معبد هندوهای بندرعباس

معبد هندوهای بندر عباس یادگاری است از هندوهایی که بین سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴ خورشیدی ساکن این شهر بودند. بنای منحصر‌به‌فرد معبد جذاب‌ترین بخش آن محسوب می‌شود؛ بنایی که نمونه مشابه آن را در جای دیگری از کشور نمی‌توان مشاهده کرد. این معبد که با نام پرستشگاه بت‌گوران نیز شهرت دارد، به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و امروزه یکی از مشهورترین جاهای دیدنی بندر عباس محسوب می‌شود. با کجارو همراه باشید.

در کرانه شمالی قدیمی‌ترین و مهم‌ترین خیابان و منطقه اداری و تجاری بندر عباس، معبد هندوها چشم هر تازه‌واردی را به خود جلب می‌کند. شیوه و سبک معماری این بنا، آدمی را به یاد معابد هندوها و هندوستان می‌اندازد. این معبد، معبد هندوها است نه گبرها؛ اما از آنجا که مردم قدیم بندر عباس، هندوهای مقیم این شهر را به نام گور یا گبر می‌شناختند، معبد نیز در زبان مردم بومی به پرستشگاه بت‌گوران شهرت یافته است و همچنان مردم محلی کم‌و‌بیش آن را به همان نام می‌شناسند.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: حسن بردال)

این اثر ارزشمند در تاریخ ۱ اردیبهشت ۱۳۷۷ با شماره ثبتی ۱۹۹۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

معبد هندوهای بندر عباس از جاهای دیدنی استان هرمزگان است و در بلوار امام خمینی، چهارراه برق، روبه‌روی بازار روز بندر عباس قرار دارد. برای دسترسی می‌توانید از خودروی شخصی یا اتوبوس و تاکسی استفاده کنید. (مشاهده روی نقشه)

عکس‌های گالری از ویکی‌پدیا (عکاس: حسن بردال)

معبد هندوهای بندر عباس در سال ۱۳۱۰ هجری قمری، برابر با ۱۲۷۰ خورشیدی، در زمان حکومت محمدحسن خان سعدالملک بنا شد. جمیعت هندوهای مقیم بندر عباس در زمان احداث معبد، شامل حدود یک‌ صد نفر می‌شد که غالبا به کار تجارت مشغول بودند. این معبد برای نیازهای این جمعیت که از سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴ خورشیدی در این شهر سکونت داشتند، ساخته شده است.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: احمد اقتداری)

این معبد یکی از آثار منحصربه‌فردی است که از سوی تجار شهری به نام شیکار پور از غرب هند ساخته شد. زمانی که آن‌ها بندر عباس را ترک کردند، بت‌های معبد و طاقچه محراب را با خود بردند. این بنا پس از آن زمان کم‌کم مخروبه شد تا اینکه از طریق سازمان میراث فرهنگی در چند نوبت تحت تعمیر اساسی قرار گرفت.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: حسن بردال)

پرستشگاه بت‌گوران نشانه‌ای زنده از روابط تجاری باشکوه میان هندی‌ها و ایرانی‌ها است؛ نشانی که امروز آن‌چنان مورد کم‌توجهی قرار گرفته است که کمتر کسی به آن با دیده دقت می‌نگرد. مردم بومی بندر عباس هم با ویژگی‌های تاریخی این بنا بیگانه‌اند؛ زیرا اطلاعات زیادی از این بنا و معماری معبد هندوها ندارند.

در ساخت معبد هندوهای بندر عباس از لاشه سنگ، ملاط گل و ساروج، سنگ‌های مرجانی خاک و گچ‌های ضخیم ماده و گچ لویی استفاده شده است. نمای ظاهری معبد مخروطی شکل با رنگ سفید و شیارها و کنگرهای طولی است.

اساس ساختمان این معبد عبارت است از یک اتاق چهارگوش میانی که روی آن گنبدی قرار گرفته است. در اتاق آن طاقچه و قاب‌های کور به چشم می‌خورد و دورتادور اتاق نیز چهار راهرو وجود دارد که در گذشته زوار به دور آن زیارت می‌کردند. داخل راهروها حجره‌های کوچکی است که برای طلبه‌های مکتب برهمنی در نظر گرفته شده است و داخل برخی از اتاق‌ها نقاشی‌های مذهبی دیده می‌شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها خدای فلوت زن به نام کریشنا است.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: حسن بردال)

از داخل راهرو غربی راه‌پله‌های مارپیچی وجود دارد که به بام معبد منتهی می‌شود. این راهرو ساق معبد است و از جرزهای پس رونده‌ای تشکیل می‌شود که الهامی از معماری ایرانی هستند. چهار نورگیر در چهار طرف این فضای چند ضلعی روی جرزها وجود دارد و گنبد عظیمی با لایه‌های ذوزنقه‌ای و تزیینات آیین هندویی دیده می‌شود. در قسمت ضلع شرقی گنبد نیز تالار بزرگی وجود دارد که تالار اجتماعات بوده است و در آن نقاشی‌های مختلفی به چشم می‌خورد که هرکدام از آن‌ها بیانگر فلسفه خاصی از اعتقادات مختلف مردم هند است.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: سپهر کشانچی)

این معبد در گذشته دارای حیاطی وسیع بوده که در حاشیه آن تعدادی درختان بومی وجود داشت. امروزه بخشی از حیاط در جریان تعریض خیابان از بین رفته است.

بندر عباس هوایی گرم و شرجی دارد؛ بنابراین بهتر است در فصول سرد سال راهی این منطقه شوید. برای بازدید از معبد هندوها نیز توصیه می‌کنیم، ساعات اولیه روز یا غروب را انتخاب کنید تا گرمای هوا آزاردهنده نباشد. البته شب‌ها نیز معبد هندوها با نورپردازی، جلوه‌ای جذاب به خود می‌گیرد.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: حسین برخورداری)

برای بازدید از معبد هندوهای بندر عباس، همه‌روزه، جز تعطیلات رسمی، می‌توانید از ساعت ۸ تا ۱۸ به آن مراجعه کنید. بهای بلیط (در سال ۱۴۰۰) پنج هزار تومان است.

نویسنده: عماد جعفری