سوغات روسیه چیست؟

نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۸/۱۰/۲۶ منتشر شده و در تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۲ به‌روزرسانی شده است.

روسیه یکی از کشورهای پهناور جهان و همسایه دریایی ایران است، که نیمی از آن در آسیا و نیم دیگر آن در اروپا واقع شده است. روسیه جاذبه‌های گردشگری و تاریخی بسیاری را در خود جای داده و هرساله تعداد زیادی گردشگر را از سراسر دنیا به خود جذب می‌کند. این روزها یکی از مقصدهای گردشگران ایرانی هم کشور روسیه است. از بزرگ‌ترین دغدغه‌های مسافران ایرانی در هر سفر، تهیه بهترین سوغات است تا نشان دهند که در این سفر به یاد نزدیکانشان بوده‌اند.

در این مقاله از کجارو، با معرفی سوغاتی‌های کشور روسیه به شما در شناخت و انتخاب بهتر کمک می‌کنیم تا از سفر خود لذت بیشتری ببرید. اگرچه روسیه کشور پهناوری است، اما شهر مسکو و سن‌پترزبوگ طرفداران بیشتری دارد و ما در این مقاله سوغاتی‌هایی را معرفی می‌کنیم که به‌عنوان سوغات مسکو و سوغات سن پترزبورگ شناخته شده‌اند. از جمله این موارد عروسک ماتروشکا، جعبه‌های طراحی شده، والنکی ، کهربا و خولخوم هستند که در ادامه توضیحاتی درباره‌ هرکدام می‌آوریم.

ظروف خولخوم روسیه (russian khokhloma)، ظروفی از جنس چوب هستند که زمینه طلاییرنگ دارند و طرح‌های زیبای سنتی روی آن‌هاایجادشده‌اند. برای ایجاد این رنگ طلایی، سطح ظرف را با ترکیب خاصی می‌پوشاند و در کوره قرار می‌دهند. این ظرف درنهایت رنگ طلایی به خود می‌گیرد و روی آن با طرح‌هایی مزین می‌شود. گل، شاخه و دانه‌هایقرمزرنگ تمشک عناصر سنتی خولخوم هستند. توصیه می‌کنیم خرید این ظروف زیبا را به‌عنوان سوغات روسیه از یاد نبرید.

از دیگر سوغاتی‌های کشور روسیه می‌توان به سماورهای تزئینی، لباس، کیف و کفش تهیهشده از پوست، خاویار، شکلات‌های روسی، ظروف سنتی، کریستال‌های سنتی و اوشانکا (کلاه خز گوشی دار) اشاره کرد.

عروسک ماتروشکا (russian doll matryoshka) که بابوشکا نام روسی آن‌ها است، از ماتریونا و ماتریوشا به‌معنای مادربزرگ الهام گرفته‌اند. این عروسک‌ها مجموعه‌ای از دخترانی هستند که لباس گلدار رنگی به تن دارند و همه به یک شکل هستند و تنها در اندازه متفاوت‌اند و به‌صورت تودرتو داخل هم قرار گرفته‌اند. این نحوه چیدمان جذابیت خاصی برای این عروسک‌ها پدید آورده است. حدود قرن ۱۹ میلادی این عروسک‌ها جایگاه خوبی کسب کردند و به‌عنوان هدیه و نماد روسیه شناخته شدند. ساخت دختران چوبی لپ قرمزی یکی از صنایع‌دستی سنتی روسیه بود و امروز هنرمندان معاصر این هنر را به اشکال دیگر هم تعمیم داده‌اند. این هنر زیبا امروزه به‌عنوان بهترین سوغات مسکو و دیگر شهرهای توریستی روسیه شناخته می‌شود.

یکی از بهترین سوغات و هدیه‌هایی که می‌توان از روسیه تهیه کرد، جعبه‌هایی است که باظرافتی خاص و هنرمندانه طراحیشده‌اند. اغلب طرح‌هایآن‌ها از داستان‌های قدیمی اقتباسشده است. این جعبه‌های علاوه بر کاربردهای بسیار، زیبایی خیرهکننده‌ای دارند.

والنکی(russian valenki) یا چکمه نمدی نوعی پاپوش است، که قدمت آن به ۱۵۰۰ سال قبل بازمی‌گردد. هدف از ساخت آن برای راه رفتن روی یخ و برف در فصل زمستان بوده است. ابتدا تولید این چکمه به‌صورت سنتی انجام می‌شد، اما بعدها به‌صورت صنعتی تولید شد. در نوع صنعتی از ترکیبات شیمیایی هم استفاده می‌کنند، ولی در نوع سنتی پشم را قالب می‌زنندامروزه هم در برخی از کارگاه‌های کوچک می‌توان تولید سنتی این چکمه‌ها را دید. چکمه‌های نمدی در برابر سرما از پا محافظت می‌کنند، اما ضدآب نیستند و باید به‌همراهآن‌ها از کفش‌های لاستیکی هم استفاده کرد. ساخت کوچک‌ترین چکمه نمدی جهان یکی از شگفت‌انگیزترین آثاری است که توسط هنرمند روسی به نام لوشا انجام شد، این چکمه به کمک ذره‌بینقابلدیدن است و اندازه آن حدود یکمیلی‌متر است.

کهربا (russian amber) صمغ درختانی است که پس از سال‌ها در زیرآبقرارگرفته و با گذر زمانی نزدیک به پنجاه سال تبدیل به یک ماده سخت مانند سنگ شدند و به آن‌ها کهربا گفته می‌شودطبق تحقیقات نمونه‌های قدیمی این سنگ ارزشمند، تصویری از گذشته زمین را در اختیار محققینمی‌گذارد با حشرات، گیاهان و … که در دام این صمغ‌هاافتاده‌اند و به‌راحتی در داخل سنگ‌ها دیده می‌شوندرنگ این سنگ زیبا نارنجی طلایی است که جلوه‌ زیادی دارد. طبق اعتقادات مردم روسیه کهربا علاوه بر زیبایی، خواص بسیاری دارد که مهم‌ترینآن‌ها آرامش بخشی، دفع انرژی‌های منفی و نشاط‌آور بودن آن است. در مناطق دیگری از جهان نیز این سنگ وجود دارد، اما بزرگ‌ترین معدن آن در روسیه قرار دارد و این دلیلی است بر مرغوبیت و کیفیت کهربای روسی که می‌توانبه‌عنوان سوغات یا استفاده‌ شخصی آن را از روسیه تهیه کرد. معمولا کهربا زینتبخش وسایلی همچون گردنبند، گوشواره، انگشتر و دیگر زیورآلات و برخی ظروف تزئینی تلقی می‌شود.

همچنین یکی از زیباترین آثار هنری که با کهربا درستشده اثر «اتاق کهربا» در سنپترزبورگ روسیه است که برای شاه پروس (فردریک اول) ساخته شد و زمانی عنوان هشتمین عجایب جهان را گرفت و در جنگ جهانی دوم به غارت رفت. این اثر مجموعه‌ای بود که دیواره آن از کهربا، طلا و سنگ‌های قیمتی پوشیده شده بود.

روسری (russian scarves) هم‌زمان با ورود مسیحیت در کشور روسیه، پدید آمد. کلمه شال هم پس از روسری از زبان فارسی گرفته شد و در روسیه به وجود آمد و به‌معنای روسری بزرگ که روی آن طرح‌هایی از ترکیب عکس شرقی و سنتی دیده می‌شدتا مدت‌ها تولید روسری و شال در روسیه به‌صورت سنتی انجام می‌شد، اما بعدها شمایل صنعتی به خود گرفت و هم‌زمان با صنعتی شدن شهرت جهانی یافت. یکی از مشهورترین شهرهای تولید روسری پاولوفسکیپاساد است. ویژگی روسری‌های این شهر زمینه‌سورمه‌ای یا سیاه با گل‌هایی به رنگ‌های روشن است. این روسری‌ها علاوه بر کاربرد در فصول سرد به‌عنوانیکهدیه‌بی‌نظیرشناختهشده‌اند و از این‌رومی‌تواند یکی از قشنگ‌ترینسوغاتی‌های شما از روسیه باشند.

کالاهای غیر روسی در بازارهای مسکو هم‌قیمت یا گران‌تر از بازارهای کشورهای تولیدکننده‌شان هستند و اگر دیدید که اینجور کالاها را با قیمت‌های خیلی پایین می‌فروشند، احتمالا با جنسِ تقلبی سر و کار دارید.

اگر می‌خواهید سوغاتی‌های محلی مسکو را ببینید، بهتر است سراغ کریستال‌ها، پارچه‌های کتان، صنایع‌دستی سنتی یا شال‌های پشمی بروید. خیلی‌ها هم یادگارهای دوره‌ کمونیستی را از مسکو سوغات می‌برند. اگر اهل خرید عتیقه‌جات هستید، یادتان باشد که برای خارج کردنِ عتیقه‌جات و آثار هنری ‌مثل نسخه‌های خطی، سکه‌های قدیمی، جواهرات، کتاب‌های قدیمی‌ باید از کمیته‌ فرهنگ روسیه مجوز بگیرید و مالیات هم بپردازید که معمولا این مالیات ۱۰۰ درصدِ قسمت خرید کالا است.

مهم‌ترین خیابان خریدِ مسکو خیابانِ پترُوسکا است که این روزها به دوره‌ اوجِ پیش از انقلاب ۱۹۱۷ برگشته است. این خیابان از کنارِ تئاترِ «بُلشوی» شروع می‌شود و به شمال می‌رود. دو طرف خیابان پر است از بوتیک‌های سطح بالا و یک فروشگاه بزرگ و یک مرکزِ خرید شیک را هم در آن پیدا می‌کنید. پیاده‌راهِ «استُلِسنیکُف» بهترین قسمتِ این خیابان است و مغازه‌های بی‌نظیرش خیره‌کننده هستند.

خیابان معروف آربات هم همیشه پاتوق توریست‌ها در مسکو بوده است و اگر می‌خواهید سوغاتی بخرید، بهتر است حتما سری به مغازه‌ها و کیوسک‌های رنگارنگش بزنید. آربات در واقع یک پیاده‌راه ۲۵٫۱ کیلومتری است که میدانِ «آرباتسکایا» در حلقه‌ بولوار را به میدان «اسمُلنسکایا» در حلقه‌ باغ متصل می‌کند.

توی این بازار، انواع آثار هنری، صنایع‌دستی، عتیقه‌جات، یادگارهای دوره‌ کمونیسم و در واقع همه جور سوغاتی روسیه، از جمله عروسک‌های تودرتوی ماتریوشکا، را پیدا می‌کنید. بعضی مغازه‌ها هم فرش‌های سنتیِ ناحیه‌ قفقاز و آسیای مرکزی، سفال، کتان، جواهرات، کلاه‌های خز، صفحه‌های شطرنج و اسباب‌بازی‌های جورواجور می‌فروشند.

اینجا می‌توانید چانه بزنید، اما انتظار نداشته باشید که فروشنده‌ها خیلی با شما راه بیایند. در عوض با کمی چانه زدن، یا حتی بدون چانه زدن، می‌توانید از دست‌فروش‌ها حدود ۱۰ درصد تخفیف بگیرید. مغازه‌های اینجا هر روز باز هستند، اما بیشتر دست‌فروش‌ها فقط آخر هفته به این بازار می‌آیند.

غرفه‌های هنری بازار ایزمایلُوُو را در خیابانِ کریمسکی، درست‌ رو‌به‌روی ورودیِ پارک گورکی، و در «پِرِخُد» (بازارچه‌ زیرگذر) می‌بینید.

ساختمان قرنِ نوزدهمی و دیدنیِ این مرکز خرید را در قسمت شرقی میدان سرخ پیدا می‌کنید؛ جایی که با وجود قدمت تاریخی، حال و هوایی امروزی دارد. اینجا تعداد بسیار زیادی از مغازه‌ها را در چند طبقه خواهید دید که همه جور جنسی می‌فروشند.

این مرکز خرید مجلل را در دهه‌ ۱۹۹۰ ساخته‌اند و هرچند زمانی پر بود از بوتیک‌های گران‌قیمت، اما حالا مغازه‌هایش اجناسی با دامنه‌های قیمتیِ گوناگون می‌فروشند و از آن مراکز خرید پرطرف‌دار مسکو شده است. در طبقه‌ همکف مجموعه هم یک فودکورتِ بزرگ را پیدا می‌کنید که همیشه شلوغ است.

این فروشگاه بزرگ که معنی اسمش «دنیا بچه‌ها» ست، در دوره‌ شوروی، مهم‌ترین مرکز فروشِ اسباب‌فروشی مسکو بود، اما الان، در کنار اسباب‌بازی‌های ساخت روسیه، انواع وسایل ورزشی و لوازم‌خانگی را هم در آن پیدا می‌کنید.

این بازار، یکی از اولین بازارهای سرپوشیده به سبک طاق‌نما در جهان است، این بازار قدیمی بیش از ۱۰۰ فروشگاه در طولی حدود یک کیلومتر را شامل می‌شود در اینجا می‌توان کلیه اجناس را به‌صورت خرده فروشی، خرید کرد، ولی قیمت اجناس این بازار نسبت به سایر مراکز اندکی گران‌تر است.

اینمرکزخریدکوچک اما زیباکه به Harrods معروف است، رو‌به‌رویگوستینیقرار دارد. در اینمرکزمی‌توانید اجناس جدید و باکیفیت را برایکودکان، زنان و مردان، همچنینلوازمخانگی، عتیقه‌جات، جواهرات خریدکنید.

در این فروشگاه لوازمخانگی، جواهرات و عطریات و پوشاک را به‌صورت عمده یاخردهفروشیمی‌توانیدتهیهکنید.

در این فروشگاه، پوشاک، کالاهایورزشی، لوازمخانگی و اشیایهنری و سوغات را به فروش می‌رسانند.

این فروشگاه مجموعه‌ای از پوشاک، اسباببازی، لوازمخانگی، لوازم برقی و کالاهایورزشی به فروش می‌رساند.

در این فروشگاه پوشاک، لوازمخانگی، جواهرات و سوغات عرضه می‌گردد، همچنینبرایبازیکودکانبخشی از آن اختصاصیافته است.

این بازار نیز تنوع زیادیبرایتهیه انواع محصولات دارد.

اینخیابانکه به شانزلیزهسنپترزبورگ معروف است، شامل فروشگاه‌ها و مغازه‌هایلوکساست.

در این بازار که پشت کلیسای Church of the Saviour واقعشده است، انواع سوغات ارزانقیمتروسی به فروش می‌رسد.

در اینگالریمی‌توانید انواع لباس و شالگردن‌هایابریشمیکهبسیارشیک و گرم هستند و جوراب و بلوزهایزیبا را خریدکنید. همچنينکیف پول، دستکش و کلاه و جوراب‌های ساق بلند در آن یافتمی‌گردد. اینگالریمحیطی گرم و منحصر‌به‌فرد دارد.