غذاهای محلی آذربایجان غربی؛ از کباب‌های خوشمزه تا خورش‌ها

غذاهای محلی آذربایجان غربی، با ترکیبی بی‌نظیر از طعم‌ها و عطرهای مختلف، حکایت از تاریخ غنی و فرهنگ متنوع این منطقه دارند. از میان خوشمزه‌ترین غذاهای این منطقه می‌توان به آش کلم ارومیه (یرتخلی یا تورشولی آش)، آش برگ مو، خورش آق ماش، گوزلمه، یرالما کبابی، گندله قوورماسی (خوراک تره کوهی)، چیغیرتمای مرغ و... اشاره کرد. خوراکی‌های شیرین آذربایجان غربی نیز شامل باستیخ (لوزانک)، کاچی (قویماخ، قیماق)، حلوای هویج (هویج حلواسی)، سوجوق و غیره می‌شوند. در این مقاله از کجارو می‌توانید با گوشه‌ای از غذاهای محلی آذربایجان غربی آشنا شوید واز طرز تهیه آن‌ها بیشتر بدانید.

منبع عکس: وب‌سایت زرین بانو

یارما شورباسی، یکی از غذاهای لذیذ و محلی آذربایجان غربی و شهر ارومیه است که معنای نام آن در زبان ترکی، «سوپ بلغور» است. این غذای مشهور به‌دلیل داشتن بلغور گندم، ارزش غذایی و فیبر بسیار بالایی دارد و فوق‌العاده مقوی است.

مواد لازم برای پنج نفر

• ۵ تا ۶ پیمانه آب
• یک پیمانه بلغور گندم
• یک پیمانه لوبیا قرمز پخته شده
• یک پیمانه نخود پخته شده
• یک عدد پیاز پوست کنده و نگینی خرد شده
• یک عدد سیب‌زمینی متوسط پوست کنده و نگینی خرد شده
• یک عدد فلفل دلمه‌ای سبز نگینی خرد شده (اختیاری)
• یک عدد گوجه‌فرنگی نگینی خرد شده
• یک قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
• یک عدد فلفل سبز تند خرد شده
• نمک، فلفل، زردچوبه به مقدار لازم
• یک قاشق غذاخوری مرزه خشک

طرز تهیه یارما شورباسی

منبع عکس: sarashpazpapion.com

بلغور گندم را از نیم ساعت قبل خیس کنید. مقداری روغن در یک قابلمه بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا روغن داغ شود. سپس پیازهای نگینی خرد شده را در قابلمه بریزید و آن‌ها را تفت دهید تا طلایی و سبک شوند. در ادامه نمک، فلفل و زردچوبه را به پیازهای سرخ شده بیفزایید و آن‌ها را خوب مخلوط کنید و تفت دهید.

در مرحله بعد، گوجه‌فرنگی نگینی خرد شده را در قابلمه بریزید و آن‌ها را برای چند دقیقه با پیاز داغ، سرخ کنید. سپس بلغور را آبکش کنید و آن را به‌همراه دو پیمانه آب جوش در قابلمه بریزید و درب آن را ببندید تا بلغورها روی حرارت ملایم گاز بپزند. پس از پخت بلغور، سیب‌زمینی نگینی خرد شده، فلفل دلمه‌ای و فلفل سبز تند خرد شده را به‌همراه دو پیمانه آب جوش در قابلمه بریزید و اجازه دهید تا سوپ شما روی حرارت ملایم گاز بپزد و جا بیفتد. هم زدن مداوم سوپ بلغور را فراموش نکنید؛ زیرا بلغور به سرعت ته می‌گیرد.

پس از پخت کامل سیب‌زمینی‌ها، لوبیا و نخود پخته را به‌همراه رب گوجه‌فرنگی سرخ شده و مرزه خشک در سوپ بریزید و صبر کنید تا سوپ برای ۱۰ دقیقه دیگر بپزد و جا بیفتد. اگر احساس کردید که آب سوپ کم است، کمی آب جوش در مرحله افزودن حبوبات به سوپ اضافه کنید. یارما شورباسی را به‌همراه سبزی خوردن، نان تازه و دوغ سرو کنید.

نکات مهم برای تهیه یارما شورباسی

• با ریختن آب جوش زیاد سوپ را شل و آبکی نکنید.
• برخی افراد از مخلوط تره، گشنیز، جعفری و اسفناج نیز در این آش استفاده می‌کنند.
• شما می‌توانید برای ترش مزه کردن این آش یا سوپ از کمی آبغوره نیز استفاده کنید.
• این آش با روغن حیوانی یا کره محلی، طعم بهتری پیدا می‌کند.

منبع عکس: shahrekhabar.com

آش کلم ارومیه، یکی از آش‌های مشهور و خوشمزه زمستانی ارومیه‌ای است که با بلغور، برنج، پیاز، کلم برگ، رب گوجه‌فرنگی و نعنا خشک درست شده و با آبغوره یا سماق مزه‌دار می‌شود. این آش با نام «یرتخلی» نیز شناخته می‌شود که در زبان ترکی به‌معنای «پاره پاره» است. نام دیگر این غذا «تورشولی آش» یا آش ترش است.

مواد لازم برای چهار نفر

• یک پیمانه لوبیا چیتی پخته شده
• یک قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
• نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
• ۲ قاشق غذاخوری نعنا خشک خرد شده
• یک عدد پیاز پوست کنده و خرد شده
• ۵۰۰ گرم کلم برگ سفید خرد شده
• یک پیمانه برنج
• سماق یا آبغوره به مقدار لازم
• یک پیمانه بلغور گندم
• یک پیمانه نخود پخته شده
• روغن به مقدار لازم

طرز تهیه آش کلم ارومیه

بلغور پاک شده را از نیم ساعت قبل خیس کنید. برنج را نیز با آب و کمی نمک از یک تا دو ساعت قبل خیس کنید. مقداری روغن در یک قابلمه بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود. سپس پیاز خرد شده را در قابلمه بریزید و آن را به‌همراه نمک، فلفل و زردچوبه تفت دهید تا پیاز طلایی و سبک شود. در ادامه آب بلغور خیس خورده را خالی کنید و آن را به‌همراه لیوان آب تازه در قابلمه بریزید تا بلغور بپزد.

پس از پخت کامل بلغور، برنج خیس خورده و کلم برگ خرد شده را به آش اضافه کنید و اجازه دهید تا مواد بپزند. در این مرحله درب قابلمه را به‌طور کامل نبندید تا آش شما سر نرود. پس از پخت برنج و کلم برگ، رب گوجه‌فرنگی و در آخر، لوبیا چیتی و نخود پخته و نعنای خشک را به آش اضافه کنید. در این مرحله به دلخواه شیره سماق یا آبغوره را در آش بریزید و آن را پس از چند جوش سرو کنید.

نکات مهم برای تهیه آش کلم ارومیه

• برای تهیه شیره سماق، ۳۰۰ گرم سماق خوشه‌ای را در یک لیتر آب به‌مدت نیم ساعت روی حرارت بجوشانید. سپس آن را در صافی بریزید. آب سماق را دوباره بجوشانید تا شیره سماق آماده شود. توجه داشته باشید که پودر سماق آماده برای کباب، برای تهیه شیره سماق مناسب نیست؛ زیرا رنگ غذا را تیره می‌کند.
• میزان استفاده از آبغوره یا شیره سماق کاملا سلیقه‌ای است و به این موضوع بستگی دارد که چقدر طعم ترشی را دوست دارید.
• شما می‌توانید کلم را به‌همراه زردچوبه تفت دهید و سپس آن را در آش بریزید.
• به‌جای آب می‌توان از آب قلم استفاده کرد.
• در برخی از طرز تهیه ها علاوه بر نعنای خشک از مقداری جعفری خرد شده نیز استفاده می‌شود.

منبع عکس: وب‌سایت kadbanu.ir

آش دوغ که در زبان ترکی با نام‌های «آیران آشی» و «دوغا» و در زبان کردی با نام «دوکلیو» شناخته می‌شود، یکی از غذاهای محلی و قدیمی ایرانی است که در استان اردبیل و منطقه آذربایجان و در استان‌های دیگر ایران از جمله کردستان و کرمانشاه، اصفهان، کاشان، استان فارس، همدان، چهارمحال و بختیاری و قزوین با طرز تهیه‌های مختلف درست می‌شود و از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است.

طرز تهیه انواع آش دوغ

آش دوغ در ارومیه با نخود، تره، جعفری، شوید، برنج، دوغ و سیر درست می‌شود و یک آش ساده و بسیار لذیذ است. این آش که از گذشته در این منطقه طبخ می‌شد، طرفداران بسیاری دارد.

مواد لازم برای چهار نفر

• ۲۵۰ گرم نخود
• ۷۰۰ گرم تره، جعفری و شوید خرد شده
• یک پیمانه برنج
• ۲ لیتر دوغ گازدار
• نمک و فلفل به مقدار لازم
• سیر تازه خرد شده به مقدار لازم

طرز تهیه آش دوغ ارومیه

نخود را از شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن را عوض کنید تا نفخ نخود گرفته شود و راحت‌تر بپزد. برنج را نیز از دو ساعت قبل در آب و کمی نمک خیس کنید. نخودها را به‌همراه لیوان آب در قابلمه بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید. پس از پخت کامل نخودها برنج را در قابلمه بریزید و اجازه دهید تا برنج نیز کاملا بپزد. در ادامه سبزی ریز خرد شده را در آش بریزید و پخت را برای نیم ساعت دیگر ادامه دهید.

دوغ را ۱۵ دقیقه قبل از آماده شدن آش در قابلمه بریزید، درب قابلمه را بردارید و آش را مرتب هم بزنید تا دوغ نبرد. در انتها نمک، فلفل و سیر تازه خرد شده را به آش دوغ اضافه کنید و آن را در ظرف سرو بریزید.

نکات مهم برای تهیه آش دوغ ارومیه

• برخی افراد نصف پیمانه جو پرک را نیز به آش دوغ ارومیه اضافه می‌کنند.

منبع عکس: وب‌سایت نمناک

آش برگ مو یا یارپاخ یرتخلسه، یک آش لذیذ و متفاوت ارومیه‌ای است که با لپه، برنج، پیاز، برگ مو، مرزه و شوید خشک و آبغوره درست می‌شود و طعم و مزه‌ای ترش دارد. آش برگ مو باید ترش و تند باشد.

مواد لازم برای چهار نفر

• یک پیمانه لپه
• نصف پیمانه برنج
• نصف پیمانه بلغور
• یک عدد پیاز
• ۳۰۰ گرم برگ مو تازه
• ۳۰۰ گرم سبزی آش
• نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
• سیر به مقدار لازم
• یک قاشق غذاخوری آرد
• غوره یا آبغوره (اختیاری)

طرز تهیه آش برگ مو

روغن را در قابلمه بریزید و پیازها و سیر خلالی خرد شده را در روغن، روی حرارت متوسط گاز تفت دهید تا طلایی و سبک شوند. سپس برگ مو و سبزی آش خردشده را همراه با نمک، فلفل و زردچوبه اضافه کنید و کمی تفت دهید. در این مرحله لپه، برنج و بلغور خیس‌خورده را همراه با آب در آش بریزید. برای غلظت بیشتر آش می‌توانید آرد را در کمی کره یا روغن تفت دهید و در اواسط پخت به آش اضافه کنید. در صورت تمایل در انتها غوره یا آبغوره در آش بریزید تا ترش‌مزه‌تر شود.

منبع عکس: honarfa.ir

ارومیه خورش یا اورمیه خورش، یکی از خورش‌های سنتی ارومیه‌ای است که شباهت بسیاری به خوراک لوبیا چیتی دارد. این غذای لذیذ معمولا با بادمجان و سیب‌زمینی سرخ کرده و به‌همراه برنج سرو می‌شود. گوشت خورشتی، لوبیا چیتی، پیاز، رب گوجه‌فرنگی، زعفران، غوره، نمک و فلفل از مواد تشکیل‌دهنده ارومیه خورش هستند.

مواد لازم برای چهار نفر

• ۴۰۰ گرم گوشت خورشتی
• ۲ پیمانه لوبیا چیتی
• ۲ عدد بادمجان
• یک عدد پیاز
• ۲ قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
• ۲ عدد سیب‌زمینی
• نصف پیمانه غوره
• یک قاشق چای‌خوری زعفران
• روغن به مقدار لازم
• نمک، زردچوبه و فلفل به مقدار لازم

طرز تهیه ارومیه خورش

منبع عکس: وب‌سایت نمناک

لوبیا چیتی را از شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن را عوض کنید تا نفخ لوبیا گرفته شود و زودتر بپزد. مقداری روغن در یک قابلمه بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا روغن داغ شود. سپس پیازهای نگینی خرد شده را در قابلمه بریزید و آن‌ها را تفت دهید تا طلایی و سبک شوند. در ادامه گوشت، زردچوبه و فلفل را به پیازهای سرخ شده بیفزایید و آن‌ها را با هم تفت دهید تا رنگ گوشت‌ها تغییر کند.

لوبیا چیتی را آبکش کنید و در قابلمه بریزید. لوبیا را برای چند دقیقه با گوشت و پیاز تفت دهید. سپس پنج لیوان آب جوش را به مواد داخل قابلمه اضافه کنید، درب قابلمه را ببندید و شعله گاز را کم کنید تا گوشت و لوبیا بپزند. در همین حین، رب گوجه‌فرنگی را به‌همراه کمی روغن در یک تابه تفت دهید تا بوی خامی رب از بین برود و رنگ آن باز شود. سپس زعفران دم‌کرده، نمک و فلفل را به رب بیفزایید و مواد را خوب مخلوط کنید. پس از یک دقیقه، غوره را در تابه بریزید و آن‌ها را نیز تفت دهید.

پس از پخت کامل گوشت و لوبیا، مخلوط رب گوجه‌فرنگی و غوره را به خورش اضافه کنید و اجازه دهید تا خورش جا بیفتد. ارومیه خورش را در ظرف سرو بکشید و با بادمجان و سیب‌زمینی سرخ شده تزیین کنید. این خورش خوشمزه را به‌همراه پلوی زعفرانی سرو کنید.

نکات مهم برای تهیه ارومیه خورش

• اگر احساس کردید که ترشی خورش شما کافی نیست، کمی آبغوره یا گرد غوره به خورش بیفزایید.
• شما می‌توانید همراه با رب، چند عدد گوجه‌فرنگی را نیز سرخ کنید و در خورش بریزید.

منبع عکس: وب‌سایت نمناک

خورش کنگر یا کنگر خورشه ارومیه، یکی از خورش‌های خوشمزه‌ و سنتی ارومیه است که با کنگر و گاهی نعنا و جعفری، پیاز، گوشت گوسفندی، ادویه و نمک درست می‌شود و از نظر ظاهری شباهت زیادی به خورش کرفس دارد.

مواد لازم برای چهار نفر

• ۵۰۰ گرم گوشت ماهیچه گوسفندی خرد شده
• ۲ کیلوگرم کنگر
• ۳ قاشق سوپ‌خوری پیاز داغ
• ۳ قاشق سوپ‌خوری روغن
• نصف فنجان آب لیمو ترش
• یک قاشق سوپ‌خوری زعفران دم‌کرده
• نمک و فلفل به مقدار لازم

طرز تهیه خورش کنگر

منبع عکس: ایران کوک

گوشت خرد شده را به‌همراه پیاز داغ در قابلمه کمی تفت دهید؛ سپس سه تا چهار لیوان آب در قابلمه بریزید تا گوشت روی حرارت ملایم گاز بپزد. ساقه‌های کنگر را تمیز کنید و تیغ آن‌ها را بگیرید. کنگر را بشویید و آن را خرد کنید. سپس کنگر را با سه تا چهار قاشق سوپ‌خوری روغن سرخ کنید. کنگر سرخ شده را در قابلمه خورش بریزید و صبر کنید تا کنگر نیز بپزد. کنگر باید تاحدی بپزد که له نشود. در آخر، نمک، فلفل، آب لیمو و زعفران دم‌کرده را به خورش بیفزایید و اجازه دهید تا خورش جا بیفتد. خورش کنگر را با برنج سرو کنید.

نکات مهم برای تهیه خورش کنگر

• شما می‌توانید برای تهیه خورش کنگر از نعنا و جعفری هم استفاده کنید. برای این کار یک کیلوگرم نعنا و جعفری را با یک کیلوگرم کنگر خرد شده مخلوط کرده و سرخ کنید.
• ترشی خورش کنگر از آب لیمو یا آبغوره است. همچنین می‌توانید کمی رب گوجه‌فرنگی سرخ شده یا لیمو عمانی نیز در خورش بریزید.

خورش آق ماش، یک خورش متفاوت آذری است که با گوشت، پیاز و ماش درست می‌شود و آن را با برنج سرو می‌کنند.

مواد لازم برای چهار نفر

• ۵۰۰ گرم گوشت خورشتی
• یک عدد پیاز
• نمک و فلفل به مقدار لازم
• ۲ قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
• ۱۵۰ گرم ماش
• ۳ عدد سیب‌زمینی
• ۱ قاشق چای‌خوری دارچین ۱ قاشق چای‌خوری زردچوبه

طرز تهیه خورش آق ماش

پیاز را در روغن سرخ کنید. گوشت را به آن بیفزایید و کمی تفت دهید تا رنگش تغییر کند. زردچوبه، دارچین و فلفل را به آن بزنید. ماش خیس خورده را همراه با رب گوجه در غذا بریزید و تفت دهید. در خورش آب بریزید و اجازه دهید که غذا جابیفتد. خورش را در ظرف سرو بکشید و سیب‌زمینی سرخ کرده را روی آن بریزید.

منبع عکس: golemanoto.ir

گوزلمه یکی از غذاهای سنتی ارومیه است که با سیر، تخم‌مرغ، ماست، روغن و نمک تهیه می‌شود. «گوزلمه» در زبان ارومیه‌ای به‌معنای «منتظر نباش» یا «صبر نکن» است و دلیل نام‌گذاری این غذا به این نام این است که تهیه گوزلمه به زمان بسیاری نیاز ندارد و بسیار ساده است. گوزلمه یک فست‌فود ایرانی به حساب می‌آید و شما می‌توانید آن را با کمی تزیین، به پیش‌غذایی مجلسی نیز تبدیل کنید. این غذای لذیذ معمولا با نان خشک به‌عنوان صبحانه، عصرانه یا شامی سبک سرو می‌شود.

مواد لازم برای دو نفر

• یک و نیم لیوان ماست چکیده
• ۲ عدد تخم‌مرغ
• ۲ تا ۴ حبه سیر پوست کنده و له شده
• روغن یا کره حیوانی به مقدار لازم
• نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
• نان خشک به مقدار لازم
• یک لیوان آب

طرز تهیه گوزلمه

روغن حیوانی یا کره را در یک تابه بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود. سپس سیر له شده را با زردچوبه در تابه تفت دهید تا کمی طلایی شود. در ادامه تخم‌مرغ‌ها را روی سیر سرخ شده بشکنید و آن‌ها را هم بزنید تا تخم‌مرغ بپزد و ببندد. ماست و آب را در یک قابلمه بریزید و آن‌ها را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید. در این مرحله، ماست و آب را مرتب هم بزنید تا ماست نبرد و گلوله گلوله نشود.

صبر کنید تا ماست کمی رقیق و در آب حل شود؛ سپس مخلوط تخم‌مرغ و سیر را به‌همراه نمک و فلفل در قابلمه بریزید. گوزلمه را پس از چند دقیقه در کاسه بکشید و در آن، نان خشک تیلیت کنید.

نکات مهم برای تهیه گوزلمه

• شما می‌توانید گوزلمه را با کمی سبزی خشک و معطر تزیین کنید.
• برخی افراد، گوزلمه را به روش دیگری طبخ می‌کنند. آن‌ها در ابتدا تخم‌مرغ را نیمرو می‌کنند. سپس ماست، سیر له شده و نمک را به تخم‌مرغ می‌افزایند و آن‌ها را روی حرارت ملایم گاز کمی هم می‌زنند تا ماست، آبکی نشود.

منبع عکس: صدا و سیمای مرکز آذربایجان غربی

منبع عکس: seeiran.ir

گندله قوورماسی یا خوراک تره کوهی، یکی از لذیذترین غذاهای گیاهی ارومیه است که در فصل بهار در این خطه درست می‌شود. گندله یا تره کوهی، یک نوع سبزی خودرو است که در فصل بهار در کوه‌های آذربایجان می‌روید و مردم این منطقه از آن برای تهیه آش یا نیمرو استفاده می‌کنند. تره کوهی شباهت زیادی به تره فرنگی دارد و با برگ‌هایی بلند و سبز، طعمی تند مانند پیاز و سیر دارد.

مواد لازم برای سه نفر

• ۳۰۰ گرم تره کوهی
• یک عدد پیاز پوست کنده و نگینی خرد شده
• روغن حیوانی یا کره به مقدار لازم
• ۲ عدد تخم‌مرغ
• نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
• نصف قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی

طرز تهیه گندله قوورماسی

تره کوهی را خرد کنید. سپس آن‌ها را بشویید و در آبکش قرار دهید تا آب اضافه آن‌ها کشیده شود. تره‌های خرد شده را به‌همراه کمی نمک و دو تا سه لیوان آب در قابلمه بریزید و روی حرارت زیاد گاز قرار دهید تا آب به جوش آید. سپس شعله گاز را کم کنید و درب قابلمه را ببندید تا تره‌ها بپزند. تره‌ها را پس از پخت در آبکش بریزید و با پشت قاشق فشار دهید تا آب اضافه آن‌ها کشیده شود. در همین حین، پیاز نگینی خرد شده را با کمی روغن در تابه تفت دهید تا طلایی و سبک شود. سپس نمک، فلفل و زردچوبه و رب گوجه‌فرنگی را به پیاز سرخ شده اضافه کنید و مواد را تفت دهید تا رنگ رب باز شود.

تخم‌مرغ‌ها را در تابه بشکنید و صبر کنید تا بپزند. سپس تره کوهی پخته را به‌همراه روغن حیوانی یا کره در تابه بریزید و مواد را برای یک تا دو دقیقه دیگر تفت دهید. نمک غذا را در انتها اندازه کنید.

منبع عکس: اکالا

یتیمچه، یکی از غذاهای گیاهی و مشهور ایرانی است که کالری بسیار پایینی دارد و افرادی که رژیم غذایی دارند یا می‌خواهند وزن کم کنند، می‌توانند از این غذای فوق‌العاده خوشمزه لذت ببرند. یتیمچه معمولا با سبزیجاتی مانند بادمجان، کدو، گوجه‌فرنگی، سیر، پیاز، سیب‌زمینی، فلفل دلمه‌ای، روغن، نمک و زردچوبه درست می‌شود و هر شهری در ایران، طرز تهیه مخصوص به خود را دارد.

طرز تهیه یتیمچه و انواع آن در شهرهای ایران

مواد لازم برای چهار نفر

• ۸ لیوان بادمجان پوست کنده و نگینی خرد شده
• ۴ لیوان گوجه‌فرنگی نگینی خرد شده
• یک لیوان پیاز پوست کنده و خرد شده
• ۵ قاشق غذاخوری کره
• نمک و زعفران به مقدار لازم

طرز تهیه یتیمچه ارومیه‌ای

پیاز خرد شده را همراه با کره در قابلمه سرخ کنید تا طلایی و سبک شود. سپس گوجه‌فرنگی‌های نگینی خرد شده را در قابلمه بریزید و آن‌ها را تفت دهید تا آب بیندازند. پس از چند دقیقه، بادمجان‌های نگینی خرد شده را در غذا بریزید و هم بزنید. در آخر نمک و زعفران را به غذا اضافه کنید و اجازه دهید تا یتمیچه برای نیم ساعت روی حرارت کم بپزد و جا بیفتد. یتیمچه را با نان سرو کنید.

منبع عکس: وب‌سایت نمناک

گیزاتما یکی از غذاهای ساده‌ و خوشمزه ارومیه است که با بادمجان، کدو، سیب‌زمینی، سیر و گوجه‌فرنگی و گاهی هویج و لوبیا سبز درست می‌شود. برای تهیه این غذا، تمام مواد را سرخ می‌کنند و سپس در یک سس خوشمزه می‌خوابانند تا مزه‌دار شوند.

مواد لازم برای دو تا سه نفر

• ۲ عدد بادمجان
• ۲ عدد کدو
• ۳ عدد سیب‌زمینی متوسط
• ۳ حبه سیر
• ۲ تا ۳ عدد گوجه‌فرنگی
• یک عدد فلفل
• نمک و فلفل به مقدار لازم
• ماست و سیر برای سرو

طرز تهیه گیزاتما

بادمجان، کدو، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی حلقه‌شده و فلفل سبز خرد شده را در روغن سرخ کنید. به آن‌ها نمک و فلفل بزنید. سیر رنده شده و ماست را مخلوط کرده و در کنار غذا سرو کنید.

منبع عکس: مجله دلتا

کوکو تره یا «کاوار کوکوسه»، یکی از پیش غذاهای مجلسی و لذیذ ارومیه‌ای و تبریزی است که شباهت بسیاری به کوکو سبزی دارد و با سیر، تره، گردو، تخم‌مرغ و زرشک درست می‌شود.

مواد لازم برای چهار نفر

• ۲ حبه سیر
• ۸۰۰ گرم تره ریز خرد شده
• ۵۰ گرم گردو
• ۴ عدد تخم‌مرغ
• زرشک به مقدار لازم
• روغن مایع به مقدار لازم
• نمک و فلفل سیاه به مقدار لازم

طرز تهیه کوکو تره

تره ریز خرد شده را با سیر رنده شده، نمک، فلفل سیاه، نصف گردوی خرد شده و تخم‌مرغ در یک کاسه بریزید و خوب هم بزنید. در یک تابه کمی روغن بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود. سپس مایه کوکو را در تابه بریزید تا خودش را بگیرد. بقیه گردو و زرشک را روی کوکو بریزید و درب تابه را ببندید تا سرخ شود. سپس کوکو را از وسط نصف کنید و آن را برگردانید.

نکات مهم برای تهیه کوکو تره

• اگر دوست ندارید گردو زیر دندان احساس شود، می‌توانید از پودر آن استفاده کنید.

منبع عکس: ایران کوک

مواد لازم برای چهار نفر

• ۵۰۰ گرم گوشت چرخ‌کرده
• ۲ عدد پیاز
• ۲ عدد تخم‌مرغ
• ۵۰۰ گرم گشنیز تازه
• رب گوجه‌فرنگی
• نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم

طرز تهیه گشنیز کباب

منبع عکس: ایران کوک

یک عدد پیاز رنده شده و آب گرفته، گوشت چرخ‌کرده، نمک، فلفل و زردچوبه را در یک کاسه بریزید و با هم مخلوط کنید. سپس تخم‌مرغ‌ها را یکی یکی در کاسه بریزید و مواد گشنیز کباب را خوب ورز دهید.

مقداری از مایه گشنیز کباب را بردارید و گلوله‌ای به‌اندازه تخم‌مرغ درست کنید. این کار را تکرار کنید تا مایه تمام شود. مقداری روغن در تابه بریزید و آن را روی شعله متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود. سپس گلوله‌های گوشتی را در روغن بیندازید و سرخ کنید. گشنیز کباب سرخ شده را روی دستمال مخصوص آشپزخانه پهن کنید تا روغن اضافه آن‌ها کشیده شود. یک عدد پیاز نگینی خرد شده را در همان تابه سرخ کنید تا طلایی و سبک شود. سپس به آن، نمک، فلفل و زردچوبه اضافه کنید. رب گوجه را همراه با پیاز تفت دهید و در آن آب بریزید. سپس گشنیز کباب سرخ شده را در سس بچینید تا طعم مواد به خورد کباب‌ها برود. گشنیز کباب را با برنج یا نان تازه سرو کنید.

منبع عکس: jamejamonline.ir

دلمه کلم سفید مانند دلمه برگ مو، یکی از غذاهای مشهور ارومیه‌ای است که در تهیه آن از کلم، برنج، لپه، سبزی (جعفری، نعنا، ترخون و...) و ادویه‌های مختلف استفاده می‌شود.

مواد لازم برای سه نفر

• یک عدد کلم برگ
• یک پیمانه برنج نیم‌دانه پخته
• یک پیمان بلغور پخته
• یک پیمانه لپه پخته
• ۲ فنجان سبزی معطر
• ۲ قاشق غذاخوری نعنا خشک
• ۲ عدد پیاز
• نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
• سرکه شیره یا آبغوره به میزان لازم

طرز تهیه دلمه کلم ارومیه

منبع عکس: chishi.ir

کلم سفید را برگ برگ کنید و در آن‌ها را در یک کاسه پر از آب، نمک و زردچوبه بریزید. برگ‌های کلم را پس از یک دقیقه آبکشی کنید. پیاز نگینی خرد شده را در روغن تفت دهید تا طلایی و سبک شود. سپس نمک، فلفل و زردچوبه، سبزی دلمه، نعنا خشک، بلغور، برنج و لپه پخته را به پیاز سرخ شده بیفزایید. شعله گاز را خاموش کنید و مواد دلمه را کنار بگذارید.

به‌اندازه یک قاشق از مواد دلمه در وسط هر برگ کلم بریزید. دلمه را بپیچید و در قابلمه بچینید. مقداری آب و روغن روی دلمه‌ها بریزید و اجازه دهید که بپزند. سپس به آن سرکه شیره یا آبغوره بزنید.

منبع عکس: sadafi.ir

کوفته مرغ، یکی از غذاهای لذیذ و محبوب ارومیه‌ای است که با گوشت فیله‌ مرغ، لپه، ادویه، تخم‌مرغ، سبزی (مرزه و تره)، گردو، پیازداغ و آرد درست می‌شود و مناسب افرادی است که نمی‌توانند در رژیم غذایی خود از گوشت قرمز استفاده کنند.

دلمه برگ مو از غذاهای پرطرفدار و خوشمزه‌ ایرانی است که معمولا در فصل بهار طبخ می‌شود؛ زیرا بهترین برگ‌های مو را می‌توان در این فصل پیدا کرد؛ هرچند خیلی از افراد آن را فریز می‌کنند تا در سایر فصول سال هم بتوانند این غذای بی‌نهایت لذیذ را در سر سفره‌های خود داشته باشند. دلمه برگ مو یکی از مدل‌های مختلف دلمه است که برای تهیه آن از برگ مو (انگور)، برنج، لپه، گوشت چرخ‌کرده، سبزیجات معطر و ادویه استفاده می‌شود.

منبع عکس: tabnak.ir

طرز تهیه دلمه برگ مو قدری وقت‌گیر است؛ چراکه علاوه بر آماده‌کردن مواد اولیه، پیچیدن برگ مو نیز کمی زمان‌بر است؛ گرچه این غذا به‌قدری خوش‌عطروبو و دلچسب است که هر کسی را برای تهیه آن وسوسه می‌کند.

طرز تهیه دلمه برگ مو

منبع عکس: وب‌سایت کوکپد

شورجه ارومیه، یک خوراک لذیذ ارومیه‌ای است که به‌عنوان پیش‌غذا یا غذای اصلی در این شهر سرو می‌شود. ماست سفت، تخم‌مرغ، پیاز داغ، گوشت و نشاسته‌ ذرت از مواد اصلی تشکیل‌دهنده این خوارک متفاوت هستند که می‌توان آن را با برنج یا نان نوش جان کرد.

مواد لازم برای دو نفر

• یک کیلوگرم ماست سفت
• یک عدد تخم‌مرغ
• زعفران خشک به مقدار لازم
• یک پیمانه پیاز داغ
• ۵۰۰ گرم گوشت قیمه پخته
• یک استکان آب گوشت
• نمک و فلفل به مقدار لازم
• ۲ قاشق سوپ‌خوری نشاسته ذرت

طرز تهیه شورجه ارومیه

ماست، تخم‌مرغ و زعفران را در یک کاسه مخلوط کنید و کنار بگذارید. پیاز داغ و گوشت قیمه پخته را در یک قابلمه بریزید و روی حرارت متوسط قرار دهید. گوشت را کمی تفت دهید. سپس آب گوشت را در آن بریزید و صبر کنید تا این مخلوط چند قل بخورد و آب آن تقریبا کشیده شود. مخلوط ماست را به‌تدریج و در چند مرحله در قابلمه بریزید و مواد را هم بزنید تا خوراک شما به روغن بیفتد. به غذا نمک و فلفل اضافه کنید. نشاسته ذرت را با چهار تا پنج قاشق سوپ‌خوری آب سرد مخلوط کنید و روی خوراک بریزید. شورجه ارومیه را پس از کمی حرارت دیدن روی شعله ملایم از روی گاز بردارید و به‌صورت داغ با برنج یا نان سرو کنید.

منبع عکس: کوکپد

چیغیرتمای مرغ، یک غذای ساده و بسیار لذیذ است که با مرغ، پیاز، کره، گوجه‌فرنگی و تخم‌مرغ درست شده و با برنج یا نان سرو می‌شود.

مواد لازم برای چهار نفر

• ۴ عدد ران مرغ بدون استخوان
• یک عدد پیاز متوسط
• ۳ قاشق سوپ‌خوری روغن مایع
• ۳ قاشق سوپ‌خوری کره
• ۴ عدد گوجه‌فرنگی بزرگ
• ۳ عدد تخم‌مرغ
• نمک، فلفل قرمز و فلفل سیاه به مقدار لازم

طرز تهیه چیغیرتمای مرغ

روغن را در تابه بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود. سپس پیازهای خرد شده را در تابه بریزید و آن‌ها را سرخ کنید تا طلایی و سبک شوند. پیاز سرخ شده را کنار بگذارید. کره را در همان تابه بریزید و مرغ‌ها را در تابه بچینید. مرغ‌ها را روی حرارت ملایم برای ۲۰ دقیقه تفت دهید تا کاملا سرخ شوند. سپس به مرغ‌ها نمک و فلفل قرمز بزنید. در ادامه پیاز داغ و گوجه‌فرنگی نگینی خرد شده را در تابه بریزید و شعله گاز را زیاد کنید تا گوجه‌ها آب بیندازند. درب تابه را ببندید و شعله گاز را کم کنید. صبر کنید تا غذا جا افتاده و غلیظ شود؛ اما آبکی نباشد.

تخم‌مرغ‌ها را در یک کاسه بشکنید و هم بزنید تا از حالت لختگی دربیایند. سپس به آن‌ها نمک و فلفل سیاه بزنید. تخم‌مرغ‌ها را به‌آرامی در تابه بریزید. آن‌ها را با قاشق هم نزنید. درب تابه را ببندید تا تخم‌مرغ‌ها روی حررات ملایم گاز بپزند و سفت شوند. در آخر روی چیغیرتما جعفری خرد شده بپاشید و آن را با سبزی خوردن و نان یا برنج سرو کنید.

نکات مهم برای تهیه چیغیرتمای مرغ

• شما می‌توانید یک قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی را در نصف لیوان آب داغ حل کنید و به‌همراه گوجه‌فرنگی در تابه بریزید.

منبع عکس: فروشگاه اینترنتی ویا

باستیخ، باستخ یا لوزانک یکی از شیرینی‌ها و دسرهای بسیار لذیذی است که در تهیه آن از نشاسته، شیره‌ انگور، هل پودر شده، گلاب و مغز گردو استفاده می‌شود و معمولا آن را برای عید نوروز تهیه می‌کنند.

مواد لازم

• ۱۵۰ گرم نشاسته گل
• یک پیمانه شیرہ انگور
• یک قاشق چای‌خوری پودر هل
• ۶۰ میلی‌لیتر گلاب
• مغز گردو خردشده برای تزیین

طرز تهیه باستیخ

نشاسته را با ۵۰۰ میلی‌لیتر آب در یک کاسه مخلوط کنید و آن را با پشت قاشق هم بزنید تا گلوله نشود. سپس نشاسته را از صافی رد کنید. سینی را با برس به روغن مایع آغشته کنید. مخلوط نشاسته را در یک قابلمه بریزید و شیره انگور را به آن اضافه کنید. قابلمه را روی حرارت ملایم گاز قرار دهید و مواد را مرتب هم بزنید تا غلیظ شوند. هل و گلاب را در قابلمه بریزید و هم زدن را ادامه دهید تا غلظت مایه شیرینی شبیه به ماست چکیده شود. شعله گاز را خاموش کنید و مایه باستخ را روی سینی پهن کنید. سطح مایه باستخ را با قاشق صاف کنید.

مغز گردو را روی باستخ بپاشید و آن را کمی فشار دهید تا به شیرینی بچسبد. باستخ را برای دو ساعت در یخچال قرار دهید تا سرد شود و خود را بگیرد. باستخ را با چاقوی تیز و چرب شده برش بزنید و سرو کنید.

منبع عکس: gilarniavaran.ir

قویماخ یا همان کاچی از آرد، شیره انگور (یا شکر)، گردو و روغن حیوانی استفاده می‌شود.

مواد لازم

• ۳ قاشق غذاخوری سر پر آرد گندم
• ۲ لیوان آب جوش
• ۳ قاشق غذاخوری روغن حیوانی یا کره
• یک پیمانه شکر
• نوک قاشق چای خوری دارچین
• زعفران دم‌کرده و زردچوبه به مقدار لازم

طرز تهیه قویماق

منبع عکس: ghazaland.com

یک قابلمه تفلون را روی شعله ملایم گاز قرار دهید. سپس روغن حیوانی یا کره را در آن بریزید و اجازه دهید تا آب شود. در ادامه آرد الک شده را در کره بریزید و آن را تفت دهید تا به رنگ طلایی درآید و بوی خامی آن گرفته شود. آب جوش را کم‌کم به آرد اضافه کنید و مواد را هم بزنید تا به‌شکل فرنی درآیند. سپس شکر و زعفران دم‌کرده را در قابلمه بریزید. شعله گاز را کم کنید و قویماق را با درب بسته برای ۱۰ تا ۲۰ دقیقه بپزید. برای سرو، روی قویماق، پودر دارچین بریزید.

نکات مهم برای تهیه قویماق

• در صورت تمایل، می‌توان مقداری گلاب و هل نیز به این دسر افزود.
• شما می‌توانید از گل محمدی خشک شده، پودر پسته، پودر نارگیل و کره آب شده نیز برای تزیین قویماق یا کاچی استفاده کنید.
• به‌جای شکر از شیرین‌کننده‌های دیگر مانند عسل یا نبات ساییده شده نیز می‌توان استفاده کرد.
• برای مقوی‌تر کردن قویماق، به آن مغز گردوی خرد شده اضافه کنید.

منبع عکس: نامشخص

مواد لازم

• یک کیلو هویج پوست کنده و رنده شده
• ۲٫۵ پیمانه شیره خرما
• یک قاشق چای‌خوری پودر هل
• ۲۵۰ گرم گردو خردشده

طرز تهیه حلوا هویج

منبع عکس: stale.ru

هویج را درشت رنده کنید و در تابه بدون روغن بریزید تا روی حرارت ملایم بپزد و آبش کشیده شود. تفت دادن هویج را برای ۴۰ دقیقه ادامه دهید. سپس یک پیمانه شیره خرما را اضافه کنید. پودر هل را در آن بریزید و ۳۰ دقیقه دیگر روی حرارت ملایم هم بزنید تا شیره خرما جذب هویج شود. مجددا ۱٫۵ پیمانه شیره به حلوا اضافه کنید. ۱۵ دقیقه دیگر تفت دهید. در این مرحله، گردو را بیفزایید. پنج دقیقه بعد حلوا آماده می‌شود.

منبع عکس: خبرگزاری کار ایران

حلوا اوماج یا «اوماج حلواسی» با اصالتی از شهر ارومیه و اردبیل، یکی از حلواهای محبوب در ماه رمضان و ماه محرم است. این حلوا در استان‌ آذربایجان شرقی و دیگر شهرهای آذربایجان غربی نیز طبخ می‌شود و تهیه آن به‌خصوص در ماه رمضان و مراسم عزاداری در شهرهای تبریز، زنجان و گرگان مرسوم است.

مواد لازم

• ۲ لیوان آرد آرد اوماج
• نصف لیوان روغن
• سه‌چهارم لیوان شکر
• ۱٫۵ لیوان آب
• نصف لیوان گلاب
• زعفران به میزان لازم

طرز تهیه حلوا اوماج

منبع عکس: parsiday.com

آب و شکر را در قابلمه بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا شکر حل شود. به آن زعفران دم‌کرده اضافه کرده و حرارت را خاموش کنید. آرد اوماج را در تابه تفت دهید. سپس به آن روغن اضافه کنید و کمی تفت دهید. در ادامه شهد را بیفزایید و سریع هم بزنید تا حدی که حلوا دیگر به ظرف نچسبد.

منبع عکس: mosbate1.ir

سوجوق، یکی از قدیمی‌ترین شیرینی‌های ارومیه است که با نشاسته، شیره انگور، هل، ادویه مخصوص سوجوق و گردو درست می‌شود. سوجوق یا باسلوق را گرد یا لوله می‌کنند و در آن مغز گردو می‌گذارند و در ظروف سفالی می‌چینند. سوجوق معمولا با کنجد یا پودر نارگیل تزیین می‌شود.

مواد لازم

• گردو به مقدار لازم
• یک قاشق چای‌خوری کره
• ۲ پیمانه آب
• یک پیمانه نشاسته
• ۲ پیمانه شکر
• پودر نارگیل تازه به مقدار لازم
• گلاب به مقدار لازم

طرز تهیه سوجوق

نشاسته را برای دو ساعت در آب خیس کنید. سپس آن را در تابه بریزید و روی حرارت ملایم گاز قرار دهید. مراقب باشید تا نشاسته گلوله نشود. پس از سفت شدن مایه داخل تابه، شکر را اضافه کنید و آن‌ها را هم بزنید تا رنگ مایه سوجوق کاملا شفاف شود، بافتی کشدار پیدا کند و از تابه جدا شود. شعله گاز را خاموش کنید و کره را در تابه بریزید. مواد را هم بزنید تا کره جذب شود. سپس گلاب را اضافه کنید و مایه سوجوق را ورز دهید. روی یک سینی پودر نارگیل بپاشید. سپس مایه سوجوق را روی سینی پهن کنید. دوباره روی سوجوق، پودر نارگیل بپاشید. مغز گردوها را روی شیرینی بچینید و آن را با احتیاط لوله کنید. سپس آن را برش بزنید.

منبع عکس: delgarm.com

حلوا نثار، یکی از انواع حلوا است که بیشتر در ماه رمضان و مراسم مذهبی در شهر ارومیه درست می‌شود. این حلوا را می‌توان با آرد سفید یا نخودچی درست کرد. حلوا نثار ارومیه بافت ترد و لطیفی دارد. این حلوا در دهان آب می‌شود و بسیار خوشمزه و خوش‌عطر است.

مواد لازم

• ۵۰۰ گرم آرد سفید قنادی
• یک پیمانه روغن جامد یا نیمه جامد
• ۵۰ گرم کره
• یک و یک‌سوم پودر قند
• یک قاشق عسل
• ۳ قاشق زعفران دم کرده
• یک قاشق چای‌خوری پودر هل و زنجبیل
• ۴ قاشق غذاخوری گلاب

طرز تهیه حلوا نثار

منبع عکس: chishi.ir

آرد سفید الک شده را در تابه روی حرارت ملایم گاز برای ۳۰ دقیقه تفت دهید تا بوی خامی آرد گرفته شود. در این مرحله آرد را مجددا الک کنید و روغن را در آن بریزید. حلوا را برای ۳۰ دقیقه دیگر تفت دهید. آن را از روی حرارت بردارید و کره، پودر قند، عسل، زعفران، پودر هل و زنجبیل و گلاب را اضافه کنید. همه مواد را با دست خوب ورز دهید تا منسجم شود. می‌توانید آن را داخل قالب سیلیکونی بگذارید و قالب بزنید یا داخل نایلون بگذارید، آن را رول کنید و برش بزنید.

در سفر به استان آذربایجان غربی، پس از بازدید از جاذبه‌های متنوع و گشت‌وگذار در چشم‌اندازهای طبیعی سرسبز این منطقه، خود را به یک رستوران محلی دعوت کنید و بر سر یک سفره رنگارنگ و پر از غذاهای خوشمزه بشینید. غذاهای محلی بسیار خوشمزه‌ای در این منطقه طبخ می‌شود که ارزش امتحان کردن دارند.

منبع عکس: smarttiz.com

برای امتحان کردن غذاهای معروف آذربایجان غربی کافی است به آشپزخانه بروید و با استفاده از لیست غذاهای آذربایجان غربی و طرز تهیه آن‌ها در این مقاله از کجارو، آن‌ها را در خانه درست کنید و با تگ کردن کجارو در اینستاگرام (mykojaro@)، تصاویر آن را با کاربران ما به اشتراک بگذارید. اگر از اهالی استان آذربایجان غربی هستید یا در طبخ غذاهای سنتی آن مهارت دارید، تجربه‌های خود را با کاربران ما در میان بگذارید تا آن‌ها نیز برای تهیه این غذاها ترغیب شوند.

منبع عکس: delgarm.com؛ عکاس: نامشخص