موزه جواهرات ملی

موزه جواهرات ملی ایران، گنجینه‌ای بی‌نظیر و گران‌بها از نفیس‌ترین جواهرات جهان است که تاکنون کسی نتوانسته ارزش واقعی آن‌ را تخمین بزند. گنجینه‌ای شگفت‌انگیز و تماشایی که علاوه بر ارزش مادی، بخشی از تاریخ کهن، فرهنگ و خلاقیت هنرمندان خوش ذوق و چیره‌دست این سرزمین را در دل خود دارد.

تخت طاووس(تخت خورشید) منبع عکس: خبرگزاری ایسنا

موزه ملی جواهرات، یکی از جذاب‌ترین مکان‌های گردشگری تهران به حساب می‌آید که گنجینه‌ای نفیس از جواهرات سلطنتی را تحت عنوان خزانه ملی، حفظ و نگهداری می‌کند. نفایس منحصربه‌فرد و ارزشمندی که امروزه در موزه ملی جواهرات ایران وجود دارند، مجموعه‌ای از تاریخ و هنر اعصار گذشته این سرزمین است. قدمت جواهرات گران‌قیمتی که در این موزه به نمایش درآمده است، به دوران صفویه برمی‌گردد؛ چراکه تا پیش از آن دوران، اقدامی برای جمع‌آوری و حفاظت از جواهرات و سنگ‌های زینتی در ایران صورت نمی‌گرفت.

با ورود «محمود افغان» به ایران در پايان سلطنت شاه سلطان حسين صفوی، خزانه دولت توسط مهاجمان افغان غارت و پراکنده شد. در زمان ورود شاه طهماسب دوم به اصفهان با همراهی نادر، برخی از این جواهرات به چنگ نادر افتاد و از خروج آن‌ها از ایران جلوگیری شد. برای بازپس‌گیری سایر جواهراتی که به هندوستان رفته بود نیز نادر نامه‌هایی به دربار هند نوشت که پاسخ مساعدی دریافت نکرد.

در ۱۱۵۸ هجری قمری و پس از لشکرکشی نادر به هندوستان، بخشی از جواهرات و اموال خزانه،‌ توسط محمدشاه به او تسلیم و به ایران بازگردانده شد. نادرشاه افشار، مقداری از این اموال و جواهرات را به امرای ممالک همسایه پیشکش، قسمتی را بین سپاهیان خود تقسیم و بخشی دیگر را به آستان امام رضا (ع) تقدیم کرد. پس از قتل نادر، خزانه او توسط یکی از سرداران با نام «احمد بيک افغان ابدالی» غارت شد و برخی از این نفایس گران‌بها را چون الماس معروف «کوه نور» از ایران خارج کردند.

مجموعه خزائن ملی ایران در دوران قاجار با جمع‌آوری، ضبط و نصب جواهرات جدید گسترش پیدا کرد. تاج کيانی، تخت نادری، کره جواهر نشان و تخت طاووس (تخت خورشيد) از جمله نفایسی هستند که جواهراتی بر آن نصب شده؛ فیروزه نیشابور و مروارید خلیج فارس نیز به‌تدریج به این مجموعه گران‌بها افزوده شد.

این جواهرات سلطنتی و گوهرهای نفیس، در دوره قاجاریه در کاخ گلستان و سپس در زمان پهلوی اول، در زیرزمین کاخ مرمر نگهداری می‌شد. در سال ۱۳۱۶ خورشیدی و پس از تکمیل ساختمان بانک ملی، جواهرات سلطنتی به بانک ملی ایران منتقل و به‌عنوان پشتوانه اسکناس و پول ملی، به حساب آمد.

موزه جواهرات ملی نیز در سال ۱۳۳۴ ساخته شد و با تاسیس بانک مرکزی ایران در سال ۱۳۳۹ افتتاح شد و در اختیار خزانه بانک قرار گرفت. جواهرات ملی ایران، امروزه توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ايران و به‌عنوان وثیقه بدهی دولت به بانک، حفظ و صیانت می‌شود. این مجموعه نفیس و منحصربه‌فرد، بسیاری از جواهرات سلسله‌های پادشاهی صفویه، ‌افشاریه، قاجاریه و پهلوی را در معرض نمایش عموم قرار داده است.

الماس دریای نور، جقه نادری، تاج فرح پهلوی، تاج کیانی، کره جواهر نشان، تخت طاووس (تخت خورشید) و تخت نادری، تنها بخشی از مهم‌ترین جواهراتی هستند که در این موزه نگهداری می‌شوند. با تکمیل ساخت خزانه جدید بانک مرکزی در تپه‌های عباس‌آباد، موزه جواهرات ملی ایران به این اراضی انتقال خواهد یافت.

گنجینه جواهرات، سنگ‌های قیمتی و گوهرهای نفیس علاوه بر اینکه به‌منزله پشتوانه ثروت ملی هر کشوری قلمداد می‌شوند، جذابیت بصری بسیاری نیز برای تماشاگران دارند. از این ‌رو، نمایش در محیطی امن و زیبا به‌اندازه حفاظت از آن‌ها، بسیار حائز اهمیت است.

در طراحی جدید این بنای دو طبقه، از فرم و حجم چند ضلعی استفاده شده تا اثری شاخص و در خور توجه باشد. طرح جدید نهایی و پلان موزه جواهرات ملی که در دست ساخت است را در تصاویر زیر مشاهده خواهید کرد.

منبع تصاویر: سایت ارشدکار arshadkar.com

منبع عکس: کجارو

• آدرس موزه ملی جواهرات ایران: تهران، میدان امام خمینی، خيابان فردوسی، نرسیده به چهارراه استانبول، رو‌به‌روی سفارت ترکیه، ساختمان بانک مرکزی ايران، خزانه جواهرات ملی (مشاهده روی نقشه)

اگر قصد دارید با مترو به این موزه بروید، می‌توانید از یکی از ایستگاه‌های نزدیک به موزه جواهرات از قطار پیاده شوید. ایستگاه مترو امام خمینی (توپخانه سابق)، ایستگاه مترو میدان فردوسی و ایستگاه مترو سعدی، سه گزینه‌ای است که پیش روی شما قرار دارد. پس از خروج از ایستگاه مترو، با استفاده از تاکسی و اتوبوس و حتی یک پیاده‌روی کوتاه به مقصد خواهید رسید.

• در ایستگاه مترو امام خمینی (قابل دسترسی از خط یک و دو متروی تهران) از خروجی به‌سمت خیابان فردوسی رفته و با تاکسی به‌سمت چهارراه استانبول حرکت کنید. البته پیاده نیز می‌توانید خود را به نزدیکی چهارراه استانبول و موزه جواهرات ملی برسانید.
• در ایستگاه مترو میدان فردوسی واقع در خط چهار متروی تهران،‌ با اتوبوس‌هایی که در خیابان فردوسی است به چهارراه استانبول خواهید رسید. با کمی پیاده‌روی نیز بعد از تقاطع خیابان فردوسی – جمهوری،‌ می‌توانید به موزه جواهرات ملی برسید.
• انتخاب ایستگاه مترو سعدی در خط یک متروی تهران، بهترین و نزدیک‌ترین گزینه به موزه ملی جواهرات می‌تواند باشد. از این ایستگاه، با طی مسیری کوتاه و تنها با ۲۰۰ متر پیاده‌روی به‌سمت غرب خیابان جمهوری، به چهارراه استانبول می‌رسید.

بلیط موزه ملی جواهرات برای بازدیدکنندگان داخلی ۶ هزار تومان، برای دانش‌آموزان و دانشجویان با ارائه کارت شناسایی سه هزار تومان و برای بازدیدکنندگان خارجی، ۵۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است. همچنین تعیین وقت قبلی برای بازدید گروهی بیش از ۱۰ نفر، ضروری بوده و استفاده از خدمات راهنمای موزه برای بازدیدکنندگان رایگان است.

خزانه جواهرات ملی برای مدت نامشخص تعطیل شده است. بانک مرکزی ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که این موزه از روز یک‌شنبه مورخ یکم مهر ماه ۱۴۰۳ تا اطلاع ثانوی امکان خدمت‌رسانی به بازدیدکنندگان را ندارد. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید با تلفن‌ گویای ۶۴۴۶۴۷۰۰ ۰۲۱ تماس بگیرید.

منبع عکس‌ها: ایسنا، مشرق نیوز، ‌همشهری، خبرگزاری میزان، خبرگزاری تسنیم، پینترست

از جاهای دیدنی نزدیک موزه جواهرات ایران می‌توان به موزه اسلامی، تئاتر شهر و موزه تاریخ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اشاره کرد.

عکس‌های گالری از گوگل مپ (عکاسان: رضا رستم‌زاد و MA 13790628)

نویسنده: فاطمه حکمت‌شعار