زیارتگاه پارس بانو

نیایشگاه پارس بانو، بانوی پارس یا پیربانو از جاهای دیدنی اردکان محسوب می‌شود که در روستای زرجوع اردکان در دره‌ای باریک با کوه‌های پوشیده از درختان بادام و انجیرکوهی قرار دارد. این محل یکی از زیارتگاه‌های مقدس زرتشتیان به حساب می‌آید که هر سال از ۱۳ تا ۱۷ تیر برای برگزاری مراسم در آن دور هم جمع می‌شوند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: حمیدرضا بانی)

زیارتگاه پارس بانو در ۱۲۰ کیلومتری شمال غربی شهر یزد قرار دارد. این زیارتگاه را می‌توانید در ۵۴ کیلومتری اردکان، در جنوب عقدا و درون دره‌ای به نام زرجو (زرجوع) پیدا کنید.

روستای زرجوع در مسیر دره‌ای باریک قرار گرفته و کوه‌های اطراف آن پوشیده از درختان بادام و انجیرکوهی است. بنای اصلی نیایشگاه در کنار یک رودخانه‌ فصلی خودنمایی می‌کند.

• آدرس:استان یزد، شهرستان اردکان، روستای زرجوع (نمایش روی نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: نغمه میزانیان)

زیارتگاه پارس بانو که با عناوین بانوی پارس یا پیربانو نیز شناخته می‌شود، منتسب به دختر یزدگرد سوم و خواهر شهربانو است. این زیارتگاه در كنار زیارتگاه‌هایی چون پیرسبز، هریشت، ستی پیر، نارستانه و نارکی، از مکان‌های مقدس زرتشتیان به حساب می‌آید که اعتقاد دارند، بانویی پاکدامن در آنجا از دست دشمنان پناه گرفته است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Kazem Nashveh)

همه ساله زرتشتیان از روز مهر تا روز ورهرام از ماه تیر یعنی ۱۳ تا ۱۷ تیر ماه برای برپایی آیین‌های دینی و سنتی خود در این زیارتگاه گرد هم می‌آیند. در داخل زیارتگاه همانند دیگر زیارتگاه‌های زرتشتیان، چراغ روغنی قرار دارد که برخی از زرتشتیان برای ادای نذر خود، روغن و عود و حتی شیرینی می‌آورند و به برپایی شادی و جشن می‌پردازند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: کاظم میردهقان)

یزدگرد، دو پسر به نام‌های هرمزان و اردشیر و پنج دختر به نام‌های شهربانو، پارس بانو، مهربانو، نیک بانو و نازبانو داشت. یزدگرد پس از شکست از مسلمانان به خراسان گریخت و در آنجا به دست آسیابانی کشته شد. با شایع شدن خبر مرگ یزدگرد، خانواده وی در یزد با یکدیگر وداع کرده و هر یک به سمتی از اطراف یزد متواری شدند.

پارس بانو و مهربانو به‌سمت شمال غرب یزد رفتند و در حوالی ارجنان از هم وداع کردند. مهربانو به‌سمت عقدا گریزان شد که بر اثر بی‌غذایی و رنج راه در عقدا فوت می‌کند. وی را در گوشه باغی به خاک می‌سپرند که اکنون به مزرعه مهر معروف است و مردم آن سامان آن را محل مهربانو می‌نامند و برای وی شمع روشن می‌کنند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: نیما مجدآرا)

پارس بانو در سمت غربی عقدا به زرجوع رسید و در کوهی غایب شد. شکاف سنگی زیارتگاه را محل غیبت پارس بانو می‌دانند. وی بعدها در خواب نابینایی آمد و با شفای وی می‌خواهد که در کنار کوه، زیارتگاهی برای زنده‌کردن نام پارس بانو بسازد. درگذشته لباس مقنعه‌مانندی در شکاف سنگ وجود داشت که آن را برای تبرک کنده و حفظ کرده‌اند.

در ورودی زیارتگاه پارس بانو مزین به ابیات زیر است:

ای پیر با مهر و صفا، الگوی پاكی و وفا، رنجیده از جور و جفا، در جستجویت آمدم

ای پارس بانو خسته‌ام، غمگین و دل‌شکسته‌ام، بر لطف تو دل‌بسته‌ام، من در حضورت آمدم

ای بانوی ایران‌زمین، ای خفته در این سرزمین، بر حلقه‌اش همچون نگین، در زرع جویت آمدم

خاتون بانوها تویی، آواره‌ام ماوا تویی، درمان و داروها تویی، اینک به كویت آمدم

اندر دل این كوه‌ها، ماندی غریب ای آشنا، هستی غریبان را پناه، زین رو به سویت آمدم

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: حمیدرضا بانی)

بنای اصلی نیایشگاه پارس بانو یا آتشکده زرجوع، گنبدی با کاشی‌کاری‌ زیبا دارد. قدیمی‌ترین اثر تاریخی این زیارتگاه، سنگ‌نوشته ورودی آن محسوب می‌شود که قدمتش به دوره صفویه می‌رسد.

در دامنه‌ مجاور نیایشگاه، خیله‌هایی ساخته شده است تا خانواده‌ها در زمان ویژه‌ زیارت پارس بانو که به‌مدت پنج روز ادامه دارد، برای سکونت موقت از آن‌ها استفاده کنند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: دیجی لوک مجری تور مجازی گوگل)

• زیارتگاه پارس بانو بین زرتشتیان مقدس و گرامی است؛ هنگام بازدید به این محل و مراسم آن‌ها احترام بگذارید.
• از ریختن زباله و نوشتن یادگاری بپرهیزید.

نویسنده: آزاده یوسف‌نژاد/ بازنویسی: صدیقه شجاعی