جاهای دیدنی سوادکوه

سوادکوه در استان مازندران قرار دارد و در طول تاریخ تغییرات بسیاری را به خود دیده است. جاهای دیدنی سوادکوه از عوامل جذب گردشگر به استان مازندران است. کشفیات باستان‌شناسی حاکی از آن است که قدمت این منطقه به نواحی کهن طبرستان می‌رسد. در شاهنامه فردوسی نیز از این منطقه نام برده شده است. همین قدمت تاریخی منجر شده است تا آثار باستانی بسیاری همچون قلعه‌های فراوان در این منطقه خودنمایی کنند؛ قلعه‌هایی تاریخی که در میان خطه سرسبز شمال واقع شده‌اند.

سوادکوه در یک دره وسیع و طولانی، در دامنه‌های شمالی رشته‌کوه‌های البرز مرکزی قرار دارد که این موقعیت جغرافیایی ویژه، منطقه‌ای سرسبز و خوش آب و هوا را ایجاد کرده است. آبادی‌های فراوانی در میان ارتفاعات سرسبز این منطقه وجود دارد. غارها، رودخانه‌ها و جنگل‌های بسیاری نیز در این منطقه دیده می‌شود. این منطقه با شماری از زیباترین جاذبه‌های گردشگری کشور همچون گزو و ورسک، دریاچه شورمست و جنگل‌های بکری مانند جنگل هلی‌دار یکی از بهترین مقاصد برای سفر و طبیعت‌گردی است.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: Nasim96)

قلعه کنگلو که به عقاب مازندران شهرت دارد، بر بالای صخره‌ای عظیم واقع شده است. این قلعه که در حال ویرانی است، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. نمای خارجی قلعه را یک باروی عظیم سنگی تشکیل می‌دهد که در قسمت میانی و اطراف آن، برج‌های دیدبانی قرار دارند. با دو طبقه، فضای داخلی این قلعه مدور و ارتفاع آن از سطح دریا یک هزار و ۸۱۱ متر است. در کنگلو نشانه‌هایی با علایم میتراییسمی یافت شده‌اند که نشان می‌دهد این مکان نیایشگاه مهر بوده‌ است. این قلعه همچنین کاربرد دفاعی و نظامی داشته است. قدمت دقیق قلعه مشخص نیست؛ اما احتمالا به قرون اولیه اسلام می‌رسد.

قلعه خاجمه کوه یک دروازه دارد و پلان آن مدور است. به‌دلیل موقعیت جغرافیایی، احتمال داده می‌شود سنگ‌های بنا توسط دست جابه‌جا شده است.

قلعه حسن بور یا سرخکلا در میان جنگل‌های شاه‌کوه قرار دارد و تا قرن هفتم مورد استفاده بوده است. در برخی منابع تاریخی، از این قلعه با نام کسلیان نام برده شده که به‌معنای کیه (خانه یا قلعه) و سلیان (نامی ساسانی) است. در محوطه قلعه آثار بسیاری از سفال‌های ناودانی کشف شده‌اند که نشان‌دهنده سیستم انتقال و ذخیره آب باران است. با توجه به دالان‌ها و اتاق‌های زیرزمینی، این مجموعه احتمالا سکونتگاه خانواده حاکم یا درباریان بوده است و دو دروازه و چهار برج نگهبانی دارد. در ضلع شرقی قلعه، درب ورودی وجود داشته که بقایای آن نشانگر تشابه با قلعه‌های یونان باستان است. همچنین بر اساس شباهت معماری قلعه به سایر قلعه‌های موجود احتمال می‌رود که قدمت آن به یک هزار و ۵۰۰ سال پیش و دوران ساسانیان برسد. رطوبت جنگل، ریشه درختان و بسیاری عوامل دیگر تقریبا این قلعه را نابود کرده‌اند.

قلعه اولاد از باارزش‌ترین قلعه‌های تاریخی این منطقه است که در میان پوشش جنگلی قرار دارد. استفاده از این قلعه از اواسط دوره ساسانی تا پایان دوره شاه عباس صفوی ادامه داشته است و به‌عنوان مقر شاهان جبال طبرستان شناخته می‌شد.

عکس از اینستاگرام amoozadi_reza (عکاس: نامشخص)

برج لاجیم از یک گنبد مخروطی ساده و ظریف پوشیده شده‌ است و در داخل یک پلان مدور شکل دارد. در زیر گنبد این برج دو کتیبه به خطر‌های کوفی و پهلوی قرار دارد که نام صاحب بنا، اسماعیل ابوالفوراس شهریار ابن‌عباس و تاریخ احداث آن، ۴۰۱ هجری شمسی با گچ‌بری‌های زیبا بر آن نوشته شده است. در داخل این برج آرامگاه کیا ابوالخوارص ابن شهریار از خاندان باوندیان قرار دارد.

عکس‌ از حوا احمدی

برج باوند یادگاری بازمانده از دوران آل باوند است و قدمت آن به دوران ساسانیان می‌رسد. این برج شبیه مهره رخ در شطرنج طراحی شده است. در میان اهالی این برج را گنبد می‌نامند. این برج دیدبانی که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

برج دیوکلی از سنگ و آجر ساخته شده است. این برج هشت ضلع دارد و در اطراف پوشش سقف آن دیواره‌ای کوتاه با لنگرهای مستطیل شده دیده می‌شود. این برج سه پنجره دارد و در گذشته به‌عنوان برج دیده‌بانی مورد استفاده بوده است. همچنین اسکلت‌هایی در اطراف آن کشف شده‌اند که آثار نیزه بر آن‌ها دیده می‌شود و نشان‌دهنده موقعیت دفاعی آن است.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: ninara)

پل ورسک که یکی از جاذبه‌های معروف این منطقه است، از بزرگ‌ترین پل‌های راه‌آهن سراسری ایران است که در ارتفاعات روستای ورسک قرار دارد. این پل یکی از شاهکارهای مهندسی است که در ارتفاع ۱۱۰ متری از ته دره با دهانه ۶۶ متری و با وسایلی ابتدایی ساخته شد. با گذشت ۸۰ سال همچنان قطارهای مسافربری از این پل عبور می‌کنند. این پل که در زمان رضاشاه و توسط یک شرکت دانمارکی احداث شد، در کتاب رکورد گینس نیز به ثبت رسیده است.

عکس از سایت خزرنما (عکاس: حوا احمدی)

پل شاپور یا شاهپور روی رودخانه اوتجون در اراضی چای باغ واقع شده است. این پل دارای یک دهانه بزرگ میانی با طاق جناغی و یک دهانه کوچک‌تر فرعی است. همچنین در بالای پایه‌ها، دهانه‌های کوچک‌تری ساخته‌اند. قدمت پل شاپور به دروان صفویه می‌رسد.

پل راه‌آهن سرتپه که به ثبت ملی رسیده، در دوره پهلوی اول در سوادکوه، محله سرتپه شیرگاه احداث شده است.

عکس از ویکی‌مپیا (عکاس: نامشخص)

کاروانسرای گدوک در جنوب ورسک در گردنه کوهی با همین نام واقع شده است. قدمت این کاروان‌سرا به دوران شاه عباس صفوی می‌رسد. در این کاروان‌سرا اتاق‌های متعددی در ضلع شمالی و جنوبی برای استراحت مسافران در نظر گرفته بودند. در مقابل درب ورودی اصلی نیز سه اتاق منفرد وجود دارد که احتمالا شاه‌نشین بوده‌‌اند. هم‌اکنون از این کاروان‌سرا با عنوان پارکینگ ماشین‌آلات مکانیزه و برف روب راهداری گدوک استفاده می‌شود.

عکس از ایسنا (عکاس: نامشخص)

کلیسای سرخ‌آباد که به کوچک‌ترین کلیسای جهان شهرت دارد، مربوط به دوره پهلوی اول است. طول و عرض این کلیسا سه در سه است و یک در ورودی و دو پنجره، یکی در سمت شرق و دیگری در سمت شمال، دارد. این کلیسا در اوایل دوران پهلوی برای انجام مراسم مذهبی کارکنان راه‌آهن توسط مهندسین مسیحی ایتالیایی که برای ساخت راه‌آهن به سوادکوه آمده بودند احداث شد.

عکس از ایرنا (عکاس: مرضیه سلیمانی)

روستا و دریاچه شورمست در ناحیه جنوبی استان مازندران و در جنوب غربی شهرستان سوادکوه، شهر پل سفید قرار دارد. دریاچه شورمست در فاصله پنج کیلومتری از شهرک صنعتی شورمست پل سفید و در ارتفاعات مشرف به این شهر واقع شده است. این دریاچه یکی از زیباترین اماکن موجود در شهرستان سوادکوه به شمار می‌آید و دارای امکانات تفریحی مانند قایق، اسکی روی آب و اقامتگاه ساده است.

عکس از خبرگزاری صدا و سیمای ایران (عکاس: سید ولی شجاعی لنگری)

آبشار گزو با ارتفاع تقریبی ۷۰ متر در جنگل‌های سرسبز و زیبای لفور و در کنار امامزاده‌ای معروف به «سه بزرگوار گزو» قرار دارد. این مکان محل مناسبی برای گردشگران، صخره‌نوردان و کوهنوردان به حساب می‌آید.

عکس از اینستاگرام m_jamadi (عکاس: محمد جمادى)

آبشار بسیار زیبا و پرآب چشمه‌علی که همان آبشار فصلی ورسک است، به ارتفاع تقریبی ۲۰ متر از دره به‌سمت روستای ورسک جاری است. آب این آبشار از ارتفاعات قدمگاه سرچشمه می‌گیرد. از روستای ورسک تا زیر آبشار حدود ۳۰ دقیقه راه است که نیمی از آن از کنار آب رودخانه می‌گذرد. آب و هوای این منطقه معتدل، مرطوب و کوهستانی است. این رودخانه فصلی به شمار می‌آید و در فصل‌های مختلف حجم آب متفاوتی دارد.

عکس‌ از خزرنما (عکاس: حوا احمدی)

سد لفور یا همان سد البرز با ارتفاع ۷۲ متر در دهستان لفور، روی تلاقی سه رودخانه کارسنگ رود و آذررود و اسکلیم روهار، در منطقه‌ای به نام دئوتک (محل تلاقی دو آب) احداث شده است. این سد از نوع سنگ‌ریزه‌ای با هسته رسی است و مخزنی به حجم ۱۵۰ میلیون متر مکعب دارد. این سد خاکی بزرگ در کنار جنگلی زیبا، منظره‌ای دلنواز را فراهم آورده است.

عکس از اینستاگرام ba.ham.begardim (عکاس: نامشخص)

غار زنگیان در سوادکوه، استان مازندران قرار دارد و یکی از زیباترین غارهای این منطقه است. غار زنگیان در پایین‌دست روستای زنگیان و سمت غرب روستای ارات بن (و شمال دشت‌های ارات بن) قرار دارد. این غار از غارهای طبیعی با طاق‌های طبیعی و قدمتی زیاد است. گفته می‌شود دهلیزهای غار زنگیان تا ۷۲۰ متر شناسایی شده است.

عکس از ایرنا (عکاس: نامشخص)

غار کیجاک چال یا اسپهبد خورشید در ارتفاعات جنگلی مشرف به روستای پیت سرا، در دوآب سوادکوه قرار دارد. محل اصلی غار در بدنه یک دیوار ۶۰ متری از جنس آهک واقع شده است و ارتفاع آن از سطح زمین به ۲۳ متر بالغ می‌شود. سقف گنبدی غار با کف غار نیز هفت متر فاصله دارد. دیواره ۶۰ متری به‌شکل یک کلاهک است و محوطه زیر دهانه غار به‌شکل یک کلاهک است. دسترسی به این غار تنها با تجهیزات کامل امکان دارد. مردم روستاهای اطراف این غار را به نام «دیوکالی» به‌معنای «لانه دیو» می‌شناسند. این غار به‌عنوان قلعه‌ایی طبیعی، همواره مورد استفاده اسپهبدان طبرستان بوده‌ است. در نزدیکی این غار بقایای قلعه‌ای قرار دارد که به قلعه باجیگران معروف است.

غار سوت شاه در قسمت شرقی جاده سوادکوه قرار دارد. می‌گویند در زمان حمله مغولان دو برادر از حکام منطقه به نام سوت شاه و فیروز شاه به این غار پناه برده‌اند. در مدخل ورودی غار سوت شاه آثار پلکانی دیده می‌شود که با آهک و ساروج درست شده‌اند.

عکس از ویکی‌لاک (عکاس: Pooria_T)

ارفع کوه که با نام‌های ارفه کوه و ارفعه کوه نیز شناخته می‌شود، یکی از قلل مرتفع و مهم منطقه است و در روستای ارفع ده، از توابع شهرستان سوادکوه قرار دارد. ارتفاع روستا ۱۵۳۰ متر از سطح دریا است. ارفع کوه در منطقه‌ای بسیار خوش آب‌وهوا قرار دارد. در دامنه‌های این کوه کشاورزی و دامداری از مشاغل مهم محسوب می‌شود. طول مسیر صعود از روستا تا قله ۶ کیلومتر (مسیر جنوبی) و طول مسیر فرود نیز ۹ کیلومتر است (مسیر شمالی و تراورس) که شامل پنج کیلومتر فرود و چهار کیلومتر (تراورس با شیب ملایم) می‌شود.

عکس‌ از خزرنما (عکاس: حوا احمدی)

روستای اوریم از توابع سوادکوه است و در دهستان راستوپی قرار دارد. در حالی که شهرهای اطراف این روستا شاهد هوای گرم، سوزاننده و شرجی تابستانی هستند، آب‌وهوای معتدل و کمی سرد اوریم بهترین فرصت برای تابستان‌گذرانی یا همان ییلاق است. این روستا که در جنگل و کوه‌های سوادکوه قرار دارد، مناظر دلپذیری برای علاقه‌مندان به طبیعت دارد. همچنین پل راه‌آهن اوریم که مربوط به دوره پهلوی اول است، از جاذبه‌های شهرستان سوادکوه به شمار می‌آید. این اثر در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۳۰۹۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. ازاین‌رو دیدن این پل را هم به شما پیشنهاد می‌کنیم.

عکس از اینستاگرام travel.iranland (عکاس: نامشخص)

جنگل‌های سوادکوه در استان مازندران از بکرترین مناطق گردشگری ایران به شمار می‌رود و بخش وسیعی از این شهرستان دارای بافت جنگلی متراکم و متنوع با درخت‌هایی نظیر راش، افرا، توسکا، ملج و نوع کمیاب درخت سردار یا سرخدار است. برخی از این جنگل‌های بکر که میان بومیان و اهالی پرتاس خوانده می‌شوند، دارای مسیرهای سخت و دشوار هستند و به‌لحاظ قرارگیری در ارتفاعی خاص، همواره در پوششی از مه قرار می‌گیرند. در میان این جنگل‌ها، دره‌های زیبا به‌همراه نهرها، آبشارها و چشمه‌سارهای متعدد، خودنمائی می‌کند. وجود درخت‌ها و درختچه‌های منحصربه‌فردی مانند سف، تل، تلکا، زرشک، الاش و لازه به‌همراه گیاهان میوه‌دار وحشی مثل ازگل، ولیک، زالزالک، گالش انگور، سولس و ته دونه، بر جذابیت نواحی جنگلی سوادکوه افزوده است. در این میان جنگل هلی‌دار در فاصله ۲۲۰ کیلومتری تهران قرار دارد و با هوایی مه‌گرفته یکی از دیدنی‌ترین نقاط است. این جنگل با درختانی سرسبز و بلندقامت و هوایی خنک و دلپذیر دل هر بیننده‌ای را می‌رباید. در این جنگل پیاده‌روی و کوه‌پیمایی متوسط بین دو تا چهار ساعت، زمان می‌برد.