مجتمع فرهنگی موزه‌ ای سردار آسمانی

مجتمع فرهنگی موزه‌ای سردار آسمانی که با نام‌های موزه پول و موزه دفینه نیز شناخته می‌شود، یکی از موزه‌ها و جاهای دیدنی تهران با آثار متنوع و غنی از دوران‌ مختلف است. در اینجا علاوه بر موزه پول که نخستین موزه تخصصی و دائمی اسکناس و سکه در ایران به حساب می‌آید، امکان بازدید از دو موزه دیگر به نام‌های موزه هنر جهان و موزه گوهر و آرایه‌های تاریخی نیز برایتان مهیا است. در کنار آثار موزه، معماری و طراحی داخلی هر بخش قطعا برای هر بازدیدکننده‌ای چشم‌نواز و جذاب خواهد بود. دسترسی آسان به مجموعه، امکانات مناسب و راهنمایان آگاه از دیگر مزایای این مجموعه هستند. مجتمع فرهنگی موزه‌ای سردار آسمانی در اول خرداد ۱۳۹۶ هجری شمسی با شماره ۳۱۷۱۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

آدرس: استان تهران، تهران، میدان ونک، خیابان ولیعصر (عج)، بلوار میرداماد، نبش کوچه دفینه (نمایش روی نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: مهدی زرافشان)

مجموعه فرهنگی موزه‌‌ای سردار آسمانی یکی از جاذبه‌های گردشگری پایتخت است که در بلوار میرداماد،‌ نبش کوچه دفینه قرار دارد.

مجتمع سردار آسمانی عضو دوچرخه‌سواران کلاب سبز است و دوچرخه‌سواران از هر نقطه تهران می‌توانند برای بازدید از موزه مراجعه کنند.

• مترو: برای استفاده از مترو باید در ایستگاه مترو میرداماد پیاده شوید و ادامه مسیر را با تاکسی‌های مسیر ولیعصر طی کنید تا به نبش کوچه دفینه برسید.
• تاکسی از میدان ونک: تاکسی‌های ونک به میرداماد را سوار شده و در خیابان میرداماد نبش کوچه دفینه پیاده شوید.
• اتوبوس بی‌آرتی: ایستگاه راه‌آهن به تجریش یا تجریش به راه‌آهن را سوار شوید و ایستگاه میرداماد پیاده شوید. ۵۰۰ متر به‌سمت پل میرداماد نبش کوچه دفینه پیاده‌روی کنید.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Sogol Gh)

مجموعه فرهنگی موزه‌‌ای سردار آسمانی از سال ۱۳۷۴ هجری شمسی با نام موزه پول آغاز به کار کرد؛ اما پس از یک دوره تعطیلی طولانی‌مدت، در سال ۱۳۹۶ هجری شمسی با تجمیع موزه خودرو، موزه پول و موزه زمان، با نام مجتمع فرهنگی-موزه‌ای تهران به کار خود ادامه داد. موزه مذکور سرانجام در سال ۱۳۹۹ با نام مجتمع فرهنگی موزه‌ای سردار آسمانی فعالیت خود را از سر گرفت و شامل موزه هنر جهان، موزه گوهر و آرایه‌های تاریخی و موزه پول ایران می‌شود. این مجموعه در اول خرداد ۱۳۹۶ هجری شمسی با شماره ۳۱۷۱۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Soroush a.a)

ساختمان موزه پول یا دفینه سابق در دهه ۵۰ هجری شمسی با سفارش مالک خصوصی «نظام عامری» و توسط «کمال کمونه» برگرفته از مکتب معماری «فرانک لوید رایت» طراحی شد تا سوپرمارکتی بزرگ در شمال تهران شود؛ اما کار به افتتاح آن نرسید و بعد از انقلاب بنیاد مستضعفان مالک آن شد. این عمارت از سال ۱۳۷۴ هجری شمسی به‌عنوان موزه «دفینه‌های تاریخی» آغاز به کار کرد.

موزه مذکور از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۵ هجری شمسی با نمایش آثاری از قبیل ۱۴۰۰ سکه، ۷۵۰ قطعه اسکناس و حدود ۲۰۰ قطعه اشیای موزه‌ای به‌غیر از سکه و اسکناس با عنوان موزه تماشاگه پول فعالیت داشت. تماشاگه پول علاوه بر سالن‌های نمایش، از بخش‌های جانبی دیگری نظیر کتابخانه تخصصی، بانک اطلاعات نگارخانه تماشاگه پول، نمایشگاه‌های متفرقه تماشاگه پول و کتاب‌فروشی تشکیل شده بود. آثار موزه در سال ۱۳۸۵ هجری شمسی به پارک ارم منتقل و ساختمان آن به بانک زیرمجموعه بنیاد مستضعفان (بانک سینا) اجاره داده شد.

منبع عکس گالری: گوگل مپ (عکاس: Soroush a.a، محمد وفامند، مهدی زرافشان، سمیه یکتایی، Sogol Gh)

بنیاد مستضعفان از سال ۱۳۹۴ هجری شمسی تصمیم گرفت تا ساختمان موزه را بازسازی کند و به همین دلیل آثار گنجینه از آنجا تخلیه شد. ساختمان دفینه در سال ۱۳۹۶ هجری شمسی با تجمیع موزه‌هایی مانند موزه پول ایران، موزه خودروهای تاریخی ایران و موزه زمان، با نام مجتمع فرهنگی-موزه‌ای تهران بار دیگر فعالیت خود را از سر گرفت. در سال ۱۳۹۹ هجری شمسی با طرح توسعه موزه‌های موسسه، دو موزه دیگر نیز به مجموعه اضافه شد. پس از مدتی تعطیلی سرانجام درهای موزه دفینه در ١٠ اسفندماه ١٣٩٩ هجری شمسی با نام «سردار آسمانی» به روی علاقه‌مندان گشوده شد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: میلاد طیبی)

یکی از جذاب‌ترین بخش‌های موزه به معماری آن تعلق دارد که در طراحی نمای سازه از یک قطعه قالب‌ریزی استفاده شده است. پنجره‌های اطراف آن به‌شکل بیضی هستند و نور فضای داخلی را تامین می‌کنند. در ساخت موزه، شاگردان معمار معروف آمریکایی فرانک لوید رایت دخیل بوده‌اند. طراحی داخلی این ساختمان بر اساس فلسفه اهمیت زندگی و همچنین احترام به طبیعت و هماهنگی با آن انجام گرفته است و اصول معماری سبز، توسعه پایدار و معماری پایدار از نکات دیگر موردتوجه در طراحی بوده‌اند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Sogol Gh)

موزه هنر جهان یکی از موزه‌های مجتمع فرهنگی سردار آسمانی و جزو معدود موزه‌های ایران است که به موضوع هنر جهان می‌پردازد. در این موزه، هنر جهان از منظر زیبایی‌شناسی‌، مهارت و خلاقیت‌های خاص، به‌عنوان زبان و ابزاری است كه زندگی بشر و روحیات او را به نمايش می‌گذارد. بنابراين در اینجا بر نوع خاصی از هنر در برهه زمانی مشخص یا سبک و شیوه‌ای خاص در خلق اثر هنری تاکید نشده است؛ بلکه تلاش شده انواع هنرها در قالب اثر هنری، در همنشینی و تعامل با یکدیگر در طول تاریخ و در مکان‌ها و زمان‌های متفاوت، مورد نمایش قرار بگيرد.

این موزه شامل حدود ۱۴۰۰ متر مربع فضای اصلی و ۷۰۰ متر مربع فضای نیم‌طبقه می‌شود. در طبقه همکف، آثاری از هنر کشورها و تمدن­‌های مختلف جهان و در نیم‌طبقه شمالی، هنر اسلامی به نمایش در آمده است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Soroush a.a)

اشیای موزه تقریبا از ۴۰۰ اثر هنری تشکیل شده که از میان آثار منحصربه‌فرد خزانه‌های موسسه فرهنگی موزه‌­ها برگزیده شده است. از نظر جغرافیایی، آثاری از سراسر دنیا در موزه وجود دارد و از نظر تاریخی، مجموعه این اشیا می‌تواند بازه زمانی گسترده‌ای از حدود هزاره چهارم پیش از میلاد تا قرن بیستم را در بر‌ بگیرد.

تابلوی نقاشان سرشناس، مجسمه بودای دوطرفه، قرآن تذهیب‌کاری جیبی، مجسمه زنی با حریر روی صورتش، سفال‌های اسلامی، آثار لاکی، قالیچه‌های محرابی، شیشه‌ها و فلزات اسلامی، کاشی‌های دوران ایلخانی، دومین پرده کعبه و شمشیر متعلق به رضاشاه برخی از آثار این بخش‌ هستند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Soroush a.a)

موزه گوهر و آرایه‌های تاریخی در طبقه‌ منفی یک با متراژ حدود ۱۱۰۰ متر مربع واقع شده ‌است و آثار آن از خزانه‌های جواهر و آرایه، تندیس، عاج، جنگ‌افزار و تاریخ برگزیده شده‌اند.

زیورآلات موجود در ابتدا به دو گروه باستان و تاریخی تقسیم شده‌اند و سپس در گروه اشیای تاریخی که غالب اشیای موزه را تشکیل داده است، به‌صورت کاربردی تفکیک و در چهار گروه کلی با زیرگروه‌های فرعی گنجانده شده‌اند. این چهار گروه شامل جایگاه اجتماعی، تزیینات، جایگاه سیاسی، وسایل و ابزار جانبی می‌شود. وسایل آرایش و پیرایش جواهرنشان، ساعت‌های متنوع، جعبه جواهرات، مدال‌های متنوع از ایران و جهان، مجسمه‌های ساخته شده با سنگ‌ها و گوهرهایی همچون فیروزه، الماس و یاقوت برخی از آثار این موزه به شمار می‌روند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Soroush a.a)

موزه گوهر و آرایه گفتمان جدیدی در زمینه تخصصی خود ارائه می‌دهد و نگاهی متفاوت نسبت به سایر موزه‌های هم‌موضوع خود دارد که تاثیرات مهمی بر صنعت جواهرات کشور خواهد گذاشت. ایجاد پایگاهی برای متخصصان طلا و جواهر کشور، آموزش، ارتقاء دانش در زمینه‌ تخصصی و هنرهای در حال فراموشی از اهداف این موزه هستند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: احسان امیری)

موزه پول، نخستین موزه تخصصی و دائمی انواع واسطه‌های مبادلاتی شامل سکه، اسکناس و دیگر اوراق بهادار ایران محسوب می‌شود که روایتگر تاریخ ایران از زبان سکه‌ها است. در این موزه چگونگی دادوستد در مقاطع مختلف تاریخ، نقش و جایگاه ابزارهای اولیه در معامله در معرض نمایش قرار دارد. در موزه پول نخستین سکه‌های ایرانی به نمایش درآمده است که در دوره هخامنشیان به دستور داریوش اول ضرب شدند تا گواهی باشند بر عظمت و درایت ایرانیان.

در موزه پول، سکه‌هایی مربوط به ساتراپ‌ها و امرای تابع هخامنشی با تصاویری هنرمندانه از ارابه و کشتی و… به نمایش گذاشته شده است. در این مجموعه، سکه‌هایی از اسکندر مقدونی، سلوکیان، پارتیان (اشکانیان) و ساسانیان نیز به چشم می‌خورد که هنر و تاریخ نهفته در خطوط و تصاویر روی سکه‌ها را به بیننده نشان می‌دهند.

در قسمت مهمی از موزه پول با سکه‌های اسلامی آشنا می‌شوید؛ سکه‌هایی از امویان، عباسیان، غزنویان، سلجوقیان و… که مروری بر تاریخ ورود و ظهور اسلام در ایران دارد و اهمیت هنر خط در سکه‌ها را به روشنی به نمایش می‌گذارد. شکی نیست که سهمی از مستندسازی تاریخی بر عهده پول‌های کاغذی و اسکناس‌ها است؛ ازاین‌رو، موزه پول ضمن معرفی نخستین اسکناس‌های ایرانی منتشر شده در زمان ناصرالدین شاه قاجار تا نمونه اسکناس‌های رایج امروزی، اولین طرح اصلی چاپ اسکناس در ایران را نیز در اختیار دارد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Sogol Gh)

• تعرفه بازدید از موزه‌های این مجتمع عبارت‌اند از: ۱۵ هزار تومان برای موزه پول؛ ۲۵ هزار تومان برای موزه گوهر و آرایه؛ ۲۰ هزار تومان برای موزه هنر جهان
• بوستان آب و آتش، باغ موزه دفاع مقدس و بازار تجریش از جمله جاذبه‌هایی هستند که در فاصله نسبتا نزدیکی به موزه قرار دارند.

نویسنده: هانیه احمدی/ بازنویسی: صدیقه شجاعی