بهترین ماشین برای آفرود در ایران؛ از جیپ ارتشی تا تویوتا پرادو

آفرود سواری در طبیعت صعب‌العبور مانند کوهستان‌های پرشیب، جنگل‌های پرپیچ‌وخم، تپه‌های سنگلاخی و شن‌زارهای پر فراز‌ و نشیب، از تفریحات محبوب میان بسیاری از گردشگران و طبیعت‌گردان حرفه‌ای است. به‌دلیل تنوع جغرافیایی بالا و ظرفیت‌های طبیعی منحصربه‌فرد، بهترین مقاصد ایران برای آفرود گستره‌ای وسیع را شامل می‌شود.

برای انتخاب بهترین ماشین آفرود در ایران، باید بودجه و مقصد طبیعت‌گردی خود را مشخص کنید. در بازار خودروی ایران گزینه‌های متنوعی از خودروهای دو دیفرانسیل قدیمی تا لوکس‌ترین شاسی‌بلندهای روز جهان وجود دارند که مناسب برای آفرود در نقاط بکر کشور هستند. در این مقاله ما بهترین ماشین آفرود ارزان، میان رده و لوکس در بازار ایران را به شما معرفی خواهیم کرد.

«آفرود» (Off Road) کلمه‌ای انگلیسی به معنی «خارج از جاده» است که در حقیقت به رانندگی خارج از مسیرهای اصلی اشاره می‌کند. اصطلاح آفرود در گردشگری به مفهوم پیمایش طبیعت در بخش‌های بکر و خارج از دسترس با ماشین سواری، به‌وسیله خودروهای شاسی‌بلند است.

منبع عکس: ویکی مدیا، عکاس: Mark Doliner

بسیاری از مسیرهای طبیعت‌گردی در ارتفاعات سنگلاخی و پوشیده از شن و سنگریزه قرار دارند. برخی جاذبه‌های طبیعی نیز در مسیرهای باتلاقی و پر گل و لای یا میان رمل‌های کویری واقع شده‌اند. بازدید از این جاذبه‌ها با ماشین معمولی امکان آسیب‌های جدی به خودرو را در بر دارد و در مواردی نیز خطرساز خواهد بود.

ماشین‌های آفرود گزینه‌هایی مناسب برای گشت‌وگذار در جاذبه‌های بکر طبیعی دور از دسترس هستند. ساختار فنی این ماشین‌ها برای تردد در مسیرهای دارای پستی و بلندی طراحی شده است و عبور از مسیرهای سنگلاخی سخت، تنها با ماشین‌های آفرود میسر خواهد بود. ایران با ظرفیت‌های گردشگری طبیعی منحصربه‌فرد، بهترین مقاصد برای آفرود را دارد.

تصور بیشتر افراد از ماشین‌های آفرود، ماشین‌های شاسی‌بلند یا دو دیفرانسیل است که به‌دلیل فاصله محورها تا زمین، ارتفاع بیشتری از ماشین‌های معمولی دارند؛ اما در واقع دایره تقسیم‌بندی خودروهای آفرود بسته به نوع آن تغییر می‌کند. رانندگی در مسیرهای برفی، سنگلاخی، کوهستانی، کویری و ماسه‌ای به‌عنوان شاخه طبیعت‌گردی آفرود (آفرود تفریحی) شناخته می‌شود. امروزه به‌جز مقاصد طبیعت‌گردی، شاخه مسابقات حرفه‌ای و بین‌المللی نیز توجه آفرودسواران را به خود جلب می‌کند.

منبع عکس: ویکی مدیا، عکاس: Jeep Member

ماشین‌های آفرود مورد استفاده در هرکدام از شاخه‌های بالا، باید ویژگی‌های فنی مختص آن شاخه را داشته باشد. در حالت کلی، می‌توان انواع ماشین‌های آفرودی را در دسته‌های زیر تقسیم‌بندی کرد:

• موتورهای چهار چرخ (ATV): این موتورها استقامت، شتاب و سرعت مناسبی دارند و برای تردد در مسیرهای کویری، خاکی و ماسه‌ای مناسب هستند.
• خودروهای یونیماگ (Unimug): این خودروها ایستایی بالایی دارند و در زمین‌های ناهموار، اتاق آن‌ها کمترین جابه‌جایی را دارد.
• خودروهای شاسی‌بلند و دو دیفرانسیل: ماشین‌های شاسی‌بلند یا ماشین‌های کراس اوور با تایرها و شاسی تقویت‌شده و سیستم تعلیق انعطاف‌پذیر، ماشین‌هایی هستند که بین شرکت‌های مختلف بین‌المللی رقابت بالایی برای تولید آن‌ها وجود دارد. این خودروها محبوب‌ترین ماشین‌های آفرود میان رانندگان هستند.

ماشین آفرود باید دارای سیستم تعلیق «چهار چرخ متحرک» (4WD؛ Four-Wheel Drive) یا سیستم تمام چرخ‌دنده‌ای باشد؛ در این حالت سیستم دیفرانسیل قدرت ماشین را به هر چهار چرخ منتقل می‌کند و در نتیجه حرکت در مسیرهای ناهموار با قدرتی چند برابر انجام می‌شود. در ماشین‌های آفرود، چرخ‌های عقب و جلو نقش محرک دارند و به همین دلیل انعطاف‌پذیری این ماشین‌ها در آغاز حرکت بالا است. در زمان ترمزگیری نیز همه چرخ‌ها به‌صورت ترمز موتوری عمل می‌کنند و به همین دلیل طول مسیر توقف پس از ترمزگیری کوتاه می‌شود. سیستم هماهنگی تعادل شاسی در ماشین‌های آفرود بالا است و این امر سبب پایداری این خودروها در مسیرهای پرشیب و ناهموار می‌شود.

ماشین‌های آفرودی باید قابلیت ارتقا در بخش موتور و فضای بدنه داشته باشند؛ به این معنا که در صورت نیاز بتوان بخش‌هایی از موتور را تقویت و قطعاتی به بدنه خودرو اضافه کرد. این ماشین‌ها باید در فرمان‌پذیری سریع باشند و در زمان نیاز به تغییر جهت، در کوتاه‌ترین فاصله زمانی تغییر زاویه دهند.

منبع عکس: ویکی مدیا، عکاس: Rudyasho

در خودروهای آفرود تخصصی، نخست شاسی اصلی ماشین ساخته می‌شود و آزمون‌های جاده‌ای را روی شاسی اصلی انجام می‌دهند؛ سپس اتاق و بدنه ماشین را بر آن سوار می‌کنند؛ به این ترتیب، مقاومت شاسی در برخوردهای جاده‌ای بسیار بیشتر می‌شود و بدنه خودرو نیز محافظت بیشتری از شاسی‌ انجام خواهد داد.

از مهم‌ترین ویژگی‌های ماشین آفرود خوب می‌توان به لاستیک‌های مناسب آن اشاره کرد. لاستیک‌های دارای آج‌های عمیق، نمونه‌هایی مناسب برای ماشین‌های آفرود هستند. این لاستیک‌ها مقاومت بیشتری برای تردد در محیط سنگریزه‌ای و شنی دارند و گل و لای میان آج‌های آن‌ها را می‌توان به‌راحتی خارج کرد.

به‌طور معمول استفاده از لاستیک‌های بزرگ‌تر در ماشین‌های آفرود کارآمدتر است؛ زیرا فاصله بدنه خودرو تا زمین بیشتر و حرکت ساده‌تر می‌شود؛ البته این نکته در پیمایش بعضی مسیرهای آفرودی چندان صدق نمی‌کند و لاستیک‌های بزرگ دردسرساز می‌شود. هر ماشین آفرود، لاستیک مناسب و منحصربه‌فرد خود را دارد که با مشورت با متخصصان این رشته، می‌توانید بهترین گزینه را برای آن انتخاب کنید.

ماشین‌های آفرود به‌جز ویژگی‌های فنی بالا باید دارای امکانات و تجهیزات زیر نیز باشند:

• باربند مناسب
• پمپ باد
• کیت افزایش ارتفاع
• قرقره و سیم بکسل (وینچ)
• سایه‌بان
• محل نگهداری وسایل کمپینگ

برای صرفه‌جویی در هزینه خرید ماشین آفرود، بهترین راه خرید ماشین‌های آفرود دست دوم و قدیمی با امکان ارتقای مکانیکی است. رانندگی با شاسی بلندهای قدیمی در مناطق صعب‌العبور سهولت بیشتری نسبت به شاسی بلندهای امروزی دارد. نگهداری و تعمیر این خودروها نیز ساده‌تر و قیمت آن‌ها به مراتب ارزان‌تر از خودروهای آفرود لوکس امروزی است. در آفرودهای قدیمی پمپ سوخت مکانیکی و سیستم انژکتوری، مراحل سوخت‌رسانی به موتور را انجام می‌دهند.

منبع عکس: ویکی مدیا، عکاس: Ufukozkan

بدنه خودروهای قدیمی آفرود نیز در مقایسه با مدل‌های مدرن امروزی مقاومت بیشتری دارد و تجهیزات آفرودی بیشتری بر قسمت‌های مختلف این ماشین‌ها نصب شده است. قابلیت ارتقا در بخش‌های موتوری و شاسی این خودروها وجود دارد و علاقه‌مندان به آفرود حرفه‌ای می‌توانند در طول مدت و با پرداخت هزینه به‌صورت مرحله‌ای، خودروی خود را ارتقا دهند.

از معروف ترین و بهترین ماشین‌ آفرود ارزان در بازار ایران می‌توان انواع جیپ را نام برد. جیپ کا ام (KM) یا جیپ ارتشی، جیپ شهباز، جیپ صحرا، جیپ سیمرغ و جیپ آهو از معروف‌ترین انواع ماشین آفرود ارزان در ایران هستند. این جیپ‌ها به‌طور متوسط در حال حاضر (تابستان ۱۴۰۳) قیمتی کمتر از ۵۰۰ میلیون تومان در بازار دارند.

از دیگر آفرودهای با قیمت مناسب در بازار ایران می‌توان شورلت بلیزر را نام برد. انواع دو در و چهار در نیسان پاترول نیز ماشین‌هایی مناسب برای آفرود در طبیعت ایران هستند و در دسته آفرودهای ارزان قرار دارند. تویوتا اف جی ۴۰ (FJ 40)، دیگر آفرود ارزان قیمت در ایران است که امکان ارتقای قطعات فنی دارد. این ماشین‌ها کمی گران‌تر از انواع جیپ هستند و برای خرید و ارتقای آن‌ها باید بین ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد هزینه کنید.

برای تهیه ماشین آفرود با قیمت متوسط در بازار ایران گزینه‌‌های متنوعی پیش روی شما قرار دارد که برخی از آن‌ها دارای بدنه و موتور مکانیکی قوی‌تر و برخی دارای امکانات لوکس‌تری هستند. اگر به‌طور حرفه‌ای تمایل به آفرودسواری در منطق صعب‌العبور دارید، گزینه‌های ساده با موتور و بدنه مکانیکی قوی را انتخاب کنید؛ زیرا ماشین‌های لوکس‌تر بدنه و موتور ضعیف‌تری نسبت به دسته اول دارند.

منبع عکس: ویکی مدیا، عکاس: قندون

برای تهیه یک ماشین آفرود با قیمت متوسط در بازار ایران در تابستان ۱۴۰۳، باید هزینه‌ای بین یک تا دو میلیارد تومان بپردازید. در این بازه قیمتی با انتخاب خودروهای لوکس با مدل قدیمی‌تر، امکان انتخاب ماشین‌هایی در کلاس جهانی بهتر را خواهید داشت؛ اما باید با مشکلات ناشی از فرسودگی برخی قطعات و تامین آن‌ها در ایران نیز دست‌وپنجه نرم کنید. بهترین توصیه برای انتخاب آفرود با قیمت متوسط در ایران، تهیه خودروهای شاسی‌بلند رده متوسط جهانی با متوسط عمر پنج سال و کمتر از آن است.

نیسان پیکاپ و مدل اتاق‌دار این خودرو یعنی نیسان سرانزا، از بهترین آفرودهای میان رده در بازار ایران هستند. پاژن پیکاپ، دیگر گزینه با قیمت متوسط در ایران برای آفرودسواری است. از محصولات کره‌ای موجود در بازار ایران می‌توان سانگ‌یانگ اکتیون را نام برد که در دسته شاسی‌ بلندهای دو دیفرانسیل پرخرج قرار دارد و به همین دلیل میان مصرف‌کنندگان چندان محبوب نیست.

سوزوکی گرند ویتارا از دیگر ماشین‌های قیمت متوسط و پرطرفدار در ایران به شمار می‌رود که برای آفرودسواری، باید موتور این خودرو را ارتقا دهید. نیسان رونیز نیز در دسته خودروهای شاسی‌‌بلند مونتاژ داخل و مناسب برای آفرود است. بدنه مکانیکی و ویژگی‌های فنی این خودرو، آن را به یکی از گزینه‌های محبوب میان آفرودسواران تبدیل کرده است.

منبع عکس: ویکی مدیا، عکاس: Trevor Littlewood

با کمی هزینه بیشتر نسبت به قیمت خودروهای بالا امکان خرید ماشین های آفرود با کیفیت بهتر مانند پیکاپ کلوت دایون وی پنج (V5) و شاسی‌بلند دایون وای پنج (Y5) را خواهید داشت. این شاسی‌بلند چینی با ویژگی‌های فنی مناسب برای آفرود، رقیبی سرسخت برای دیگر خودروهای چینی شاسی‌بلند و دو دیفرانسیل در ایران به شمار می‌رود.

اگر از علاقه‌مندان حرفه‌ای آفرود سواری نیستید و تنها برای گشت‌وگذار در تپه‌های سرسبز و جاذبه‌های بکر کم‌شیب به‌دنبال شاسی‌بلند یا کراس اوور مناسب هستید، خودروهایی مانند رنو داستر، فوتون تونلند دیزل، پیکاپ کی‌ام‌‌سی تی هشت (KMC T8)، آمیکو آسنا، چری تیگو پنج (Tiggo5)، چری تیگو هفت (Tiggo7)، جک اس پنج (S5)، هایما اس هفت (S7)، بی وای دی اس هفت (BYD S7) و سانگ یانگ تیوولی، خودروهایی مناسب با قیمت‌های میان‌رده در بازار ایران برای شما خواهند بود.

در گذشته‌ای نه چندان دور بازار خودرو در جهان در انحصار خودروهای لوکس و کلاسیک قرار داشت که ارتفاع زیادی نداشتند و مناسب تردد در محیط‌های شهری بودند. پس از ابتکار برخی از معروف‌ترین شرکت‌های خودروسازی جهان در طراحی شاسی بلندهای دو دیفرانسیلی، این خودروهای بزرگ و مرتفع جای خودروهای سدان محبوب (سواری‌های شاسی معمولی) در بازار را گرفتند. در حال حاضر خودروهای شاسی‌بلند، محبوب‌ترین محصولات شرکت‌های خودروسازی معتبر در جهان میان مصرف‌کنندگان محسوب می‌شوند.

منبع عکس: ویکی مدیا، عکاس: DXR

امروزه رقابت تنگاتنگی میان غول‌های خودروسازی جهان، در طراحی خودروهای مناسب آفرود با تجهیزات لوکس به چشم می‌خورد و خودروهای شاسی‌بلند موجود در بازار جهانی تفاوت زیادی با ماشین‌های آفرود قدیمی دارند. به‌دلیل اعمال قوانین سخت‌گیرانه در واردات خودرو به ایران، امکان دسترسی سریع به شاسی بلندهای روز جهان در کشور ما وجود ندارد و بسیاری از خودروهای آفرود محبوب در جهان با چند ماه تا چند سال تاخیر وارد بازار ایران می‌شوند.

در حال حاضر (تابستان ۱۴۰۳)، برای خرید خودروی شاسی‌بلند مناسب آفرود با تجهیزات لوکس در ایران، باید از دو تا چند میلیارد تومان هزینه کنید. از طرفی تامین قطعات یدکی این ماشین‌ها در ایران نیز چالشی جدی برای صاحبان این خودروها است.

از محبوب‌ترین ماشین های آفرود گران در بازار ایران، تویوتا لندکروز است؛ این ماشین بدون شک در دسته بهترین ماشین های آفرود جهان قرار دارد و شرکت تویوتا سالانه سری‌ مختلف این خودرو را با امکانات پیشرفته‌تر وارد بازار جهانی می‌کند. از دیگر خودروهای آفرود تولید شرکت تویوتا می‌توان به تویوتا اف جی کروز، تویوتا هایلوکس، تویوتا راوفور (Rav4) و تویوتا پرادو اشاره کرد. این ماشین‌ها قدرتمندترین خودروهای آفرود در بازار ایران هستند.

منبع عکس: ویکی مدیا، عکاس: Stefan Krause

میتسوبیشی پاجرو، دیگر ماشین‌ آفرود گران در بازار ایران به شمار می‌رود که در طول سال‌ها، نسل‌های مختلفی از آن روانه بازار شده است؛ اما این ماشین تنها رقیب لندکروز نیست. لکسوس ال ایکس ۵۷۰ (LX570)، با ظرفیت‌های فنی و امکانات لوکس، توجه بسیاری از علاقه‌مندان به لندکروز در بازار ایران را به خود جلب می‌کند.

از دیگر خودروهای شاسی‌بلند و کراس اوور دو دیفرانسیل گران برای آفرود در ایران می‌توان خودروهای مانند سانگ یانگ رکستون، یوآز پاتریوت، یوآز پیکاپ، کیا موهاوی، جیپ گرند چروکی، کیا اسپورتیج، هیوندا توسان، میتسوبیشی اوتلندر، کیا سورنتو، هیوندا سانتافه، نیسان ایکس تریل و رنو کولیوس را نام برد.

شاسی بلندها دسته‌ای از خودروهای دو دیفرانسیل هستند که به‌دلیل وزن بالا سوخت بیشتری نسبت به سایر ماشین‌ها مصرف می‌کنند. در این ماشین‌ها قطعات بیشتری از ماشین‌های سدان استفاده می‌شوند و چهار چرخ متحرک دارند؛ اما مناسب برای انجام حرکت‌های نمایشی در رانندگی نیستند.

علاقه‌مندان به خودروهای شاسی‌بلند، ضمن تردد با این خودروها در شهر، تمایل به سفر به مقاصد آفرودی با آن‌ها نیز دارند؛ اما مهم‌ترین پرسش در انتخاب شاسی بلندهای بازار ایران، به مقصود طبیعت‌گردی و آفرودسواری با آن‌ها، میزان کارایی این خودروها در مسیرهای آفرود است که در ادامه به بررسی این پرسش می‌پردازیم.

منبع عکس: ویکی مدیا، عکاس: علی دلک آبادی

در گذشته دسترسی به مناطق صعب‌العبور در روستاهای بکر و مناطق دورافتاده، با وسایل نقلیه سواری ممکن نبود و شرکت‌های خودروسازی دست به طراحی انواع پیکاپ وانت‌ها زدند. این ماشین‌ها از پرقدرت‌ترین خودروهای دو دیفرانسیل بودند که تردد به نقاط کوهستانی پر شیب و سنگلاخ را ممکن می‌کردند و برای حمل بار و محصولات روستاییان نیز مناسب بودند. با گذشت زمان تردد در مسیرهای پر نشیب و فراز طبیعی به یکی از ماجراجویی‌های مورد توجه گردشگران تبدیل شد و خودروسازان نیز ابتکار بیشتری در ساخت خودروهای دو دیفرانسیل به خرج دادند؛ به این ترتیب شاسی بلندهای امروزی تولید شدند که از لحاظ قدرت و امکانات تفاوت زیادی با پیکاپ وانت‌ها ندارند.

شاسی بلندهای قدیمی در بازار جهانی مانند انواع جیپ‌ها، تجهیزاتی مناسب برای تردد در مسیرهای سخت طبیعت داشتند؛ اما سرنشینان این شاسی بلندها در طول مسیر چندان راحت نبودند. از معروف‌ترین شاسی بلندهای قدیمی مناسب برای آفرود می‌توان تویوتا لندکروز، نیسان پاترول، میتسوبیشی پاجرو و فورد برانکو را نام برد.

با گذشت زمان سلیقه مشتریان شرکت‌های خودروسازی تغییر کرد و علاقه‌مندان به ماشین‌های شاسی‌بلند، از خودروها به‌جز ظاهر ویژه، انتظار سواری راحت‌تر و امکانات ماشین‌های سدان لوکس را نیز داشتند که بر این اساس ماشین‌های کراس اوور طراحی و وارد بازار شدند.

منبع عکس‌ها: ویکی مدیا، عکاسان از راست به چپ: pro Jeepers Team ،Roger Kidd ،Yılmaz Kilim و Mark Klimek

در حالت کلی می‌توان گفت خودروهای کراس اوور برای آفرود مناسب نیستند و در واقع بخشی از ماشین‌هایی که امروزه در ایران به‌عنوان شاسی‌بلند شناخته می‌شوند، در واقع کراس اوورهایی با ظاهر شبیه به ماشین‌های شاسی‌بلند هستند. از معروف‌ترین کراس اوورها در بازار ایران می‌توان هیوندا سانتافه، هیوندا توسان، کیا سورنتو و کیا اسپورتیج را نام برد. این ماشین‌ها به‌طور کلی به‌صورت تک دیفرانسیل در بازار عرضه می‌شوند و نمونه‌های دو دیفرانسیل آن‌ها تنها به‌صورت سفارشی ساخته می‌شوند

بسیاری از شاسی بلندهای امروزی نیز تنها ظاهری مشتری‌پسند دارند و برای تردد در مسیرهای صعب‌العبور طراحی نشده‌اند. از نگاه حرفه‌ای، خودروهای شاسی‌بلند قدیمی با موتور کاملا مکانیکی و بدون ابزارهای هوشمند، بهترین ماشین‌های آفرود بودند. تولید این شاسی بلندها از واپسین سال‌های دهه ۱۹۸۰ تا نخستین سال‌های دهه ۱۹۹۰ به اوج رسید.

منبع عکس: ویکی مدیا، عکاس: Rudyasho

آفرود سواری در دشت‌های سبز مرتفع و ییلاق‌های تماشایی ایران، برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی تفریحی بسیار لذت‌بخش است. اگر از علاقه‌مندان به ماشین‌های آفرود و آفرود سواری در مناطق بکر هستید، تجربه‌ها و نظرات خود را با ما و دیگر همراهان کجارو در میان بگذارید.

عکس‌ کاور از وب‌سايت ویکی مدیا، عکاس: Sadi Akdogan