جاهای دیدنی گرمسار

گرمسار غربی‌ترین شهرستان استان سمنان در جوار کویر است. در گرمسار مردمانی با زبان‌های متفاوت درکنار هم زندگی می‌کنند، برخی فارسی زبان و برخی تات‌ زبان هستند؛ همچنین گرمسار را جزیره اقوام نیز می‌نامند، چراکه ۵ قوم مختلف ترک‌ها، لرها، کردها، عرب‌ها و گیلک‌ها درکنار یکدیگر زندگی می‌کند. نام پیشین گرمسار در زمان اشکانیان خواران بوده است؛ چراکه این منطقه نسبت به مناطق اطرافش در زمینی پست‌تر قرار گرفته است. این در حالی است که امروزه گرمسار یکی از مناطق آباد استان سمنان محسوب می‌شود. از قلعه‌ای با بیش از ۳۵۰۰ سال تا معادن نمک، همگی از جاهای دیدنی گرمسار محسوب می‌شوند. از صنایع دستی گرمسار نیز می‌توان به انواع گلیم با طرح‌های سنتی اشاره کرد. این نوع گلیم در میان گردشگران خارجی نیز طرفداران بسیاری دارد. با ما همراه باشید تا با جاهای دیدنی گرمسار آشنا شوید.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: محمدمهدی کریمی)

مجموعه سیاهکوه در ارتفاعات سیاهکوه در دامنه شمالی آن واقع شده است که محلی‌ها به آن قصر می‌گویند. اين مجموعه از قصرهای شاه عباس، عين‌الرشيد و حرم‌سرا تشكيل شده است. کاروانسرای قصر بهرام از مهم‌ترین بناهای سیاهکوه است که در جنوب گرمسار قرار دارد. بنای بیرونی این قصر چهار گوش و دارای چند برج با دو دروازه شمالی و جنوبی است. اطراف این قصر شش برج بنا شده و سر در آن سنگ بزرگ یک‌پارچه است. درون بنا محوطه بزرگی است که گرداگرد آن ۲۰ اتاق کوچک و یک در بدون روزن با پوشش گچی قرار گرفته‌ است. زمان احداث این کاروان‌سرا دقیقا مشخص نیست. این بنا در دوران صفویه بازسازی شده است و به همین دلیل به شاه عباسی نیز شهرت دارد.

حرم‌سرا در یک کیلومتری جنوب شرقی قصر شاه عباسی یا قصر بهرام قرار دارد. این بنا در هنگام مسافرت خاندان سلطنتی، حرم‌سرا و در سایر مواقع محل سکونت شکارچیان سلطنتی بود. آب آشامیدنی این بنا از چشمه‌های واقع در دامنه سیاهکوه تأمین می‌شد. به نظر می‌رسد این بنا براثر زلزله ویران شده است.

• آدرس: گرمسار، پارک ملی کویر

منبع عکس: وب‌سایت کهن سرای کیهان (عکاس: ناشناس)

جاده سنگ‌فرش، جاده‌ای دست ساخته است که در میان پارک ملی کویر در جنوب گرمسار و حد فاصل کویر مرکزی ایران و دریاچه نمک قرار دارد. طول آن ۳۵ و عرض آن پنج کیلومتر است و در مسیر اصفهان به ساری در عهد صفویان ساخته شده است. برای جلوگیری از گزند سیلاب‌ها و زمین‌های گل‌آلود و چسبناک در فصول بارش و عبور سالم کاروان‌ها از میان کویر این جاده احداث شده است. روی این جاده بقایای دو پل سنگی هنوز مشاهده می‌شود. بر اساس مطالعات تاریخی، این سنگ‌ها به‌وسیله شتر از کوه‌های سیاهکوه به محل آورده شده است.

• آدرس: گرمسار، دشت کویر نمک، منطقه سیاه‌کوه

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: مهدیه قاسمی)

کارخانه پنبه در دو طبقه و پلانی مستطیل شکل از خشت و گل ساخته شده است که برخی آن را با کاروان‌سرا به‌دلیل معماری‌ ویژه‌اش اشتباه می‌گیرند. این کارخانه در ضلع غربی میدان معلم قرار دارد.

• آدرس: گرمسار، ضلع غربی میدان معلم (مشاهده در نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: ناشناس)

۲۷ معدن نمک و تونل نمکی در جاده‌های فرعی گرمسار قرار دارد که درجه خلوص نمک بسیاری از این معادن بالای ۹۸ درصد است. معدن نمک کوهدشت کهن و معدن نمک سالار از زیباترین معادن نمک این منطقه است. قندیل‌های زیبای نمکی در این معادن هرساله گردشگران بسیاری را جذب می‌کند. استان سمنان از دیر باز به‌عنوان یکی از مناطق تأمین‌کننده نمک کشور شناخته شده است.

بنه کوه در شمال گرمسار به‌دلیل قرار داشتن بر سر راه باستانی گرمسار به مازندران، از نظر تاریخی و نظامی دارای اهمیت ویژه‌ای بوده‌ است. قلعه باستانی استوناوند، ریگ تپه و قلعه گبری از جاذبه‌های این منطقه است. انواع پرندگان و ماهی‌ها در این منطقه و در رودخانه حبله رود زندگی می‌کنند.

• آدرس: ۵ کیلومتری شمال گرمسار

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: Garmsar1370)

قلعه استاناوند ناروهه با قدمت بیش از سه هزار سال مربوط‌به عهد اسماعیلیان در روستای ناروهه واقع شده است. این قلعه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. برج‌های دیده‌بانی این دژ بر تمامی طول دره و کناره‌های جنوبی رودخانه تا اراضی هموار حاشیه شمالی کویر ناظر است؛ توانایی سازندگان در ساخت این دژ چنان بوده‌ است که مسیر صعب‌العبور آن را با معماری و کاستن و افزودن بر جسم کوه صد چندان کرده‌ است.

• آدرس: گرمسار، روستای ناروهه (مشاهده روستای ناروهه در نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: ادگار الفنار)

خانه تاریخی باقری‌ها یا موزه اقوام از یادگاری‌های برجای مانده از عهد قاجار است. این خانه تاریخی در دوطبقه و از خشت خام ساخته شده است. استفاده از آجر های خطایی با بند کشی گچ و خاک منجر به زیبایی بیشتر خانه شده است. هر دو طبقه شبیه به یکدیگر ساخته شده‌اند و طبقه اول پس از ورود به سالن اصلی متشکل از دو اتاق در طرفین سالن است و بعد از گذر از سالن اول برای دسترسی به طبقه دوم باید از دو راهرو منتهی به پله عبور کرد. در سال ۱۳۸۹ از این خانه تاریخی در جهت موزه اقوام بهره‌برداری شد که پوشش و زندگی روزمره اقوام مختلف ساکن در شهر گرمسار را معرفی می‌کند.

• آدرس: گرمسار، بلوار آیت الله کاشانی، خیابان سلمان فارسی

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: مهرداد علی‌میرزایی)

امامزاده شمس‌الدين و اسماعيل (ع) در حوالی سه کیلومتری شمال غربی گرمسار قرار دارد. این بنا از خشت و گل در دوران قاجار احداث شده است و مردمان گرمسار اعتقاد بسیاری به این دو امامزاده دارند. دو آرامگاه درکنار هم قرار دارند و به‌وسیله یک دیوار از هم جدا شده‌اند. هر دو آرامگاه یک گنبد دارد که سطح داخلی آن‌ها گچ‌کاری شده است. كل بنا بر پايه مربع مستطيل ساخته شده است كه در قسمت شرقی آن رواق و ايوانی وجود دارد كه ورودی به بقاع امامزادگان را ممكن می‌سازد. تكنيک ساخت دو گنبد نیز مانند پلاس مربع مستطیل بوده است.

• آدرس: شمال غرب گرمسار (مشاهده در نقشه)

آب‌انبار مسیر امامزاده اسماعیل و شمس‌الدین به آب حوض شهرت دارد و قدمت آن به دوران قاجار می‌رسد و از آجر ملات ساخته شده است. این آب‌انبار دارای مخزن و بادگير، پاشير، پلكان و سردر است. سقف پلكان پاشير با آجرهايی به فرم حصيری و به‌صورت ضربی ساخته شده است. برخلاف اكثر آب‌انبارهای منطقه، پلان آن بر پايه مربع مستطيل است و مخزن آن فرم چهار گوشی دارد كه يك ستون در وسط آن تعبيه شده و روی ستون بادگير قرار دارد. تويزه‌هایی از چهار طرف به‌شکل علامت جمع بر پايه ستون نشسته‌اند و چهار گنبد روی آن‌ها قرار گرفته است و پوشش مخزن را كامل می‌کند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: محمدرضا ناصری)

آب‌ انبار بزرگ در مرکز گرمسار در جنوب میدان امام خمینی (ره) و در ضلع شمالی مسجد جامع گرمسار قرار دارد. این آب‌انبار با ۴۰ پله و مخزن استوانه‌ای شکل در دوران قاجار ساخته شده است. عمق این آب‌انبار ۱۴ متر است و از ی تاریخی و محبوب گرمسار محسوب می‌شود.

آب‌انبار ناسار یا همان ۹ حصار در جنوب قلعه ناسار واقع شده است. بر اساس نوشته بالای سردر این آب‌انبار، سازنده آن مرحوم سيف‌الله معماريان سمنانی است. منبع اصلی اين آب‌انبار از نظر فيزيکی با ساير آب انبارها در سطح استان متفاوت و در نوع خود بی‌نظير است.

• آدرس: گرمسار، راسته بازار، تکیه ناسار

منبع عکس: وب‌سایت اسمارتیز (عکاس: ناشناس)

روستای رامه با مناطق طبیعی چشم‌نواز به‌ویژه ارتفاعات آن و حیات وحش متنوع و غنی، از جلوه‌های طبیعی این منطقه است. طبیعت این منطقه واقع در بخشی از منطقه شکار ممنوع خنار است.

منبع عکس: وب‌سایت هم‌اقلیم (عکاس: ناشناس)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: علیرضا تندپور)

دشت گرمسار یکی از مناطق کویری و صحرایی گرمسار سمنان است که طول شرق به غرب آن ۴۸ کیلومتر و شمال به جنوب آن ۲۷ کیلومتر است و دارای چهار ایل بزرگ به نام‌های زندی، الیکایی، اصانلو و ایل پازوکی است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: میثم مالکی)

کوه اژدها یکی از کوه‌های جالب با چین‌خوردگی‌های عجیب زمین‌شناسی است که بر اثر فعل و انفعالات زمین‌شناسی در طی سالیان دراز به‌وجود آمده است. این کوه نوارهای قرمز، قهوه‌ای و سفید رنگ به شکلی موج‌وار و درهم تنیده‌اند که یک ساختار خاص را پدید آورده‌اند. این چین‌ها در ترکیب بین سنگ ماسه، شن و سنگ جوش ایجاد شده است. ارتفاع این کوه ۱,۲۶۵ متر است.

• آدرس: ۱۱ کیلومتری غرب مرکز شهرستان گرمسار (مشاهده در نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: مولود جابری)

کویر ریگ جن منطقه‌ای ناشناخته که از آن به‌عنوان مثلث برمودای ایران هم یاد می‌شود. این کویر مخوف به دلایلی همچون وسعت زیاد و و نبود چشمه یا چاه آب هیچگاه موردعلاقه کاروان‌ها نبوده و همین مورد آن را ترسناک می‌کند، چراکه ناشناخته‌های زیاد در آن وجود دارد. تلماسه‌های فراوان، باتلاق‌های نمکی، شنزارهای روان، پوشش گیاهی بسیار اندک (تنها در مناطق ریگزار) و نبود حیات آن‌چنانی از جمله ویژگی‌های این ناحیه از ایران عزیز به شمار می‌رود.

• آدرس:استان سمنان، شهر گرمسار، پارک ملی کویر، کویر ریگ جن (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: مهدی افکار)

امامزاده سلطان شاه نظر یکی دیگر از بناهای تاریخی ساخته شده در دوره قاجار است. که یک ساختمان بی‌نظیر از نظر معماری دارد. معماری این امامزاده به این شکل که دارای طاق‌های جناقی و گنبدی رگ‌مانند تقریبا مخروطی است.

• آدرس: گرمسار، ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی گرمسار، آرادان

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: دیوید سمی)

امامزاده علی اکبر گرمسار یکی از آثار ملی ایران است که در سال ۱۳۷۷ به ثبت رسیده است. این بنای تاریخی به دوره ایلخانی و قاجار برمی‌گردد. معماری این بنا گنبدی با ۲ پوشش به سبک معماری سنتی و به‌شکل شش‌ضلعی قسمت تحتانی و فوقانی استوانه‌ای است.

• آدرس: گرمسار، بخش آرادان، شهر رادان، دهستان یاتری

نویسنده: بهاره غنچه