خیابان لاله زار

لاله زار یکی از جاهای دیدنی تهران و خیابان‌های قدیمی و اصلی پایتخت است که در ناحیه مرکزی آن قرار دارد. در این خیابان بسیاری از تئاترها، رستوران‌ها و سینماها وجود داشتند و به‌نوعی نماد نوگرایی در ایران شناخته می‌شد. اگر به خیابان شانزلیزه تهران قدیم، تاریخچه، وقایع و جاهای دیدنی آن علاقه‌مند هستید، در ادامه همراه ما باشید.

خیابان لاله زار یکی از قدیمی‌ترین خیابان‌ های معروف تهران است که در گذشته به‌عنوان یکی از راسته‌های پر رفت و آمد تهران مشهور بود. این خیابان میزبان مراکز فرهنگی و هنری مثل سینما و تئاتر بوده و بسیاری از آن به‌عنوان یکی از پرخاطره‌ترین خیابان‌های تهران قدیم یاد ‌می‌کنند. اکنون این خیابان به بورس لوازم الکتریکی تبدیل شده است و اصلا حال و روز خوشی ندارد و بافت تاریخی آن در حال نابودی است. گراند هتل معروف، تبدیل به انباری متروکه شده که اجازه ورود به آن داده نمی‌شود و سینماها و بافت تاریخی آن یکی پس از دیگری و به رغم وعده‌هایی که برای بازسازی آن داده می‌شود، در حال تخریب است.

بهترین راه برای رسیدن به لاله زار استفاده از مترو است. می‌توانید در ایستگاه سعدی در خط یک از قطار پیاده شوید و با پنج دقیقه پیاده‌روی به‌سمت غرب در خیابان جمهوری به خیابان لاله زار برسید. همچنین در تقاطع خطوط یک و دو مترو، یعنی ایستگاه امام خمینی، می‌توانید از قطار پیاده شده و از خروجی شمالی ایستگاه خارج شوید تا به ابتدای خیابان لاله زار برسید. اگر قصد استفاده از اتوبوس را دارید می‌توانید با انتخاب ایستگاه سعدی یا امام خمینی، از اتوبوس‌‌هایی که در این مسیر تردد می‌کنند باخبر شوید و از آن‌ها استفاده کنید. همچنین از بسیاری از پایانه‌ها و نقاط شهر مانند میدان آزادی به میدان توپخانه (میدان امام خمینی) تاکسی خطی تردد می‌کند (مانند پایانه تاکسی آزادی) که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

قسمت جنوبی خیابان، حد فاصل میدان توپخانه تا خیابان جمهوری، قسمت قدیمی‌تر خیابان و لاله زار اصلی است؛ به حد فاصل خیابان جمهوری تا خیابان انقلاب خیابان لاله زار نو گفته می‌شود که بعدها ساخته و به قسمت اصلی اضافه شد. (مشاهده روی نقشه)

امروزه در خیابان لاله زار بورس لوازم الکتریکی و در لاله زار نو بورس لوستر و لوازم روشنایی قرار دارد. اطلاعات موثقی از اینکه چگونه این خیابان از مرکز فرهنگی به بورس لوازم الکتریکی تبدیل شده در دسترس نیست، ولی طبق نقل‌قول‌های اهالی این منطقه آقای امانت حدود سال ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ مغازه لوازم الکتریکی‌اش را راه‌اندازی کرده است. همچنین، در سال ۱۳۲۵ مهندس علیرضا افضلی‌پور نمایندگی برند سوئیسی الکترو لاندیس را در ایران و خیابان لاله زار افتتاح کرد.

در سال ۱۱۵۴ هجری شمسی و در زمان ساخت باغ نگارستان، ژنرال گاردان افسر فرانسوی و رئیس هیئت اعزامی ناپلئون بناپارت در عهد فتحعلی‌شاه قاجار در محل باغ لاله‌زار ساکن بود. از این‌رو، این احتمال وجود دارد که باغ لاله‌زار باید پیش از ۱۱۹۰ هجری شمسی به وجود آمده باشد. در واقع، لاله زار زمانی باغ و محل تفریح شاهان قاجار مثل فتحعلی شاه و محمد میرزا (فرزند عباس میرزا) بوده است. اهمیت این باغ به‌قدری بوده که روز سیزدهم نوروز را در همین باغ جشن می‌گرفتند و عروس ناصرالدین میرزا را از همین باغ با جشن و شادی بدرقه کرده‌اند.

پس از بازگشت ناصرالدین شاه از سفر فرنگ، باغ لاله زار به قیمت ۹۰ هزار تومان خریداری می‌شود تا خیابانی شبیه شانزه لیزه در ایران ساخته شود. بر اساس کتاب «تهران قدیم» نوشته جعفر شهری، گل فروشی «ژرژیک» در چهار راه کنت (لاله‌زار نو) در اواخر دهه ۱۳۱۰ هم نخستین مغازه گل‌ فروشی تهران بوده است. حتی لاله زار نخستین خیابانی بوده که اولین چراغ گاز تهران در آن روشن شده است.

رونق خیابان لاله زار در دوره مشروطیت به اوج خود می‌رسد. این خیابان تا آخر دوران قاجار به‌دلیل داشتن ترکیبی از تئاترها و رستوران‌ها یکی از مهم‌ترین گردشگاه‌های تهران بوده است. رونق لاله زار تا عصر پهلوی نیز ادامه داشت و در این دوره لاله زار به‌نوعی تبدیل به نماد نوگرایی ایران شد. با کودتای ۲۸ مرداد، کم‌کم بسیاری از تئاترها، رستوران‌ها، تجارتخانه‌ها، پیاله‌فروشی‌ها، خیاط‌خانه‌ها، سینماها و فروشگاه‌های مشهور ایران در این خیابان جا خوش و آن را به یکی از جالب‌توجه‌ترین مکان ها در پایتخت تبدیل کردند.

البته در حال حاضر اثری از رونق فرهنگی دوران گذشته در این خیابان وجود ندارد و به بورس لوازم روشنایی و الکترونیکی تبدیل شده است.

همان طور که پیش‌تر اشاره شد در دوران شکوه لاله زار، اماکن فرهنگی ارزشمندی مانند سالن‌های تئاتر نصر، سعدی و...، سالن‌های سینما مانند رکس، لاله، نادر و... و همچنین خانه و باغ اتحادیه در این خیابان ساخته شدند که متاسفانه در حال حاضر همگی در معرض تخریب قرار دارند.

در سال‌های گذشته بخش‌هایی از خیابان لاله زار برای استفاده در ساخت فیلم و سریال در شهرک سینمایی غزالی بازسازی شده‌اند و علاقه‌مندان می‌توانند برای بازدید به آنجا مراجعه کنند.

عکس‌های گالری از ویکی‌مدیا (عکاسان: نامشخص)