مسجد جامع خرانق

خرانق در فاصله ۷۰ کیلومتری از یزد قرار دارد. این شهر تاریخی میزبان تعدادی از آثار تاریخی و جاهای دیدنی استان یزد است که از میان آن‌ها می‌توان به مسجد جامع خرانق اشاره کرد.

مسجد جامع خرانق با قدمتی که به دوره قاجار بازمی‌گردد، درون قلعه قدیمی روستا واقع شده است. مناره مسجد با پیشینه‌ای کهن‌تر، از یادگارهای دوره سلجوقی به شمار می‌آید. این مجموعه تاریخی در سال ۱۳۷۸ خورشیدی، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. با کجارو همراه باشید و با مسجد جامع خرانق آشنا شوید.

روستای خرانق در مسیر جادە اردكان به طبس قرار دارد. این روستا از شمال به كوه هامانه، از جنوب به كوه خوانزاواشتری، از غرب به كوه بندر و چک‌چک و از شرق به صحرا و ریگزارهای حد فاصل ساغند و خورانق محدود می‌شود. ارتفاعات خرانق در غرب روستا، یکی از سه رشته‌کوه مهم و مرتفع استان یزد در شمال شرقی آن محسوب می‌شود.

عکس از ویکی‌مدیا (عکاس: MySarnevesht)

مسجد جامع خرانق در میان قلعه‌ای قدیمی و در نزدیکی دیگر جاهای دیدنی خرانق واقع شده است. در بخش شمالی مسجد، منارجنبانی مشاهده می‌شود که از مسجد کهن‌سال‌تر برآورد شده است. همچنین حسینیه‌ کوچکی در ارتفاعی پایین‌تر از مسجد و در مجاورت آن قرار دارد. دلیل این اختلاف ارتفاع، شیب طبیعی زمین در این قسمت از مسجد است. مسجد جامع و حسینیه خرانق در ۱۸ آبان ۱۳۷۸، با شماره ۲۴۴۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

• آدرس: استان یزد، ۵۰ کیلومتری اردکان، روستای خرانق (مشاهده روی نقشه)

عکس از ویکی‌مدیا (عکاس: Antoine Taveneaux)

روستای خرانق با بیش از ۴۵۰۰ سال قدمت، یکی از کهن‌ترین مناطق سکونت در ایران معرفی شده است. بر اساس اطلاعات مورخین، این روستا یکی از قدیمی‌ترین دهکده‌های مسکونی در دوران حکومت یزدگرد به شمار می‌رفت. در کتاب جامع مفیدی قدمت خرانق برابر با ۴۰۰۰ سال ذکر شده است.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: Mesut Toker)

مسجد جامع خرانق از یادگارهای دوره قاجار به شمار می‌آید. البته برخی از بخش‌های مجموعه در دوره‌های تاریخی دیگر ساخته شده‌اند. با توجه به نوع ساخت و سبک بنا، زمان ساخت گرمخانه را به قرون هشتم تا دهم هجری قمری نسبت می‌دهند. همچنین قدمت مناره به دوره سلجوقیان بازمی‌گردد.

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: Karl Svozil، مهسا قاضی کرمانی و کاظم میردهقان)

مسجد خرانق از گرمخانه (با پوشش طاق و تویزه)، محراب، حسینیه و منبر تشکیل می‌شود و در ساخت آن از خشت، گل و آجر (برای نمای بیرونی حسینیه) استفاده شده است. از دیگر قسمت‌های مسجد می‌توان به نیم‌طبقه‌‌ای در دو طرف محراب و فضای باز تابستانی اشاره کرد. همچنین سنگ قبری با ابعاد ۳۰ سانتی‌متر در ۵۰ سانتی‌متر پشت منبر جای گرفته است که به علی ابن محمد ابن اسحاق المولی (متوفی ۴۹۹ هجری قمری) تعلق دارد.

عکس از ویکی‌مدیا (عکاس: Ermac Kiyani)

مناره قدیمی و مرتفع مسجد به‌گونه‌ای ساخته شده است که به آسانی به حرکت درمی‌آید. برخی متعقدند این مناره پیش از منارجنبان اصفهان ساخته شده است.

• بازدید از مسجد جامع خرانق رایگان است.
• هرکدام از شهرهای ایران دارای فرهنگی خاص است. در سفر به نقاظ مختلف، به باورهای مردم بومی احترام بگذارید.
• آثار تاریخی از نسل‌های پیشین به ما رسیده‌اند و ما نیز به‌نوبه خود باید آن‌ها را بی‌کم‌و‌کاست به نسل‌های بعد واگذار کنیم. پس در حفاظت از آن‌ها کوشا باشیم.
• با خرید از محصولات محلی و اقامت در اقامتگاه‌های بوم‌گردی، به رونق اقتصادی منطقه کمک کنید.

عکس از ویکی‌مدیا (عکاس: حسین ملایمت)

نویسنده: محبوبه حسنی