خطرناک ترین گونه های ساکن آمازون را بهتر بشناسید (قسمت اول)

بسیاری از حیوانات ساکن آمازون لقب بزرگترین‌های جهان را از آن خود کرده‌اند، البته این عنوان گاهی به ابعاد و اندازه‌های آن‌ها اشاره دارد و گاهی میزان کشنده بودن‌شان را در بر می‌گیرد. آمازون خود جنگلی پهناور است که بیش از نیمی از جنگل‌های بارانی جهان را دربر گرفته است. این وسعت انبوه و سبز رنگ در کشورهایی همچون برزیل، پرو و کلمبیا گسترده شده و انواع حشرات ترسناک و شکارچیان خطرناک را در گوشه و کنار خود مسکن داده است.

اما داستان آمازون تنها معطوف به این پوشش انبوه و مخلوقات ترسناک ساکنش نیست، چراکه رودخانه آمازون هم به نوبه‌ی خود زیستگاه شماری از موجودات خطرناک این سیاره است. رودخانه آمازون لقب پهناورترین رودخانه جهان را از آن خود کرده و سکونتگاه شماری از انواع تمساح و سوسمارهای آمریکایی سیاه، پیرانا و نیز مارهای غول‌پیکر آناکوندا (بزرگترین مار جهان) است. هر چند سمورهای آبی بزرگ جثه هم حضوری پررنگ در این رودخانه دارند، موجوداتی که به‌رغم ظاهر بامزه، قاتلانی مرگ‌آفرین هستند.

‌بی‌شک سافاری دوستان و علاقه‌مندان طبیعت‌گردی و ماجراجویی از گشت‌وگذار در جنگل‌های سرسبز آمازون یا قایق‌سواری روی رودخانه لیمویی رنگ آمازون لذت خواهند برد. اما در کنار حیوانات بی‌آزار و دوست داشتنی و پرندگان رنگارنگ و خیال‌انگیز، باید مراقب خطرناک‌ترین گونه‌های جانوری و حشرات ترسناک نیز باشند. چراکه این بهشت زمینی، چیزهای هولناکی برای عرضه دارد که ممکن است رویای‌ لذت بردن از یک سافاری خاطره‌انگیز را مبدل به کابوسی از ترس‌ها کند.

در ادامه همراه ما باشید تا شما را با شماری از نقش آفرینان اصلی این کابوس آشنا کنیم.

عنکبوت سرگردان برزیلی یکی از مرگ‌بارترین مخلوقات سمی جهان است. نیش این عنکبوت می‌تواند باعث از دست دادن کنترل روی عضلات و ماهیچه‌ها و در نتیجه فلج شده و فرد را دچار دردی شدید و کشنده کند. همچنین تورم شدید ریه و حلق می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد مشکلات جدی تنفسی شده و در نهایت باعث مرگ انسان شود.

جالب است بدانید این عنکبوت شب‌ها کف جنگل پرسه زده و ازاین‌رو نام عنکبوت سرگردان نامیده شده است. فرد ممکن است حتی متوجه حضور عنکبوت نشود تا زمانی که مورد حملات مرگ‌بار آن قرار بگیرد. عنکبوت سرگردان مکان‌های مرطوب و تاریک را ترجیح داده و در طول روز بیشتر زیر سنگ‌های کف جنگل و شکاف‌ها پنهان می‌شوند. از طرف دیگر از این عنکبوت با نام «عنکبوت موز» هم یاد می‌شود، چراکه با پنهان شدن در بسته‌بندی موز به دیگر مناطق منتقل می‌شود. آن‌ها حتی با مخفی شدن در لباس افراد هم مسافرت می‌کنند. اما باید بدانید این کابوس سرگردان تنها مشکل پیش روی سافاری‌دوستان جنگل‌های آمازون نیست.

آمازون تقریبا از هر مخلوق خطرناک چیزی در سبد شگفت‌انگیز خود دارد، پس چرا قارچ‌ها نه؟ هر ساله شاهد کشف گونه‌های جدیدی در اقصانقاط جهان هستیم که یکی از جالب‌توجه‌ترین آن‌ها گونه‌ای قارچ ساکن جنگل‌های آمازون است که در جایی عجیب و غیرقابل انتظار رشد و نمو می‌کنند!

بله شاید متعجب شوید، اما این قارچ روی بدن مورچه‌ها زندگی کرده و از این حشره به‌عنوان میزبان بهره می‌برد. همان طور که آرام‌آرام قربانی بیچاره در حال مرگ و نابودی است، این قارچ رشد کرده و اسپور یا هاگ خود را منتشر می‌کند. در نهایت آن‌ها از جسد مورچه برای رشد بیشتر استفاده می‌کنند.

مورچه در کف جنگل مشغول جست‌و‌جو و گشت‌وگذار است، بی‌خبر از آنکه قارچی خطرناک به بدنش چسبیده است. آن‌ها سپس مواد شیمیایی خاصی آزاد می‌کنند که رفتار مورچه را تحت کنترل درآورده و در واقع او را مبدل به یک زامبی می‌کند. در نهایت قارچ مورچه را وادار می‌کند تا پیش از مرگ به‌سمت درختی رفته و به آن متصل شود. در نتیجه قارچ مجددا در محیط زیست مطلوب خود منتشر شده و از نو در کمین شکار جدید صبورانه انتظار می‌کشد. آیا این واقعا گونه‌ای مرگ‌آفرین و ترسناک نیست؟

مورچه فشنگی دردناک‌ترین نیش جهان را از آن خود کرده است، دردی که همانگونه که از نامش پیدا است، با درد نشانی از اصابت گلوله به بدن برابری می‌کند. این مورچه هنگام گزیدن سمی را وارد بدن فرد می‌کند که تأثیرات وحشتناکی را از خود بر جای گذاشته و دست‌کم برای دوازده ساعت او را آزار می‌دهد. البته دامنه درد تا یک روز کامل هم طول می‌کشد.

حشره‌شناس دکتر «جاستین اشیمت» به‌عنوان بخشی از کار و پروژه تحقیقات خود تاکنون نیش و گزش حشرات مختلفی را تجربه کرده و در این میان گزش مورچه فشنگی را دردناک‌ترین نیش ممکن توصیف می‌کند. این درد به‌قدری شدید و ناگهانی است که ناگهان تمامی حواس شما را از کار می‌اندازد، گویی ناگهان شوک الکتریکی ۲۴۰ ولتی به بدن وارد می‌شود. از سوی دیگر مورچه فشنگی جثه بزرگی دارد، به‌طوری که آن‌ها با اندازه‌ای در حدود ۲٫۵ سانتی‌متر بزرگترین مورچه جهان هستند. این مورچه گوشتخوار بوده و از حشرات کوچک تغذیه می‌کند. آن‌ها همچنین به کلنی مورچه‌های فشنگی دیگر حمله کرده و درمجموع روابط خوبی با یکدیگر ندارند.

افعی گودال نام خود را مرهون سنسورهای گرمایی است که در سر مار و حدفاصل بین چشم و حفره‌های بینی واقع شده‌اند. این حفره‌های عجیب قادر به تشخصی تغییرات دمایی در محیط اطراف بوده و به افعی کمک می‌کنند تا از این اطلاعات برای به دام انداخن شکار خود استفاده کند.

افعی گودال خانواده‌ای بسیار وسیع دارد که از گونه‌های مختف از مار همچون مارهای آبی سمی (moccasins) یا مارهای زنگی است. اما تمامی این مارها در یک نکته با یکدیگر مشترک هستند، چراکه همه در زمره‌ی مارهای سمی جای دارند. در این میان سم افعی گودال تفاوتی خاص دارد. سم این مار به‌جای حمله به دستگاه تنفسی قربانی، به گلبول‌های قرمز خون حمله می‌کند.

انواع مختلفی از افعی گودال در جنگل‌های آمازون سکونت دارند، از جمله مارهای خطرناک «terciopelos» و «بوش مستر» (bushmaster). این در حالی است که بیشترین تعداد گزیدگی‌های گزارش شده متعلق به گروه اول است و بوش مسترها به گستردگی گونه دیگر مشاهده نشده‌اند، حتی با وجود این حقیقت که طول آن‌ها گاهی به بیش از دو متر هم می‌رسد.

حشرات قاتل به‌درستی نامی چنین ترسناک و ناخوشایند دارند. این حشرات در گوشه و کنار جهان زندگی می‌کنند، اما گونه‌ای از آن‌ها ساکن جنگل‌های آمازون است که برای بقای در این محیط زیست منحصربه‌فرد، شیوه‌ای خلاقانه را در پیش گرفته است.

این حشرات از خرطوم بلند خود برای کشتن شکار استفاده می‌کنند. در واقع آن‌ها با کمک خرطوم مایعی سمی را وارد بدن شکار بخت برگشت کرده و اندام‌های داخلی او را هضم می‌کنند و سپس به کمک خرطوم محتویات داخل بدن را می‌مکند! در عین حال آن‌ها با آغشته کردن پاهای بلند خود به شیره‌های گیاهی، از آن‌ها برای نگه داشتن بهتر شکار استفاده می‌کنند. گونه‌ای از آن‌ها موسوم به «ساس بوسه زن» (Kissing bugs)، به خاطر عادت خود در نیش زدن صورت انسان آن هم در نزدیکی لب به شهرت رسیده‌ است. نیش این حشره عامل انتقال «بیماری شاگاس» (Chagas disease) است که سالانه ۱۲,۵۰۰ قربانی می‌گیرد.

این حشرات مخوف در هنر استتار نیز حرف‌هایی برای گفتن دارند و با مخفی شدن در میان برگ‌های پوسیده و دیگر ضایعات ریخته شده در کف‌ جنگل‌های بارانی، از چشم دشمنان خود پنهان شده و در کمین شکار می‌نشینند. شیوه دیگر آن‌ها مخفی شدن در میان جسد شکار است، این‌گونه هم در پناه جسد از چشم شکارچیان پنهان شده و هم رد بوی خود را مخفی می‌کنند.

همانگونه که از نام این هزارپا پیدا است، با بندپایی غول‌پیکر و بزرگ جثه مواجه هستیم که می‌تواند تا ۳۰ سانتی‌متر رشد کند. این بزرگی به هزارپا کمک می‌کند تا از عهده‌ی شکار حیوانات کوچکی همچون عنکبوت، موش، پرندگان کوچک، خفاش، مارمولک وحتی مارها برآید.

این موجود ترسناک سمی نیست، اما در عوض دور شکار حلقه زده و شروع به خوردن آن می‌کند در حالی که قربانی بیچاره آرام‌آرام جان می‌دهد. واضح است که این هزارپا تهدیدی برای انسان به شمار نمی‌رود، اما نیش آن دردناک بوده و باعث ایجاد تب و ضعف عمومی بدن می‌شود. پس در نهایت می‌بینیم که او هم جایی در فهرست موجودات خطرناک آمازون را به خود اختصاص داده است.

به پایان بخش اول این مطلب رسیدیم. اگر این موجودات خطرناک توجه شما را نیز به خود جلب کردند، حتما در بخش بعدی این ماجراجویی خطرناک نیز همراه ما باشید تا با دیگر شگفتی‌های کابوس مانند آمازون آشنا شوید.