جاهای دیدنی مشگین شهر

اردبیل، یکی از استان‌های زیبا با جاذبه‌های گردشگری متعدد است که در شمال غربی کشور و در منطقه‌ آذربایجان قرار گرفته است. قطعا از جمله مهم‌ترین دلایل محبوبیت و آمار بالای مسافران در این منطقه از ایران، اقلیم و آب و هوای مطبوع آن در فصل‌های مختلف سال به‌ویژه بهار و تابستان است. بدیهی است که مشگین‌شهر نیز همانند دیگر شهرهای این استان شمال غربی کشور از این موهبت بی‌نصیب نبوده و به‌دلیل برخورداری از طبیعت و دیدنی های مطلوبش، طرفداران بسیاری در حوزه‌ گردشگری به‌دست آورده است. با ما همراه شوید تا به‌اتفاق هم، با جاهای دیدنی مشگین شهر آشنا شویم.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: حمزه عرب)

مشگین شهر یکی از شهرهای معروف استان اردبیل است در ۹۰ کیلومتری مرکز استان و در ۲۹۵ کیلومتری تبریز از مسیر اردبیل و در ۱۶۸ کیلومتری تبریز از مسیر اهر واقع است. مشگین شهر در ارتفاع ۱۴۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. کوه بسیار زیبای سبلان با دامنه‌های بهشتی در فاصله ۲۵ کیلومتری از این شهرستان (۴۵ کیلومتری از مرکز شهر) قرار دارد.

منبع عکس: سایت مرکز مشاوره سفر اصفهان تور (عکاس: ناشناس)

«خیاو» یا «خیوو»، نامی است که باستان‌شناسان آن را به‌عنوان اصلی‌ترین نام مشگین‌شهر، معرفی کرده‌اند. در دورانی از تاریخ اسلام نیز این شهر به «میمند»، شناخته می‌شد. این در حالی است که در دوران حکومت سلجوقیان و اتابکان آذربایجان، مشگین‌شهر به «وراوی»، شهرت داشت. مورخان معتقد هستند که در اواسط قرن یازدهم میلادی، پس از پیروزی «آلپ ارسلان» بر حاکمان گرجستان و مسلمان شدن ایشان، این شهر را به یکی از حاکمان وقت به نام «بیشکین»، بخشید و از آن پس این شهر در گویش مردم محلی، به نام وی شهرت یافت. سرانجام در زمان حکومت پهلوی دوم، نام خیاو که در لغت به‌معنای محلی پر از آب و درخت گفته می‌شود، به مشگین‌شهر امروزی تغییر یافت و تا به امروز ماندگار است.

مشگین‌شهر را می‌توان شهری از قلعه‌های تاریخی نامید که خود یکی از جاذبه‌های محبوب گردشگری در عصر حاضر محسوب می‌شود. البته جاذبه‌های طبیعی و بناهای تاریخی بسیاری در شهرستان مشگین شهر وجود دارند. برای نمونه، قلعه قهقهه با عظمت خاص و منحصر‌به‌فرد خود در بین جاذبه‌های تاریخی جایگاه خاصی دارد و قلعه دیو قالاسی که قدمت آن به دوره‌های قبل از اسلام می‌رسد، از مهم‌ترین جاهای دیدنی مشگین شهر محسوب می‌شود.

ارشق که از نظر طبیعی از مناطق بسیار زیبای مشگین شهر بوده و جالب‌ترین مراتع بهاره و پاییزه عشایر شاهسون را دارد، دارای قلعه‌ای است که در یک منطقه بی‌نظیر و زیبای طبیعی قرار گرفته است. سنگ نبشته‌ها و کتیبه‌های ارزشمند باستانی، گورستان‌های قدیمی و قلعه‌های تاریخی به‌همراه کوه‌های مرتعی، رودخانه‌ها و دیگر جاذبه‌های طبیعی از مهم‌ترین مکان‌های دیدنی این شهرستان به شمار می‌آیند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: کوروش نوزاد تهرانی)

یکی از مشهورترین جاذبه‌های گردشگری در شهرستان مشگین‌شهر، عمارتی است تاریخی با قدمتی برابر با حکومت ساسانیان که به نام «کهنه قلعه»، شناخته می‌شود. این بنای کهن در مساحت تقریبی ۱۵ هزار متر مربع و در بخش ورودی مشگین‌شهر برفراز تپه‌ای طبیعی ساخته شده است. ارتفاع تپه‌ برابر با ۵۰ متر و بلندای قلعه کهنه بیش از ۱۴۰۰ متر است و سازندگان کهنه ‌قلعه را با ۶ برج کوچک (برجک)، دیوارهای خشتی ضخیم و حجره‌هایی کوچک، همانند آخور که به نظر می‌رسد برای سکونت یک سرباز و اسب همراه او بوده است، ساخته‌اند.

پس از کاوش‌هایی که باستان‌شناسان در این قلعه‌ تاریخی انجام دادند، آثاری همچون سفال‌های دست‌ساز و چرخ‌ساز و نیز فلز مفرغ که ایشان آن‌ها را به دوره‌ آهن سه منتسب می‌دانند، به دست آمده که احتمالا متعلق به قومی به نام «اورارتو» است.

• آدرس: مشگین شهر، ورودی مشگین شهر، روی تپه (مشاهده در نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: حمید خورشیدی)

قطعا پل معلق مشگین شهر را می‌توان در شمار یکی از زیباترین و هیجان‌انگیزترین جاذبه‌های گردشگری در این شهرستان قرار داد. این پل که در ارتفاع ۸۰ متری از «رودخانه‌ خیاو چایی» و برفراز پارک جنگلی مشکین‌شهر ساخته شده، دارای دو متر عرض و ۳۶۵ متر طول است و به‌عنوان طویل‌ترین پل معلق خاورمیانه شناخته می‌شود.

جالب است بدانید که کارشناسان داخل کشور و مهندسان منطقه آن را طراحی و ساخته‌اند و تمامی دانش به کار رفته در احداث آن، بومی است. در واقع پل در یکی از مناطق نمونه‌ گردشگری مشگین‌شهر به نام «منطقه‌ی گردشگری خیاو تا گیردولی» و در زمینی با مساحتی بالغ بر ۱۳۰ هکتار و بودجه‌ای برابر با ۴۰ میلیارد تومان، توسط مهندسان ایرانی طراحی و ساخته شده است. تماشای مناظر زیبا از پارک جنگلی و نیز نمایی چشم‌گیر از قله‌ زیبای سبلان هنگام عبور از این پل معلق بسیار هیجان‌انگیز است. در روزهای تعطیل بیش از سه هزار نفر در روز این پل زیبا عبور می‌کنند.

منبع عکس: سایت کجارو (عکاس: ناشناس)

یکی از جالب‌ترین بخش‌های این پل بخش شیشه‌ای آن است که در هنگام عبور از روی این قسمت از پل می‌توانید زیر پای خود را ببینید. بخش‌ شیشه‌ای دقیقا در قسمت وسط پل قرار دارد. البته در هنگام عبور از روی پل باید از دویدن و پرش خودداری کنید تا باعث ایجاد نوسان روی پل نشوید.این نوسان و تکان‌ها ممکن است برای کودکان و افراد سال‌خورده در هنگام راه رفتن روی پل معلق، مشکل ایجاد کند و باعث زمین خوردن آن‌ها بشود. در کنار پل معلق مشگین شهر یک سکوی زیپ‌لاین هم قرار دارد که از روی پل و دره می‌گذرد.

• آدرس: مشگین شهر، پارک جنگلی خیاوچای مشگین شهر (مشاهده در نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: S S)

در مرکز شهر مشگین‌ شهر، درون باغی مصفا یکی دیگر از آثار تاریخی کشور قرار دارد که قدمت آن متعلق به قرون هفتم و هشتم هجری قمری است. «بقعه‌ شیخ حیدر»، نام این میراث ایران کهن است که نمای بیرونی آن به‌صورت برجی مدور مشاهده می‌شود؛ این در حالی است که درون بنا به‌صورت یک ۱۲ ضلعی با ارتفاعی حدود ۱۸ متر و قطری برابر با ۱۰ متر و ۵۰ سانتی‌متر، ساخته شده است.

این بقعه در دو طبقه و با استفاده از آجر بنا شده است. جالب است بدانید که در اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری قمری، برای تزیینات این بنای کهن از کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای رنگ با شکل‌های هندسی و نیز آیات مبارکی از سوره‌ی فتح و الفاظ جلال‌الله در نمای بیرونی استفاده شده است. گفته می‌شود که شیخ حیدر در واقع پدر «شاه اسماعیل اول صفوی» است و قبر آن در بخش انتهایی طبقه‌ زیرین یا سرداب قرار دارد.

• آدرس: مشگین شهر، میدان امام، خیابان باهنر شمالی (مشاهده در نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: جمال ابراهیمی ریزپردازان)

یکی از مشهورترین جاذبه‌های تاریخی در شهرستان مشگین‌شهر، دژی است قدیمی و متعلق به دوران حکومت صفویان که در بخش ارشق، بین روستای «گنچویه» و «قره آغاج کلان» از روستاهای شهرستان مشگین‌شهر قرار گرفته است. «قلعه‌ قهقهه» نام این اثر تاریخی است که در گذشته به‌عنوان زندان افراد سیاسی همچون شاهزادگان صفوی مورد استفاده قرار می‌گرفت که همین امر از دلایل شهر بسیار آن در تاریخ است.

گفته می‌شود که در جنگ‌هایی که بین ایرانیان و عثمانی‌ها رخ می‌داد، سلاطین صفوی خزینه‌های خود را به این قلعه آوردند تا آن را از گزند دشمنان حفظ کنند. این بنا روی تپه سنگی که ارتفاع آن از زمین یک کیلومتر است، ساخته شده و پیرامون آن با استفاده از حصار پوشیده و آن را دژی مستحکم و غیرقابل نفوذ کرده است.

زندان قلعه در فضایی قرار دارد که در بخش بالایی بدنه‌ کوه که از سه قسمت به پرتگاه و به‌سمت دره‌ای با ارتفاع ۸۰ متری مشرف است، قرار دارد. همچنین، پنج استخر و یک دیده‌بانی هشت ضلعی، یک برج هشت ضلعی، چند حصار، چندین برج و چند دروازه از دیگر بخش‌های قلعه است.

• آدرس: ۸۵ کیلومتری شمال شرقی مشگین شهر، نزدیکی روستای کنچوبه و قره (مشاهده در نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: بهمن پناهی)

«منطقه‌ گردشگری کپز»، یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری در مشگین‌شهر است که در مسیر اردبیل به مشگین‌شهر و در فاصله‌ ۲۰ کیلومتری از این شهرستان قرار دارد. اقلیم مناسب در فصول بهار و پاییز، صخره‌های بزرگ و رفیع و قرارگیری آن‌ها به‌صورت یکنواخت از ویژگی‌های این منطقه‌ جذاب گردشگری است. همچنین طبیعت زیبا و بکر پیرامون دره‌ی کپز به‌دلیل بهره‌مندی از پوشش گیاهی ویژه و نیز حضور درختان میوه‌ای همچون تمشک و زالزالک، بر زیبایی این منطقه از استان اردبیل افزوده است. خرس قهوه‌ای، گرگ و روباه در کنار تنوع زیادی از پرندگان این منطقه را به‌عنوان زیستگاه خود برگزیدند.

• آدرس: ۲۰ کیلومتری شهرستان مشگین‌ شهر (مشاهده در نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Saeed Mob)

در فاصله‌ ۳۵ کیلومتری از شرق شهرستان مشگین‌شهر و در فاصله‌ دو کیلومتری از روستایی به نام «پیرازمیان»، منطقه‌ای باستانی با مساحتی بالغ بر ۴۰۰ هکتار قرار دارد که به «شهر باستانی یری»، نام‌گذاری شده است. این ناحیه از مشگین‌شهر، در مجاورت رودخانه «قره‌سو» قرار دارد که از سه بخش اصلی دژ نظامی، قوشا تپه و معبد تشکیل شده است.

در فاصله‌ کمی از منطقه‌ باستانی، می‌توان بیش از ۱۰۰ سنگ‌ قبری را مشاهده کرده که روی آن‌ها تصاویر یکنواخت از چهره‌ی انسان‌های بدون دهان حک شده است. در این محوطه نزدیک به ۴۵۰ گور کشف شده است که طبق اظهارات برخی از کارشناسان، احتمال می‌رود که قدمت تعدادی از این گورها به هزار تا سه هزار سال پیش از میلاد مسیح (ع) بازمی‌گردد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: علیرضا جواهری)

در فاصله ۳۵ کیلومتری از شهرستان مشگین‌شهر و در فاصله‌ی کمتر از ۵۰۰ متری از جنوب شرقی «روستای اونار» از توابع این شهرستان، یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی استان اردبیل قرار دارد که قدمت آن به دوران صدر اسلام بازمی‌گردد. «قلعه بربر»، نام این اثر تاریخی است که از آن به‌عنوان مکانی برای نگهداری و حمل آذوقه و ابزارآلات جنگی و نیز برای دفاع در مقابل دشمنان استفاده می‌شد.

معماری این قلعه در نوع خود جالب و قابل‌توجه است؛ چراکه می‌توان تلفیقی از معماری صخره‌ای و معماری دست‌ساز انسانی را مشاهده کرد. این قلعه‌ کهن در وسعتی بالغ بر ۴ هکتار بوده و اگر گردشگران از سمت شمال به تماشای آن بنشینند، قطعا قلعه را شبیه به سر انسان مشاهده می‌کنند. در بخش غربی قلعه نیز اطاقک‌های صخره‌ای که محلی برای نگهبانی بوده است، قرار دارد.

• آدرس: مشگین شهر، بخش مشگین شرقی (لاهرود)، دهستان قره‌سو، روستای انار (مشاهده در نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: حمید بنی‌فاطمه)

«سنگ‌نگاره‌های شیخ مدی» که از آن‌ها به «نقوش صخره‌ای شیخ مدی» نیز یاد می‌شود، یکی از آثار باستانی شهرستان مشگین‌شهر است که در روستای «کنجوبه» از توابع این شهرستان قرار دارد. باستان‌شناسان این سنگ‌نگاره‌ها را متعلق به دوران قبل از تاریخ ایران باستان، عصر آهن سه می‌دانند. نکته‌ جالب در مورد این آثار نقش بز کوهی است که در بیش از ۹۰ درصد از آن‌ها حک شده و مشاهده می‌شود.

• آدرس: مشگین شهر، جاده قلعه قهقهه (مشاهده در نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: حمید بنی‌فاطمه)

«قلعه دیو» یا «دیو قالاسی»، یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری در شهرستان مشگین‌شهر است که در شمال شرقی این شهرستان و در حدفاصل دو روستا به نام های «قوزلو» و «کویج»، در دامنه‌ی کوه زیبای سبلان، قرار دارد. از ویژگی‌های این قلعه‌ی تاریخی می‌توان به اشراف کامل آن به مناطق پیرامون قلعه اشاره کرد که همین امر و موقعیت قرارگیری آن اصلی‌ترین دلیل اهمیت سوق‌الجیشی آن محسوب می‌شود.

آثاری همچون سفال‌هایی به رنگ نخودی در این قلعه کشف شده است که باستان‌شناسان قدمت آن‌ها را به دورانی پیش از اسلام، نسبت می‌دهند. معماری قلعه به سبک معماری قلعه‌های اوراتورها با سنگ‌های عظیمی و بدون استفاده از ملاط ساخته شده است. متاسفانه امروزه بخش زیادی از آن از بین رفته است.

• آدرس: مشگین ‌شهر، مابین روستاهایی قوزلو و کویج و در ۵ کیلومتری روستای کویج (مشاهده در نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Mohammad B)

قدمت قلعه ارشق به دوران سلجوقیان و ایلخانیان می‌رسد که روی صخره‌ای عمیق بنا شده است. علت پیدایش این صخره‌های عمیق در منطقه فوران کوه آتشفشانی سبلان و فرسایش طبیعی بوده‌ است. معماری این قلعه بی‌شباهت به قلعه قهقهه نیست. با توجه به نوع معماری، می‌توان استناد کرد که بنای اولیه این قلعه به اوایل دوره اشکانیان برمی‌گردد و با توجه به آثار باقی‌مانده، از این قلعه در دوران‌های مختلف اسلامی همچون دوره ساسانی، سلجوقی و ایلخانی مورد استفاده بوده است.

• آدرس: ۶۲ کيلومتری شمال باختری مشگين شهر، بخش مرکزی، در نزدیکی روستای توبنق و دوست بیگلو (مشاهده در نقشه)

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: Hmdbani)

محوطه ایلانلی داغ در روستای قره‌باغلار واقع شده است و قدمت آن به پیش از اسلام می‌رسد. این محوطه باستانی به ثبت ملی رسیده است.

• آدرس: مشگین‌ شهر، بخش مرکزی، روستای قره‌باغلار (مشاهده روستا در نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: کوروش نوزاد تهرانی)

پارک جنگلی مشگین شهر با وسعت ۳۰۰ هکتار در حاشیه غربی رودخانه خیاو چایی واقع شده است. تفرجگاه، شهربازی، زمین اسکیت و آبشار مصنوعی از دیدنی‌های این پارک است. پل معلق مشگین شهر نیز در این پارک قرار دارد.

• آدرس: مشگین شهر، خیابان علامه جعفری (مشاهده در نقشه)

منبع عکس: خبرگزاری تسنیم (عکاس: ناشناس)

غارهای بینه‌لر به‌صورت به هم پیوسته شکل گرفته‌اند و به یکدیگر راه دارند و برخی به‌صورت دو طبقه و سه طبقه هستند که در گذر زمان تخریب شده‌اند. این غارها در اطراف رود قره‌سو قرار دارد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: صالح آب‌روش)

دره شیروان یا شیروان دره‌سی کی از زیستگاه‌های وحشی در منطقه ساوالان است. بومی‌ها معتقدند در گذشته دختری به نام شیروان از این دره خود را به پایین پرت کرده است و از آن پس به دره شیروان نام گرفته است. ارتفاع این منطقه ۲۲۰۰ متر از سطح دریا است. شیروان دره سی دره عمیق و عریض است که بریدگی‌های دیواره‌های صخره‌ای، چشم‌انداز ویژه‌ای به این منطقه داده است. این پارک طبیعی به‌عنوان دومین ژئو پارک خاورمیانه مراحل ثبت خود را در سازمان یونسکو سپری می‌کند.

• آدرس: ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی مشگین شهر، نزدیک لاهرود‌ (مشاهده در نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: محمد محمدی)

مشگین شهر مجتمع‌های آب درمانی بسیاری دارد. قینرجه، ولزیر، دودو، شفا، آخارباخار و یئل سویی از مجتمع‌های آب درمانی این منطقه هستند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: حامد ایرانی)

چشمه‌های آب گرم قوتورسویی و روستای موئیل در ردیف آب‌های معدنی سولفاته کلیسیک سدیک و گوگرد خیلی گرم است که خاصیت درمانی ویژه‌ای برای از بین بردن امراض مختلف پوستی دارند.

همانگونه که می‌دانید، شهرستان زیبا و تاریخی مشگین‌شهر یکی از سرزمین‌های کهن و بسیار زیبای کشور و استان اردبیل است که امروزه به‌عنوان یکی از مقاصد گردشگری در کشور به شمار می‌رود. سنگ‌نبشته‌ ساسانی، قره قالا، کوه سربه‌فلک کشیده‌ی سبلان، هوشنگ میدانی و...، از دیگر دیدنی های این شهرستان است که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نخواهد بود.

نویسندگان: محبوبه حسنی، بهاره غنچه