انبه منبع غنی پتاسیم؛ میوه ای خوشمزه و دوست داشتنی

انبه میوه‌ای است متعلق به مناطق گرمسیری و بومی کشورهایی همچون پاکستان، هندوستان و کشورهای آسیای جنوب شرقی که به دلیل خواص و ویژگی‌هایی تغذیه‌ای و درمانی آن به یکی از محبوب‌ترین خوراکی‌های مردم سراسر جهان تبدیل شده است. مردم ایران نیز طی چند سال اخیر، علاقه و توجه بسیاری به این میوه‌ی تابستانی نشان داده و خوراک‌ها و دسرهای متنوعی را با استفاده از آن تهیه می‌کنند. Mangifera نام علمی میوه‌ی انبه است که گیاه‌شناسان آن را گیاهی از تیره‌ی پسته‌ایان و رده‌ی دو لپه‌ای‌ها معرفی کرده‌‌اند. درخت انبه، مرتفع و نسبت به سایر درختان از قد بسیار بلندی حدود ۳۵ تا ۴۰ متر برخوردار است. همچنین در برخی موارد، شاخه‌های برگ‌دار این درخت دارای قطری حدود ۱۰ متر نیز خواهند بود که نشان از سن بالای آن دارد. به گونه‌ای که می‌توان درختانی با عمر بیش از ۳۰۰ سال نیز در طبیعت مشاهده کرد که همچنان به بار نشسته و میوه‌هایی لذیذ و خوشمزه را در فصل تابستان به مردم هدیه می‌کنند. برگ‌های درخت میوه‌ی انبه در بدو جوانه زدن نارنجی مایل به صورتی است و پس از گذشت زمان به رنگ قرمز تیره تغییر یافته و سرانجام به سبز تیره تبدیل خواهند شد. هنگام جوانه‌زدن شکوفه‌ها نیز منظره‌ای زیبا و دوست‌داشتنی را مشاهده خواهید کرد.

شکوفه‌ها کوچک، به رنگ سفید و به شکل خوشه‌هایی حدود ۱۰ الی ۴۰ سانتی‌متری ظاهر می‌شوند. البته باید توجه داشت که هنگام رسیدن کامل میوه‌ی انبه، با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقلیم منطقه‌ی رشد میوه، رنگ انبه‌ها به رنگ زرد، نارنجی، سبز یا قرمز متفاوت خواهد بود. در مرکز میوه، هسته‌ای تقریبا درشت وجود دارد که با در نظر گرفتن نوع درخت آن می‌تواند به دو صورت صاف و مسطح یا با فیبرهایی در گوشت میوه پدیدار شود. به نظر می‌رسد انبه از قدمتی بیش از ۴ هزارسال برخوردار است که برای نخستین بار در شبه‌ جزیره‌ی هند پرورش یافته است و پس از آن در ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح به کشورهای آسیای شرقی منتقل شده است. مورخان معتقدند در قرن دهم میلادی، اعراب این میوه را به بخش‌های شرقی آسیا و پس از آن به کشورهای برزیل، مکزیک و کارائیب معرفی کرده و انتقال داده‌اند.

همانگونه که می‌دانید، انبه سرشار از انواع مواد مغذی مورد نیاز بدن انسان است که مصرف آن توسط بسیاری از کارشناسان تغذیه به دفعات توصیه شده است. در این میوه‌ی سودمند می‌توان ۱۶۸ میلی‌گرم پتاسیم، ۰/۰۶۳ میلی‌گرم منگنز، ۱ میلی‌گرم سدیم، ۱۴ میلی‌گرم فسفر، ۰/۱۶ میلی‌گرم آهن، ۱۱ میلی‌گرم کلسیم، ۰/۰۹ میلی‌گرم روی، ۲۵۰ کیلوژول انرژی، ۱۵ گرم کربوهیدراتف ۱۳/۷ گرم قند، ۰/۸۲ گرم پروتئین، ۰/۳۸ گرم چربی، ۱/۶ گرم فیبر، ۶۴۰ میکروگرم بتاکاروتن، ۵۴ میکروگرم ویتامین آ، ۲۳ میکروگرم لوتئین و زآکسانتین، ۰/۰۲۸ میلی‌گرم ویتامین ب۱، ۰/۰۳۸ میلی‌گرم ویتامین ب۲، ۰/۶۶۹ میلی‌گرم ویتامین ب۳، ۰/۱۹۷ میلی‌گرم ویتامین ب۵، ۰/۱۱۹ میلی‌گرم ویتامین ب۶، ۴۳ میکروگرم ویتامین ب۹ (اسید فولیک)، ۳۶/۴ میکروگرم ویتامین ث، ۴/۲ میکروگرم ویتامین کا و ۰/۹ میلی‌گرم ویتامین ای را یافت.

دانشمندان طی تحقیقات انجام شده در مورد انبه به این نتیجه رسیدند که اندیس گلیسمی (شاخص قند خون) این میوه در حد متوسط بوده (بین ۵۶ تا ۶۵) و با مصرف آن، قند خون انسان ناگهان افزایش می‌یابد. این افزایش یکباره‌ی قند خون، باعث ترشح هورمون انسولین شده و به این ترتیب قند به درون سلول‌های بدن وارد می‌شود و بلافاصله افت قابل توجهی پیدا می‌کند. در این لحظه فرد مصرف‌کننده، احساس ضعف و گرسنگی شدید کرده و باعث می‌شود اشتهای وی برای میل کردن غذا بیشتر شود. بنابراین افرادی که قصد دارند به وزن خود اضافه کنند، بهتر است انبه را در سبد غذایی خود قرار دهند.

همانگونه که پیش‌تر بیان شد، با مصرف انبه، هورمون انسولین ترشح شده و میزان آن در بدن افزایش می‌یابد. بنابراین به افراد مبتلا به دیابت توصیه می‌شود این میوه را با احتیاط و تحت نظر پزشک معالج خود میل کنند. البته برخی دیگر از متخصصان تغذیه و سلامتی، انبه را نوعی تنظیم‌کننده‌ی سطح انسولین در خون معرفی کرده و معتقدند مصرف آن برای افراد دیابتی مضر نخواهد بود. بهتر است افراد مبتلا به دیابت هنگام مصرف انبه حتما با پزشک خود مشورت کنند.

مصرف مداوم و البته به اندازه‌ی انبه، تاثیر بسزایی در جلوگیری از انواع سرطان‌ها مانند سرطان روده، پروستات، سینه و خون خواهد داشت. دانشمندان معتقدند در این میوه‌ی خوشمزه، ترکیباتی مانند ایزوکرستین، کرستین، استراگالین، فیستین، اسید گالیک، متیل گالات و انواع آنزیم‌های مورد نیاز بدن یافت می‌شود که هر کدام در تامین سلامتی بدن موثر و با اهمیت هستند. جالب است بدانید طی مطالعات انجام شده توسط محققان نتایج قابل توجهی در مورد خواص ضد سرطانی این میوه به دست آمده است. انبه به دلیل داشتن ترکیباتی که سرشار از خواص آنتی‌اکسیدانی است و به بتاکریپتوگزانتین شهرت دارد، یکی از مهم‌ترین مواد خوراکی و طبیعی در جلوگیری از ابتلا به سرطان رحم در بانوان به شمار می‌آید. به گونه‌ای که بر اثر پژوهش‌های صورت گرفته روی چندین هزار زن در طی ۱۵ سال، اطلاعات مفید و ارزشمندی در مورد مصرف انبه به دست آمد. در این تحقیقات، ایشان با مصرف مداوم انبه باعث بالا رفتن سطح بتاکریپتوگزانتین در خون خود شده و از بروز سرطان رحم به میزان قابل توجهی ممانعت کردند. همچنین انجام این تحقیقات در مورد افرادی که قبلا به این بیماری مبتلا بودند نیز نتیجه‌ای مشابه داشته و از عود کردن دوباره‌ی این بیماری خطرناک پیشگیری شده است.

از دیگر فواید ارزشمند و شگفت‌انگیز مصرف انبه، افزایش سطح ایمنی بدن است. دانشمندان معتقدند این میوه به دلیل داشتن میزان بسیار بالای ویتامین ث و بتاکاروتن، یکی از بهترین گزینه‌ها برای ایجاد سیستم ایمنی بسیار قوی در بدن انسان به شمار می‌آید. بنابراین پزشکان مصرف انبه را برای جلوگیری از ایجاد عفونت‌های ویروسی و رشد تومورهای خطرناک و بدخیم به دفعات توصیه کرده و قرار دادن این میوه‌ی حیرت‌انگیز را در سبد غذایی روزانه‌ی خود، امری مهم و ضروری می‌دانند، چراکه با مصرف انبه به ویژه در افراد مسن، کودکان و بانوان باردار، میزان دریافت بتاکاروتن توسط بدن بالا رفته و سیستم ایمنی بدن قوی‌تر خواهد شد.

متاسفانه بیماری‌ کم‌خونی، یکی از معضلاتی است که امروزه گریبان‌گیر تعداد زیادی از افراد جوامع مختلف بشری است. اما خوشبختانه انبه از جمله خوراکی‌های طبیعی و سالمی است که می‌توان در کنار مواد گیاهی حاوی آهن مصرف شود که برای درمان یا مبارزه با این مشکل مورد استفاده قرار می‌گیرند، چراکه متخصصان تغذیه و سلامتی، طبق پژوهش‌های انجام شده دریافتند که در هر ۱۰۰ گرم از انبه، میزان قابل توجهی از ویتامین ث و بتاکاروتن وجود دارد که اگر این دو با یکدیگر و به طور همزمان با دیگر مواد مغذی بویژه آهن مصرف شود، توسط روده‌ به خوبی و به آسانی جذب خواهد شد. هنگامی که بتاکاروتن و آهن با یکدیگر در روده ترکیب شوند، عاملی قوی و تاثیرگذار در جلوگیری از پیوند آهن با ترکیباتی مانند فیتات‌ها خواهد شد که از موانع جذب آهن توسط بدن انسان به شمار می‌روند. در این صورت مهم‌ترین عامل ایجاد کم‌خونی در انسان، کاهش یا به طور کلی از بین خواهد رفت. به این ترتیب مصرف انبه برای افراد مبتلا به بیماری کم‌خونی بسیار مفید و تاثیرگذار است.

متخصصان تغذیه و سلامتی، طی تحقیقات و مطالعات انجام شده بر میوه‌ی انبه متوجه شدند این میوه حاوی آنزیم‌هایی است که می‌تواند پروتئین را تجزیه کرده و کمک شایانی به حفظ سلامت اندام‌های درونی بدن انسان کند. همچنین به دلیل فیبر موجود در انبه، عملکرد دستگاه گوارش بهتر شده و هضم غذای مصرفی به طور قابل توجهی آسان‌تر و بهتر انجام می‌شود. جالب است بدانید علاوه بر انبه، میوه‌ی پاپایا نیز برخوردار از خاصیت تجزیه کردن آنزیم‌های پروتئین است.

برخی از افراد ممکن است نسبت به تعدادی از مواد شیمیایی طبیعی، صنعتی و همچنین گروهی از میوه‌های موجود در طبیعت حساسیت یا آلرژی داشته باشند. انبه نیز از این قاعده مستثنی نیست و ممکن است با مصرف این میوه‌ی مغذی و مفید، دچار حساسیت‌های پوستی یا گوارشی شوید. به ویژه اگر این میوه را به صورت کال و نارس برای تهیه‌ی ترشی مورد استفاده قرار دهید. دلیل این عارضه، حضور اسیدآناکاردیک موجود در انبه است که متاسفانه در برخی موارد باعث ایجاد این مسئله خواهد شد. این ماده در پلاستیک خام نیز وجود دارد و اگر از افرادی هستید که به پلاستیک خام حساسیت دارید، بهتر است از میل کردن انبه‌ی خام و نارس پرهیز کنید. همچنین در کنار تمامی خواص دارویی و درمانی انبه، پوست این میوه‌ی سودمند، سرشار از اورشیول است. ماده‌ای شیمیایی که در نوعی پیچک سمی آمریکایی و سماق سمی یافت می‌شود. این ماده می‌تواند در برخی از افراد دچار حساسیت کند.

از دیدگاه طب سنتی ایران، انبه‌ی رسیده دارای طبیعتی گرم و خشک و نوع خام و کال آن دارای طبیعتی سرد و خشک است. متخصصان طب سنتی و مدرن خواص دارویی متعددی را برای این میوه‌ی پرطرفدار بیان کردند.

۱. انبه مقوی و مفید در استحکام سیستم ایمنی بدن است.

۲. میوه‌ای مناسب جهت تقویت قوای جنسی است.

۳. باعث درخشان شدن و شادابی پوست صورت می‌شود.

۴. گزینه‌ای مناسب جهت خوشبو کردن دهان به شمار می‌آید.

۵. برای افرادی که دچار مشکلات کلیوی هستند، مناسب است، زیرا باعث ازدیاد ادرار خواهد شد.

۶. میوه‌ای مفید در رفع یبوست است.

۷. تصفیه‌کننده و ضدعفونی‌کننده‌ی خون بدن انسان است.

۸. باعث کاهش حرارت بدن، به ویژه هنگام بروز تب خواهد شد.

۹. از بین برنده‌ی بوی بد بدن انسان است.

۱۰. برطرف‌کننده‌ای مناسب در مواجهه با اسهال است.

۱۱. مسکنی خوب برای از بین بردن سردرد محسوب می‌شود.

۱۲. مناسب جهت جلوگیری یا رفع تنگی نفس و سرفه است.

۱۳. مصرف آن در بهبود بواسیر تاثیرگذار است.

۱۴. به دلیل داشتن اسید گالیک، ضدعفونی‌کننده‌ی مناسبی برای دستگاه گوارش است.

۱۵. برطرف‌کننده‌ی عطش است.

۱۶. به دلیل داشتن مقدار مناسبی از ویتامین ث، فیبر، اسید فولیک، ویتامین آ، ویتامین ب6، پتاسیم و آهن یکی از گزینه‌های مناسب و عالی برای بانوان باردار محسوب می‌شود.

انبه یکی از معدود میوه‌هایی است که دارای هسته‌ای بزرگ در مرکز گوشت میوه‌ی آن است. این هسته شیرین و خوشمزه بوده و می‌توان در صنعت شیرینی‌پزی به جای مغز بادام مورد استفاده قرار داد. همچنین مغز هسته‌ی این میوه، سرشار از خواص درمانی و دارویی است که برای حفظ سلامت و تندرستی بدن بسیار مفید و مناسب است.

۱. با مصرف مغز هسته‌ی انبه، مانع ایجاد اسهال و در هنگام بروز این مشکل، باعث درمان آن شوید.

۲. در بهبود سرماخوردگی مفید و موثر است.

۳. سرفه‌های مداوم و سخت را برطرف می‌کند.

۴. بواسیر خونی را معالجه و درمان می‌کند.

۵. برای متوقف کردن خونریزی‌های رحمی در بانوان موثر است.

۶. ضد استفراغ و مفید در هنگام بروز حالت تهوع است.

۷. مسکنی مناسب جهت برطرف کردن آسم و تنگی نفس است.

مواد لازم

شکر ۱ پیمانه، نشاسته ۴ قاشق غذاخوری، شیر ۱ لیتر، آرد ۲ قاشق غذاخوری، انبه ۳ عدد، نعناع تازه ۵ برگ

طرز تهیه

ابتدا درون ظرفی مناسب، شیر و شکر را ریخته و با یکدیگر مخلوط کنید. سپس آرد و نشاسته را نیز اضافه کرده و مواد را با هم‌زن برقی (می‌توانید از هم‌زن دستی نیز استفاده کنید) به خوبی با یکدیگر ترکیب کنید. سپس ظرف را روی حرارت ملایم گذاشته و به صورت مداوم هم بزنید. دو عدد انبه را که از قبل پوست گرفته‌اید، به صورت پوره درآورده و به مواد در حال جوشیدن اضافه کنید. زمانی که مواد غلیظ شد، حرارت را خاموش کرده و درون لیوان‌های مخصوص ریخته و اجازه دهید حرارت آن کاسته شود. سپس انبه‌ی باقیمانده را خرد کرده و روی لیوان‌ها قرار دهید. تعدادی از برگ نعناع تازه را نیز برای تزئین روی دسر خود، قرار دهید. این دسر، بسیار مقوی بوده و می‌توان از آن به عنوان عصرانه‌ای سالم و لذیذ، استفاده کرد.

مواد لازم

آب نارگیل ۱ پیمانه، انبه‌ی خرد شده ۱ پیمانه، آب پرتقال ۵ قاشق غذاخوری، یخ ۲ پیمانه

طرز تهیه

ابتدا آب نارگیل، آب پرتقال و یخ‌ها را درون مخلوط‌کن ریخته و آن‌ها را به خوبی با یکدیگر مخلوط کنید. سپس انبه‌ها را اضافه کرده و دوباره دستگاه را به مدت زمان ۵ دقیقه روشن کنید تا مواد به خوبی با یکدیگر ترکیب شده و به صورت ماده‌ای نرم و یکدست تبدیل شود. سپس درون ظروف مورد نظر از هر کدام به میزان دلخواه ریخته و با تعدادی از برش‌های نارگیل یا انبه، تزئین کنید. اسموتی انبه و نارگیل نوشیدنی است مقوی و مناسب فصل تابستان که برای رفع عطش و کاهش دمای بدن، بسیار مفید خواهد بود.

مواد لازم

تخم‌مرغ ۲ عدد، گردو ۱ پیمانه، کره ۲۵ گرم، خامه‌ی صبحانه ۲۰۰ گرم، شکلات تلخ ذوب شده به میزان لازم، گردوی خرد شده ۱ قاشق غذاخوری، بیسکوئیت خرد شده ۱ پیمانه، شکر ۱ پیمانه، آرد نصف پیمانه، پودر نشاسته ۲ قاشق غذاخوری، انبه‌ی کاملا رسیده ۲ عدد، شیر ۱ لیتر، وانیل نصف قاشق چای‌خوریف زعفران به میزان لازم

طرز تهیه

در مرحله‌ی نخست، شکر و تخم‌مرغ‌ها را درون ظرف مناسبی ریخته و با یکدیگر به خوبی مخلوط کنید. این عمل را تا زمانی ادامه دهید که رنگ مواد به کرم تغییر کند. سپس شیر را به مواد اضافه کرده و روی حرارت ملایم قرار دهید. سعی کنید به صورت مرتب و پشت سر هم، مواد را روی حرارت هم بزنید تا ته نگیرد. زمانی که مواد، غلیظ شد، کره و وانیل را اضافه کرده و حرارت را خاموش کنید. در این مرحله، خامه را نیز به مواد اضافه کرده و به خوبی آن‌ها را با یکدیگر ترکیب کنید تا ماده‌ای یکدست به دست آید. در این قسمت، یک عدد انبه را با کمک مخلوط‌کن پوره کرده و کنار بگذارید. انبه‌ی دیگری را برداشته و به برش‌های دلخواه اما یکسان خرد کنید. سپس موادی که روی حرارت را به دو قسمت مساوی تقسیم کرده و داخل یکی از آن‌ها انبه‌ی پوره شده بریزید. مقداری زعفران آب کرده را نیز به آن اضافه کنید. مواد را به خوبی با یکدیگر مخلوط کنید. اکنون درون ظرف دیگری، بیسکوییت‌ها را خرد کرده و کنار بگذارید. درون ظرفی دیگر، مقداری از باقیمانده‌ی مایعی که قبلا حرارت داده بودید را ریخته و بیسکوئیت‌های خرد شده را روی آن قرار دهید. سپس مقداری از انبه‌هایی را که خرد کرده‌اید نیز روی بیسکوئیت‌ها بچینید. اکنون مقداری گردوی خرد شده را نیز روی انبه‌ها بپاشید. در این مرحله، از مایعی که با پوره‌ی انبه تهیه کرده بودید، برداشته و روی مایعی که با بیسکوئیت و گردو و انبه‌ی خرد شده تهیه کرده‌اید، بریزید. سعی کنید این عمل را به صورت چند لایه، تکرار کنید و دسری لایه‌لایه تهیه کنید. سپس با شکلات تلخ ذوب شده، روی دسر خود را تزئین کنید. این دسر را به مدت زمان ۱۲ ساعت درون یخچال نگهداری کنید تا خود را بگیرد و برای مصرف آماده شود.

مواد لازم

تخم‌مرغ ۲ عدد، شکر (ترجیحا قهوه‌ای) ۱ قاشق غذاخوری، آرد ۳ قاشق غذاخوری، شیر ۱ پیمانه، وانیل به میزان لازم، انبه ۱ عدد، خامه ۲ قاشق غذاخوری، بستنی وانیلی ۱ پیمانه

طرز تهیه

در مرحله‌ی نخست، تخم‌مرغ‌ها را درون ظرف بزرگی ریخته و با همزن به خوبی هم بزنید. سپس شیر، آرد و اگر تمایل داشتید یک قاشق مرباخوری شکر را نیز به آن‌ها اضافه کرده و مواد را مجددا با یکدیگر به خوبی مخلوط کنید. درون ظرف تفلون (بهتر است از تابه‌های مخصوص کرپ استفاده کنید)، با اسپری مقداری روغن بپاشید و آن را روی حرارت ملایم قرار دهید. مایع تهیه شده را به ۳ قسمت مساوی تقسیم کرده و در ۳ نوبت، آن‌ها را درون تابه بریزید. دو طرف هر کدام از کرپ‌ها را با دقت سرخ کنید و به آرامی طوری که کرپ‌ها پاره نشوند، درون ظروف مجزا جهت سرو قرار دهید. در این مرحله درون ظرف تفلون دیگری، انبه‌هایی که از قبل پوست گرفته و خرد کرده‌اید را با شکر قهوه‌ای مخلوط کرده و روی حرارت قرار دهید. سپس زمانی که شکر بر اثر حرارت جوشید و به کارامل تبدیل شد، خامه را اضافه کرده و مواد را به سرعت هم بزنید تا از سوختن شکر جلوگیری شود. مدت زمانی که برای این مرحله لازم است، حدود ۳ الی ۴ دقیقه خواهد بود. پس از آن، تابه را از روی حرارت برداشته و سسی که تهیه کرده‌اید را روی تک تک کرپ‌ها بریزید و آن‌ها را لوله کنید. در کنار هر کرپ، به میزان دلخواه، با کمک قاشق اسکوپ، بستنی وانیلی قرار داده و میل کنید.