بارش‌های شهابی مهر ماه را از دست ندهید
بارش شهابی اژدهایی در شبانگاه یکشنبه تا بامداد دوشنبه، ۱۵ و ۱۶ مهر ماه سال جاری به اوج بارش خود می‌رسد.بارش شهابی اژدهایی هرساله در اواسط مهرماه به اوج خود می‌رسد. کانون این بارش شهابی در صورت فلکی «اژدها»، بین صورت فلکی «خرس بزرگ» و «خرس کوچک» (دب اکبر و دب اصغر) است. بهترین شرایط برای مشاهده بارش شهابی، آسمان صاف و آلودگی نوری کم است. مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران دراین‌باره گفته است:
شهاب‌ها که در گذشته به آن‌ها «شهانه» می‌گفتند، ذرات میلی‌متری و میکرومتری هستند که از دم دنباله‌دارها بر جا مانده‌اند. این ذرات عموما به‌صورت توده‌های بزرگ قرار دارند که در برخورد با جو زمین، بارش‌های شهابی صورت می‌گیرد.
عتیقی در ادامه گفت:
«شهاب» (Meteor) با «شهاب‌سنگ» (Meteoride) متفاوت است. شهاب‌سنگ‌ها دارای جرم و حجم قابل‌توجهی هستند و در جو می‌سوزند؛ اما شهاب‌ها ذرات بسیار ریزی هستند که در فاصله ۸۰ تا ۱۵۰ کیلومتری سطح زمین، طی فرایند شیمیایی، نور زیادی از خود منتشر می‌کنند. این نور گاهی بسیار درخشان بوده و به آن‌ها «آذرگوی» یا «آتش‌گوی» (Fire ball) می‌گویند.
منشا بارش شهابی اژدهایی، دنباله‌دار «ژیاکوبینی زینر"/۲۱P» بوده و میزان آن، بین ۱۵ تا ۲۰ عدد شهاب بر ساعت (ZHR) است.
عتیقی درباره رد عبور شهاب‌ها در آسمان گفته است:
در برخورد با جو، اتم‌های این ذرات برانگیخته و الکترون‌های مدار ظرفیت، انرژی گرفته و به مدار بالاتر می‌روند. اما از آن‌جایی که اتم می‌‌خواهند همواره در حالت پایدار باشد، پس از برخورد، الکترون‌ها بر مدار ظرفیت باز می‌گردند و انرژی خود را به‌صورت انرژی نورانی، همچون نور فلورسانس (Flourescence) آزاد می‌کنند.
همچنین، بارش شهابی جباری یکی از بارش‌های شهابی سالانه است که کانون بارش آن در صورت فلکی جبار به نظر می‌رسد. این بارش معمولا هر سال از حدود ۱۰ مهر آغاز شده و در ۲۹ مهرماه به اوج خود می‌رسد. اوج بارش شهابی جباری در بیست و نهم مهرماه امسال، در بیشترین حالت بارش شهاب، تعداد ۲۰ عدد در ساعت پیش‌بینی شده است. عمران مرادی، عضو کمیته علمی مرکز نجوم ادیب اصفهان، دراین‌باره گفته است:
از دیگر رویداد‌های نجومی این ماه می‌توان به مقارنه ماه با ستاره‌های معروف آسمان اشاره کرد. مقارنه، به هم‌راستا شدن دو یا چند جرم آسمانی می‌گویند که از منظر زمین، در کنار هم دیده شوند. نخستین مقارنه ماه با ستاره «دبران» در بامداد یکشنبه، هشتم مهرماه در ساعت ۵:۳۷ دقیقه، و مقارنه دیگر با ستاره «قلب الاسد» در بامداد چهاردهم مهرماه در ساعت ۲:۵۴ دقیقه خواهد بود. همچنین، علاقه‌مندان می‌توانند نوزدهم مهرماه، ساعت ۱۹:۰۵ دقیقه، مقارنه سیاره مشتری و ماه، و در تاریخ بیست و ششم همین ماه، در ساعت ۱۷:۴۷، مقارنه ماه با مریخ را مشاهده کنند.
مرادی در ادامه گفت:
شانزدهم مهرماه، در هنگام سحرگاه، در ساعت ۵:۱۰ دقیقه، در سمت شرق آسمان، امکان رويت هلال آخر ماه محرم با چشم غیر مسلح وجود دارد. علاوه بر آن، بعد از ظهر هفدهم مهرماه، در هنگام غروب آفتاب نیز می‌توان هلال اول ماه صفر ۱۴۴۰ هجری قمری را مشاهده کرد.
او درباره نحوه رويت هلال ماه‌های قمری افزوده است:
گاهی رصد هلال ماه با بحران و سختی همراه خواهد بود و گاهی با چشم غیر مسلح نیز قابل رصد است. در مورد رصد آخرین هلال ماه محرم، به شرط ابری نبودن آسمان با چشم غیر مسلح می‌توان هلال را رویت کرد، اما هلال اول ماه صفر در اصطلاح نجومی رصد بحرانی دارد و بدون ابزار رصدی قابل‌مشاهده نیست.
مرادی در انتها گفت:
در پاییز و به‌خصوص در نخستین ماه این فصل، خورشید هنگام طلوع و غروب، قوس کمانی کوتاه‌تری را در آسمان طی می‌کند که در نتیجه، مدت زمانی حضور خورشید در آسمان در طول روز کوتاه‌تر می‌شود، و بین طلوع و غروب خورشید کمتر خواهد شد.
عکس: ایسنا