طرز تهیه شله زرد فوری؛ یکی از دسرهای اصیل و لذیذ ایرانی

شله زرد، یکی از دسرهای لذیذ و اصیل ایرانی است که بیشتر به‌عنوان نذری در کنار آش رشته، خورش قیمه و حلیم در روزهای محرم و ماه رمضان و در کنار زولبیا و بامیه و حلوا بر سر سفره افطار دیده می‌شود؛ در حالی که می‌توان آن را به‌عنوان یک دسر خوشمزه یا یک عصرانه نیز سرو کرد.

شله زرد با زعفران، برنج، شکر، گلاب، هل، مغز پسته یا بادام، دارچین و کره یا روغن درست می‌شود و می‌توان آن را به‌صورت سرد یا گرم سرو کرد. با ما همراه باشید تا در مقاله امروز، طرز تهیه شله زرد خانگی را در اختیار شما قرار دهیم.

هرآنچه باید درباره شله زرد بدانید:

منبع عکس: وب‌سایت delgarm.com؛ عکاس: نامشخص

• ۱ پیمانه برنج نیم دانه
• ۳ پیمانه شکر
• ۵۰ گرم خلال بادام
• ۵۰ گرم کره
• زعفران دم کرده به میزان لازم
• یک سوم پیمانه گلاب
• خلال پسته، خلال بادام و دارچین برای تزیین به مقدار دلخواه

مرحله اول (آماده‌سازی برنج):

برنج را بشورید و از شب قبل یا حداقل ۳ ساعت قبل با آب ولرم خیس کنید. برای هر پیمانه برنج به حدود ۶ تا هفت پیمانه آب برای پخت نیاز دارید که بسته به نوع برنج ممکن است به آب بیشتری احتیاج داشته باشید. اجازه دهید که برنج به‌آرامی بپزد. برنج در این مرحله باید کاملا بپزد و وا برود یا به اصطلاح شفته شود.

مرحله دوم:

بعد از گذشت حدود یک‌ ساعت از پخت برنج، زعفران را به آن اضافه کنید و اجازه دهید تا برنج و زعفران برای ۱۰ دقیقه با هم بپزند. سپس شکر را به شله زرد بیفزایید. در این مرحله، شعله گاز باید کم باشد و باید شله زرد را مرتب هم بزنید تا ته نگیرد. اجازه دهید تا شله زرد غلیظ شود.

مرحله سوم:

گلاب، کره و خلال بادام را به آن اضافه کنید و پس از پنج دقیقه، یک دم‌کنی روی در قابلمه بگذارید و اجازه دهید تمام مواد با هم برای ۲۰ دقیقه با شعله کم جا بیفتند.

مرحله چهارم:

شله زرد را با دارچین، خلال پسته، خلال بادام و جملات و تصاویر مذهبی تزیین کنید و از طعم منحصربه‌فرد آن لذت ببرید.

منبع عکس: وب‌سایت sunbasket.com؛ عکاس: نامشخص

• شکر را حتما بعد از پختن برنج اضافه کنید.
• نسبت شکر به برنج، دو به یک است؛ اما اگر دوست دارید دسر شما شیرین‌تر باشد، می‌توانید این نسبت را سه به یک هم در نظر بگیرید.
• بعد از اضافه کردن شکر باید شله زرد را مرتب هم بزنید؛ زیرا شله زرد معمولا زود ته می‌گیرد.
• خلال بادام را می‌توان از یک ساعت قبل در گلاب خیس کرد تا کمی نرم‌تر و عطر آن بهتر شود. در ضمن، بادام خیس کرده در گلاب، طعم خوبی به شله زرد می‌دهد.
• زمان افزودن خلال بادام به شله زرد سلیقه‌ای است. اگر دوست دارید خلال بادام سفت باشد، آن را در مرحله آخر طبخ شله زرد داخل شله زرد بریزید؛ اما برای اینکه خلال بادام کاملا نرم شود، آن را در اواسط پخت به شله زرد اضافه کنید. برای اطمینان، خلال بادام را در ظرفی جداگانه بجوشانید و زمانی که نرمی یا سفتی آن، مطابق سلیقه شما بود آن را کنار بگذارید و در آخرین مرحله طبخ شله زرد، به شله زرد اضافه کنید و کمی هم بزنید و اجازه دهید تا برای چند دقیقه بجوشد.
• برای تزیین شله زرد، می‌توان از خلال پسته و بادام یا بادام و پسته درسته، دارچین یا مقداری پودر نارگیل، رنگ‌های مجاز خوراکی رنگی شده، غنچه گل‌ محمدی و پودر گل محمدی استفاده کرد.
• شله زرد به‌دلیل دارا بودن مقدار زیادی شکر تا چند روز در یخچال، قابل نگهداری است.

نکات مربوط به برنج

منبع عکس: وب‌سایت ifpnews.com؛ عکاس: نامشخص

• برنج مورد استفاده برای شله زرد، بهتر است ایرانی و ترجیحا نیم دانه باشد.
• اگر قصد دارید از برنج کامل استفاده کنید، باید آن از ۲۴ ساعت قبل خیس کنید؛ سپس آن‌ها را در بلندر چند پالس بزنید تا خرد شوند.
• مقدار آب شله زرد بستگی به نوع برنج دارد؛ اگر مقدار آب کم بود، کمی آب به برنج اضافه کنید و اگر احساس کردید که مقدار آب شله زرد شما زیاد است، صبر کنید تا آب شله زرد به‌خوبی بخار شود.

نکات مربوط به زعفران

منبع عکس: وب‌سایت readersdigest.ca؛ عکاس: نامشخص

• در ریختن زعفران صرفه‌جویی نکنید؛ زیرا اگر در شله زرد به‌اندازه کافی زعفران نریزید، رنگ شله زرد کم‌رنگ و طعم و عطر آن کم می‌شود.
• برای دم کردن زعفران، آن را بسابید و سپس با آب جوش و یک تکه یخ مخلوط کنید و اجازه دهید تا دم بکشد.
• زعفران خشک را به‌هیچ‌وجه به‌صورت مستقیم به شله زرد اضافه نکنید.

نکات مربوط به هل

منبع عکس: وب‌سایت shamsalmaeda.com؛ عکاس: نامشخص

• برای تهیه شله زرد، می‌توانید هل به آن اضافه کنید.
• روش آماده‌سازی هل به این صورت است که باید هل را بکوبید و به روش بن‌ماری و به‌صورت غیر‌مستقیم و با بخار آب دم کنید. آب هل را از صافی عبور دهید و آن را به شله‌زرد بیفزایید.
• تفاله‌ هل را نباید به شله زرد اضافه کنید؛ زیرا دانه‌های سیاه هل در بافت مشخص می‌شوند.

نکات مربوط به غلظت و آب انداختن شله زرد

منبع عکس: وب‌سایت snapp.ir؛ عکاس: نامشخص

• قبل از اضافه کردن شکر به برنج، نباید به آن آب اضافه کنید؛ زیرا شکر با حرارت دیدن آب می‌اندازد و بلا فاصله بعد از اضافه کردن شکر، آب شله زرد بیشتر می‌شود.
• برای اطمینان از قوام شله زرد، مقدار کمی از آن را در بشقاب بریزید؛ اگر شله زرد کامل پخش نشد و خودش را گرفت به این معنا است که غلظت خوبی دارد.
• اگر قصد دارید شله زرد را به مقدار زیاد یا برای نذری درست کنید، کافی است نسبت‌های داده شده را رعایت کنید. توجه داشته باشید که مقدار شکر باید دو برابر برنج و مقدار آب باید ۶ تا هفت برابر برنج باشد.
• اگر شله زرد شما بعد از مدتی آب می‌اندازد، باید در مرحله آخر زمانی که شله‌زرد کاملا آماده شده است، یک شعله پخش‌کن زیر قابلمه شله ‌زرد بگذارید و روی در قابلمه را با دم‌کنی بپوشانید. شعله گاز را کم‌کم کنید. دم‌کنی باعث می‌شود تا آب شله‌زرد کاملا کشیده و بخار شود و به این ترتیب شله‌زرد دیگر آب نخواهد انداخت. پس از خاموش کردن شعله گاز، اجازه دهید تا دم‌کنی برای یک تا دو ساعت دیگر روی شله ‌زرد باقی بماند و سپس در ظرف مورد نظر سرو کنید.

شله زرد مجلسی را معمولا به‌صورت قالبی در طرح‌های مختلف و زیبا و بنا به سلیقه میزبان درست می‌کنند. برای راحت جدا کردن شله زرد از قالب، باید آن را غلیظ‌تر از حالت سنتی آن تهیه کرد. به این منظور در تهیه شله زرد مجلسی از پودر یا ورق ژلاتین و گاهی از نشاسته استفاده می‌شود.

• ۱ پیمانه برنج نیم دانه
• ۳ پیمانه شکر
• ۵۰ گرم خلال بادام
• ۵۰ گرم کره
• زعفران دم کرده به میزان لازم
• یک سوم پیمانه گلاب
• خلال پسته، خلال بادام و دارچین برای تزیین به مقدار دلخواه
• ۱ قاشق غذاخوری پودر ژلاتین

منبع عکس: وب‌سایت tasteatlas.com؛ عکاس: نامشخص

مرحله اول:

پودر ژلاتین را با یک‌چهارم لیوان آب سرد مخلوط کنید و آن را به روش بن‌ماری، روی حرارت غیرمستقیم بخار کتری یا سماور قرار دهید تا کاملا در آب حل شود.

مرحله دوم:

ژلاتین حل شده را پس از مرحله اضافه کردن گلاب و خاموش کردن شعله گاز، در قابلمه شله زرد بریزید و خوب هم بزنید.

مرحله سوم:

پس از آنکه شله زرد دم کشید و آماده شد، آن را در قالب بریزید و اجازه دهید تا در دمای محیط خنک شود. قالب‌ها را برای پنج تا ۶ ساعت در یخچال بگذارید تا شله زرد خودش را بگیرد.

مرحله چهارم:

برای جدا کردن شله زرد از قالب، ابتدا با نوک چاقو، دورتادور قالب را جدا کنید و سپس قالب را برای چند ثانیه در آب داغ بگذارید و بعد برگردانید.

منبع عکس: وب‌سایت blog.okcs.com؛ عکاس: نامشخص

مرحله اول (آماده‌سازی برنج):

برنج را از چند ساعت قبل در آب گرم خیس کنید. سپس برنج را به‌همراه آب کافی در قابلمه بریزید و روی حرارت قرار دهید تا بجوشد. پس از به جوش آمدن آب، شعله گاز را کم کنید تا برنج کاملا بپزد و وا برود.

مرحله دوم:

زعفران دم‌کرده را به برنج کاملا پخته اضافه کنید و خوب هم بزنید تا کاملا رنگ بگیرد.

مرحله سوم:

شکر، گلاب و در صورت تمایل هل را به شله زرد اضافه کنید و مرتب هم بزنید تا ته نگیرد. در نهایت، کره و خلال بادام را به شله زرد اضافه کنید.

مرحله چهارم:

شله زرد را در ظرف مخصوص فر بریزید و آن را برای ۳۰ دقیقه در طبقه پایینی فر با حرارت ملایم قرار دهید تا شله زرد جا بیفتد. شله زرد را با خلال پسته، گل سرخ یا پودر هل و نارگیل تزیین کنید.

منبع عکس: وب‌سایت kalleh.com؛ عکاس: نامشخص

اگر زمان کافی برای پخت شله زرد یا خیس کردن برنج ندارید یا به‌یک‌باره در عصرگاه، هوس شله زرد می‌کنید، می‌توانید به‌سادگی این دسر خوشمزه را به‌جای برنج با آرد برنج بپزید تا در عرض زمانی کوتاه‌تر، به شله زرد برسید.

• یک پیمانه آرد برنج
• ۲ پیمانه آب سرد
• ۲ پیمانه شکر
• ۱ پیمانه گلاب
• ۵۰ گرم خلال بادام
• ۵۰ گرم کره
• زعفران دم‌کرده به میزان لازم
• یک قاشق چای‌خوری هل
• خلال پسته و دارچین برای تزیین به میزان دلخواه

منبع عکس: وب‌سایت eghtesadonline.com؛ عکاس: نامشخص

مرحله اول:

آرد برنج را با آب سرد مخلوط کنید و خوب هم بزنید تا کاملا صاف و یکدست شود. توجه کنید که آرد نباید گلوله گلوله شود و در نهایت، باید کاملا باز شود. این مخلوط را همراه با شکر در یک قابلمه مناسب بریزید و روی شعله متوسط گاز قرار دهید و مرتب هم بزنید تا غلیظ شود.

مرحله دوم:

پس از اینکه مخلوط به غلظت مناسب رسید، گلاب، خلال بادام خیس کرده و کره را به آن اضافه کنید و هم بزنید. سپس زعفران و هل را به آن‌ها بیفزایید و اجازه دهید تا غلظت شله ‌زرد به حد مناسب برسد.

مرحله سوم:

شله زرد را در ظرف سرو بکشید و آن را با خلال پسته و دارچین تزیین کنید.

• شله زرد را باید از ابتدا مرتب هم بزنید تا ته نگیرد.
• اگر شله زرد سفت شد و خواستید غلظت آن را کم کنید، کمی گلاب به آن اضافه کنید.

منبع عکس: همشهری آنلاین؛ عکاس: نامشخص

گفته می‌شود روزی در کرمان، ابراهیم خان ظهیرالدوله، حاکم وقت کرمان متوجه می‌شود که برنج‌ها بیش از حد جوشانده و نرم شده‌اند. برای همین دستور می‌دهد تا کمی گلاب، زعفران و شکر به آن اضافه کنند و به همین دلیل نام این غذا را ابراهیم خانی می‌گذارند و بین مردم پخش می‌کنند.

زمانی که ابراهیم خان ظهیرالدوله به حکومت کرمان رسید، این شهر تحت‌تاثیر تبعات حمله آقا محمدخان از جمله تغذیه نامناسب بود. نخستین اقدام ابراهیم خان بهبود وضعیت تغذیه افراد بود و در این راستا او ابراهیم خانی یا همان شله زرد را تهیه و بین مردم پخش کرد. وی برای اینکه کار به‌راحتی انجام شود، کاسه‌های مسی تهیه و اسم خود را روی آن‌ها ثبت کرد که به آن کاسه و غذا ابراهیم خانی می‌گفتند.

منبع عکس: وب‌سایت seriouseats.com؛ عکاس: نادر مهرآوری

شله زرد شامل انواع ویتامین‌های A, C, D، گروه ویتامین‌های B مانند B1, B2, B6، پروتئین، کربوهیدرات، فیبر، آنتی‌اکسیدان، کلسیم، آهن، اسید فولیک، سلنیوم، منیزیم، پتاسیم و فسفر می‌شود. طبع برنج، سرد است و برای همین این دسر را معمولا با دارچین سرو می‌کنند که طبعی گرم دارد تا سردی برنج را تعدیل کند. از جمله فواید بی‌‌شمار این دسر خوشمزه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انرژی و قوت شله زرد زیاد است و سریع جذب بدن می‌شود. به همین دلیل، شله زرد خیلی زود به فرد احساس سیری می‌دهد؛ اما این سیری مدت زیادی دوام ندارد.
• تقویت معده، کبد و قلب
• برطرف کردن دردهای روماتیسمی
• از بین بردن عفونت بدن با خاصیت آنتی‌بیوتیکی
• نشاط‌آور و مفید برای افراد افسرده
• جلوگیری از لخته شدن خون و بروز سکته‌های قلبی و مغزی
• مفید برای مبتلایان به سوء هاضمه، نفخ معده، حالت تهوع، اسهال و معده اسیدی
• مفید برای تغذیه کودکان، مادران باردار و شیرده، بیماران کم اشتها و سالخوردگان
• تقویت حافظه
• مفید برای سلامتی پوست و مو

شله زرد، همه ما ایرانیان را به یاد دیگ‌های نذری و روزهای محرم یا ماه رمضان می‌اندازد. شله زرد با بافتی لطیف، طعمی شیرین، ظاهری زردرنگ از زعفران و عطر و بویی دلپذیر از گلاب و هل، دسری لذیذ و فوق‌العاده است که اگر تاکنون آن را در خانه درست نکرده‌اید، بهتر است دست به کار شوید.

شله زرد با مواد اولیه در دسترس در عرض چند ساعت آماده می‌شود و فقط کافی است که فوت و فن‌های کوزه‌گری پخت شله زرد را رعایت کنید تا در نهایت، یک دسر منحصربه‌فرد با عطری بی‌نظیر داشته باشید. برای تزیین شله زرد می‌توانید از خلال بادام، خلال پسته، دارچین و گل سرخ استفاده کنید تا توجه همه را به‌سمت این دسر در سفره جلب کنید.

منبع عکس: وب‌سایت exotigo.com؛ عکاس: نامشخص

اگر موفق به درست کردن این دسر اصیل ایرانی شدید، حتما از آن عکس بگیرید و با تگ‌کردن کجارو در اینستاگرام (mykojaro@)، تصاویر خود را با ما به اشتراک بگذارید. در ضمن در صورت تمایل، تجربه‌های خود را با ما و دیگر کاربران کجارو در زیر همین مقاله به اشتراک بگذارید.

منبع عکس کاور: وب‌سایت digikala.com؛ عکاس: نامشخص