طرز تهیه بلغور پلو؛ غذای لذیذ و محلی خراسان جنوبی

بلغور پلو، یکی از انواع غذاهای ساده و گیاهی ایرانی است که می‌توان آن را به سرعت در خانه آماده کرد. این غذا که شباهت زیادی به استانبولی دارد، با بلغور گندم، پیاز، روغن، آب، زردچوبه، نمک، فلفل و گاهی گوجه‌فرنگی، رب گوجه‌فرنگی یا هر دو درست می‌شود. اصالت این غذای خوشمزه و بسیار مقوی را به استان خراسان جنوبی و شهر بیرجند نسبت می‌دهند؛ اما بلغور پلو را در شهرهای دیگر ایران مانند گناباد، طبس، اردبیل و همچنین کشور ترکیه نیز با مواد اولیه مختلفی طبخ می‌کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با طرز تهیه بلغور پلو آشنا کنیم.

هرآنچه باید درباره بلغور پلو بدانید:

• ۲ فنجان بلغور درشت
• ۳ عدد گوجه فرنگی
• ۳ قاشق غذاخوری روغن
• ۲ عدد پیاز کوچک
• یک قاشق چای‌خوری رب گوجه فرنگی
• نمک و فلفل به مقدار لازم

مرحله اول:

پیاز، گوجه فرنگی، رب، نمک و فلفل را در قابلمه بریزید و آن‌ها را تفت دهید تا پیاز و گوجه فرنگی کمی نرم شوند.

مرحله دوم:

بلغور و آب را در قابلمه بریزید و اجازه دهید تا آب به جوش آید. پس از جوشیدن، شعله گاز را کم کنید و درب قابلمه را ببندید. بلغور پلو برای پخت به حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زمان نیاز دارد. پس از این مدت، آب کاملا جذب می‌شود و بلغور پلوی شما آماده سرو است.

• بهتر است بلغور را از دو ساعت قبل خیس کنید.
• در این غذا می‌توانید به‌جای آب، از آب مرغ استفاده کنید.

دمی بلغور گندم یا گندم پلو، یکی از غذاهای محلی شهر طبس و گناباد است که از گذشته تا به امروز، به‌دلیل ارزش غذایی فراوان، از محبوبیت بالایی برخوردار بوده است. گندم، منبع غنی ویتامین B به‌ویژه تیامین و همچنین فیتواسترول‌ها است و به همین دلیل، مصرف آن به تقویت سیستم عصبی و پیشگیری از سرطان سینه کمک می‌کند. این غذا با بلغور گندم، برنج، رشته پلویی، پیاز و گوجه فرنگی درست می‌شود و معمولا آن را با بادمجان سرخ کرده سرو می‌کنند.

• ۲ پیمانه بلغور گندم
• ۳ عدد بادمجان
• ۲ پیمانه برنج
• یک عدد پیاز
• ۲ عدد گوجه فرنگی ریز رنده شده
• یک پیمانه رشته پلویی
• روغن، نمک، فلفل، زردچوبه و آویشن یه مقدار لازم

مرحله اول:

آماده‌سازی بلغور گندم: بلغور گندم را الک کنید. سپس آن را در تابه بریزید و روی حرارت ملایم گاز قرار دهید تا تفت بخورد و تغییر رنگ دهد. بلغور را از روی حرارت بردارید و اجازه دهید تا سرد شود. سپس آن را در یک کاسه آب سرد بریزید و بشویید. به این کار، «ریگ شور» کردن می‌گویند.

آماده‌سازی برنج: برنج را از چند ساعت قبل در آب ولرم و کمی نمک خیس کنید.

آماده‌سازی بادمجان: بادمجان‌ها را از طول برش بزنید. سپس روی آن‌ها نمک بپاشید و برای نیم ساعت کنار بگذارید تا سیاهی و تلخی آن‌ها از بین برود. سپس آن‌ها را آبکش کرده و کاملا خشک کنید. بادمجان‌ها را در روغن داغ سرخ کنید و همراه با گوجه‌های حلقه‌شده و آب بپزید.

مرحله دوم:

در یک قابلمه مقداری روغن بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود. سپس پیازهای نگینی خرد شده را در روغن بریزید و تفت دهید تا سبک شوند. در ادامه گوجه فرنگی پوره شده را به‌همراه آویشن، فلفل، نمک و زردچوبه در قابلمه بریزید و برای چند دقیقه تفت دهید.

مرحله سوم:

گندم را به‌همراه دو لیوان آب در قابلمه دیگری بریزید و شعله گاز را زیاد کنید تا آب به جوش آید. سپس شعله گاز را کم کنید تا گندم‌ها به‌آرامی بپزند.

مرحله چهارم:

پس از پخت گندم، برنج را در قابلمه بریزید. وقتی برنج پخت و هنوز کمی زنده بود، رشته پلویی خردشده را اضافه کنید. پس از چند قل، همه مواد را آبکش کنید.

مرحله پنجم:

کف قابلمه، کمی روغن بریزید و ته‌دیگ دلخواه خود را در قابلمه قرار دهید. سپس یک لایه گندم پلو بریزید و روی آن مقداری از مایه پیاز و گوجه فرنگی بدهید. همین کار را لایه به لایه تکرار کنید. در نهایت می‌توانید مقداری شوید خشک روی غذا بریزید. روی درب قابلمه دم‌کنی بگذارید و اجازه دهید تا گندم پلو دم بکشد.

مرحله ششم:

در آخرین دقایق پخت، کمی روغن روی پلو بریزید. سپس آن را در دیس بکشید و همراه با با بادمجان سرخ شده میل کنید.

• میزان استفاده از آب برای پخت گندم، بستگی به‌اندازه گندم دارد و ممکن است به آب بیشتری احتیاج پیدا کنید.
• شما می‌توانید به‌جای گوجه فرنگی از رب گوجه فرنگی نیز استفاده کنید.
• برخی افراد، از کمی گوشت چرخ‌کرده نیز در تهیه این غذا استفاده می‌کنند.
• در صورت تمایل می‌توانید مقداری زعفران نیز در غذا بریزید.

• ۲ پیمانه برنج خیس‌کرده
• یک پیمانه بلغور گندم
• ۲ قاشق سوپ‌خوری پیازداغ
• آب، روغن، نمک و زردچوبه به مقدار لازم

مرحله اول:

بلغور گندم را در روغن بریزید و آن را کمی تفت دهید تا طلایی رنگ شود. بلغورها را کنار بگذارید.

مرحله دوم:

یک قابلمه آب را روی حرارت گاز به جوش آورید. سپس پیاز داغ، بلغور تفت داده شده و برنج از قبل خیس شده را همراه با مقداری روغن یا کره در آب بریزید و اجازه دهید تا آب روی شعله متوسط گاز تبخیر شود و به خورد مواد برود. سپس شعله گاز را کم کنید و دم‌کنی بگذارید تا غذا دم بکشد.

• یک عدد پیاز
• زردچوبه، نمک و فلفل به مقدار لازم
• عصاره مرغ به مقدار لازم
• ۲ عدد گوجه فرنگی
• ۳ عدد فیله مرغ
• ۴ پیمانه بلغور گندم
• ۲ عدد فلفل قرمز
• یک حبه سیر
• رب فلفل به مقدار لازم

مرحله اول:

روغن را در یک تابه روی حرارت متوسط گاز داغ کنید. سپس پیازهای نگینی خرد شده را در تابه بریزید و آن‌ها را تفت دهید تا کمی نرم شوند. در ادامه زردچوبه و سیر را در تابه بریزید و مواد را برای چند دقیقه دیگر تفت دهید.

مرحله دوم:

فیله مرغ خرد شده را در تابه بریزید و آن‌ها را خوب تفت دهید تا طلایی شوند. سپس رب فلفل را در تابه بریزید و آن را سرخ کنید تا بوی خامی آن گرفته شود و رنگ رب، باز شود.

مرحله سوم:

فلفل قرمز خرد شده را در تابه بریزید و تفت دهید تا طعم تندی آن به خورد مواد برود. سپس گوجه فرنگی‌ها را در تابه بریزید و سرخ کنید. در انتها نمک و فلفل را در تابه بریزید و همه مواد را خوب هم بزنید.

مرحله چهارم:

عصاره مرغ را در تابه بریزید و صبر کنید تا به جوش آید.

مرحله پنجم:

بلغورهای از قبل خیس کرده را همراه با مواد داخل تابه و پنج پیمانه آب در یک قابلمه بریزید و آن را روی شعله زیاد گاز قرار دهید تا به جوش آید و آب، تبخیر شود. سپس شعله گاز را کم کنید و دم‌کنی بگذارید تا بلغور پلو برای ۴۰ دقیقه دم بکشد.

بلغور پلو در کشور ترکیه نیز از محبوبیت بالایی برخوردار است و تقریبا می‌توان آن را در منوی هر رستورانی در این کشور پیدا کرد. این غذا در ترکیه با نام «یارما پلو» نیز شناخته می‌شود. بلغور پلو ترکی، طرز تهیه‌های مختلفی دارد و معمولا با طعم بسیار تند سرو می‌شود. در ادامه شما را با طرز تهیه بلغور پلو با گوشت چرخ‌کرده به‌شکل کوفته قلقلی آشنا خواهیم کرد.

• ۲ پیمانه بلغور گندم
• یک پیمانه لپه
• یک قاشق غذاخوری کره
• یک عدد قرص عصاره گوشت
• یک عدد پیاز پوست کنده و رنده شده
• ۲۵۰ گرم گوشت چرخ‌کرده
• نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
• یک قاشق غذاخوری رب گوجه فرنگی
• ۲ عدد سیب‌زمینی پوست کنده و حلقه شده

مرحله اول:

بلغور گندم و لپه را از چند ساعت قبل به‌صورت جداگانه در آب خیس کنید.

مرحله دوم:

آب لپه را خالی کنید و آن را همراه با کره در یک قابلمه روی حرارت متوسط گاز تفت دهید. سپس عصاره گوشت را به‌همراه مقداری آب جوش در قابلمه بریزید.

مرحله سوم:

پیاز رنده شده، گوشت چرخ‌کرده، نمک، فلفل و زردچوبه را با هم در یک کاسه مخلوط کنید و ورز دهید. سپس از آن، کوفته ریزه‌هایی به‌اندازه فندق درست کنید. کوفته ریزه‌ها را در کمی کره در یک قابلمه دیگر تفت دهید.

مرحله چهارم:

رب گوجه فرنگی را به کوفته ریزه‌ها در قابلمه اضافه کنید و آن را کمی تفت دهید تا رنگ رب باز شود. سپس لپه و آب آن را به‌همراه نمک و در صورت تمایل، زعفران دم‌کرده در قابلمه بریزید. شعله گاز را کم کنید و اجازه دهید تا مواد با هم بپزند.

مرحله پنجم:

در یک قابلمه جداگانه، مقداری آب و کمی نمک بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا آب به جوش آید. سپس بلغورها را در آب جوش بریزید و آن‌ها را برای ۲۰ تا ۲۵ دقیقه بپزید. بلغورها را پس از پخت، آبکش کنید.

مرحله ششم:

کف قابلمه ته‌دیگ سیب‌زمینی بچینید و سپس بلغورهای آبکش‌شده و مواد گوشتی را به‌صورت لایه لایه در قابلمه بریزید. شعله گاز را کم کنید و روی درب قابلمه دم‌کنی بگذارید تا غذا دم بکشد.

• برخی افراد به‌جای لپه از نخود استفاده می‌کنند.
• شما می‌توانید از سیر و هویج نیز در تهیه این غذا استفاده کنید.

بلغور پلو با سبزیجات، یک غذای فوق‌العاده خوشمزه و مقوی است که گیاه‌خواران عزیز نیز می‌توانند آن را در رژیم غذایی خود قرار دهند. برای تهیه این غذا به بلغور گندم، ادویه‌های مختلف و انواع سبزیجات مانند فلفل، فلفل دلمه‌ای، هویج، گوجه فرنگی و پیاز نیاز دارید.

• ۲ عدد فلفل سبز متوسط خرد شده
• یک عدد فلفل قرمز دلمه‌ای خرد شده
• یک عدد پیاز متوسط پوست کنده و ریز خرد شده
• یک عدد هویج کوچک پوست کنده و نگینی خرد شده
• ۳ عدد گوجه فرنگی نگینی خرد شده
• ۳ قاشق غذاخوری روغن زیتون
• یک قاشق غذاخوری کره
• ۲ لیوان بلغور پلویی خیس شده
• ۲ لیوان آب داغ
• یک قاشق مرباخوری رب گوجه فرنگی
• یک قاشق چای‌خوری نمک
• نصف قاشق چای‌خوری فلفل سیاه
• نصف قاشق مرباخوری نعنا
• جعفری خرد شده برای تزیین

مرحله اول:

روغن زیتون و کره را در یک قابلمه بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا گرم شوند. سپس هویج نگینی خرد شده را در روغن بریزید و آن را برای دو تا سه دقیقه سرخ کنید تا رنگ آن تغییر کند.

مرحله دوم:

پیاز و گوجه فرنگی نگینی خرد شده را در قابلمه بریزید و آن‌ها را برای چند دقیقه تفت دهید. سپس فلفل و فلفل دلمه‌ای خرد شده را به مواد داخل قابلمه بیفزایید و تفت دادن را ادامه دهید.

مرحله سوم:

بلغور پلویی از قبل خیس کرده را به‌همراه رب گوجه فرنگی، نمک، فلفل و نعنا در قابلمه بریزید و مواد را برای سه دقیقه با هم تفت دهید.

مرحله چهارم:

آب داغ را در قابلمه بریزید و بلغور را برای ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بپزید تا آب آن کاملا کشیده شود. سپس شعله گاز را کم کنید و روی درب قابلمه دم‌کنی بگذارید تا غذا برای ۱۰ دقیقه دیگر دم بکشد.

«دمی یارما» یا بلغور پلو اردبیلی، یکی از غذاهای محلی این خطه است که با بلغور گندم، هویج، سیب‌زمینی، رب گوجه فرنگی، گوشت چرخ‌کرده، پیاز، روغن، نمک، زردچوبه و فلفل درست می‌شود و طعمی بی‌نهایت لذیذ دارد. «یارما» در زبان ترکی به‌معنای «بلغور گندم» است.

• یک پیمانه بلغور گندم
• ۲ عدد سیب‌زمینی
• ۲ عدد هویج
• ۱۰۰ گرم گوشت چرخ‌کرده
• یک قاشق غذاخوری رب گوجه فرنگی
• ۲٫۵ پیمانه آب
• ۲ عدد پیاز
• نمک، زردچوبه و فلفل به مقدار لازم

مرحله اول:

پیاز خلالی خرد شده را در تابه بریزید و آن را تفت دهید تا سبک و طلایی شود.

مرحله دوم:

گوشت چرخ‌کرده، نمک، فلفل و زردچوبه را در تابه بریزید و همراه با پیازهای سرخ شده کمی تفت دهید.

مرحله سوم:

رب گوجه فرنگی را به مواد داخل تابه اضافه کنید و مواد را کمی با هم تفت دهید. سپس هویج و سیب‌زمینی نگینی خرد شده را در تابه بریزید و آن‌ها را برای چند دقیقه تفت دهید.

مرحله چهارم:

بلغور خیس خورده را به‌همراه آب و نمک در تابه بریزید، شعله گاز را زیاد کنید و صبر کنید تا آب به جوش آید و کاملا تبخیر شود. سپس شعله گاز را کم کنید، دم‌کنی بگذارید و بلغور پلو را دم کنید. این غذا خیلی سریع آماده می‌شود.

«بلغور گندم» یا «گندم شکسته» منبعی غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها و ریزمغذی‌ها به شمار می‌آید. این ماده غذایی همچنین دارای فیبر فراوانی است و با مصرف تنها یک پیمانه از آن، می‌توانید ۲۵ درصد نیاز روزانه خود به فیبر را تامین کنید.

بلغور گندم، جایگاه ویژه‌ای در آشپزی ایران، هند، ترکیه و آسیای میانه دارد و در غرب بیشتر به‌عنوان ماده اصلی «تبوله» شناخته می‌شود. در ادامه شما را با برخی از خواص شگفت‌انگیز بلغور گندم آشنا خواهیم کرد. توجه داشته باشید که بلغور دارای گلوتن است و اگر به گلوتن حساسیت دارید، باید مصرف آن را فراموش کنید.

• محافظت از قلب: با مصرف بلغور گندم، می‌توانید از قلب خود محافظت کنید. پتاسیم موجود در بلغور گندم باعث کاهش فشار در رگ‌ها می‌شود و فشار خون را کم می‌کند.
• بهبود گوارش: بلغور با دارا بودن فیبر فراوان، به تنظیم حرکات روده‌ای و سم‌زدایی بدن کمک می‌کند. فیبر با حرکت در طول مسیر گوارش و جذب آب به خود، مواد دفعی و تکه‌های اضافه کلسترول را از بدن خارج می‌کند.
• مقابله با دیابت: بلغور گندم شاخص گلیسمی پایینی دارد و ترشح قند خون در رگ‌ها را کاهش می‌دهد.
• کاهش وزن: بلغور گندم، بسیار سیرکننده است و با وجود ویتامین و مواد معدنی می‌تواند وزن شما را کاهش دهد.
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• سرعت بخشیدن به رشد
• استحکام استخوان
• بهبود خواب
• تنظیم سطح PH بدن

بلغور پلو، غذای ساده، خوشمزه و مقوی است که به سرعت در آشپزخانه درست می‌شود. شاید تاکنون نام این غذا هم به گوشتان نخورده باشد؛ اما باید بدانید که بلغور پلو، جایگزین فوق‌العاده‌ای برای برنج است و شما می‌توانید آن را با هر نوع خورش، مرغ و سبزیجاتی سرو کنید. بلغور پلو، یکی از غذاهای محلی استان خراسان جنوبی و همچنین از غذاهای سنتی کشور ترکیه است و نسخه ساده آن با گوجه فرنگی، شباهت زیادی به استانبولی دارد.

بلغور پلو را همراه با انواع ترشی، سالاد، ماست و خیار و سیر سرو کنید و مطمئن باشید که همه حتی بچه‌ها عاشق آن خواهند شد. این غذای لذیذ به‌دلیل دارا بودن بلغور گندم از فواید و خواص فراوانی برخوردار است و قرار دادن آن در رژیم غذایی، کمک شایانی به سلامتی می‌کند.

اگر در زادگاه یا شهر محل سکونت شما بلغور پلو را به روشی متفاوت از آنچه در این مقاله خواندید تهیه می‌کنند، تفاوت‌ها و طرز تهیه‌های رایج را با ما و کاربران کجارو در میان بگذارید. همچنین در صورتی که موفق به طبخ انواع بلغور پلو ارائه شده در مجموعه غذاهای محلی ایران شدید، حتما از آش خود عکس بگیرید و با تگ‌کردن کجارو در اینستاگرام (mykojaro@)، تجربه و تصاویر خود را با ما به اشتراک بگذارید.

منبع عکس کاور: classic-recipes.com، عکاس: نامشخص