تالار وحدت تهران

تالار وحدت یکی از مجهزترین و بزرگ‌ترین تالارهای اپرا موسیقی و تئاتر ایران است و یکی از مقاصد فرهنگی هنری و جاذبه های گردشگری تهران به شمار می‌آید. این بنای ارزشمند توسط یوگینا آفتاندلیانس، بر اساس نمونه اپراهال وین طی مدت ۱۰ سال ساخته و به نام شاعر و نوازنده ایرانی، ابوعبدالله رودکی، در سال ۱۳۴۶ افتتاح شد. در گشت‌و‌گذار در تالار وحدت تهران با کجارو همراه باشید.

ساخت تالار وحدت در خیابان استاد شهریار (دکتر ارفع سابق) در سال ۱۳۳۶ آغاز و پس از ۱۰ سال، با بهترین طراحی داخلی و تجهیزات بی‌نظیر نور و صدا، در آبان ماه ۱۳۴۶ افتتاح شد. ساختمان بنیاد رودکی متشکل از دو سالن اجرا به نام‌های تالار رودکی و سالن کوچک بود که بعد از انقلاب اسلامی ایران، تالار بزرگ‌تر را هم‌زمان با هفته وحدت و جشن میلاد پیامبر گرامی اسلام (ص) به تالار وحدت و تالار کوچک‌تر را به تالار رودکی تغییر نام دادند. پس از انقلاب اسلامی در این دو تالار بیشتر برنامه‌های موسیقی و نمایش اجرا می‌شود.

تالار رودکی میزبان کنسرت گروه‌های موسیقی سنتی، کلاسیک و اجراهای ارکسترال بوده است. کنسرت گروه‌های موسیقی معاصر، مدرن، تلفیقی، سنتی، رسیتال های پیانو، ویولن، فلوت، گیتار کلاسیک، ارکستر مجلسی، کر فیلارمونیک و کنسرت همنوازان و بسیاری برنامه‌های موسیقایی دیگر در تالار رودکی اجرا شده‌اند. کلیه طبقات تالار رودکی در زمان افتتاح به استقرار مدیر و رهبر ارکستر، نوازندگان سازها، بخش فنی، تمرین و اجرا اختصاص داشته‌اند و در طول زمان به واحدهای اداری تبدیل شده‌اند.

زیر بنای تالار وحدت بالغ بر ۱۵۰۰۰ متر مربع است و مساحت کل ساختمان در هفت طبقه و زیرزمین‌ها به ۲۱۰۰۰ متر مربع می‌رسد. این تالار شامل یک سالن هم کف و سه طبقه بالکن به‌صورت نعل اسبی است که درمجموع گنجایش ۷۴۰ تماشاگر را دارد. این ساختمان دارای دو زیرزمین محل استقرار الکترموتورهای صحنه و ماگنت نور و پاورهای مربوطه تالار کنسرت (شامل صحنه و سالن تماشاگران در طبقه همکف) و ساختمان اداری است.

مجموعه تالار وحدت از ابتدای تاسيس تاكنون همواره ميزبان شاخص ترین برنامه‌های ملی و بین‌المللی هنری و شاهد حضور مشاهير هنر ايران و جهان در عرصه های گوناگون موسيقی و نمايش بوده است. از ديگر سو مجموعه تالار وحدت به‌عنوان مجلل‌ترین تالار كشور به‌منظور برپايی برنامه‌ها و افتتاحیه‌ها و اختتامیه‌های برنامه‌های گوناگون در كشور مورد استفاده قرار گرفته است.

تالار وحدت در خیابان حافظ، خیابان استاد شهریار قرار دارد. (مشاهده روی نقشه)

تالار وحدت بین دو ایستگاه متروی فردوسی و تئاترشهر (چهارراه ولیعصر سابق) در خط چهار مترو تهران قرار دارد. البته به ایستگاه تئاتر شهر کمی نزدیک‌تر است. برای دسترسی به تالار وحدت می‌توانید در این ایستگاه از قطار پیاده شوید و پس از خروج از ایستگاه، به‌سمت ضلع شرقی پارک دانشجو بروید. از آنجا به خیابان استاد شهریار بروید تا به تالار وحدت برسید. همچنین اگر قصد استفاده از اتوبوس را دارید، می‌توانید از خطوط اتوبوس تندرو (BRT) میدان آزادی-تهرانپارس و راه‌آهن-تجریش و راه‌آهن-پارک‌وی استفاده کنید و پس از پیاده شدن در چهارراه ولیعصر، طبق دستورالعمل بالا پیش بروید.

سالن اصلی شامل طبقه همکف و سه طبقه بالکن می‌شود و دارای ۲۰ کابين مخصوص در ۲ ضلع غربی و شرقی، جايگاه ويژه واقع در بالکن ۱ و يک جايگاه مخصوص واقع در بالکن دوم است. این تالار مجموعا گنجايش بيش از ۷۰۰ تماشاگر را دارد. نمای بيرونی بالکن‌ها به‌شکل نيم دايره هستند که از داخل به سبک کنگره‌های هخامنشی گچبری شده‌اند. در همکف چهار در ورودی از هر سمت سالن، امکان ورود و خروج ميهمانان را فراهم می‌کند. همچنین ۶۳ چراغ دیواری کریستال در سه ردیف، همراه با لوستر بزرگ سقف روشنایی تالار را تامین می‌کنند.

جایگاه ارکستر در تالار وحدت به‌شکل نیم‌دایره با تحدبی به طرف تماشاچیان است. این جایگاه در جنوب تالار و جلوی صحنه قرار دارد و در مواقع لزوم، به هنگامی که ارکستر باید دیده نشوند، کف آن تا ۵/۲ متر پایین می‌رود. طراحی و تزیينات داخلی سالن شامل سقف محدب لانه زنبوری می‌شود که در وسط آن، لوستر مدور بسيار بزرگی از کريستال با قطر هفت متر وجود دارد. اين لوستر در ارتفاع ۱۹ متری و در مرکز سقف، زيبايی خاصی به سالن می‌دهد.

در طبقه اول تالار جایگاهی قرار دارد که دارای در و راهروی مخصوصی است که به تالار استراحت ختم می‌شود. تالار استراحت در قسمت شرقی بنا شده است و راهرو و پلکان مخصوصی آن را با خارج مرتبط می‌سازد. پله ها از مرمر سیاه با نرده‌های برنزی است و دیوارها به سبک تخت جمشید گچبری و آینه‌کاری شده‌اند. تالار استراحت به ابعاد ۵/۷ در ۱۰ متر است. دیوارهای آن با پارچه زری با گلابتون اصل به رنگ سفید با نقش‌های ایرانی پوشیده شده‌اند. چلچراغ بسیار زیبایی سقف را زینت می‌دهد.

در طرفین جایگاه دو ردیف لژ مخصوص تماشاچیان قرار دارد که گنجایش ۱۶۲ تماشاچی را دارد.

در پشت صحنه هفت طبقه ساختمان وجود دارد که در طبقه سوم آن تالار رودكی به گنجایش ۲۰۰ نفر جهت تمرینات ارکستر سمفونیک و اجرای موسيقی بنا شده است. ساير طبقات مربوط به اتاق‌های مخصوص هنرمندان، دفاتر کار و قسمت‌های ضروری تالار است. زیرزمین در دو طبقه، شامل اتاق استراحت ارکستر، مرکز تهویه مطبوع، شوفاژ، ترانسفورماتور، دستگاه‌های تقویت کننده مغناطیسی جهت تنظیم نور پروژکتورها، تلفنخانه، موتورخانه صحنه، انبار و سایر محل‌های مورد نیاز است.

راه‌های ورودی به تعداد ۱۰ عدد در ضلع شمالی تالار به طرف خیابان ارفع قرار دارد. این درها تمام شیشه‌ای و دوبل است. نمای خارجی تالار وحدت نیز با سنگ تراولتن و سنگ‌های الوان پوشیده شده است. دیوار جنوبی تالار انتظار طبقه همکف که به‌شکل یک نیم‌دایره به عرض ۱۷ متر و ارتفاع ۴۰/۲ متر است، به‌طرز بسیار زیبا و هنرمندانه‌ای با نقش‌های بدیع ایرانی سرامیک شده است.

ارتفاع تالار انتظار طبقه همکف ۷۵/۵ متر است و سقف آن را گچبری و آینه‌کاری کرده‌اند. هشت شاخه لوستر کریستال روشنایی تالار را تامین می‌کنند. کف تالار با سنگ مرمر و راهروها و پلکان‌های دو طرف با قالی بافته شده، مفروش شده است. سه گیشه فروش بلیط نیز در ضلع جنوب شرقی این تالار و روبه‌روی درهای ورودی قرار دارد.

سالن‌های جانبی تالار وحدت جهت برگزاری نمایشگاه‌های هنری و اجراهای ويژه هنری دارای ظرفيتی قابل‌توجه اند.

آوانسن يا صحنه پيش آمده، با ارتفاع استاندارد ۸۰ سانتی‌متر و قوس اصلی به شعاع ۱۵ متر است. دهانه ورودی شکاف‌های نورپردازی چپ و راست آوانسن ۱۰/۱۴ متر عرض دارد. سن اركستر جايگاه استقرار اركسترهای بزرگ جهت اجرای اپرا، موسیقی و نمایش‌های موسیقیایی است که تا ارتفاع ۵/۲ متر به عمق زمین منتقل می‌شود. این ویژگی موجب می‌شود تا در صورت ضرورت، ارکستر و سازمان نوازندگان در حین اجرای برنامه‌ها دیده نشوند. سن ارکستر به‌وسیله سیستم‌های مکانیکی (چرخ‌دنده‌ها و الکتروموتورهای قدرتمند) و از طریق سیستم‌های الکترونیکی (ساخت آلمان) و توسط نیروهای متخصص گروه فنی ماشینری (تاسیسات صحنه) کنترل و هدایت می‌شود.

سن اصلی تالار وحدت با عرض۱۲ متر و بیش از ۳۰/۱۰ متر عمق دارای سه سیستم سن متحرک است که با نام‌های پودیم یک (P1) و پودیم دو(P2) و پودیم سه (P3) شناخته می‌شوند. هر سه پوديُم می‌توانند به‌اندازه ۶۵/۱ متر به عمق زمین و ۶۰/۴ متر به‌سمت بالا حرکت کنند و P1 و P2 و P3 میتوانند تا ۳۰ درجه سطح شیب‌دار بسازند. استفاده از این ویژگی (سطح شیب‌دار) تنها یک بار و به‌صورت دستی (هندلی) و پیش از آغاز مونتاژ صحنه می‌تواند اتفاق افتد. در این صورت امکان اجرای هیچ یک از عملیات ماشینری در کف وجود نخواهد داشت.

سيستم صحنه‌ گردان (پشت سن اصلی) ۱۲ متر عرض و ۳۰/۱ متر عمق قرار دارد. سن‌ گردان می‌تواند با سرعت‌های متفاوت به چپ و راست بچرخد. صحنه اصلی سن‌ گردان می‌تواند در مكان اصلی خود(پشت صحنه اصلی) و يا به‌جای سن اصلی قرار گيرد. صحنه‌ گردان می‌تواند هم‌زمان با حركت به‌جای صحنه اصلی حول محور خود بچرخد.

در سمت چپ از نگاه تماشاگران، دو سيستم واگن جانبی به‌صورت ريلی غلتنده وجود دارد. واگن‌ها می‌توانند دكورهای بزرگی با وزن بيش از دو تن را تحمل کنند.

سيستم نور تالار وحدت ساخت شركت ADB بلژیک و تحت ليسانس آلمان است. این سیستم دارای ۱۲۰ مدار ۵/۲کیلووات است كه در قسمت‌های مختلف سالن تماشاگران و صحنه، به‌وسیله كوبلينگ‌های مخصوص فلزی تقسيم شده است. ميز نور تالار وحدت از نوع SDB tenor و حافظه دیجیتال و مسترتایمر و فلاش و مونیتور مربوطه است.

تالار وحدت دارای یکی از بهترین و پیشرفته‌ترین سیستم‌های صوتی حال حاضر دنیا است که در تاریخ ۲۲ بهمن سال ۱۳۸۸ توسط شرکت ایرانی نصب و توسط نماینده شرکت Meyer راه‌اندازی و کالیبره شد. دو خوشه اصلی صدای سالن را تامین می‌کند و هر یک از آرایه‌ها شامل ۱۲ عدد بلندگو و دو عدد ساب بوفر می‌شود. ۳۰۰۰۰ وات در آرایه ها به‌اضافه ۷۰۰۰ وات در ساب‌ها صدای سالن را تامین می‌کنند. برای پوشش نقاط کور که این خوشه‌های اصلی نمی توانند پوشش دهند، هشت بلندگوی کوچک‌تر در بالکن‌ها و همچنین ۶ بلندگوی کوچک front full استفاده شده است. برای مانیتورینگ روی صحنه هشت مانیتور شامل دو عدد ۱۲۷۵ وات و ۶ عدد ۵۵۰ وات استفاده می‌شود. تمام سیستم توسط دستگاه پردازشگر Galileo کنترل می‌شود.

اتاق فرمان از بهترین میکرمایی Live به شمار می‌رود. دو دستگاه سی‌دی پلیر و دو دستگاه ریکوردر نیز در اتاق صوت مورد استفاده قرار می‌گیرد. تالار وحدت دارای بهترین و یکنواخت‌ترین صداها در سالن و بیشترین تنوع از بهترین میکروفون‌ها است.

امکانات تصویری تالار وحدت نیز شامل امکان تصویربرداری با سه دوربین و پروجکشن‌ها و امکان پخش تصویر است و تاکنون برنامه‌های متعددی را پوشش داده است. قابلیت پخش تصاویر از روی صحنه توسط پروژکتورهای XF345-XF330 و پخش تصاویر توسط دی‌وی‌دی پلیر وجود دارد.

البته تالار وحدت قابلیت پخش تصویر از پشت صحنه انتهای سن گردان را هم دارد. همچنین دارای امکانات تصویر برداری با استفاده از سه دوربین و سوئیچ هم‌زمان تصاویر نیز است. پرده‌های مورد استفاده پخش تصاویر یکی پرده سینما، پرده سیکلوی متحرک (با قابلیت جابه‌جایی از میله ۱ تا ۱۰) و پرده نمایش انتهایی است که اکثرا روی میله ۱۰ نصب است. دستگاه الکترواکوستیک روی ۶ فرکانس مختلف کار می‌کند که یک فرکانس ورودی (زبان اصلی) و پنج فرکانس خروجی (زبان‌های ترجمه شده) است.

شال‌های کناری صحنه تالار وحدت با طول ۱۲ متر، همیشه در کناره صحنه‌ها آویخته‌اند. این شال‌ها ضمن زیباتر کردن صحنه و پوشاندن پشت صحنه تالار، برای ورود و خروج بازیگران به صحنه استفاده می‌شود.

صحنه مجهز به دو سیستم خبردهنده در مواقع حریق است؛ یکی سیستم ترموستات اتوماتیک که به‌محض بالا رفتن حرارت از حد مجاز، به‌طور اتوماتیک اعلام خطر می‌کند و به تعداد ۷۰ عدد در نقاط مختلف نصب شده است و دیگری سیستم دکمه‌های خبردهنده است که با فشار انگشت زنگ‌های خطر را به صدا درمی آورد. در اطراف صحنه، اتاق‌های مخصوص مهندسان صحنه، تک نوازها، گریم و قسمت های مورد نیاز دیگر قرار دارد.

اگر قصد دارید از برنامه‌های تالار و قیمت بلیط‌های آن‌ها مطلع شوید، به سایت‌های نظیر تیوال و ایران کنسرت مراجعه کنید. بهای بلیط برنامه‌ها متفاوت از یک‌دیگر هستند و در بازه زمانی خاصی اجرا می‌شوند.

نویسندگان: آزاده یوسف نژاد و علیرضا کیخا