سفر ۵ روزه به یزد

روز اول | روز دوم | روز سوم | روز چهارم | روز پنجم

بلوار آیت‌الله کاشانی را از هرکه بپرسد، نشانی می‌‌دهد، بلوار را به سوی شمال پی بگیرید تا به میدان مارکار برسید. از شمال میدان وارد خیابان دهم فروردین شوید و سپس مستقیم ادامه دهید تا به خیابان قصاب (اولین خیابان سمت راست) برسید. وارد قصاب شوید. اولین خیابان سمت چپ را حدود دو دقیقه به سمت شمال بروید، تا به آب‌انبار شش بادگیر برسید.

آب‌انبارهاازجمله زیربناهای وابسته به قنات هستند که برای ذخیره‌سازی مایه حیات در زمستان و استفاده در تابستان کاربرد داشته‌اند. دوعددشیر یا راه دسترسی به شیر آب‌انبار دارد که یکی برای استفادهمسلمین و دیگری برای استفادهاقلیتمذهبی زرتشتی است. این آب‌انبار دارای شش بادگیر است، سه بادگیر آن از ابتدا ساخته‌شده بود و سه بادگیر دیگر بعدها به آنالحاق شده است.

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۴۵ دقیقه

به میدان ابوذر برسید، سپس از سمتشمال میدان واردبلوارآیت‌الله کاشانی شوید و مسیر را مستقیمادامه دهید تا به تقاطع خیابان ویلا برسید. آتشکده نرسیده به خیابان ویلا در سمتراست شما قرار دارد.

ساختمان آتشکده بهرام با معماری زیبای برگرفته از هنر معماری هخامنشیان در میانه حیاطی بزرگ، سرسبز و بر بلندی قرار گرفته و بر پیشانی عمارت نقش «فروهر» جلوه‌گر است. رو‌به‌روی این بنا حوض آبی قرار دارد. اهمیت آتشکده به قدمت آتش درون آن است که گفته شده از حدود ۱۵۲۰ سال پیش تاکنون فروزان مانده و حفاظت شده است. این آتش مقدس را ابتدا از آتشکده ناهید پارس به روستای «هفتاد در» در نزدیکی عقدا آوردند و از آنجا به ترک‌آباد در اردکان انتقال یافته و پس از سی سال نگه‌داری در «غار اشگفت یزدان» در سال ۱۳۲۵ شمسی آن را به یزد آورده‌اند. مدت‌ها در محله موبدان یزد نگه‌داری شده و سپس به ساختمان جدید کنونی انتقال یافته است.

آتش ورهرام درون مجمری برنجی و در اتاقی مخصوص، در میان ساختمان آتشکده و در سطحی بالاتر از سطح زمین و به دور از باد و باران و تابش خورشید نگه‌داری می‌شود. ورود به این نیایشگاه همیشه برای نیایش‌کنندگان با آدابی همراه بوده است. از جمله پاکیزگی زنان و مردان. مردان باید برای ورود با کلاه سفید و زنان با روسری سفید و لباس رنگ روشن و بدون کفش وارد شوند. آتش مقدس درون مجمر بزرگی از جنس برنز است و شخصی به نام «هیربد» مسئول روشن نگه‌داشتن آن است.

• سراغ بلوار بسیج را بگیرید و صرف اولین ناهار را در رستوران خوان دوحد تجربه کنید.

موزه در نزدیکی آتشکده یزد قرار دارد و با کمتر از ۱۰ دقیقه پیاده‌روی می‌توان از آتشکده به موزه مارکار رسید (میدان مارکار، کوچه فرش مشهد یا بلوار منتظرقایم، کوچه میلاد).

در موزه گردشگران نخست با تاریخچه مجموعه آموزشی مارکار و زندگی‌نامه پشوتن جی دوسابایی مار کار بنیان‌گذار مجموعه مواجه می‌شوند. جشن‌ها و آیین‌ها سنتی زرتشتیان، اشوزرتشت نخستین پیام‌آور ایرانی، گات‌ها کتاب مقدس زرتشتیان، پوشش آیینی زرتشتیان، زیارتگاه‌های زرتشتیان مانند چک چک و بناهای شاخص زرتشتیان مانند دخمه و آتشکده یزد از جمله قسمت‌های موزه است که گردشگران می‌توانند با آن‌ها آشنا شوند. موزه مار کار همه‌روزه به غیر از دوشنبه‌ها از ساعت ۱۶:۳۰ تا ۲۰:۳۰ آماده میزبانی از بازدیدکنندگان است.

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۶۰ دقیقه

از آب‌انبار به خیابان دهم فروردین بازگشته و خیابان را به سمتشمالادامه دهید تا به میدان بهشتی برسید. از شرق میدان وارد خیابان امام خمینی شوید و مستقیمادامه دهید تا به مجموعهامیرچخماق برسید.

این مجموعه یادگاری از قرننهم ه.ق و اثری از دورهتیموریان است. مهم‌ترین اثر مانده از دورانحکومت میرچخماق، مسجدجامع میر چخماق یا مسجد نو است. بهنظر می‌رسد که از سایربناهای میرچخماق، اثر اندکی بر جای مانده است. در شمالمسجد میدانی احداث شده است که اینک مرکز شهر یزد است و در شرق این میدان بازاری وجود دارد که گویا از آثاردورانحکمت قره قویونلو در یزد است؛ این اثر نیز امروزه به نام میرچخماقموسوم است. بر سردر این بازار بنای زیبا و بلندی به اسلوببناهایی که در تکایای یزد دیده می‌شود، ساخته شده است. بخشی از این مجموعه، حمام میرچخماق است، کف حمام پوشیده از مرمر و آب جاری در آن آبی بود که از تفت به یزد می‌رسید. کاروانسرای میرچخماق نیز صاحب۳۵صفه بوده است که هر یک به ایوانی متصل می‌شد. در شرق میدان امیرچخماق، بازاری به نام حاجی قنبر وجود دارد. این بازار از بناهای نظام‌الدین حاجی قنبر جهانشاهی است.

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۹۰ دقیقه

وارد خیابان قیام شوید و حدود۳دقیقه پیاده بروید تا به هتلملک‌التجار برسید. رستوران ملک‌التجار در هتلقرار دارد. چنانچه تمایل ندارید در هتلغذا بخورید رستوران حمامخان کمی بالاتر در همین خیابان قرار دارد.

این مسجد در محلهتاریخیفهادانقرارگرفته است و می‌توانید باکمیپیاده‌روی به سمتشمالشرقی با استفادهازتابلوهای راهنما خود را به این محله و مسجد برسانید.

ویژگی معماری و هنری این مسجد، ساختمان و کاشی‌کاری معرق آناست، تزیینات کاشی معرق و گره‌کاری داخل و خارج گنبد بسیار ارزنده بوده و مهم‌تریناثرتزیینیمسجدمحرابسنگیآن است. این محراب از سنگ مرمر یک‌پارچهساختهشده و با نقوش کاشی معرق آرایشدادهشده است. روشنایی مسجد که بهصورتغیرمستقیم در داخل شبستان قدیمیجریان دارد، از امتیازاتقابلتوجهمسجد است که به‌وسیله نور از گچ سفید گنبد و دیوار تأمینشده است. این نوعنورپردازی روشی است که معمارانقرنهشتم ه.ق به آنتوجه داشته‌اند.

این مسجد به بلندی مناره‌ها، وسعتصحن بلند ایوان، خوابیدگی و وسعت شبستان شهرتتاریخی دارد گفتهشده که بنایمسجدجامع روی آتشکده‌ای ساختهشده است. این مسجد دارای دومناره بلند و زیبا است، می‌گویند این مناره‌ها بلندترین مناره در میان مناره‌های مساجد موجود در ایران است.

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۹۰ دقیقه

خانه لاری‌ها در محلهفهادانقرار دارد و با کمی پیاده‌روی به سمتشرق و سپس شمال در کوچه پس کوچه‌های این محله می‌توانید خود را به آنجا برسانید.

خانه لاری‌ها از خانه‌های تاریخی و جاهای دیدنی یزد است که تاریخ ساخت آنمتعلق به دوره قاجار است و در محلهفهادان شهرستان در نزدیکی بقعه دوازدهامام و زندان اسکندر یزد قرار دارد. ساختمان خانه لاری‌ها با توجه به سبککلیمنازلاعیانیدوره خود ساخته شده و درها، پنجره‌ها، ارسی‌ها و اتاق‌هایآینه‌کاری و نقاشی‌شده آن یکی از نمونه‌های زیبا و عالی خانه‌های اعیانیقرنسیزدهم است.

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۹۰ دقیقه

از بازار خانوارد خیابان قیام شده و باکمیپیاده‌روی به سمت میدان امیر چخماق به موزه آب خواهید رسید.

در این خانه پنجطبقهمی‌توانید از لوازممختلف حفر قنات، ابزار و ادوات اندازه‌گیری حجم آب، وسایلتأمین روشنایی در قنات، اسناد و مدارکخرید و فروش آب و وقف‌نامه‌هایقدیمی، کتابچهمیراب‌ها و اسنادتوزیع آب، ظروف نگه‌داری و حمل آب و بسیاری لوازم و اشیای ارزشمند دیگر دیدن کنید. اما چیزی که این خانه را از سایرخانه‌هایمشابه‌اش در یزد متفاوت ساخته است، وجودیکرشته کاریز صدساله است که از میان این خانه عبورمی‌کند. جالب است بدانید در پشت‌بام این خانه، چاه خانه‌ایقرار دارد که بهوسیلهچرخ چاه از آن آب می‌کشیدند و آب‌انبار خانه را که در طبقه همکف قرار داشت، پر می‌کردند. خانه کلاه‌دوز در زمینی به پهنه‌ی۷۲۰متر مربع و به فرمانمرحومحاج‌سیدعلیاکبرکلاه‌دوز یکی از بازرگانان روزگارقاجاریه در سال ۱۲۶۶ خورشیدی، در شمال میدان امیر چخماقساخته‌شده است.

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۳۰ دقیقه

این مجموعه در بافت تاریخی فهادان و در نزدیکی مدرسه ضیاییه یا زندان اسکندر و خانه لاری‌ها قرار گرفته است. جالب است بدانید چهار پشت از نسل ملک‌زاده در این خانه می‌زیسته‌اند و هنوز که هنوز است بوی زندگی در خشت‌های آن جاری است. تفاوتی که این خانه با سایر بَناهای تاریخی دارد این است که در آن می‌توانید درکنار بازدید از یک بنای تاریخی، فعالیت‌های گوناگونی را تجربه کنید از جمله نوشیدن دم‌نوش‌های سنتی در کافه خانه هنر، خرید صنایع دستی از فروشگاه صنایع دستی خانه هنر، قدم زدن در گالری و دیدن سرنماهایی که هنر هنرمندان یزد را به تصویر کشیده‌اند و دیدن بافت باستانی یزد از پست بام این خانه که به بام یزد معروف است.

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۹۰ دقیقه

پیشنهاد عصرانه یا شام

خانه هنر کافی‌شاپ بسیار دنج و هنرمندانه‌ای دارد که می‌توانید برای گذران بعدازظهری دلپذیر سری به آنجا بزنید. ساعتاستفادهاز کافی‌شاپ از ۹صبح تا ۲۳است. برای شام هم می‌توانید در سفره‌خانهسنتیحمام شام میل کنید یا اگر به‌دنبال غذایغیرایرانی هستید رستوران سزار که در جنوب شهر قرارگرفته است را امتحان کنید.

بقعه سید رکن‌الدین

در نزدیکی مسجدجامعقرارگرفته است و باکمیپیاده‌روی و نگاه به تابلوهای راهنما می‌توانید خود را به آنجا برسانید.

بنایفعلی آرامگاه که اتاق گنبدداری از مدرسهقدیمی سید رکن‌الدین محمد قاضیعارف و دانشمند قرنهشتم است، بخشی کوچک از یکمجموعه بسیار وسیعشاملمدرسه، رصدخانه، کتابخانه، مسجدبیتالادویه، دارالشفا و خانقاه است. سید رکن‌الدین محمد قاضی که در زمانسلطنتابوسعیدبهادرخان می‌زیسته، یکی از شیوخ و حکمایآنزمان بود. او آثار بسیاری از خود بهجاگذاشته و صاحب موقوفات فراوان بود. آثار هنری داخل گنبد کلا از تزیینات و کتیبه‌هایی است که از رنگ ایجاد کرده‌اند.

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۴۵ دقیقه

بقعه دوازده امام از قدیمی‌ترینبناهای برجای مانده از گذر تاریخ در محلهفهادان یزد است. از بناهایشاخصآجری و نمونه‌های سبکغالبسلجوقی در معماری به شمار می‌رود که به دلیلسبکبنا و نقش و نگار کتیبه کوفی‌اش شایان توجه است.

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۳۰ دقیقه

مدرسهضیاییهمعروف به زندان اسکندر در محلهفهادان شهر یزد در مجاورت بقعه دوازدهامام و خانه لاری‌ها واقع شده است که از آثارمولانا ضیاءالدین پسر شرف‌الدین علی یزدی است و در سال ۶۳۱قمریآن را در یزد بنیان نهاد. گنبد خشتی این بنا با تزیینات گچ‌بری و نقاشی با آب رنگبر بلندای این ساختمان خودنمایی می‌کند که نمونه‌ای از معماریدوره مغول در ایران است. در افسانه‌ها آمده که اسکندر پس از ورود به ایران، در یزد قدیم «کثه»قلعه‌ای برای زندانیان و بازماندگان دولتی ساخت. به همین دلیل در دوره اسلامی، شهری زد به کنایه زندان اسکندر خوانده می‌شد.

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۶۰ دقیقه

حمام ابوالمعالی در قلب بافت تاریخی یزد، رو‌به‌روی بنای تاریخی زندان اسکندر، جنب بقعه هزار ساله دوازده امام و کنار مسجد چهل محراب قرار گرفته است و گردشگران می‌توانند با چند دقیقه قدم زدن از زیباترین بناهای تاریخی شهر یزد دیدن کنند.

این بنا بر اساس معماری منطقی و حساب‌شده‌ای با آجر و ریگ و گچ و ساروج در شهر یزد ساخته شده و تزیینات به کار رفته در سقف آن زیبایی و اصالت خاصی دارد. این حمام تا ۴۰ سال پیش فعال بود. ساختمان این بنا با داشتن قسمت‌های کامل و دست‌نخورده حمام قدیمی شامل هشتی، راه پله ورودی، فضای ورودی و حوضچه‌های متعدد آب گرم و سرد، خزینه، اتاق استراحت، شاه‌نشین، گرمخانه و... نمونه کاملی از معماری دوره قاجاریه است.

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۶۰ دقیقه

هتل داد یادگاری هشتادساله است که در قلب بافت تاریخی یزد و در مجاورتآثارتاریخیآنقرارگرفته است. پیوند کاه‌گل و آجر که از قدیمی‌ترینمصالحمورداستفاده کویرنشینان بود، صلابت و شکوه خاصی به این مجموعه بخشیده است. رستوران سنتی با غذاهایمتنوع ایرانی و فرنگی با چشم‌اندازی از پنجره‌های کاه‌گلی و حوض آبی لذتبی‌شکلذتغذا را دوچندان خواهد کرد.

باغ دولت‌آباد در مرکز شهر و شمال بافت تاریخی یزد قرار دارد و از بلوار نواب صفوی به دولت باغ یزدی‌ها می‌رسید. ساختن باغ پدیده‌ای است که ریشه در ذوق و هنر انسان شادی‌جو و آسایش‌طلب دارد. این هنر از دیرباز جزوجدانشدنی مردم ایرانزمینمحسوب شده و در همه ادوار از اهمیتخاصی برخوردار بوده است. مردم یزد نیز همواره به طبیعت به دیده احترامنگریسته‌اند و چه‌بسابهدلیل همزیستی با کویر و آفتاب سوزانش قدرآن را بیشتر دانسته، باوجودمشکلکم‌آبی، باغ‌هایی را در اوجخلاقیت و فرهوشیاحداثکرده‌اند. در طراحی، آبادگری و معماریمنظر این باغ‌هاهوشمندیخاصی نهفته است.

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۶۰ دقیقه

به بلوار نواب صفوی بازگشته و مسیر خود را به‌سمت شرق ادامه دھید تا به خیابان انقلاب برسید. خیابان را مستقیم تا انتھا ادامه دھید تا وارد بافت تاریخی شده و به بازار خان برسید.یکی از مکان‌هایی که گردشگران در سفر به یزد از دیدن آنغافلنمی‌شوندمجموعهکهن‌خان است؛ مجموعه‌ای زیبا و دیدنی که شامل بازار خان و حسینیه و آب‌انبار و حمام است. ساختار متفاوت و عرضمتباین این بازار، حکایت از ساخت تدریجی‌اش دارد. بازار خان۲۷۴مترطول دارد و ارتفاعآنبینچهار تا ۶متر متغیر است. بازار خاندرحقیقتطویل‌ترین و همچنین پهناورترین بازار شهر یزد بهحساب می‌آید که زیربنای آن در دوره قاجار گذاشتهشده است. ابن بازار دارای دو بخش شمالیجنوبی و شرقی غربی است. بخش شمالیجنوبی این بازار ۷۸مترطول دارد و دارای ۵۳بابمغازه است. بخش شرقی غربی نیز ۱۸۰متردرازا دارد و ۱۰۰ حجره را در آغوش گرفته است.

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۶۰ دقیقه

این دخمه در جنوب شرقی شهر یزد قرار دارد و برای رسیدن به آنمی‌بایستی به سمتجنوب شهر آمده و ازطریقبلوارمهر، خود را به میدان ایثار و گور دخمه برسانید. توجه داشته باشید دخمه در بالای کوهی نهچندان بلند قرار دارد و برای دسترسی به آن نیاز به بالا رفتن از آن دارید.

جالب است بدانید که در هر دخمه، چهار میخ بزرگ، ۳۶ میخ متوسط و ۳۶۰ میخ کوچک را در زمین دخمه می‌کوبیدند و همچنین پنجره کوچکی بهمنظور رساندن نور به اجساد از شب اول تا شب سومبعدازمراسم، در دیوار دخمه تعبیه می‌کردند. این نور را آتش‌سوزها که در ساختمانی مجاور دخمه ساکن بودند، با روشن کردن آتش دریکی از اطاق‌های محلزندگی‌شانتأمینمی‌کردند. دلیل این کار این بود که زرتشتیان اعتقاد داشتند روحسه روز همراه بدنباقیمی‌ماند و آن‌ها با درست کردن آتش می‌خواستندفرد مرده در تاریکی و تنهایی نباشد. یکی از این گور دخمه‌ها در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی یزد در منطقهصفائیه بر بلندای تپه‌ای بلند به نام کوه دخمه قرار داشته و به دخمه زرتشتیان، برج خاموشان یا برجسکوتشهرت دارد که هرساله گردشگران زیادی از آن دیدن می‌کنند.

• زمان پیشنهادی برای بازدید: ۹۰ دقیقه

اگر به‌سمت پایتخت می‌روید...

• رستوران تالار یزد در ادامه همین مسیر در بلوارجمهوریواقعشده است.
• رستوران مشیرالممالک نیز در همان نزدیکی و در خیابانانقلاب تجربه‌ای منحصربه‌فرد از صرف غذا در فضای سنتی شهر به‌همراه دارد.

اگر در مسیر یزد به سمتکرماندرحرکت بودید پیشنهاد می‌کنیمیکوعدهغذایی خود را در کاروانسرای زین الدین نوش جان‌ کنید. کاروانسرایی که جایزه‌ی بهترین مرمتابنیهتاریخی با بیش از ۵۰ سال عمر را از سوی سازمان جهانی یونسکو در سال ۲۰۰۶نصیب خود کرد و توسطمؤسسه گردشگری استرالیایی لانلیپلانت (lonely planet) بهعنوان یکی از پنجسایتتاریخی و گردشگری برتر مرکز ایران معرفیشده است.