زندگی در قم چگونه است؟

نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۷/۰۷/۱ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۰/۰۸/۲۴ به‌روزرسانی شده است.

قم یکی از مهم‌ترین شهرهای مذهبی ایرانو از پایگاه‌های تشیعاست. اگرچه قدمت آن به قبل از اسلامبرمی‌گردد، بافت اصلی شهر بین سال‌های ۸۳ تا ۹۳ هجری قمری تاسیس شد. ورود خاندان اشعریونبه قم باعث آبادانی آن شد و از آنجا که آنان به اهل بیت گرایش داشتند، شهر قم از همان ابتدای تاسیس با تفکر شیعی درآمیخت. مهاجرت حضرت معصومه (س) و دفن وی در قم و به‌دنبال آن، مهاجرت دیگر امامزادگان و سادات، این شهر را به پایگاه تشیع تبدیل کرد. تاسیس حوزه علمیهدر این شهر بر شهرت شیعی آن افزود. امروزه می‌توان این شهر را بزرگ‌ترین پایگاه تشیع در جهان نامید که از آن، معارف شیعی به نقاط مختلف جهان گسترده می‌شود.

عکس‌ از وب‌سایت ITTO.org

استان قم دارای مساحتی حدود ۱۴,۶۳۱ کیلومتر مربع، بر اساس آخرین تقسیمات کشوری در سال ۱۳۷۵، به مرکزیت قم و دارای یک شهرستان و یک شهر به نام قم بوده است که پس از آن پنج سکونتگاه به نام‌های جعفریه (گازران سابق)، کهک، قنوات (حاجی آباد لک‌های سابق)، سلفچگان و دستجرد تبدیل به شهر شده‌اند.

وسعت این شهرستان برابر با وسعت استان قم است و دارای پنج بخش، ۱۰ دهستان و ۳۶۳ آبادی دارای سکنه است. پنج بخش آن عبارت‌اند از جعفرآباد، خلجستان، مرکزی، سلفچگان و کهک است. (مشاهده روی نقشه)

عکس‌ از وب‌سایت رکنا

پس از شکست ساسانیاناز مسلمانان، قم نیز از دست ساسانیان خارج شد. بیشتر مورخان، فتح قم را در سال ۲۳ هجری توسط «ابوموسی اشعری»دانسته‌اند.بعضی از گزارش‌ها، فاتح قم را «مالک بن عامر اشعری» و بعضی دیگر «احنف بن قیس»می‌داند.در سال ۶۷ «خطاب بن اسدی» به جمکرانقم آمده و در آن مسجدی بنا کرد.

مذهب مردم قم، قبل از هجرت اشعریون به قم زردشتیبوده است با آنکه قم در سال‌های اولیه فتوحات به دست مسلمانان افتاد، مردم آن ترجیح دادند بر همان دین باستانی خود بمانند. پس از ورود اشعریون به قم و تبلیغ دین اسلام توسط آنان، مردم قم بدون اکراه دین اسلام را پذیرفتند و به مذهب اشعریون در آمدند. اگرچه از مذهب اولین مهاجران اشعری به قم خبر دقیقی در دست نیست، شرکت «سائب بن مالک اشعری»در قیام مختارو مخالفت فرزندش «محمد بن سائب»با حجاجنشان از گرایش آنان به اهل بیتدارد. ارتباط فرزندان و نسل آنان با ائمه معصومین (ع) این نظریه را تقویت می‌کند.

اولین شهری که در ایران علناً تشیع خود را اعلام کرد قم بود و نخستین کسی که تشیع طایفه خود را علنی کرد و به ترویج آن اهتمام ورزید، «موسی بن عبدالله بن سعد اشعری»بود.

عکس‌ از وب‌سایت اهل البیت

اگر شما برای زندگی به قم می‌روید، این نکته را بدانید که در آن شهر حتما باید بانوان از پوشش چادر استفاده کنید و از این حیث تفاوت شدیدی بین پوشش بانوان در قم و سایر نقاط ایران به چشم می‌خورد. تقریبا تمامی بانوان شهر برای پوشش از لباس چادر استفاده می‌کنند. آن‌ها از سرپوش‌هایی نظیر پوشیه، نقاب، چارقد و عبابی هم استفاده می‌کنند. تن پوش آنان در گذشته شامل پیراهن دورچین (پاچین)، پیراهن راسته، شلوار قردار، شلیته، جلیقه، آرخالق و تمون بود که از پارچه‌های ساده و گاه گلدار برای تهیه آن‌ها استفاده می‌شد. پاپوش بانوان را گیوه و چاقچور تشکیل می‌داد.

آب‌ و هوای قم در طبقه‌بندی اقلیمی کشور در زمره آب‌ و هوای نیمه بیابانی (جزو اقلیم کویری و خشک) محسوب می‌شود؛ چراکه نزدیک به منطقه بیابانی مرکز ایران است. تابستان‌های آن گرم و خشک و زمستان‌های آن کم‌وبیش سرد است. اختلاف دمای سالانه نسبتا زیاد و در اغلب اوقات خشکی هوا غلبه دارد. به‌رغم آب‌وهوای خشک و نیمه بیابانی این استان مناطق خوش آب‌وهوایی اطراف شهر قم وجود دارد که برخوردار از آب‌وهوای سرد کوهستانی بوده و محل مناسبی برای گذران تعطیلات و ایام گرم سال است.

عکس‌ از وب‌سایت بیتوته

بر اساس آمارهای رسمی، جمعیت استان قم در سال ۱۳۹۰ حدود ۱٫۵ میلیون نفر است که از این تعداد بیش از ۹۰ درصد جمعیت در نقاط شهری و کمتر از ۱۰ درصد در روستاها ساکن هستند. بزرگ‌ترین شهر استان شهر قم است که از نظر جمعیت رتبه ششم را در بین شهرهای کشور دارد. قم در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی رشد سریعی داشته است. این رشد سریع جمعیت به‌دلیل موقعیت بین‌راهی، وجود موقعیت مذهبی از جمله حرم مطهر حضرت معصومه (س)، وجود بزرگ‌ترین حوزه علمیه جهان تشیع، نزدیک بودن به پایتخت داشتن چند شهرک صنعتی و غیره دانست. در طول قرن‌های گذشته مردمانی از دیگر مناطق کشور به این استان مهاجرت کرده‌اند، آمار دقیق تاریخی از این مهاجرت‌های در دست نیست. مهاجران خارجی به‌خصوص از کشورهای چون افغانستان، عراق و پاکستان به‌دلیل مسائل سیاسی در کشورهای همسایه و عوامل دیگر به این شهر روی آورده‌اند، درمجموع حدود ۱۵۰ هزار تبعه خارجی در استان قم اقامت دارند.

تیره اصلی مردم قم دنباله ساکنان اولیه ایران است، زبان مردم این استان فارسی است. امروزه زبان عموم مردم قم به لهجه تهرانی نزدیک شده و لهجه قمی به‌تدریج رو به فراموشی است؛ اما مهاجران ساکن در این استان علاوه بر زبان فارسی، به زبان و گویش خاص خود هم سخن می‌گویند.

عکس‌ از وب‌سایت پیام ایرانی

قم همیشه با مشکل شوری آب دست‌وپنجه نرم می‌کرده و همین مایع حیات به یکی از مهم‌ترین مشکلات شهر قم و ساکنان آن تبدیل شده است؛ اما پس از اجرای طرح انتقال آب از الیگودرز در شرق استان لرستانبه قم که رسانه‌های ایران از آن با عنوان کلی و مبهم طرح انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قمنام می‌برند، شهرستان الیگودرز اکنون تأمین‌کننده اصلی آب مصرفی (شرب، صنعتی، کشاورزی) شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین، محلات، نیم ور، سلفچگانو قم است. که البته با اعتراض شدید استان لرستان همراه بوده و به گفته مردم الیگودرز سطح آب‌های زیرزمینی این منطقه را به‌شدت کاهش داده است.

درمجموع ظرفیت انتقال و جمع‌آوری آب در این طرح ۲۳ مترمکعب بر ثانیه است در حالی که بیشترین میزان آبی که از سد کرجبه تهرانمی‌آید ۱۱ مترمکعب بر ثانیه بوده و ظرفیت سامانه یادشده بیش از دو برابر آب انتقالی از سد کرجبه تهراناست. این سامانه سالانه ۱۸۳ میلیون مترمکعب آب به پشت سد کوچری منتقل می‌کند. ظرفیت نهایی انتقال آب در این پروژه ۵,۰۰۰ لیتر در ثانیه است. مقدار انتقال آب برای افق سال ۱۴۱۰ به ۲۴۰ میلیون مترمکعب می‌رسد که مطالعات آن در حال انجام است.

مهم‌ترین عامل موثر بر وضع اقتصادی استان قم، صنعت گردشگری و به‌ویژه توریسم مذهبی است و دلیل آن وجود حرم حضرت معصومه (س) است که در تمام فصول سال، پذیرایی زائران بسیاری از نقاط مختلف کشور و سایر کشورها است که این امر موجب رونق بازار کار و خدمات در این شهر شده است.

بعد از صنعت گردشگری، به‌ترتیب صنایع و معادن، کشاورزی، صنایع دستی و سوغات، از منابع مهم اقتصادی استان قم محسوب می‌شوند. استان قمبا توجه به قرار گرفتن بین دو قطب صنعتی مهم کشور یعنی تهران و اصفهان به محل فعالیت صنعت‌کاران در رشته‌های میانی و معدنی تبدیل شده است. پایه و اساس صنعت قم را صنایع کانی غیرفلزی تشکیل می‌دهند.

در کنار فعالیت‌های اقتصادی ذکر شده باید اضافه کرد که استان قم نیز همانند سایر استان‌های دیگر ایران از دیرباز انواع هنرهای سنتی در میان مردم آن رایج بوده است که مهم‌ترین این صنایع دستی عبارت‌اند از قالی‌بافی، سفالگری، کاشی سازی، کاشی تراشی، آجر تراشی و حجاری، منبت‌کاری.

عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia

حمل‌ونقل در شهر قم مانند بیشتر شهرهای ایران است و تفاوت چندانی ندارد؛ البته این شهر در حال ساخت اولین خط مترو و منوریل خود نیز هست که از این جهت جز شهرهای پیشرفته ایران در زمینه حمل‌ونقل عمومی به حساب خواهد آمد.

این فرودگاه به‌دلیل اینکه نخستین فرودگاه بخش خصوصی است، دارای مشکلات و موانعی در راه انجام دارد که باید مسئولان همت بیشتری به خرج دهند تا از سرعت کند کنونی رهایی یابد.

فرودگاه بین‌المللی قم هم‌اکنون در حال ساخت است و از مشخصات آن می‌توان گفت که این فرودگاه دارای دو باند ۴۶۰۰ متری با عرض ۶۰ متری است. فرودگاه بین‌المللی قم می‌تواند در افق مطلوب خود حدود ۱۳ میلیون و در فاز اول سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار مسافر را پذیرش و جابه‌جا کند.

عکس‌ از وب‌سایت بیتوته

پروژه خط Aقطار شهری قم، شمال غربی به جنوب شرقی است. موقعیت خط Aمتروی قم با حفظ دسترسی‌های محلی، از مسجد جمکران آغاز و در قلعه کامکار خاتمه می‌یابد. دسترسی به قطار شهری برای مسافران درون‌شهری از طریق ۱۴ ایستگاه که به‌ترتیب از A۱ تا A۱۴ نام‌گذاری شده‌اند پیش‌بینی شده است. این خط شامل توقفگاه ابتدایی در حوالی مسجد جمکران بوده و محل دپو آن در منطقه کامکار با عبور از زیر بزرگراه قم به اراک در نظر گرفته شده است.

عکس‌ از وب‌سایت خبرگزاری مهر

ایستگاه قطار قم در میدان راه‌آهن قرار دارد و مسافران از طریق راه‌آهن سراسری ایران می‌توانند در ایستگاه قم پیاده شده و با تاکسی یا پیاده به طرف حرم مطهر حضرت معصومه (س) حرکت کنند. بیشتر هتل‌های لوکس شهر در اطراف حرم قرار دارد. البته اخیراً ایستگاه قم واقع در خیابان ایستگاه، میدان راه‌آهن (نزدیک حرم) در مسیر قطارها قرار ندارد و مسافران صرفاً در ایستگاه محمدیه در حدود ۲۰ کیلومتری شهر قم پیاده می‌شوند.

قم جزو کم‌‌هزینه‌‌ترین شهرهای ایران است که متوسط هزینه زندگی ماهانه یک خانوار قمی حدود ۴٫۵ میلیون تومان است. این هزینه شامل هزینه‌‌هایی چون اجاره بها، آب و فاضلاب، سوخت و روشنایی، لوازم و اثاث منزل، خدمات بهداشتی و درمانی، حمل‌ونقل، مواد خوراکی و دخانی خانوارها می‌شود.

بر اساس این آمار ایران در سال ۱۳۹۲، شهر قم جز ارزان‌ترین مراکز استان‌های ایران به شمار رفت و از این جهت برای کسانی که قصد مهاجرت برای زندگی در قم دارد خبر خوبی است.

عکس‌ از وب‌سایت ایرنا

قیمت مسکن در قم نیز تحت‌تاثیر عوامل مختلف، بسیار متغیر است. بر اساس آماره تابستان ۱۴۰۰، مناطق جمهوری با قیمت ۱۶٫۷ میلیون تومان و شهرک قدس (در محدوده‌ مرکزی شهر قم) با قیمت ۱۷٫۳ میلیون تومان از جمله مناطق گران‌قیمت این شهر برای خرید خانه هستند.

محله پردیسان نیز از ارزان‌ترین محله‌های موجود در شهر قم است که این محله در جنوب غربی شهر قم قرار دارد و در سال ۱۳۷۷ توسط وزارت راه و شهرسازی تاسیس شد و در سال ۱۳۹۰ جزو منطقه هشتم شهرداری قم به شمار آمد و به‌علت وجود مسکن مهر قم در این ناحیه به سرعت بر جمعیت آن افزوده می‌شود. متوسط قیمت ملک در این منطقه، هشت میلیون تومان برای هر متر مربع خانه ارزیابی شده است.

عکس‌ از وب‌سایت بیتوته

قم یکی از مهم‌ترین مقاصد مهاجرت در ایران است. بیشتر مهاجران را طلبه‌های حوزه‌های علمیه و مراکز علمی و دانشگاهی، اتباع کشورهای همسایه‌ ایران مثل عراق، سوریه، لبنان، افغانستان و کارگران شاغل تشکیل می‌دهند که بسیاری از آنان به‌همراه خانواده‌های خود به قم مهاجرت می‌کنند.

نظر شما درباره زندگی در قم چیست؟ اگر شما قصد مهاجرت به یک شهر در ایران را داشته باشید چه فاکتورهای برایتان مهم است؟ آیا قم را انتخاب می‌کنید؟ لطفا نظرات خود را با ما و سایر کاربران کجارو درمیان بگذارید.