دشت شیمبار

طبیعت خوزستان برای بسیاری با نی‌زار و رود کارون پیوند خورده؛ اما این استان پهناور، جذابیت‌های زیادی را در خود پنهان کرده است. یکی از هیجان‌انگیز‌ترین جاذبه‌های طبیعی و جاهای دیدنی استان خوزستان، دشت شیمبار نام دارد. این منطقه سرسبز با چشمه‌ها، آبشارها و جنگل‌های مخمل‌پوش خود، بسیاری از گردشگران را در فصول مختلف سال به خود فرامی‌خواند. با کجارو همراه باشید و بیشتر درباره زیبایی‌ها و طبیعت‌گردی در شیمبار بخوانید.

دشت شیمبار که با نام شیرین بهار نیز شناخته می‌شود، یکی از جذاب‌ترین مقاصد طبیعت‌گردی و جاهای دیدنی مسجد سلیمان است. این محوطه سرسبز از یک طرف در دامنه‌ کوه دلا قرار دارد. چشمه‌های متعدد، آبشارهای زیبا، شط شیمبار و جنگل‌های پوشیده از درختان بلوط، بادام، بوته‌های وحشی، انواع قارچ و مرکبات، انگور کوهی، توت، انار و سیب، از جلوه‌های بی‌نظیر طبیعت در این منطقه هستند.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: jack smit)

از طرف دیگر، کوه‌های سربه‌فلک‌کشیده‌ منطقه که پوشیده‌اند از گل‌ها و بوته‌های متنوع، از بهترین گزینه‌ها برای کوهنوردی به شمار می‌آیند. حیات وحش دشت نیز جالب‌توجه است و به زیبایی طبیعی منطقه می‌افزاید.

دشت شیمبار از توابع بخش چلو شهرستان اندیکا است که بيش از ۵۰ هزار هكتار مساحت دارد. (مشاهده روی نقشه)

• آدرس: استان خوزستان، شهرستان اندیکا، در نزدیکی مرز استان‌های خوزستان و چهارمحال بختیاری
• فاصله دشت شیمبار تا مسجد سلیمان: حدود ۱۰۰ کیلومتر
• فاصله دشت شیمبار تا اهواز: حدود ۲۵۰ کیلومتر
• فاصله دشت شیمبار تا شهرکرد: حدود ۲۷۳ کیلومتر

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: Ahmad Kh، A & R، حسین جان نثاری، jack smit، محمد کریمی پناه و پویا همتی)

مهم‌ترين راه دسترسی به منطقه، مسير جديد‌الاحداث مسجدسليمان به شهركرد محسوب می‌شود. این مسیر تا ابتدای منطقه آسفالت شده است. داخل منطقه، راه‌های شنی روستای وجود دارد. مسير دیگری از بخش انديكا به‌سمت بخش بازفت امتداد دارد و از وسط منطقه می‌گذرد. بخشی از اين مسير آسفالت و قسمت‌هایی از آن شنی است.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: Arsames Gh)

مسيرهای مال‌رو و فرعی نیز وجود دارند كه با امكان پیاده‌روی در آن‌ها و مشاهد‌ه‌ی طبیعت اطراف وجود دارد.

پوشش گیاهی دشت شیمبار شامل درختان بلوط، بادام کوهی، مهلو، ارزن، افرا، اسفندان، بنه، کلخنگ و جاز است. همچنین دشت جنگی شیمبار درختان خودرویی مانند توت، سیب، انگور و انجیر دارد.

در گذشته انواع خرس، گرگ، کفتار، گله‌های گراز و پرندگان شکاری مانند عقاب و کرکس در دشت شیمبار زندگی می‌کردند؛ به‌نحوی که هر کسی جرات ورود به قلب جنگل شیمبار را نداشت. امروزه به‌دلیل شکار غیرقانونی، چرخه‌ اکوسیستم منطقه با مشکل مواجه شده است.

مردمان شیمبار و اطراف آن، ایلات کوه‌نشین بختیاری هستند که قرن‌ها به دامداری و کشاورزی در این منطقه مشغول بوده‌اند. این عشایر صنایع دستی و تولیدات دامی متعددی دارند، از جمله چوقابافی، گلیم‌بافی، قالی‌بافی، لباس‌های محلی، پنیر محلی، کره محلی، روغن محلی، کشک، قارا، عسل و نان تیری.

بازی‌های محلی اهالی منطقه شامل چوکلی بازی، الختر، اسب‌سواری، تیراندازی می‌شود که کودکان و بزرگسالان آن‌ها را به مناسبت‌های مختلف بازی می‌کنند. جمعیت در دشت شیمبار متغیر است. از غذاهای سنتی این منطقه می‌توان به کباب بختیاری، اوترشی، اوبسور، موسیر و قارچ سرخ شده، گرده و توچری اشاره کرد.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: امیر رضا دعایی)

تنگ بتا با ۱۲ نقش‌برجسته‌ هشت‌و‌نیم متری و یک نقش ۱۴۰ سانتی‌متری، در ارتفاعات کوه دلا در شهرستان اندیکا قرار دارد. طبق بررسی‌هایی که باستان‌شناسان در دوره‌های مختلف در منطقه داشتند، در اندیکای خوزستان نزدیک به ۷۰۰ محوطه و بنای تاریخی و باستانی، شناسایی شده است.

تنگ بتا از متفاوت‌ترین نقش‌برجسته‌های خوزستان است. با در نظرگیری نوع پوشش و آرایش موی سر در این سنگ‌نگاره‌ها، می‌توان تخمین زد که هم‌زمان با دوره‌ اشکانیان و مربوط‌ به الیمائیدها هستند. الیمائی‌ها حکومت محلی هم‌زمان با اشکانیان بودند که اندیکا بخشی از قلمرو آن‌ها محسوب می‌شد.

عکس از خبرگزاری مهر (عکاس: نامشخص)

تنگ بتا در سال ۱۳۸۹ به شماره‌ ۲۵۹۸۹ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد. این محوطه شامل دو بخش می‌شود؛ یک تابلو که نقش یک نفر روی آن حجاری شده است و تابلوی دیگر که در آن ۱۲ نقش‌برجسته‌ وجود دارد. در این نقش‌برجسته‌ ۱۲ نفری، ۹ نفر هم‌قد هستند و در بخش دیگر، سه نفر قامت کوتاه‌تری دارند. در میانه‌ نقش این ۱۲ انسان، کتیبه، گرز و پایه‌ آتش‌دان دیده می‌شود.

بر سر دو نفر از آن‌ها تاجی قرار دارد که این دو نفر را از سایرین ممتاز و جدا می‌کند و به نظر می‌رسد که ملکه و همسر شاه باشند. حالت افراد به‌نحوی است که گویی در حال انجام مراسم مذهبی هستند.

ایرانیان دوران باستان به‌دلیل اعتقاد به قداست خاک که یکی از عناصر چهارگانه‌ خلقت است، پاک بودن آن را ضروری می دانستند. بنابراین برای ممانعت از تماس بدن اجساد مردگان با خاک، آن‌ها را در هوای آزاد قرار می‌دادند تا گوشتشان طعمه‌ جانوران و پرندگان شود. بعد از مدتی که فقط استخوان‌های مرده باقی می‌ماندند، آن‌ها را درون استودان‌ها قرار می‌دادند. این استودان‌ها در دل کوه یا در دل سنگ‌هایی که به‌صورت مجزا در مناطق مختلف پراکنده بودند، کنده می‌شده‌اند. برخی از آن‌ها سنگ‌نگاره‌ دارند و برخی دیگر ساده هستند.

تالاب شیمبار در امتداد رشته‌کوه‌های زاگرس و در منطقه حفاظت‌شده شیمبار قرار دارد. این منطقه در حوزه استحفاظی شهرستان مسجدسلیمان، در فاصله ۸۰ کیلومتری شمال شرق آن واقع شده است و جانوران خاص زاگرس نظیر سنجاب ايرانی، كل و بز، پلنگ، خرس، كبک و تيهو در این محدوده یافت می‌شوند.

تالاب شیمبار به‌دليل قرارگیری در ارتفاعات استان خوزستان، تحت‌تاثیر آب‌و‌هوای کوهستانی است و بارش فراوان باران، به‌ويژه در پاييز و زمستان دارد. گونه‌های بسياری از پرندگان مانند پليکان، چلچله، کشيميان و... در اين تالاب زندگی می‌کنند.

عکس از وب‌سایت visitiran.ir (عکاس: نامشخص)

از میان سایر جاذبه‌های طبیعی و تاریخی دشت شیمبار می‌توان تالاب گندیکال، رودخانه‌ شیمبار، آبشار پل نگین، دشت جنگلی جلگه شیمبار، پل نگین، بقایای آسیاب‌های آبی تتگ سنان، قلعه دختر، کوه قلندرون، قلعه کله قندی، قلعه آهنگری، امامزاده صالح ابراهیم در دامنه کوه دمه، امامزاده بابا زاهد، امامزاده محمد ابن حمام در ضلع شرقی شیمبار و شیرهای سنگی و کهریزهای عهدکهن را می‌توان نام برد.

بهترین زمان سفر به دشت شیمبار، بهار است؛ زمانی که دشت شیمبار با جامه‌ای دل‌انگیز و سبز و هوایی مطبوع و دلپذیر به زیباترین حالت خود می‌رسد. البته پاییزهای دشت شیمبار نیز با رنگ‌هایی دل‌فریب، جذابیت خودش را دارد و بسیاری از گردشگران این زمان را ترجیح می‌دهند. همچنین تابستان‌ها، این دشت با برخورداری از هوای خنک، میزبان بسیاری از مسافران و طبیعت‌دوستان است.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: قاسم احمری)

اگر قصد دارید در دشت شیمبار اقامت داشته باشید، دو گزینه پیش روی شما است. می‌توانید در اقامتگاه بوم‌گردی نگین شیمبار یا دیگر اقامتگاه‌های روستاهای اطراف شب را بگذارنید یا اگر اهل کمپینگ هستید، محوطه‌ای مناسب بیابید و در آن چادر خود را برپا کنید.

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: شیرزاد صالح زاده و امیر کریمی)

• دشت شیمبار فاقد امکانات رفاهی خاصی است. بنابراین خوراکی و دیگر مواد و وسایل لازم را به‌همراه داشته باشید.
• اگر قصد شب‌مانی دارید، تجهیزات لازم را فراموش نکنید.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: Arsames Gh)

نویسنده: حمیده کریمی