غار رودافشان

غار رودافشان فیروزکوه از بزرگ‌ترین غارهای طبیعی و بکر ایران در نزدیکی پایتخت است که مدت زیادی از کشف آن نمی‌گذرد. این غار از برجسته‌ترین جاهای دیدنی تهران در شهرستان دماوند به شمار می‌رود که توجه علاقه‌مندان به طبیعت گردی در مناطق بکر را به خود جلب می‌کند. ورودی این غار سومین ورودی بزرگ غارهای ایران است و به‌دلیل قرار داشتن در سراشیبی بخشی از کوه، ورودی آن تا قبل از فاصله ۱۰۰ متری دیده نمی‌شود.

قندیل‌های بلند، طاقدیس‌های تراشیده و سنگ‌های رسوبی با اشکال مختلف از بخش‌های مختلف غار رودافشان هستند که مورد توجه علاقه‌مندان به غارنوردی قرار گرفته‌اند. اگر به گردشگری در جاذبه‌های طبیعی بکر علاقه دارید یا اهل غارنوردی هستید، در این مقاله با ما همراه شوید. در ادامه ما به معرفی غار رودافشان، مسیر دسترسی به آن و دیدنی‌های این غار می‌پردازیم.

• آدرس غار رودافشان: استان تهران، شهرستان دماوند، روستای رودافشان، غار رودافشان (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: خبرگزاری برنا، عکاس نامشخص

غار رودافشان یکی از بزرگ‌ترین غارهای طبیعی ایران است که از دیدنیهای اطراف تهران به شمار می‌آید و در روستای رودافشان در شهرستان دماوند تهران واقع شده است. این غار در حدود ۶۰ کیلومتر تا فیروزکوه، ۵۰ کیلومتر تا دماوند و ۱۰۰ کیلومتر تا تهران فاصله دارد. نزدیکی غار رودافشان به تهران، سبب توجه گردشگران و طبیعت گردان ساکن پایتخت به این غار می‌شود و بسیاری از گردشگران در طول سال برنامه بازدید از این غار را به‌صورت گروهی انجام می‌دهند.

ارتفاع دهانه غار رودافشان در حدود ۱۲ متر است و طول ورودی آن به حدود ۴۰ متر می‌رسد. طولانی‌ترین مسیر داخل غار ۷۸۳ متر طول دارد؛ اما بنابر نظر کارشناسان بسیاری از مسیرهای داخلی این غار در طول زمان بر اثر فرود قندیل‌ها مسدود شده‌اند و دسترسی به این بخش‌ها وجود ندارد. بدنه داخلی این غار به‌خصوص در نقاط دورتر و غیر قابل دسترس به‌دلیل جریان دائمی آب‌های زیرزمینی و رسوب دیواره‌ها تغییر شکل زیادی پیدا کرده‌اند.

از مهم‌ترین ویژگی‌های غار رودافشان می‌توان به ورودی بزرگ بیضی شکل و تالارهای وسیع آن اشاره کرد که بازدید از آن را آسان می‌کنند. ورودی غار رودافشان پس از غارهای اسپهبد خورشید مازندران و غار ایوب کرمان، سومین دهانه بزرگ غار در ایران است.

منبع عکس: کانون گردشگران دماوند، عکاس نامشخص

غار رودافشان محل زندگی گونه‌ای از خفاش‌ها به شمار می‌رود که در صورت پیشروی در آن این موجودات را از نزدیک خواهید دید. پیشروی در این غار بدون تجهیزات روشنایی مانند چراغ قوه ممکن نیست. چنانچه قصد بازدید از بخش‌های نخست غار رودافشان را دارید، نیاز به تجهیزات پیشرفته غارنوردی نخواهید داشت و تنها وسیله روشن کننده مسیر کافی است. نردبان‌های فلزی در طول مسیر این غار تردد در این آن را آسان می‌کنند؛ زیرا بعضی از بخش‌ها به‌دلیل پوشش خزه‌ای لیز هستند. نام غار رودافشان در سال ۱۳۸۴ خورشیدی در فهرست آثار ملی و طبیعی ایران ثبت شده است.

منبع عکس: خبرگزاری ایرنا، عکاس نامشخص

برای سفر به غار رودافشان از تهران باید مسافتی در حدود ۱۰۰ کیلومتر را در جاده فیروزکوه طی کنید. به این ترتیب از خروجی‌های شمال شرقی تهران خود را به اتوبان تهران پردیس برسانید. سپس با ادامه مسیر و عبور از پردیس، بومهن و رودهن، در مسیر جاده دماوند راه خود را ادامه دهید. در امتداد این مسیر به جاده فیروزکوه خواهید رسید.

پس از عبور از سربندان به روستای سید آباد خواهید رسید. مسیر فرعی به‌سمت روستای رودافشان در سمت راست جاده، بلافاصله پس از روستای سید آباد قرار دارد. در مسیر فرعی این جاده به دوراهی روستای مشهد می‌رسید. با ادامه مسیر سمت چپ در حدود پنج کیلومتر به روستای رودافشان خواهید رسید.

غار رودافشان در ارتفاع نزدیک به ۲۰۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و برای دسترسی به آن باید مسیری در حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه را در شیب تند کوهنوردی کنید. ابتدای این مسیر از باغ‌های سرسبز و پل چوبی بر رودخانه دلیچای در روستای رودافشان آغاز می‌شود و در ادامه، کوهستانی و خشک است. به‌جز مسیر پر شیب، راه پر‌پیچ‌و‌خم دیگری نیز به‌سمت دهانه غار رودافشان وجود دارد که با کمک راهنمایان محلی باید از این راه بگذرید. برخی از کوهنوردان حرفه‌ای در امتداد رودخانه دلیچای خود را به غار رودافشان می‌رسانند.

منبع عکس: خبرگزاری برنا، عکاس نامشخص

غار رودافشان از مجموعه غارهای آهکی در کشور ما است که رسوبات داخل آن در طول میلیون‌ها سال شکل گرفته‌اند. زمین‌شناسان زمان تشکیل این غار را به دوره سوم زمین‌شناسی موسوم به «پالئوژن» یا دوره پس از آن یعنی «دوره کرتاسه» نسبت می‌دهند. قندیل‌های غول پیکر داخل غار رودافشان موسوم به «استالاکتیک» و «استالاگمیت» که اولی به‌صورت آویخته از سقف و دیواره‌ها و دومی برآمده از زمین هستند، سراسر مسیر داخلی این غار را پوشانده‌اند.

منبع عکس: خبرگزاری مهر، عکاس نامشخص

نفوذ آب و رسوب کانی‌ها در این بخش از زمین در سالیان دور، قندیل‌های آهکی غار رودافشان را به وجود آورده‌اند. بر اساس شواهد زمین‌شناسی، ورود رودخانه دلیچای در گذشته به داخل این غار، دلیل اصلی تشکیل رسوبات آن شمرده می‌شود. تئوری دیگر در پیدایش این غار پدیده زمین‌شناسی «کارست» است. در این فرایند در پوسته زمین بر اثر برخورد سنگ‌های آهکی و کربنی با آب‌های زیرزمینی و رسوب و تغییرات شیمیایی، این قندیل‌ها به وجود می‌آیند. در حال حاضر پیمایش نیمی از مسیر غار رودافشان برای بازدیدکنندگان میسر است و باقی مسیر را باید با تجهیزات غارنوردی طی کنید.

در حفاری‌های غیر علمی اطراف غار رودافشان، نمونه آثاری از قرون هفت و هشت هجری به دست آورده‌اند؛ اما تاکنون تحقیقات علمی و قابل‌استناد مبنی بر زندگی انسان‌های نخستین در این غار در زمان غارنشینی انجام نداده‌اند. در برخی منابع علمی باز شدن مسیر ورودی غار رودافشان را بر اثر یکی از آتشفشان‌های دماوند بیش از ۳۵ هزار سال قبل عنوان کرده‌اند.

منبع عکس: سایت شهرداری دماوند، عکاس نامشخص

تنها چند دهه از کشف غار رودافشان توسط محلیان روستاهای اطراف این غار می‌گذرد و به‌دلیل جذابیت بالا در مدت کوتاهی توجه گردشگران و طبیعت گردان را به خود جلب کرده است. بخش‌های مختلف این غار به‌همراه کانی‌های رسوبی زیبا از دیدنی های غار رودافشان هستند که در این بخش به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

برای ورود به غار رودافشان باید از دهانه قوسی شکل آن عبور کنید. اطراف ورودی این غار را بوته‌های معطر گیاهان، درختان زیبا و گل‌های نسترن پوشانده‌اند. دهانه غار پس از سرپایینی با شیب تند قرار دارد که اختلاف ارتفاع آن‌ از شروع شیب در حدود ۱۳۰ متر است. عرض ورودی این غار به حدود ۴۰ متر و ارتفاع آن به حدود ۱۲ متر می‌رسد. با گذشتن از این شیب تند و عبور از دهانه به غار رودافشان وارد خواهید شد.

منبع عکس: mapio.net، عکاس نامشخص

نخستین تالار غار رودافشان پس از ورودی آن قرار دارد و پس از سراشیبی تند داخل غار به آن خواهید رسید. لایه‌های رسوبی در این تالار استحکام بالایی دارند و وسعت بالای آن نظر گردشگران را به خود جلب می‌کند. در تالار نخست نسبت به ورودی غار رودافشان کاهش دما کاملا محسوس است. زمین‌شناسان یکی از دلایل وسعت تالار نخست این غار را فرسایش طولانی و بیشتر این بخش نسبت به اعماق آن می‌دانند.

در نخستین تالار غار رودافشان ایوان‌های سنگی و سفالی به چشم می‌خورند؛ اما خبری از تزیینات آهکی در این بخش نیست. ابعاد این تالار در حدود ۸۰ در ۱۰۰ متر مربع است و ارتفاع آن به حدود ۲۵ متر می‌رسد. این تالار با نور طبیعی خورشید روشن می‌شود و پس از آن دیگر اثری از روشنایی خورشید نیست.

منبع عکس: گروه گردشگری پارسا، عکاس نامشخص

پس از گذر از دیواره‌های سنگ چین تالار نخست به دومین تالار غار رودافشان خواهید رسید. طول دیواره سنگچین بین این دو تالار در حدود هشت متر است و پهنای آن به بیش از یک متر می‌رسد. بخشی از این دیواره در حال حاضر تخریب شده است و دسترسی به تالار دوم از همین بخش صورت می‌گیرد. عرض حفره ورودی به تالار دوم به دو متر می‌رسد و پس از آن تاقدیسی با ارتفاع حدودی هشت متر خودنمایی می‌کند.

ابعاد تالار دوم غار رودافشان ۵۰ در ۶۰ متر مربع است و ارتفاع آن به حدود ۲۰ متر می‌رسد. در این بخش از غار نیز نمونه‌ای از تزیینات آهکی به چشم نمی‌خورد. ارتفاع سومین تالار غار رودافشان در حدود ۱۵ متر است و ابعاد آن به ۴۰ در ۵۰ متر مربع می‌رسد. در سقف و کف این بخش از غار انواع تزیینات آهکی به‌شکل گل کلمی، نخودی و دانه انگوری هستند.

با عبور از سنگ چکنده ۱۲ متری به دهلیزی وارد می‌شوید که شما را به عمیق‌ترین بخش‌های غار رودافشان می‌رساند. با عبور از نردبانی آهنی به دخمه‌ای کوچک با ارتفاع در حدود سه متر می‌رسید که از آن با نام تالار آناهیتا یاد می‌کنند. دلیل این نام‌گذاری وجود حوض آب در میان این تالار و ستونی سنگی میان آن است که الهه آب را یادآوری می‌کند. تالار آناهیتا ۱۵۰ متر از دهانه غار رودافشان پایین‌تر است.

منبع عکس: سایت شهرداری دماوند، عکاس نامشخص

انتهای تالار آناهیتا تاقدیسی به عرض ۱۵ تا ۲۰ متر به چشم می‌خورد که شما را به‌ سمت انتهای غار راهنمایی می‌کند. مسیر قابل پیمایش برای گردشگران در غار رودافشان بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر است و برای ماجراجویی بیشتر باید حرفه‌ای غارنوردی کنید. در طول مسیر غار چکه‌های آب از سقف می‌چکند و چاله‌ها پر از آب زلال هستند. در بخش‌هایی از غار رودافشان امکان اتراق موقت، استراحت و تماشای زیبایی‌های این غار وجود دارد که از لذت‌بخش‌ترین بخش‌های سفر به غار رودافشان است.

منبع عکس: سایت ژیوار، عکاس نامشخص

غار رودافشان از بکرترین غارهای طبیعی ایران است که امکانات خاصی ندارد. داخل این غار بسیار تاریک است و تنها علامت‌هایی برای مسیریابی در دیواره‌های داخلی آن رسم کرده‌اند. برای بازدید از غار رودافشان مهم‌ترین وسیله کلاه چراغ‌دار یا هدلایت است. چراغ قوه نیز برای روشنایی مسیر کاربردی است؛ اما حتما از سلامت آن مطمئن شوید و چراغ‌قوه اضافی همراه داشته باشید.

از دیگر وسایل لازم در بازدید از غار رودافشان می‌توان به کلاه ایمنی اشاره کرد. اگر هدلایت ندارید، حتما از کلاه ایمنی تک استفاده کنید. محیط داخل این غار نمور و سرد است و پوشش بارانی یا بادگیر مناسب شما را از خیس شدن و سرما محافظت می‌کنند. در بازدید از غار رودافشان حتما از کفش‌های مخصوص کوهنوردی استفاده کنید که ضد آب باشند. چاله‌های خیس در مسیر پیمایش این غار بسیار هستند. با کفش‌های معمولی ضمن لیز خوردن، پاهای شما نیز خیس می‌شوند.

منبع عکس: کانون گردشگران دماوند، عکاس نامشخص

اگر قصد بازدید از بخش نخست غار رودافشان را دارید، وسایل بالا برای شما کافی هستند؛ اما برای پیمایش حرفه‌ای و غارنوردی به‌صورت دسته‌جمعی، حتما تجهیزات کامل همراه ببرید. مهم‌ترین مسئله در این امر همراهی یک راهنمای حرفه‌ای و آشنا به مسیر با شما است.

در پیمایش حرفه‌ای غار رودافشان آب کافی همراه داشته باشید. پوشش مناسب و گرم برای سر زیر کلاه ایمنی، چراغ‌های برقی بزرگ، چراغ‌های مختلط، نردبان کوتاه فلزی، طناب غارنوردی، رول ومته رول، میخ، لباس ضد آب کامل، کوله مناسب، هارنس غارنوردی (نگهدارنده تسمه‌ای دور سینه)، کارابین و محافظ زانو و آرنج از مهم‌ترین ابزار غارنوردی حرفه‌ای هستند. پیش از آغاز پیمایش غار رودافشان در مسیر حرفه‌ای این غار، حتما اطرافیان و محلیان را در جریان برنامه خود و ساعت برگزاری آن بگذارید.

منبع عکس: خبرگزاری برنا، عکاس نامشخص

غار رودافشان در کوهستانی بکر در نزدیکی روستای رودافشان قرار دارد و نمازخانه، پارکینگ و سرویس بهداشتی تنها امکانات نزدیک این غار هستند. اگر برای غارنوردی و بازدید از این منطقه قصد اتراق در طبیعت را دارید، باید همه وسایل و تجهیزات لازم را با خود ببرید. به خاطر داشته باشید اگر تجربه این دست سفرها را ندارید، برنامه سفر به غار رودافشان و اتراق در طبیعت اطراف آن برای شما کمی سخت خواهد بود. در این صورت خانه‌های روستایی و اقامتگاه بومگردی در روستای رودافشان را برای استراحت و اتراق انتخاب کنید.

غار رودافشان فاصله کوتاهی تا شهرهای دماوند، فیروزکوه و تهران دارد. اگر ساکن این شهرها هستید، بازدید یک روزه از غار رودافشان برای شما برنامه مناسبی است؛ اما اگر قصد پیمایش طولانی در این غار را دارید، بهترین گزینه اقامت در نزدیکی این غار است. در روستای رودافشان دو رستوران فعالیت می‌کنند که اطلاعات مناسبی برای اتاق‌های اجاره‌ای این روستا و اقامتگاه بومگردی آن در اختیار مسافران می‌گذارند.

منبع عکس: خبرگزاری ایرنا، عکاس نامشخص

دماوند از سردسیرترین شهرستان‌ها در استان تهران است و در ۶ ماه دوم سال آب و هوایی سرد و پر بارش دارد. از طرف دیگر با شروع فصل سرما زمان خواب زمستانی و استراحت خفا‌ش‌ها در غار رودافشان آغاز می‌شود. به این دلایل فصل‌های پاییز و زمستان زمان‌های مناسبی برای بازدید از این غار نیستند.

در نخستین روزهای فصل بهار شرایط برای سفر به غار رودافشان مناسب‌تر است؛ اما هنوز سرمای هوا در این منطقه احساس می‌شود. دهانه ورودی این غار در ارتفاعات کوهستانی قرار گرفته است و به همین دلیل در همه روزهای سال آب و هوایی سردتر از مناطق با ارتفاع کمتر اطراف خود دارد. بهترین زمان برای بازدید و پیمایش غار رودافشان از واپسین روزهای فصل بهار تا اواخر تابستان است. گرچه آب و هوا در این فصل‌ها برای ورود به غار رودافشان مناسب می‌شود؛ به‌دلیل محیط کوهستانی و وجود آب‌های زیرزمینی در غار، در بازدید از غار رودافشان در تابستان نیز یک لباس اضافی یا بادگیر و بارانی همراه داشته باشید.

در بازدید از غار رودافشان می‌توانید زمانی را به بازدید از جاذبه‌های طبیعی اطراف آن اختصاص دهید. برخی از این جاذبه‌ها در فاصله کوتاهی از این غار قرار دارند و در سفر یک روزه می‌توانید از آ‌ن‌ها نیز بازدید کنید. چنانچه در سفر به غار رودافشان قصد اتراق شبانه و سفری چند‌روزه دارید، می‌توانید از تماشای جاذبه‌های طبیعی زیبا در دماوند و فیروزکوه نیز لذت ببرید.

عکاس و منبع عکس: علیرضا کرامی، روزنامه عصر ایران

روستای رودافشان در مسیر دسترسی به غار رودافشان قرار دارد و از زیباترین ییلاق‌های خوش آب و هوا در نزیکی تهران است. سراسر این روستا را باغ‌های زیبا و پر میوه پوشانده‌اند که در بهار و تابستان بسیار تماشایی می‌شوند. عبور رودخانه دلیچای از جوار روستای رودافشان به طبیعت این روستا و مناطق اطراف آن زیبایی دوچندان بخشیده است. در کوهستان‌های اطراف روستای رودافشان چشمه‌های طبیعی به چشم می‌خورند که برای اتراق طبیعت‌گردان مناسب هستند. در سفر به غار رودافشان زمانی را نیز به تماشای زیبایی‌های این روستا و گشت‌وگذار در کوچه باغ‌های آن اختصاص دهید.

منبع عکس: سایت mapio.net، عکاس نامشخص

رودخانه دلیچای از معروف‌ترین رودخانه‌های اطراف تهران است که در طول مسیر خود از روستاهای بسیاری در شهرستان‌های دماوند و فیروزکوه عبور می‌کند. این رود از ارتفاعات کوهستان البرز و قله دماوند سرچشمه می‌گیرد و باغ‌های زیادی را در طول مسیر خود سیراب می‌کند. رودخانه دلیچای در مسیر ارتباطی به دریاچه‌های تار و هویر و رودخانه حبله رود قرار دارد. این رود در نزدیکی غار رودافشان از زیباترین جاذبه‌های طبیعی است و اطراف آن برای اتراق در طبیعت بسیار مناسب هستند.

منبع عکس: خبرگزاری تسنیم، عکاس نامشخص

دریاچه‌های تار و هویر از زیباترین جاذبه‌های طبیعی در شهرستان دماوند و در فاصله کمتر از ۵۰ کیلومتری روستای رودافشان هستند. این دریاچه‌ها میان ارتفاعات کوهستانی و در نزدیکی روستای هویر قرار گرفته‌اند. دریاچه‌های تار و هویر در اثر رانش زمین به وجود آمده‌اند و با یکدیگر ۵۰۰ متر فاصله دارند. ماهیگیری، کوهنوردی، کمپ در طبیعت و آفرود سواری در اطراف این دریاچه از مهم‌ترین تفریحات دریاچه‌های تار و هویر به شمار می‌روند. (مشاهده روی نقشه)

عکاس: ایمان ولیخانی

روستای سیمین دشت از زیباترین روستاها و جاهای دیدنی فیروزکوه است که در حدود ۶۰ کیلومتر تا روستای رودافشان فاصله دارد. این روستا از مسیر روستای مشهد درنزدیکی روستای رودافشان دسترسی مناسب برای علاقه‌مندان به طبیعت گردی دارد و به همین دلیل توجه گردشگران زیادی را به خود جلب می‌کند.

طبیعت زیبا و جاذبه‌های گردشگری متنوع در روستای سیمین دشت این منطقه را به یکی از پرطرفدارترین روستاهای ییلاقی نزدیک تهران تبدیل کرده‌اند. از مهم‌ترین جاهای دیدنی سیمین دشت می‌توان به دریاچه آهنک، کوه انار و بزکوه اشاره کرد. (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: خبرگزاری برنا، عکاس نامشخص

بازدید از غارهای طبیعی برای بسیاری از گردشگران جاذبه‌های زیادی دارد و توجه علاقه‌مندان طبیعت بکر را به سوی خود جلب می‌کند. برای ورود به غار رودافشان و پیمایش مسیر این غار، به‌خصوص برای افراد بی تجربه در غارنوردی، رعایت نکات زیر بسیار ضروری است.

• هرگز به‌صورت تکی از غار رودافشان بازدید نکنید.
• اگر تجربه غارنوردی ندارید از کمک راهنماهای محلی استفاده کنید.
• داخل غار هیچ آسیبی به دیواره‌ها و قندیل‌ها نرسانید و ضربه‌ای به فضای داخل آن نزنید.
• برای بازدید از نقاط با عمق بیشتر در غار تجهیزات کامل همراه ببرید و مسیر را با طناب نشانه گذاری کنید.
• غار رودافشان بسیار تاریک است و هیچ منفذی برای ورود نور ندارد. در بازدید از این غار چراغ‌قوه قوی و وسایل روشن کننده اضافه همراه داشته باشید.
• هدلایت مناسب‌ترین وسیله برای ایجاد روشنایی و محافظت از سر در بازدید از غار رودافشان است.
• زمستان فصل استراحت خفاش‌ها در غار رودافشان به شمار می‌رود و این زمان از سال انتخاب مناسبی برای پیمایش این غار تا عمق زیاد نیست.
• بازدید از غار رودافشان برای سالمندان، کودکان و افراد با ناتوانی‌های خاص مناسب نیست.
• پیش از آغاز پیمایش غار رودافشان، برنامه و زمان سفر خود را به اطرافیان خود و محلیان اطراف غار اطلاع دهید.
• وسایل کمک‌های اولیه همراه داشته باشید.
• به هیچ چاله‌ای وارد نشوید؛ بازتاب تصویر می‌تواند شما را فریب دهد و به عمق سقوط کنید.
• لباس گرم و مناسب مانند بادگیر یا بارانی کلاه دار بپوشید.
• آب کافی همراه ببرید.
• هیچ زباله‌ای در غار نریزید و نشانی از خود در غار باقی نگذارید.
• در غارنوردی از کفش مناسب کوهنوردی استفاده کنید.
• همراه داشتن دستکش و کلاه ایمنی در پیمایش حرفه‌ای غار رودافشان ضروری است.

در این مقاله به معرفی غار رودافشان دماوند در نزدیکی پایتخت پرداختیم. شما نیز می‌توانید در ادامه تجربه‌های طبیعت گردی خود در این غار و حوالی آن را با ما و سایر کاربران کجارو در میان بگذارید.

نویسنده: مینا بهزادی‌منش

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: امین موجودی، سیما لواسانی، مهدی حسینی)