخی مربوط به دوران ایران باستان اشاره مستقیمی به نام سیزده به در نشده است، شواهدی از شیوه برگزاری سیزدهمین روز نوروز توسط جمشید، شاه پیشدادی در دل طبیعت و دور از خانه وجود دارد که نشان‌دهنده قدمت این جشن باستانی است.

در کتیبه‌های به جا مانده از دوره حکومت‌های پیش از هخامنشیان در ایران، مانند سومری‌ها و بابلی‌ها، نشانه‌هایی از برپایی جشن در روز سیزدهم بهار در طبیعت به چشم می‌خورد که محققان آن را پیشینه اصلی جشن سیزده به در می‌دانند و به این ترتیب قدمت این آیین باستانی ایران‌زمین را درحدود ۴,۰۰۰ سال تخمین می‌زنند.

در گاه‌شمار ایران باستان، برای هرروز از ماه نامی مقرر بود که روز سیزدهم را «تیر روز» می‌نامیدند و آن را روز فزونی نعمت و طلب باران می‌دانستند. در هیچ‌کدام از کتب تاریخی و اسناد به جا مانده از دوران باستان نشانی از نحسی روز سیزدهم نوروز به چشم نمی‌خورد و ایرانیان باستان این روز را روز شومی نمی‌دانستند؛ اما به مرور زمان و به‌دلیل پیشامد برخی حوادث ناگوار در طول زمان، بر اساس باورهای خرافی، برخی این روز را نحس شمردند.

برخی از خرافه‌های رایج در مورد نحسی سیزده بدر ریشه در فرهنگ سایر ملت‌ها مانند یونانیان و رومیان باستان دارند. یک باور غلط در مورد نحسی سیزده به وقوع زلزله و آتشفشانی مهیب در این تاریخ در سالیان دور اشاره دارد که پس از آن نحسی این روز را دلیل وقوع این حوادث برشمردند. بر اساس این باور خرافی، هر چند هزار سال یک بار، امکان وقوع مجدد این حادثه وجود دارد و به همین دلیل همه باید در روز سیزده بدر از خانه‌ها بیرون بروند و در طبیعت پناه بگیرند تا در امان باشند.

در طول زمان، خرافات متفاوت میان مردم سایر نقاط جهان درباره نحسی عدد ۱۳ شدت گرفت و این مطلب جهانی شد. در واقع هیچ دلیل و سندی مبنی بر نحسی سیزدهمین روز ماه در ایران باستان وجود ندارد؛ بلکه ایرانیان در گذشته به‌دلیل چرخش ۱۲ ماهه سال، ۱۳ را عددی مقدس می‌دانستند و سیزدهم ماه را زمان زایش می‌نامیدند. امروزه نحسی سیزده بدر در میان ایرانیان پذیرفته شده نیست و خرافات قدیمی اثر خود را از دست داده‌اند.

روز سیزدهم فروردین ماه سال ۱۴۰۴ شمسی برابر با سوم شوال ۱۴۴۶ قمری، دوم آوریل سال ۲۰۲۵ میلادی و روز چهارشنبه است. از این روز در تقویم ملی ایران با نام «روز طبیعت» یاد می‌کنند و از تعطیلات رسمی کشور است.

سیزده بدر مانند سایر جشن‌ها و مراسم باستانی ایران آداب خاصی دارد که میان همه فارسی‌زبانان در سراسر جهان رایج است؛ اما در برخی شهرها و روستاهای کشور ما آدابی متفاوت و مختص به این مناطق را در روز سیزده بدر اجرا می‌کنند. در ادامه به معرفی برخی از معروف‌ترین آداب سیزده بدر میان ایرانیان می‌پردازیم.

بر اساس باوری قدیمی ایرانیان روز سیزدهم نوروز را زمان شروع سال زراعی جدید و وفور نعمت طبیعت می‌دانستند و به همین دلیل، ماندن در خانه را نحس می‌شمردند. مردم در این روز با توشه‌ای از غذا و مخلفات به دامن دشت و طبیعت می‌رفتند تا وفور نعمت را در سال پیش رو از آن طلب کنند. عده‌ای نیز بر این باور بودند که باید در روز سیزدهم نوروز از دروازه‌های شهر خارج و دوباره وارد شوند تا نحسی دامن آن‌ها را نگیرد. امروزه از این باورها با عنوان خرافات یاد می‌کنند و در روز سیزده بدر هم‌زمان با شکوفایی گیاهان برای پاسداشت طبیعت به مناطق سرسبز می‌روند.

گره زدن سبزه عید در ایران باستان نمادی از آفرینش بود. به این ترتیب که در زمان ازدواج دختر و پسر، آن‌ها سبزه گره می‌زدند که نمادی از پیوند و زایش میان زوج‌ها به شمار می رفت. قدمت گره زدن سبزه به پیش از دوره هخامنشیان می‌رسد. بسیاری از دختران و پسران دم بخت در روز سیزده بدر سبزه گره می‌زنند. امروزه سبزه گره زدن نمادی از برآورده شدن آرزوها است.

در گذشته ایرانیان بین هفت تا ۱۲ دانه سبز می‌کردند و در روز سیزدهم هر دانه‌ای که بیشتر رشد کرده بود را به‌عنوان محصول پر برکت آن سال می‌کاشتند. سپس دانه‌های سبز شده را به نشان طلب برکت به آب روان می‌سپردند و به نشان سبزی زمین به طبیعت بازمی‌گرداندند. برخی مورخان نیز معتقد هستند سپردن سبزه‌ها به آب روان نشانه رها کردن خاطرات قدیمی و نو شدن بوده است.

در روزگار قدیم مردم برای طلب باران و برکت محصول در روز سیزدهم نوروز دست به دعا برمی‌داشتند و برای افزایش روزی، انواع غذاهای سنتی را طبخ و میان اطرافیان پخش می‌کردند. متداول‌ترین غذا در روز سیزده بدر آش بود که در پخت آن از انواع غلات و دانه‌ها استفاده می‌کردند. در هر منطقه و بسته به پوشش گیاهی هر ناحیه نیز، جوانان مشغول جمع‌آوری گیاهان می‌شدند تا در طبخ آش از آن‌ها استفاده کنند.

امروزه گرچه پختن آش در سیزده بدر مرسوم است، در پخت آن از مواد آماده استفاده می‌کنند. کاهو و سکنجبین از دیگر خوراکی‌های متداول در روز سیزده بدر است.

در گذشته‌های دور برای دور کردن نحسی از خود و دفع بلا و بیماری از عزیزان و اطرافیان در روز سیزده بدر سنگ ریزه به پشت سر پرتاب می‌کردند. گرچه در برخی از شهرها و روستاها نیز در حال حاضر این رسم قدیمی را اجرا می‌کنند؛ به‌دلیل خرافی بودن آن امروزه چندان رواج ندارد.

از دیگر آداب برگزاری جشن سیزده بدر می‌توان به شادی، پایکوبی و رقص محلی و انجام بازی‌های متداول هر شهر و روستا اشاره کرد. در گذشته هفت سنگ، طناب کشی، تاب بازی و سوارکاری از محبوب‌ترین بازی‌های روز سیزده به در بودند. خواندن سرودها و شعرهای محلی سیزده بدر و انجام رقص‌های محلی نیز از مرسوم‌ترین آداب این روز بودند.

• آدرس: استان تهران، شهرستان شمیرانات، بخش لواسانات، شمال روستای افجه
• دسترسی مناسب از شمال شرقی تهران

دشت هویج ییلاقی سرسبز و مرتفع در بالادست روستای افجه در منطقه لواسانات است که ارتفاع آن از سطح دریا به حدود ۲,۵۰۰ متر می‌رسد. این دشت خوش‌آب‌و‌هوا از پرطرفدارترین مقاصد طبیعت گردی در روز سیزده بدر میان ساکنان تهران و شهرهای حومه شمال شرقی پایتخت به شمار می‌رود.

دشت هویج را با نام دشت گرچال نیز می‌شناسند. مسیر کوهنوردی به‌سمت قله‌های آتشکده، ساکا، یخچال و مهرچال از این دشت می‌گذرد و علاقه‌مندان به کوهنوردی می‌توانند روز سیزده به در را در قله‌های اطراف دشت هویج سپری کنند. هوا در دشت هویج در روز سیزده بدر ممکن است کمی سرد باشد، پس برای پیاده روی و گشت‌وگذار در این منطقه لباس گرم همراه ببرید. روستای افجه، غارهای طبیعی و دامنه‌های سرسبز کوهستانی از زیباترین جاذبه‌های این دشت هستند.

برای بازدید از دشت هویج و اتراق در این منطقه خوش‌آب‌و‌هوا باید از مسیر جاده لشگرک به‌سمت لواسان بروید. این دشت پس از روستای افجه قرار دارد و سفر به آن با ماشین‌های آفرود میسر است. اگر با ماشین شخصی خود به دشت هویج می‌روید، بخشی از مسیر تا داخل دشت را باید پیاده طی کنید. این دشت امکانات خاصی ندارد و برای اتراق در این منطقه باید همه وسایل لازم را باخود ببرید.

• آدرس: بزرگراه شهید چمران، خیابان یمن، انتهای خیابان ولنجک، قبل از مجموعه ورزشی توچال
• دسترسی مناسب از شمال تهران

بام تهران منطقه‌ای خوش آب و هوا و مشرف به تهران در ارتفاعات شمال پایتخت است که مورد توجه بسیاری از شهروندان تهرانی قرار دارد. بام تهران که از جاهای دیدنی شبانه تهران به شمار می‌رود، در محدوده بین انتهای خیابان ولنجک و ورودی مجموعه تفریحی و ورزشی توچال قرار گرفته است و به همین دلیل دسترسی مناسبی به امکانات تفریحی و ورزشی این مجموعه دارد.

بسیاری از گردشگران تهرانی برای تماشای چشم‌انداز پایتخت از بلندای بام تهران در روز سیزده بدر به این منطقه می‌روند و آخرین روز نوروز را در ارتفاعات پاکیزه این نواحی سپری می‌کنند. بگ جامپینگ، بانجی جامپینگ، ترامپولین، سینمای پنج بعدی، سورتمه تهران و زیپ‌لاین از تفریحات و ورزش‌های در دسترسی در بام تهران هستند.

• آدرس: بزرگراه همت غرب، بزرگراه شهید خرازی، خروجی بلوار دریاچه
• دسترسی مناسب از غرب تهران

دریاچه شهدای خلیج فارس که اغلب آن را با نام دریاچه چیتگر می‌شناسند، با امکانات مناسب، تفریحات متنوع، دسترسی به کافه و رستوران‌های متعدد و فضای سبز اطراف خود، سبب استقبال گردشگران از این منطقه در روزهای تعطیل و به‌خصوص روزهای نوروز و سیزده بدر می‌شود.

مساحت دریاچه چیتگر به حدود ۱۳۰ هکتار می‌رسد و در طول سال‌های اخیر این دریاچه به یکی از قطب‌های گردشگری پایتخت در غرب تهران تبدیل شده است. مجموعه فضای سبز و بخش‌های تفریحی بام لند در جوار دریاچه شهدای خلیج فارس مساحتی نزدیک به مساحت این دریاچه دارند و فضای گسترده و مناسبی برای حضور گردشگران در این منطقه تعبیه شده است.

امکان استفاده از قایق‌های تفریحی در دریاچه مصنوعی چیتگر وجود دارد و برای استفاده از این قایق‌ها و سایر امکانات تفریحی باید هزینه پرداخت کنید؛ اما آلاچیق‌های زیبا با آب نمای موزیکال در اطراف آن در بخش غربی این دریاچه به چشم می‌خورند که مناسب برای اتراق کردن و رایگان هستند. از مسیر بزرگراه‌های همدانی، همت و آزادگان می‌توانید خود را به دریاچه چیتگر برسانید.

• آدرس: انتهای خیابان آزادی
• دسترسی مناسب از غرب تهران

میدان آزادی و برج آزادی، از مهم‌ترین نمادهای شهر تهران به شمار می‌روند. این میدان از قدیمی‌ترین تفرجگاه‌های پایتخت میان گردشگران به شمار می‌رود و در طول سال بازدیدکنندگان زیادی برای تماشای بخش‌های مختلف برج آزادی و لذت از فضای سبز این مجموعه در نیمکت‌ها یا فضای سبز آن اتراق می‌کنند.

بسیاری از ساکنان غرب تهران نیز روز سیزده بدر را در میدان آزادی می‌گذرانند. مساحت میدان آزادی به حدود پنج هکتار می‌رسد و از آن با نام دومین میدان بزرگ ایران پس از میدان نقش جهان اصفهان یاد می‌کنند. در بازدید از میدان آزادی، در صورت فعالیت برج آزادی می‌توانید از بخش‌های مختلف این بنا نیز بازدید کنید. موزه، گالری، کتابخانه و بالکن بالای برج با چشم‌انداز مناسب از میدان آزادی از مهم‌ترین بخش‌های این سازه هستند.

• آدرس: میدان تجریش، انتهای خیابان دربند، میدان سربند
• دسترسی مناسب از شمال تهران

دربند تهران منطقه‌ای خوش‌آب‌و‌هوا و کوهستانی در شمال تهران است که از اصیل‌ترین مناطق پایتخت نیز به شمار می‌رود. در گذشته دربند روستایی کوچک و ییلاقی بود که ساکنان آن را باغداران و کشاورزان تشکیل می‌دادند. امروزه یکی از معروف‌ترین مسیرهای کوهنوردی شمال تهران به‌سمت پناهگاه شیرپلا از این محله آغاز می‌شود.

کافه و رستوران‌های دربند بر فراز صخره‌های کوهستانی واقع شده‌اند و چشم‌اندازی زیبا از طبیعت اطراف دارند. جریان رودخانه دربند در مسیر کوهستانی و میان کافه‌های این محله سبب خنکی آب و هوا می‌شود و حال و هوایی خاص به این منطقه می‌بخشد. در منطقه دربند امکان اتراق در طبیعت وجود ندارد و این محله برای علاقه‌مندان به کوهنوردی و طبیعت گردی مناسب است؛ البته مسیر تله سیژ دربند، از تله سیژهای مشهور تهران را نیز برای استفاده گردشگرانی تعبیه کرده‌اند که تمایل به کوهنوردی ندارند.

برای گذراندن آخرین روز از نوروز یعنی سیزده بدر در دربند تهران باید خود را به حوالی میدان تجریش یا قدس در شمیرانات برسانید. تردد به ورودی تفرجگاه دربند با وسیله نقلیه شخصی و همین طور تاکسی‌های خطی به‌سادگی میسر است؛ اما در روز سیزده بدر این مناطق ترافیک سنگینی را تجربه می‌کنند.

• آدرس: انتهای بزرگراه یادگار امام، میدان شهید شهریاری، خیابان درکه
• دسترسی مناسب از شمال تهران

درکه، در شمال تهران و در جنوب قله توچال و رشته کوه البرز قرار دارد. ارتفاعات اطراف درکه از قدیمی‌ترین تفرجگاه‌ها در شهر تهران به شمار می‌روند که روستاهای ییلاقی پایتخت در نزدیکی آن‌ها قرار دارند. رود درکه در مسیر این دره سبب آب‌و‌هوای معتدل، سرسبزی درختان و پوشش گیاهی انبوه در این منطقه می‌شود.

نام درکه به‌معنای دره کوچک است و در گذشته این منطقه محل زندگی باغداران و کشاورزان بود. جاذبه‌های طبیعی برجسته‌ای مانند هفت حوض درکه، آبشار کارا، آبشار جوزک، پلنگچال، آب سپید، هفت چشمه و پلنگ جوزک سبب استقبال گردشگران از دره درکه به‌خصوص در روز سیزده بدر می‌شوند.

در دره درکه انواع رستوران‌های سنتی و کافه‌ها فعالیت می‌کنند که ضمن تماشای طبیعت زیبا در این منطقه می‌توانید زمانی را به اتراق در این کافه رستوران‌ها اختصاص دهید. برای بازدید از دره درکه، کوهنوردی در ارتفاعات این منطقه و بازدید از جاذبه‌های طبیعی آن باید از بزرگراه چمران به خیابان اوین وارد شوید و سپس از مسیر خیابان کوهسار خود را به ورودی درکه برسانید.

• آدرس: اتوبان شهید بابایی (غرب به شرق)، نیمه شرقی پارک جنگلی لویزان، بلوار کوهستان
• ساعت بازدید: ۹ تا ۱۷
• وب سایت: tehranbirdsgarden.com
• صفحه اینستاگرام: birdsgarden_ir@
• تلفن: ۰۲۱۷۷۰۷۵۲۱۴ | ۰۲۱۷۷۰۷۵۲۱۰
• رده قیمت: اقتصادی
• دسترسی مناسب از شمال شرقی تهران

باغ پرندگان تهران در جنگل لویزان در ارتفاعات شمال شرقی تهران، بزرگ‌ترین و کامل‌ترین نمونه از باغ‌های پرندگان در ایران است. در فاز نخست این مجموعه پرندگانی در قفس نگهداری می‌شوند که پرواز نمی‌کنند. حصار اطراف این پرندگان بسیار بزرگ است و این موجودات به‌راحتی در فضای محصور حرکت می‌کنند. در فاز دوم قفس‌ها به‌صورت تورهای بلند و مرتفع طراحی شد‌ه‌اند تا پرندگان به‌راحتی بتوانند در این فضا پرواز کنند.

فضای داخلی باغ پرندگان تهران به‌دلیل قرار داشتن در پارک جنگلی لویزان با گونه‌های متنوع گیاهی پوشیده شده است و آبشارهای مصنوعی و برکه‌هایی در سراسر آن به چشم می‌خورند. این عرصه طبیعی زیبا در دل پایتخت توجه گردشگران زیادی را برای گذراندن سیزده بدر در طبیعتی با چشم‌اندازهای تماشایی به خود جلب می‌کند.

در بازدید از باغ پرندگان تهران در روز سیزده به در ضمن لذت از طبیعت سرسبز و تماشایی این باغ، فرصت بازدید از گونه‌های مختلفی از پرندگان گرمسیری، شکاری، ماکیان، گنجشک‌سانان و کبوترسانان را نیز خواهید داشت. دسترسی به باغ پرندگان تهران از بزرگراه شهید زین‌الدین در شمال شرقی تهران میسر است.

• آدرس: استان تهران، شهرستان شمیرانات، بخش لواسانات، دهستان لواسان کوچک
• دسترسی مناسب از شمال شرقی تهران

روستای افجه و روستای برگ جهان از زیباترین تفرجگاه‌ها و دیدنی های اطراف تهران در منطقه لواسانات هستند که اطراف آن‌ها را برجسته‌ترین جاذبه‌های طبیعی پوشانده‌اند. در سراسر این روستاها باغ‌های پر میوه و چمنزارهای وسیع به چشم می‌خورند. ظرفیت‌های طبیعی بالا و نزدیکی این روستاهای ییلاقی به تهران، آن‌ها را به مقاصدی محبوب میان گردشگران در روز سیزده بدر تبدیل کرده‌اند.

در سفر یک‌روزه به روستای افجه در سیزده بدر امکان اتراق اطراف آبشار «پسکوهک» را خواهید داشت. رودهای افجه و تبله رود نیز در این روستا چشم‌اندازهایی زیبا به وجود آورده‌اند. دشت لار و دشت هویج از دیگر مناطق خوش آب و هوا و مرتفع در نزدیکی روستای افجه هستند که طبیعتی تماشایی در بهار دارند.

اطراف رودخانه برگ جهان نیز مناطقی مناسب برای اتراق در طبیعت به شمار می‌روند. در مسیر این رودخانه آبشارهای طبیعی و باغ‌های سرسبزی قرار دارند که در سیزده بدر بسیار تماشایی هستند. برای بازدید از روستاهای افجه و برگ جهان باید از بزرگراه شهید بابایی و جاده لشگرک به‌سمت لواسان بروید؛ اما به خاطر داشته باشید که این مناطق سردسیر هستند و در ارتفاعات کوهستانی قرار دارند. در سفر به لواسانات و روستاهای آن در سیزده بدر لباس گرم با خود ببرید.

• آدرس: استان تهران، شهرستان تهران، بخش کن، دهستان سولقان
• دسترسی مناسب از غرب تهران

روستاهای وردیج و واریش در شمال غربی تهران از زیباترین مقاصد طبیعت‌گردی داخل پایتخت هستند که هر ساله در طول روزهای نوروز و به‌خصوص روز سیزده بدر از گردشگران زیادی میزبانی می‌کنند. این روستاها میان کوهستان‌های منطقه کن و سولقان قرار گرفته‌اند و محیط اطراف آ‌ن‌ها ظرفیت‌های بالایی برای کوهنوردی و طبیعت گردی دارند.

باغ‌های سرسبز و اطراف ‌رودخانه خروشان در روستاهای وردیج و واریش برای اتراق در طبیعت بسیار مناسب هستند؛ اما به خاطر داشته باشید بسیاری از باغ‌های این روستاها مالک شخصی دارند و ورود به آن‌ها مجاز نیست. مسیر دسترسی به این روستاها از کوهستان‌هایی می‌گذرد که با نام «دامنه ارواح سنگی» شهرت دارند. شمایل عجیب سنگ‌ها و صخره‌های این کوه‌ها دلیل این نام‌گذاری است.

بازدید از روستای وردیج هزینه‌ای ندارد؛ اما برای ورود به روستای واریش در فاصله چهار کیلومتری از وردیج باید هزینه ورودی پرداخت کنید. ارتفاعات پهنه حصار و امامزاده بی‌بی زرین‌قمر از معروف‌ترین جاذبه‌های این روستاها هستند. برای بازدید از روستاهای وردیج و واریش باید از بزرگراه‌های همدانی یا خرازی به جاده کوهستانی این روستاها وارد شوید.

• آدرس: استان مازندران، بخش مرکزی شهرستان سوادکوه، دهستان ولوپی،‌ شمال روستای کارمزد
• دسترسی مناسب از شمال شرقی تهران

آبشار گزو میان جنگل های لفور سوادکوه از زیباترین جاذبه‌های طبیعی در استان مازندران و در فاصله تقریبی ۲۵۰ کیلومتری از شمال شرقی تهران است. گرچه جنگل لفور سوادکوه و آبشار گزو فاصله زیادی تا تهران نسبت به سایر ییلاق‌های اطراف پایتخت دارد، محیط بکر این مناطق و طبیعت تماشایی جنگلی در این نواحی توجه علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی در روز سیزده بدر به خود جلب می‌کنند.

آبشار گزو و جنگل‌های لفور در محدوده زیرآب در جاده فیروزکوه قرار گرفته‌اند و برای اتراق در این مناطق و جنگل‌نوردی در این نواحی باید صبح زود عازم شوید تا بتوانید برنامه پیک نیک یک‌روزه سیزده بدر را انجام دهید. لباس گرم و لوازم مناسب جنگل‌نوردی در سفر به آبشار گزو لازم هستند و این برنامه برای سالمندان و افراد با قدرت بدنی محدود مناسب نیست.

• آدرس: استان تهران، شهرستان تهران، بخش کن
• دسترسی مناسب از شمال غربی تهران

کن و سولقان روستاهای خوش آب و هوا در شمال غربی تهران هستند که درون دره‌ای سرسبز و ییلاقی قرار گرفته‌اند. جریان رودخانه کن به طبیعت اطراف این روستاها طراوت دوچندان می‌بخشد. دره کن و سولقان روستاهای دیگری نیز دارد که از معروف‌ترین ییلاق‌های پایتخت هستند و گردشگران زیادی در روز سیزده بدر در این روستاها اتراق می‌کنند.

از معروف‌ترین جاذبه‌ها در حوالی روستاهای کن و سولقان، در این دره تماشایی می‌توان روستاهای طالون، سنگان و کشار را نام برد. از جاذبه‌های طبیعی زیبا در این روستاها نیز می‌توان به غار بیوک آقا و آبشار رندان اشاره کرد. امامزاده داوود در انتهای مسیر جاده کن سولقان قرار دارد و از تفرجگاه‌های معروف در شهر تهران است. برای بازدید از دره کن سولقان و اتراق در طبیعت بکر این منطقه در روز سیزده بدر باید از بزرگراه همت به اتوبان آبشناسان و سپس جاده کوهسار وارد شوید. این جاده شما را به دره کن می‌رساند.

• آدرس: استان تهران، شهرستان تهران، بخش کن، دهستان سولقان
• صفحه اینستاگرام: sangan_tehran_iran@
• دسترسی مناسب از شمال غربی تهران

روستا و آبشار سنگان از توابع کن سولقان هستند که در امتداد مسیر دره کن قرار دارند. روستای سنگان در بهار به اوج زیبایی خود می‌رسد و از محبوب‌ترین مقاصد طبیعت گردی در روز سیزده بدر در تهران به شمار می‌رود. باغ‌های میوه این روستا در بهار شکوفه می‌دهند و زیباترین چشم‌اندازها را مقابل چشم گردشگران به نمایش می‌گذارند.

آبشار سنگان معروف‌ترین جاذبه طبیعی در روستای سنگان است و در فروردین ماه بسیار پرآب می‌شود. قندیل‌های یخ در آبشار سنگان که در زمستان تشکیل شده‌اند با شروع بهار آب می‌شوند و حجم آب آبشار را بیشترین مقدار خود می‌رسانند. برای بازدید از روستا و آبشار سنگان مسیر جاده کن را تا ۱۰ کیلومتری بعد از امامزاده داوود ادامه دهید و لباس گرم و تجهیزات لازم برای پیک‌نیک را فراموش نکنید.

• آدرس: استان البرز، شهرستان کرج، بخش آسارا، دهستان آدران
• دسترسی مناسب از جاده چالوس

روستای خور از خوش آب و هواترین روستاهای جاده چالوس است که در امتداد مسیر فرعی روستای خوزنکلا و پس از این روستا قرار دارد. گرچه در نخستین روزهای بهار هوا در این منطقه هنوز سرد است، بازدید از این روستا و اتراق میان دشت‌ها و کوهپایه‌های سرسبز آن در روز سیزده بدر خالی از لطف نیست.

اطراف روستای خور را دره‌های سرسبز با آبشار طبیعی پوشانده‌اند که توجه علاقه‌مندان به طبیعت بکر را به خود جلب می‌کنند. جاده فرعی روستای خور از حدود ۱۵ کیلومتری ابتدای جاده چالوس آغاز می‌شود و بسیار پرپیچ‌ و خم است. آبشار خور در فاصله دو کیلومتری این روستا، معروف‌ترین جاذبه طبیعی در این منطقه به شمار می‌رود که ارتفاع آن به حدود ۵۰ متر می‌رسد. روستای خور پیست اسکی معروفی نیز دارد که در روزهای نخست بهار در سال‌های سرد فعالیت می‌کند. این روستا از بهترین گزینه‌های طبیعت گردی در روز سیزده بدر، به‌خصوص برای ساکنان غرب تهران و کرج است.

• آدرس: بزرگراه شهید چمران، بلوار رشید‌الدین فضل‌الله، خیابان یمن، انتهای خیابان ولنجک
• ساعت کار: تله کابین شنبه تا چهارشنبه از ۷ تا ۱۳، پنجشنبه از ۶ تا ۱۳ و جمعه از ۶ تا ۱۰؛ تله سیژ شنبه تا چهارشنبه از ۱۰ تا ۱۹، پنجشنبه و جمعه از ۷ تا ۲۰؛ سورتمه شنبه تا چهارشنبه از ۱۰ تا ۲۰، پنجشنبه و جمعه از ۸ تا ۲۲؛ تنیس همه روزه از ۷ تا ۲۳
• وب سایت: tochal.org
• صفحه اینستاگرام:‌ tochalcomplex@
• تلفن: ۰۲۱۲۷۲۰
• دسترسی مناسب از شمال تهران

مجموعه تفریحی و ورزشی توچال در شمال تهران و در دامنه‌های قله توچال قرار دارد. این مجموعه در مسیر دسترسی کوهنوردان به این قله ایجاد شده است و در طول سالیان اخیر امکانات متنوعی از انواع وسایل ورزشی و سالن‌های مجهز در مجموعه توچال ایجاد کرده‌اند که مورد توجه گردشگران قرار گرفته است.

علاقه‌مندان به کوهنوردی می‌توانند روز سیزده به در به ارتفاعات توچال بروند و روز طبیعت را در دل قله نزدیک به ۴,۰۰۰ متری بگذرانند. طرفداران فعالیت‌های ورزشی مهیج و بازی‌های ورزشی متنوع نیز در مجموعه ورزشی و فرهنگی توچال روز خاطره‌انگیزی را در سیزده بدر سپری خواهند کرد.

مسیر کوهپیمایی به‌سمت قله توچال در دامنه جنوبی این کوه قرار دارد و به تهران مشرف است. از دیگر امکانات تفریحی در مجموعه توچال می‌توان به تله کابین، اسنوموبیل، سورتمه، باشگاه تیراندازی، زیپ لاین و باشگاه بیلیارد اشاره کرد. در بیشتر سال‌ها پیست اسکی توچال در سیزده بدر نیز پوشیده از برف است و علاقه‌مندان به ورزش اسکی امکان استفاده از پیست این مجموعه را خواهند داشت. برای تفریح و گشت‌وگذار در مجموعه ورزشی توچال و استفاده از امکانات هر بخش از این مجموعه باید هزینه‌های جداگانه بپردازید. برای بازدید از این مجموعه تفریحی و ورزشی در روز سیزده بدر باید به انتهای خیابان ولنجک بروید.

• آدرس: شمال شرق تهران، بزرگراه بابایی، جاده لشگرک
• دسترسی مناسب از شمال شرقی تهران

جاده لشگرک به لواسانات مسیری زیبا و خوش آب و هوا در شمال شرقی تهران است که دسترسی به بسیاری از ییلاق‌های اطراف پایتخت از این مسیر صورت می‌گیرد. در گذشته از این منطقه به‌عنوان یکی از پایگاه‌های نظامی در تهران استفاده می‌شد و دلیل نام‌گذاری آن نیز همین مطلب بود.

نزدیکی جاده لشگرک به رودخانه جاجرود و مناطق خوش‌آب‌و‌هوای ییلاقی و کوهستان البرز، سبب اعتدال هوای این منطقه می‌شود. از طرفی در طول جاده لشگرک مسیر چمنکاری شده در دو سوی جاده به چشم می‌خورد که مکانی مناسب برای اتراق در سیزده بدر در تهران به شمار می‌رود. هر ساله شهروندان تهرانی زیادی برای فرار از ترافیک جاده‌های اطراف تهران به‌خصوص در منطقه شمال شرقی پایتخت در سبزه‌زارهای اطراف جاده لشگرک اتراق می‌‌کنند. دسترسی به این منطقه بسیار ساده است و از بزرگراه بابایی یا اتوبان ارتش صورت می‌گیرد. جاده لشگرک فاصله کوتاهی تا جاده تلو و منطقه زردبند دارد.

• آدرس: استان تهران، شهرستان تهران، بخش کن، جاده سولقان، جاده امامزاده داوود
• دسترسی مناسب از شمال غربی تهران

بقعه امامزاده داوود در انتهای مسیر جاده کن سولقان از محبوب‌ترین مسیرهای گردشگری در تهران است که در طول سال از شهروندان و مسافران زیادی میزبانی می‌کند. این امامزاده و مناطق اطراف آن از پرطرفدارترین مقاصد طبیعت‌گردی در سیزده به در نیز هستند و حجم بالایی از گردشگران این روز را در این امامزاده و مناطق اطراف آن می‌گذرانند.

امامزاده داوود در منطقه‌ای مرتفع در شمال غربی پایتخت قرار دارد و اطراف آن را روستاهای خوش آب و هوا و دره فرحزاد پوشانده‌اند؛ به همین دلیل آب و هوای این منطقه بسیار عالی است و در روز سیزده بدر ممکن است کمی سرد باشد. اگر قصد برگزاری مراسم سیزده به در و اتراق در طبیعت این منطقه در آخرین روز تعطیلات نوروز را دارید، لباس گرم اضافه همراه ببرید.

برای بازدید از امامزاده داوود باید در مسیر جاده کن به‌سمت روستای سولقان بروید. پس از روستای سولقان به جاده امامزاده داوود خواهید رسید. مسیر دیگری در جوار دره فرحزاد به‌سمت این امامزاده وجود دارد که برای علاقه‌مندان به کوهنوردی مناسب است. اگر مسیر ماشین رو را انتخاب کنید نیز برای زیارت امامزاده باید از شیبی تند بالا بروید که این مسیر برای سالمندان چندان مناسب نیست.

• آدرس: استان البرز، شهرستان ساوجبلاغ، بخش چندار، دهستان چندار
• دسترسی مناسب از غرب استان تهران و اتوبان تهران کرج

روستای کردان از خوش آب و هواترین مناطق استان البرز در شهرستان ساوجبلاغ است که از گذشته‌های دور تا به امروز آن را به‌عنوان ییلاقی محبوب میان پایتخت‌نشینان می‌شناسند. رودخانه خروشان، طبیعت سرسبز و ظرفیت‌های طبیعی برجسته در این روستا، کردان را به یکی از مقاصد محبوب برای گردشگران در روز سیزده به در تبدیل کرده‌اند.

در سراسر روستای کردان باغ‌های میوه به چشم می‌خورند که در سال‌های گرم در روز سیزده بدر پوشیده از شکوفه‌های سفید و صورتی می‌شوند. بسیاری از گردشگران این روز را در ویلاها و باغ‌های اجاره‌ای منطقه کردان می‌گذرانند. از جاهای دیدنی این روستا می‌توان به دهکده تفریحی و ورزشی کردان، دهکده آرامش کردان و رودخانه کردان اشاره کرد. دهکده تفریحی و ورزشی کردان امکانات مناسبی مانند زمین‌های بازی و سالن‌های ورزشی دارد که برای استفاده از این امکانات در روز سیزده به در باید از قبل آن‌ها را رزرو کنید.

برای استفاده از امکانات مجموعه دهکده آرامش کردان نیز باید از قبل برنامه‌ریزی کنید؛ اما اگر طرفدار اتراق در طبیعت بکر هستید، اطراف رودخانه کردان انتخاب‌های مناسبی برای شما هستند. کردان در حدود ۲۵ کیلومتر تا کرج و ۶۰ کیلومتر تا تهران فاصله دارد؛ اما مسیر دسترسی به آن از بزرگراه کرج تهران می‌گذرد و مستقیم است. برای اتراق در کردان در روز سیزده بدر شلوغی مسیر را در نظر بگیرید و صبح زود به‌سمت این روستا عازم شوید. با توجه به حجم تردد در این روز نیز مسیر برگشت شما در بخش‌هایی از بزرگراه تهران کرج ممکن است ترافیک سنگین داشته باشد.

• آدرس: استان تهران، شهرستان شمیرانات، منطقه حفاظت‌شده جاجرود
• دسترسی مناسب از شمال شرقی تهران

رودخانه جاجرود از مهم‌ ترین رودخانه های اطراف تهران و محبوب‌ترین جاذبه‌های طبیعی در شمال شرقی تهران، به‌خصوص میان ساکنان شرق پایتخت است. اطراف رودخانه جاجرود ظرفیت‌های برجسته گردشگری قرار گرفته‌اند که توجه گردشگران زیادی را برای پیک نیک در این منطقه در سیزده بدر به خود جلب می‌کنند. این رودخانه در فاصله ۴۰ کیلومتری از شمال شرقی پایتخت قرار گرفته است و روستاهای خوش آب و هوا و سد لتیان از معروف‌ترین جاذبه‌های اطراف آن هستند.

رودخانه جاجرود از کوه‌های البرز سرچشمه می‌گیرد و به دریاچه سد لتیان سرازیر می‌شود. رودهای دربندسر، میگون، آهار، فشم و دماوند نیز در طول مسیر خود به این رودخانه می‌رسند. جاجرود از قدیمی‌ترین مناطق لواسانات است که در بخش رودبار قصران قرار دارد و ساکنان آن بسیار اصیل هستند.

علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی می‌توانند با گشت‌وگذار در نزدیکی رودخانه جاجرود به بازدید از جاذبه‌های طبیعی بکر این منطقه مانند آبشار و روستای کمرد بروند. برای رسیدن به رودخانه جاجرود و سد لتیان و اتراق در حوالی این مناطق در سیزده بدر، باید از یکی از مسیرهای سه راه تهرانپارس و خیابان دماوند یا بزرگراه شهید بابایی و جاده لشگرک به‌سمت لواسان بروید. در انتهای مسیر لواسان بزرگ، مسیر سمت راست شما را به نزدیکی این رودخانه و سد می‌رساند.

• آدرس: استان تهران، بخش مرکزی شهرستان دماوند، پنج کیلومتری شمال دماوند
• دسترسی مناسب از شمال شرقی تهران

چشمه اعلا دماوند در منطقه گردشگری اعلا در فاصله حدود پنج کیلومتری از دماوند و ۸۰ کیلومتری از تهران قرار گرفته است. این چشمه و مناطق اطراف آن گزینه‌هایی مناسب برای پیک نیک و اتراق اطراف تهران هستند و در روز سیزده بدر نیز از گردشگران زیادی میزبانی می‌کنند. آب چشمه اعلا از بارش‌های سالانه و ذخیره برفی در قله دماوند تامین می‌شود.

چشمه اعلا در دامنه‌های جنوبی دماوند قرار دارد و اطراف آن مسیرهای طبیعت گردی متنوعی برای علاقه‌مندان به اتراق در طبیعت و کوهنوردی قرار گرفته‌اند. اگر قصد بازدید از این چشمه در روز سیزده بدر را دارید حتما لباس گرم همراه ببرید. باغ‌های اطراف این چشمه در سیزده بدر پوشیده از شکوفه‌های ریز می‌شوند؛ اما در سال‌های سرد این درختان در اواخر فروردین و نخستین روزهای اردیبهشت شکوفه می‌دهند.

دماوند و مناطق اطراف آن ظرفیت‌های گردشگری برجسته‌ای دارند که بازدید از آن‌ها در روز سیزده بدر خالی از لطف نیست. پیست اسکی آبعلی، دریاچه‌های تار و هویر، دشت لار، چشمه سیاه سنگ، دشت مشا، غار رود افشان، آبشار گروبار، آبشار آینه رود، چشمه و آبشار تیزآب و آبشار جنگلک از مهم‌ترین جاهای دیدنی دماوند هستند. گرچه در سیزده بدر آب و هوای اطراف بسیاری از این جاذبه‌ها هنوز سرد است، بازدید از آن‌ها با لباس و تجهیزت مناسب میسر می‌شود. برای سفر به دماوند در روز سیزده بدر باید صبح زود حرکت کنید تا به ترافیک سنگین نخورید. در بیشتر سال‌ها تردد در مسیر جاده دماوند از ظهر به بعد یک طرفه به‌سمت تهران می‌شود.

• آدرس: استان تهران، شهرستان شمیران، بخش رودبار قصران
• دسترسی مناسب از شمال شرقی تهران

دره اوشان فشم در مسیر دسترسی به روستاهایی به همین نام‌ها و در شمال شرقی تهران قرار دارد. این دره به‌دلیل آب و هوای خوب، طبیعت زیبا و رودخانه خروشان از محبوب‌ترین گزینه‌های طبیعت گردی و پیک نیک اطراف تهران به شمار می‌رود. نزدیکی دره اوشان فشم به تهران و وجود باغ رستوران‌ها و کافه‌های سنتی فراوان در این منطقه سبب استقبال گردشگران تهرانی از این منطقه در سیزده بدر می‌شوند.

دره اوشان فشم بخشی از منطقه شمیرانات به شمار می‌رود و از گذشته‌های دور تا به امروز از ییلاق‌های پرتردد در نزدیکی پایتخت بوده است. این منطقه در حدود ۵۰ کیلومتر تا تهران فاصله دارد و روستاهای اوشان، فشم، میگون و شمشک در امتداد آن قرار گرفته‌اند.

در دره اوشان فشم و نزدیکی آن جاذبه‌های طبیعی برجسته‌ای قرار گرفته‌اند که بازدید از آن‌ها برای علاقه‌مندان به طبیعت گردی در سیزده بدر خالی از لطف نیست. آبشارهای لالون، آبنیک و لار محله در ارتفاعات اطراف اوشان مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرند. بازدید از دشت جانستون، دره آهنگرک، کوهستان‌ها و باغ‌های زیبای فشم در سیزده بدر نیز خاطرات مانایی برای شما خواهد ساخت.

پیست اسکی دربندسر در این زمان از سال هنوز برف دارد و مناسب اسکی است. اگر در بازدید از دره اوشان فشم قصد اتراق در طبیعت بکر را دارید، از رودخانه‌ فاصله بگیرید؛ زیرا در نخستین روزهای بهار احتمال سیلابی شدن رودخانه فشم وجود دارد.

• آدرس: استان البرز، جاده چالوس
• دسترسی مناسب از غرب تهران و اتوبان تهران کرج

جاده چالوس با عبور از میان دره سرسبز و تماشایی، جزو محبوب‌ترین مسیرهای طبیعت گردی ایران برای شهروندان تهرانی و ساکنان کرج در روز سیزده بدر است. دره چالوس با رودخانه خروشان میان آن نظر گردشگران زیادی را برای اتراق در حواشی این رودخانه و گشت‌وگذار در طبیعت اطراف این منطقه به خود جلب می‌کند.

برای علاقه‌مندان به اتراق در طبیعت دره چالوس نیز گزینه‌های مختلفی در روستاهای اطراف و حاشیه رودخانه وجود دارند. از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی در دره جاده چالوس می‌توان به آبشار هفت چشمه آدران، آبشار و پیست اسکی خور، چشمه وله، غار یخ مراد و روستاهای متعدد اشاره کرد. مسیرهای کوهنوردی متنوعی نیز در مسیر این جاده قرار گرفته‌اند.

لباس گرم اضافه، مواد غذایی لازم و وسایل کافی برای کمپ در طبیعت، مهم‌ترین وسایل برای اتراق در طبیعت دره‌ چالوس در سیزده بدر هستند. دسترسی به این جاده و مناطق سرسبز اطراف آن از بزرگراه تهران-کرج برای شهروندان تهرانی و بلوار شورا برای شهروندان کرجی میسر است. مسیر جاده چالوس از ظهر روز سیزده بدر با توجه به حجم ترافیک یک طرفه به‌سمت کرج می‌شود.

• آدرس: بزرگراه امام علی (ع)، بزرگراه ارتش
• دسترسی مناسب از شرق و شمال شرقی تهران

ارتفاعات شهید محلاتی بر فراز شهرکی به همین نام و مشرف به بزرگراه ارتش است. این شهرک در میان کوهستان‌های شمال شرقی تهران قرار دارد و وجود ارتفاعات دارآباد، سوهانک و پارک جنگلی لویزان در نزدیکی آن سبب اعتدال آب و هوا و سرسبزی این منطقه شده‌اند.

در ارتفاعات شهید محلاتی پارکی سرسبز با چشم‌انداز تماشایی از جنگل‌های لویزان قرار دارد که توجه علاقه‌مندان به طبیعت را در روز سیزده به در به خود جلب می‌کند. این منطقه از نواحی شمیرانات در پایتخت به حساب می‌آید و بزرگراه ارتش دسترسی به این محله را ساده می‌کند. ارتفاعات شهید محلاتی و بوستان‌های سرسبز آن انتخاب مناسبی برای گذراندن سیزده بدر به‌خصوص برای اهالی شرق و شمال شرقی تهران هستند.

• آدرس: استان تهران، شهرستان فیروزکوه، جاده فیروزکوه، دو کیلومتری شهر فیروزکوه، جاده تنگ واشی
• دسترسی مناسب از شمال شرقی تهران

تنگه واشی در حوالی روستای جلیزجند در نزدیکی فیروزکوه قرار دارد. جاده فرعی این روستا در دو کیلومتری قبل از فیروزکوه در مسیر اصلی جاده فیروزکوه قرار گرفته است. تنگه واشی در انتهای مسیر پرپیچ‌وخم منتهی به روستای جلیزجند قرار دارد.

دلیل شهرت تنگه واشی، جریان رودخانه خروشان در طول آن است که در امتداد مسیر تنگه به آبشار ساواشی می‌رسد. گرچه آب و هوای این منطقه در روز سیزده به در هنوز سرد است و امکان عبور از آب تنگه و بازدید از آبشار ساواشی برای بسیاری از گردشگران در روز سیزده بدر وجود ندارد، طبیعت زیبای اطراف تنگه واشی گردشگران زیادی را در روز سیزده بدر به این منطقه می‌کشاند.

اگر قصد اتراق در طبیعت اطراف تنگه واشی یا طبیعت گردی در این منطقه در روز سیزه بدر را دارید، حتما لباس گرم همراه داشته باشید. به خاطر داشته باشید این منطقه کاملا بکر است و هیچ امکاناتی در تنگه واشی وجود ندارد. برای بازدید از این تنگه و روستای اطراف آن مسیری بین یک ساعت و نیم تا دو ساعت از تهران پیش روی شما قرار دارد.

بهترین پارک های تهران گزینه‌هایی مناسب، خوش آب و هوا و سرسبز در پایتخت برای برگزاری آداب سنتی جشن سیزده بدر هستند. پارک های تهران در بخش‌های مختلفی از شهر قرار گرفته‌اند و دسترسی به این بوستان‌ها برای ساکنان مناطق مختلف آسان است.

پارک‌های ملت و نیاوران از قدیمی‌ترین بوستان‌های تهران درشمال پایتخت هستند که از گذشته‌های دور شهروندان تهرانی را در روز سیزده بدر به سوی خود جلب می‌کردند. این پارک‌ها امکانات و فضای سبز مناسب و عالی برای اتراق و بازی کودکان دارند و بسیاری از گردشگران سیزده‌ بدر در تهران را در این بوستان‌ها می‌گذرانند.

پارک پردیسان از بوستان‌های جنگلی تهران در شمال غربی پایتخت است. دسترسی مناسب به این پارک از بزرگراه‌های اصلی تهران این بوستان را به مقصدی محبوب در روز سیزده بدر میان شهروندان تهرانی تبدیل می‌کند. بزرگراه‌های همت و حکیم از مسیرهای بلور مرزداران و شهرک غرب به پارک پردیسان دسترسی دارند. پل معلق نهج البلاغه بین این بوستان و پارک نهج البلاغه قرار گرفته است و چشم‌اندازی زیبا از محیط اطراف دارد.

بوستان جوانمردان از دیگر پارک‌های مناسب تهران برای اتراق در روز سیزده بدر است. در این بوستان گونه‌های متنوع گیاهی وجود دارند و مسیر پیاده روی، پیست دوچرخه سواری و آلاچیق‌های اقامتی از امکانات این پارک هستند. پارک‌های طالقانی و آب و آتش نیز از دیگر بوستان‌های خوش‌آب‌و‌هوا و زیبا در پایتخت هستند که می‌توانید در روز سیزده به در در این پارک‌ها اتراق کنید. این دو پارک با پل طبیعت به یکدیگر متصل می‌شوند.

پارک ملی سرخه حصار از عرصه‌های طبیعی شرق تهران با ظرفیت‌های بالای تفریحی و گردشگری است. این پارک ملی بخشی از منطقه حفاظت‌شده جاجرود به شمار می‌رود و امکاناتی مانند مسیر پیاده روی، پیست دوچرخه سواری، آلاچیق و زمین‌های بازی متنوع دارد. پارک جنگلی چیتگر از دیگر پارک‌ های جنگلی تهران است که در منتهی الیه غربی پایتخت قرار دارد و گزینه‌ای مناسب برای گذراندن سیزده بدر برای ساکنان غرب تهران به شمار می‌رود. این پارک جنگلی نیز امکاناتی مناسب مانند بوستان سرخه حصار برای گردشگران دارد.

در این مقاله به معرفی آداب جشن باستانی سیزده بدر و بهترین مناطق برای گذراندن سیزده‌ بدر در تهران و اطراف آن پرداختیم. شما نیز در ادامه می‌توانید از خاطرات خود در آخرین روز نوروز در طبیعت زیبا به ما و دیگر کاربران کجارو بگویید.

عکس‌ کاور از: itto.org؛ عکاس: نامشخص