طرز تهیه شیرینی نخودچی؛ از معروف ترین شیرینی های مخصوص عید

شیرینی نخودچی از شیرینی‌های اصیل ایرانی محسوب می‌شود که اغلب پایه ثابت سفره‌ هفت سین است و جایگاه ویژه‌ای بین تمام مردم دارد؛ به‌خصوص طعم نوستالژی آن که خاطرات کودکی و ایام نوروز را در ذهن تداعی می‌کند. این شیرینی که اصالت قزوینی دارد و اسم صحیح آن «شیرینی نخودی» است، از آرد نخودچی، پودر قند، روغن جامد و هل تشکیل می‌شود. برخی افراد نیز بنا بر ذائقه خود، پودر کاکائو یا زنجبیل به آن می‌زنند یا آن را با شکلات تخته‌ای تزیین می‌کنند. این شیرینی به‌حدی سبک و ترد و لذیذ است که کمتر کسی پیدا می‌شود که بتواند از کنار آن به‌راحتی عبور کند. برای آشنایی بیشتر با طرز تهیه این شیرینی سنتی با ما همراه باشید.

• ۲۰۰ گرم آرد نخودچی
• یک لیوان روغن جامد
• یک لیوان پودر قند
• یک عدد زرده تخم‌مرغ
• یک قاشق چای‌خوری هل

منبع عکس: سایت دونفره

۱. ابتدا روغن جامد و پودر قند را با همزن برقی حسابی بزنید.

۲. تخم‌مرغ، هل آسیاب‌شده و آرد نخودچی را به مواد بالا اضافه و مخلوط کنید.

۳. خمیری به دست می‌آید که باید داخل کیسه فریزر بگذارید و برای ۳۰ دقیقه در یخچال قرار دهید. اگر خمیر بیشتر از نیم ساعت در یخچال بماند، مشکلی پیش نمی‌آید؛ ولی نباید مدت‌زمان استراحت آن در یخچال کمتر از این باشد.

۴. خمیر را از یخچال خارج کرده و آن را به ضخامت یک سانت باز کنید و با قالب‌های نان نخودچی آن را قالب بزنید.

منبع عکس: سایت دونفره

۵. در سینی فر کاغذ روغنی قرار دهید که نیازی به چرب‌کردن ندارد.

۶. شیرینی‌ها را به فاصله یک سانتی‌متر در سینی بچینید. در این مرحله می‌توانید روی آن پودر پسته بریزید.

۷. فر را از ۱۵ دقیقه قبل روشن کنید و آن را روی درجه ۱۷۰ درجه سانتی‌گراد قرار دهید.

۸. سینی را برای مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در فر بگذارید.

۹. این شیرینی هنگام پخت تغییر رنگ نمی‌دهد و همین که ته آن طلایی رنگ شد، کفایت می‌کند.

۱۰. پس از اینکه سینی را از فر درآورید، بگذارید سرد شود و با همان سینی در یخچال قرار دهید تا خوب ببندد. اگر سینی فر بزرگ است و نمی‌توانید آن را در یخچال بگذارید؛ با احتیاط شیرینی‌ها را به یک ظرف منتقل کنید و بعد در یخچال قرار دهید تا سفت شود.

• خیلی اهمیت دارد که ضخامت همه شیرینی‌ها به یک اندازه باشد؛ وگرنه احتمال سوختن برخی از آن‌ها وجود دارد.
• برای تهیه این شیرینی نیازی به آب کردن روغن جامد نیست و با انجام این کار، شیرینی خیلی زود وامی‌رود.
• پودر قند و آرد نخودچی را حتما الک کنید.
• این شیرینی پف نمی‌کند و به همین دلیل ابعاد و شکل آن قبل و بعد از پخت یکسان است؛ بنابراین، در صورتی که شیرینی فرم خود را از دست داد، مقدار مواد اولیه را درست اندازه نگرفته‌اید یا مراحل کار را به‌درستی انجام نداده‌اید.
• اگر قالب شیرینی نخودچی ندارید، می‌توانید از خمیر آن به‌اندازه یک فندق بردارید و در دست گلوله کنید.
• در صورتی که هنگام قالب‌زدن، قالب به شیرینی می‌چسبید، هر بار قالب را در مقداری آرد یا پودر قند بزنید، آن را تکان دهید و سپس خمیر را قالب بزنید.
• برای تزیین شیرینی می‌توانید قبل از اینکه آن را در فر بگذارید، روی آن پودر پسته بریزید یا یک خلال پسته فرو کنید. با زعفران غلیظ نیز امکان تزیین روی شیرینی وجود دارد، به این ترتیب که با یک خلال دندان در زعفران فرو کنید و آن را وسط شیرینی بزنید تا یک نقطه نارنجی‌رنگ در وسط آن درست شود.
• در صورتی که خمیر شیرینی بیش از اندازه شل بود، آرد نخودچی بیشتری به آن اضافه کنید و دوباره ورز دهید. روغن زیاد می‌تواند باعث شل شدن خمیر شود.
• برای خوش‌رنگ شدن شیرینی یک قاشق زعفران غلیظ در همان ابتدا به روغن جامد و پودر قند اضافه کنید.
• موقع قالب‌زدن نباید قالب را سریع بکشید؛ زیرا این کار می‌تواند به خراب‌شدن شکل شیرینی بینجامد.

• برای اینکه شیرینی نخودچی انسجام خود را حفظ کند و نرم نشود، آن را در یخچال نگهداری کنید.
• این شیرینی را وقتی از فر درمی‌آورید، خیلی شکننده است و از همین رو تا خنک شدن شیرینی‌ها نباید به آن‌ها دست بزنید.
• در طرز تهیه شیرینی نخودچی با کره ترجیحا نصف مقدار کره و مابقی روغن جامد باشد؛ گرچه بهتر است مثل شیرینی‌های سنتی از روغن جامد استفاده کنید که ماندگاری شیرینی را بیشتر می‌کند.
• هل را در حین تهیه شیرینی آسیاب کنید تا عطر و بوی بیشتری داشته باشد.
• این شیرینی بسیار پوک است و امکان نگهداری طولانی‌مدت آن در فریزر وجود دارد و در ظرف دربسته تا ۶ ماه ماندگاری دارد.
• برای طرز تهیه شیرینی نخودچی زنجبیلی باید ۵۰۰ گرم آرد نخودچی، ۲۵۰ گرم پودر قند، ۲۵۰ گرم روغن جامد، یک قاشق چای‌خوری هل آسیاب‌شده و یک قاشق چای‌خوری پودر زنجبیل داشته باشید. طرز تهیه آن درست مثل روشی است که ذکر شد.

• ۲۵۰ گرم روغن جامد
• ۲۵۰ گرم پودر شکر الک‌شده
• ۴۰۰ گرم آرد نخودچی الک‌شده
• ۵۰ گرم پودر کاکائو
• یک و یک دوم قاشق چای‌خوری هل سبز پودرشده
• پودر پسته و شکلات تلخ برای تزیین

۱. پودر شکر و روغن جامد را با همزن برقی بزنید تا مخلوط شود و تغییررنگ دهد.

۲. آرد نخودچی، پودر کاکائو و پودر هل را در ظرف دیگری بریزید و با هم الک کرده و بعد آن را به مخلوط روغن جامد و شکر اضافه کنید.

۳. مواد را خوب با دست ورز دهید تا خمیر یکدستی به دست آید.

۴. خمیر را در کیسه نایلونی بگذارید و برای ۲۴ ساعت در یخچال قرار دهید تا استراحت کند.

۵. خمیر را بین دو ورق کاغذ روغنی بگذارید و با کمک وردنه به ضخامت یک سانتی‌متر باز کنید.

۶. سپس آن را با قالب یا کاتر ریز برش بزنید.

۷. در سینی فر کاغذ روغنی بیندازید و شیرینی‌ها را در آن بچینید.

۸. فر را از ۱۵ دقیقه قبل روی ۱۷۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید.

۹. سینی فر را به‌مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در طبقه وسط فر قرار دهید.

۱۰. وقتی زیر شیرینی‌ها کمی طلایی شد، آن را از فر خارج کنید و برای چهار ساعت با همان سینی فر در دمای محیط قرار دهید تا از حرارت بیفتد و خنک شود.

۱۱. در صورت تمایل می‌توانید شکلات تخته‌ای را ذوب کنید و روی سطح شیرینی‌ها بریزید و روی آن پودر پسته بپاشید.

منبع عکس: سایت صورتی ها

علاوه بر شیرینی نخودچی سنتی که با فر آماده می‌شود؛ نوع دیگر آن بدون فر است که به‌خصوص برای کسانی که دلشان شیرینی می‌خواهد؛ اما فر ندارند، گزینه‌ای عالی محسوب می‌شود. این شیرینی در واقع حلوای برشتوک نخودچی است که همان طعم و مزه شیرینی نخودچی را دارد و شاید حتی خوشمزه‌تر هم باشد! با این دستور، طرز تهیه شیرینی نخودچی با کره را نیز یاد خواهید گرفت.

• نصف لیوان آرد نخودچی
• ۴۰ گرم کره
• یک‌چهارم لیوان پودر شکر
• یک‌چهارم قاشق چای‌خوری پودر هل

۱. آرد نخودچی را الک کنید و بعد آن را اندازه بگیرید و در تابه روی حرارت ملایم قرار دهید و مرتب هم بزنید تا بوی خامی آرد گرفته شود؛ اما رنگ آرد تیره نشود.

۲. وقتی رنگ آرد طلایی شد و بوی آرد به مشام‌تان رسید؛ کره را اضافه کنید و مرتب هم بزنید تا کاملا مخلوط شود.

۳. دانه‌های هل و شکر را در آسیاب یا میکسر بریزید تا به‌شکل پودر درآیند.

۴. پودر شکر و پودر هل را به تابه هم اضافه کنید و هم بزنید. در صورت تمایل می‌توانید قدری پودر دارچین نیز به آن اضافه کنید.

۵. شعله گاز باید متوسط باشد و پس از اضافه‌کردن پودر شکر، مواد را دائم هم بزنید تا مطمئن شوید که شکر ذوب شده است.

۶. در این مرحله تابه را از روی حرارت بردارید.

۷. مایه خمیری را روی کاغذ روغنی بریزید و آن را پهن کنید، در یخچال بگذارید و پس از آنکه خودش را گرفت با چاقو به ابعاد و اشکال دلخواه برش بزنید یا با قالب نان نخودچی قالب بزنید. علاوه بر این می‌توانید پس از آنکه مایه خمیری را از روی حرارت برداشتید، اجازه دهید کمی خنک شود و بعد آن را در قالب‌های سیلیکونی مخصوص شکلات بریزید و سپس در یخچال قرار دهید.

منبع عکس: سایت صورتی ها

• طبق برخی دستورهای شیرینی‌پزی می‌توانید شکلات تخته‌ای را به روش بن‌ماری (حرارت غیرمستقیم روی بخارآب کتری) ذوب کرده و یک تا دو قاشق غذاخوری روغن مایع به آن اضافه کنید. سپس شکلات را در قالب‌ سیلیکونی بریزید تا نصف آن را بگیرد. قالب را برای چند دقیقه در یخچال بگذارید تا شکلات سفت شود. در ادامه خمیر شیرینی نخودچی را که از حرارت افتاده است روی بخش شکلاتی بریزید و با ته قاشق یا انگشت کمی فشار دهید تا منسجم شود. قالب شیرینی را مجددا در یخچال قرار دهید تا شیرینی خودش را بگیرد. بعد از گذشت سه تا چهار ساعت، شیرینی‌ها را از قالب جدا کنید.
• شیرینی نخودچی که با این روش درست می‌کنید، در هوای محیط نرم و شل می‌شود، به همین دلیل باید آن را در ظرف در بسته در یخچال نگهداری کنید.
• بودادن آرد نخودچی نقش مهمی در طعم این شیرینی دارد؛ یعنی آن را به‌اندازه‌ای تفت دهید که بوی آرد بلند شود و از آنجا که آرد نخودچی خیلی زود می‌سوزد، این کار را با حرارت خیلی ملایم انجام دهید.
• این شیرینی خیلی سریع و بی‌دردسر آماده می‌شود.
• مقدار مواد اولیه این دستور خیلی کم است که می‌توانید آن را دو یا سه برابر کنید و بعد مشغول تهیه شیرینی نخودچی شوید؛ هرچند اگر برای اولین بار می‌خواهید آن را درست کنید، با همین مقدار انجام دهید و اگر از نتیجه کار راضی بودید، مقادیر را بیشتر کنید.

• ۵۰۰ گرم آرد نخودچی
• ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم روغن جامد قنادی
• ۲۵۰ گرم پودر قند
• ۱۲۵ گرم آرد برنج
• یک قاشق مرباخوری پودر هل
• نصف یک زرده تخم‌مرغ
• خلال پسته یا زعفران غلیظ به مقدار لازم

۱. روغن جامد قنادی (نیازی به آب‌کردن ندارد)، پودر هل و پودر قند و در صورت تمایل یک قاشق زعفران غلیظ را با هم مخلوط خوب مخلوط کنید که برای این کار هم می‌توانید از همزن برقی یا هم همزن دستی استفاده کنید.

۲. حالا نوبت اضافه‌کردن زرده تخم‌مرغ است. زرده تخم‌مرغ را با چنگال بزنید و بعد نصف آن را جدا و به مواد اضافه کنید.

۳. مواد را با هم مخلوط کنید تا یکدست شود.

۴. آرد برنج و آرد نخودچی را با هم الک کنید و پس از اضافه‌کردن به بقیه مواد، خوب هم بزنید و ورز دهید تا خمیری تشکیل شود که به دست نمی‌چسبد. به‌جای آرد برنج می‌توانید از آرد سفید استفاده کنید؛ هرچند آرد برنج طعم و لطافت بیشتری به شیرینی می‌دهد.

۵. خمیر را در کیسه نایلونی قرار دهید تا هوایی به آن‌ نرسد و برای چهار تا پنج ساعت در یخچال استراحت دهید.

۶. خمیر را از یخچال بیرون بیاورید و دوباره ورز بدهید تا منسجم شود.

۷. خمیر را با وردنه روی سطحی صاف پهن کنید و با قالب‌های کوچک شیرینی‌پزی قالب بزنید.

۸. با خلال یا پودر پسته یا زعفران غلیظ روی آن را تزیین کنید.

۹. شیرینی‌ها را داخل سینی فر بچینید و در طبقه وسط فری قرار دهید که از قبل با دمای ۱۷۵ درجه سانتی‌گراد داغ شده است.

۱۰. پخت این شیرینی خیلی کوتاه است؛ پس مواظب باشید که نسوزد و با کوچک‌ترین تغییر رنگ در زیر و اطراف آن، شیرینی را از فر درآورید.

۱۱. پس از آنکه شیرینی‌ها را از فر خارج کردید، به‌هیچ‌وجه به آن‌ها دست نزنید و اجازه دهید کاملا خنک شوند و سپس شیرینی‌ها را در ظرف مورد نظر بچینید.

از آنجا که درست کردن شیرینی نخودچی خانگی کار چندان سختی نیست و می‌توان آن را بدون هیچ وسیله یا ابزار خاص و حتی بدون فر آماده کرد، پس خودتان دست به کار شوید و با پذیرایی از مهمانان و اعضای خانواده‌تان، هنر خود را به رخ آن‌ها بکشید.

در بسیاری از خانه‌ها قبل از ایام عید و سایر روزهای سال این شیرینی اصیل و قدیمی ایرانی را تهیه می‌کنند که بوی خوش آن در کل خانه می‌پیچد و هر کسی را ترغیب می‌کند تا چند عدد از این شیرینی‌های ریز و دلفریب را نوش جان کند. با همه این اوصاف، شیرینی نخودچی از کالری نسبتا بالایی برخوردار است و با وجودی که خوردن آن لذتی وصف‌نشدنی را نصیب‌تان می‌کند، باید آن را به‌اندازه مصرف کنید.

منبع عکس: سایت صورتی ها

با ارائه این مقاله از کجارو قصد داشتیم شما را با فوت‌وفن تهیه شیرینی نخودچی آشنا کنیم؛ اما اگر دستی در شیرینی‌پزی دارید یا با خواندن این متن دلتان می‌خواهد، یک بار هم که شده نوع خانگی آن را تهیه کنید، از مراحل کارتان عکس بگیرید و با تگ‌کردن کجارو در اینستاگرام (mykojaro@)، عکس‌‌های خود را برای ما بفرستید. در صورتی هم که تجربه خاصی در درست‌کردن شیرینی نخودچی دارید، در زیر همین مقاله آن را با ما در میان بگذارید.

عکس‌ کاور از سایت کتاب کاله؛ عکاس: نامشخص