پارک ساعی

پارک ساعی، یکی از جذاب‌ترین و خاطره‌انگیزترین مکان‌های عمومی تهران، با فضایی آرام و دلنشین در قلب شلوغی پایتخت، همچون پناهگاهی سبز و پرطراوت برای شهروندان به شمار می‌رود. این پارک با طراحی منحصربه‌فرد و گونه‌های متنوع گیاهی، از دیرباز نه‌تنها محلی برای استراحت و تفریح، بلکه یکی از جاهای دیدنی شبانه تهران بوده است. پارک مزبور که به نام مهندس کریم ساعی، طراح و سازنده آن نام‌گذاری شده است، با مساحتی حدود ۱۲ هکتار، از بزرگ‌ترین پارکهای تهران محسوب می‌شود. پارک ساعی به‌دلیل موقعیت مکانی مناسب و دسترسی آسان از طریق وسایل حمل و نقل عمومی، یکی از محبوب‌ترین پارک‌های پایتخت است. در ادامه، سفری به این پارک زیبا خواهیم داشت.

آنچه درباره پارک ساعی تهران می‌خوانید:

• آدرس: تهران، خیابان ولیعصر، پایین‌تر از میدان ونک (پارک ساعی روی نقشه)
• فاصله میدان ونک تا پارک ساعی: ۳٫۵ کیلومتر (حدود ۱۰ دقیقه با خودرو)
• فاصله میدان ولیعصر تا پارک ساعی: ۳٫۵ کیلومتر (حدود ۱۰ دقیقه با خودرو)

پارک ساعی از جاهای دیدنی تهران در منطقه ۶ شهرداری محسوب می‌شود و در خیابان ولیعصر پایین‌تر از میدان ونک واقع شده است. این پارک ۶ ورودی دارد و درب اصلی آن که در سمت غرب قرار گرفته،‌ به خیابان ولیعصر محدود می‌شود. در ابتدای این ورودی باید مسیر پلکانی را طی کنید که به‌دلیل اختلاف ارتفاع محیط پارک از سطح زمین، ایجاد شده است. ورودی شرقی پارک هم در خیابان خالد اسلامبولی (وزرا) قرار دارد.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: Ali Altair

پارک ساعی با مترو

ایستگاه میرزای شیرازی، نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به پارک ساعی تهران است. در این ایستگاه از مترو تهران پیاده شوید و سپس از خیابان‌های بهشتی و وزرا خود را به پارک ساعی برسانید.

پارک ساعی با خودروی شخصی

چنانچه وسیله نقلیه شخصی را ترجیح می‌دهید، اتوبان‌های مدرس، قاسم سلیمانی و همت مسیر دسترسی به پارک را در اختیارتان خواهد گذاشت. اگر از اتوبان مدرس راهی پارک ساعی می‌شوید، ابتدا باید وارد خیابان بیهقی شوید و از آنجا به‌سمت میدان آرژانتین ادامه مسیر دهید. از میدان آرژانتین وارد خیابان احمد قصیر (بخارست) شده و از خیابان پانزدهم (احمدیان) وارد خیابان وزرا در ضلع شرقی پارک ساعی شوید. اگر مسیر اولیه شما از بزرگراه شهید قاسم سلیمانی عبور می‌کند، برای دسترسی به پارک ساعی باید از خروجی بلوار نلسون ماندلا خارج شوید. مسیر بلوار نلسون ماندلا را به‌طرف میدان آرژانتین ادامه دهید. از میدان آرژانتین وارد خیابان احمد قصیر (بخارست) شوید و از طریق خیابان پانزدهم (احمدیان) به خیابان وزرا بروید. بزرگراه همت نیز مسیر مناسبی برای دسترسی به بوستان ساعی دارد. از خروجی خیابان گاندی خارج شوید و مسیر خیابان گاندی و سپس خیابان وزرا را ادامه دهید تا به پارک برسید.

پارک ساعی با بی آر تی

بهترین پیشنهاد برای رفتن به پارک ساعی، ‌استفاده از اتوبوس‌های بی آر تی است. دو خط راه‌آهن-پارک وی و راه‌آهن- تجریش در نزدیکی پارک ایستگاه دارند. در ایستگاه آبشار یا پله سوم پیاده شوید که مقابل پارک قرار دارند.

پارک ساعی را یکی از ارزان‌ترین پارک های تهران می‌دانند؛ ‌چراکه برای احداث آن، ‌هزینه زیادی صرف نشد. از طرفی با توجه به فرایند شکل‌گیری این پارک، برخی آن را قدیمی‌ترین بوستان تهران نیز معرفی می‌کنند. بوستانی با درختانی سربه‌فلک‌کشیده و کاشتی منظم و حساب شده که لذت پیاده‌روی‌ یا استراحت را حتی در روزهای گرم تابستان، فرح‌بخش و دلپذیر می‌کند. پارک ساعی در پاییز رنگارنگ نیز در بسیار تماشایی می‌شود و زمستان‌های این فضا هم اگر سپیدپوش شود،‌ سرزمین رویایی دیگری را مقابل دیدگان بازدیدکنندگان قرار می‌دهد. علاوه بر پیاده‌روی می‌توانید از چشم‌انداز دیدنی پارک عکس بگیرد یا خود را با وسایل ورزشی نظیر میر پینگ پنگ یا زمین اسکیت سرگرم کنید. به باور بسیاری از تهرانی‌ها، پارک ساعی مناسب پیک نیک نیست و به‌واسطه پله‌های زیاد و شیبی که در پارک وجود دارد، استفاده از آن برای سالمندان و افراد با مشکل حرکتی، توصیه نمی‌شود.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: Alireza Zeya

تاریخچه تاسیس پارک ساعی تهران، به‌عنوان یک پارک جنگلی، به سال ۱۳۲۹ شمسی برمی‌گردد؛ اما ایده اصلی و مقدمات تاسیس آن در سال ۱۳۲۴ شکل گرفت؛ زمانی که زمینی به مساحت حدودی ۳۰ هکتار از ونک تا عباس‌آباد را به این کار اختصاص دادند که در گذر زمان، تنها ۱۲ هکتار از آن باقی ماند.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: Navid Basseri

«کریم ساعی» محل فعلی پارک و خیابان ولیعصر تهران را با هدف ریه‌های تنفسی شهر،‌ درختکاری کرد و در اختیار وزارت کشاورزی وقت گذاشت. زنده‌یاد ساعی درختانی چون چنار و عرعر را برای این فضا انتخاب کرد که به آبیاری زیادی هم نیاز نباشد. روش کاشت را هم به شیوه جنگل‌کاری و به‌صورت پلکانی و شیب‌دار در نظر گرفت و در نهایت یک پارک جنگلی احداث کرد.

چند سال پس از مرگ ناگهانی او، وزارت کشاورزی در سال ۱۳۳۶ و هم‌زمان با طرح نوسازی شهر تهران، پارک ساعی را به شهرداری واگذار کرد. در سال‌های بعد و با توسعه پایتخت، این پارک هم با سازه‌هایی چون برکه، جوی، آبشار و زمین بازی تجهیز شد و به‌عنوان یک بوستان با امکانات و خدمات رفاهی و ‌تفریحی، در اختیار عموم مردم قرار گرفت.

طراحی اصلی پارک ساعی به‌شکل امروزی آن، در دهه چهل شمسی اتفاق افتاد. «استاد حسین محجوبی» نقاش و معمار صاحب نام ایرانی و طراح بسیاری از پارک‌های شهر تهران، از سال ۱۳۴۲ طراحی و ساخت این پارک را بر عهده گرفت و پس از ۱۰ سال تلاش هنرمندانه، در ۱۳۵۲ آن را تکمیل و به اتمام رساند.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: MechDesign _ ir

در روایت آقای محجوبی از طراحی این فضای زیبا آمده که ساعی ارزان‌ترین پارک تهران بود و تنها با یک معمار، یک باغبان و تعدادی کارگر، کل کار را انجام دادند. بنای کلی طراحی پارک، از الگوی باغ‌ های ایرانی و طرح اسلیمی بهره برده تا با ایجاد اختلاف سطح، نیاز کمتری به پله داشته و برای همه اقشار جامعه قابل استفاده باشد؛ ولی بخش‌هایی از پارک نیز مثل بخش کنار برکه، به شیوه باغ‌های ژاپنی طراحی و ساخته شده و محل نگهداری پرندگان آبزی است. سنگ‌های استفاده شده در این مکان هم به گفته جناب محجوبی، از بازسازی خیابان‌های قدیمی تهران به دست آمد. او گفته بود:

پس از آسفالت کردن برخی از خیابان‌های قدیمی مثل خیابان سعدی که بخشی از آن را سنگ تشکیل می‌داد، سنگ‌ها به انبار منتقل شدند و ما برای ساخت قسمت‌های سنگی پارک ساعی از آن استفاده کردیم.

پارک ساعی را به یاد و نام بنیان‌گذار دلسوز و فرهیخته‌اش زنده‌یاد «مهندس کریم ساعی» نام‌گذاری کرده‌اند. کریم ساعی دانش آموخته رشته آمار جنگل بود و پس از بازگشت به ایران، در اداره کشاورزی وقت مشغول به کار شد و اولین تشکیلات جنگلبانی ایران را تاسیس کرد. او اولین شخص در ایران بود که نقش مهمی در توسعه فضای سبز شهر تهران داشت و بانی احداث پارک ساعی شد. رشته جنگلداری نیز در ایران به لطف و همت آقای ساعی ایجاد شد و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور را او بنیان گذاشت. کریم ساعی که بعدها به‌عنوان پدر جنگلبانی ایران معرفی شد، در دی ماه ۱۳۳۱ به‌علت سانحه هوایی درگذشت.

تندیس کریم ساعی؛ منبع عکس: نشان؛ عکاس: نامشخص

در گذشته باغ وحشی در این پارک وجود داشت که تعطیل شده است؛ هرچند تماشای تصاویر روزهای فعالیت آن و حیوانات پارک ساعی می‌تواند برای هر بیننده‌ای جذاب باشد. قدم زدن در میان درختان منظم و سربه‌فلک‌کشیده پارک و شنیدن صدای آب، با سمفونی نوای پرندگان در این فضا تکمیل می‌شد. در باغ پرندگان و باغ وحش پارک ساعی، با انواع پرندگان و حیواناتی چون همستر، سنجاب، طوطی وحشی، غاز، اردک، قو، ‌مرغابی، لاک‌پشت، طاووس و... مواجه می‌شدید.

منبع عکس‌ها: گوگل‌مپ؛ عکاسان: نامشخص

از گونه‌های مختلف گیاهی که در این پارک وجود دارد و زیبایی این فضا را تکمیل کرده‌اند، می‌توان به کاج، چنار، سرو نقره‌ای، سرو شیرازی، سرو بادبزنی، سرو تبری، برگ بو، نارون،‌ افرا، ماگنولیا، سدروس، یاس وحشی، گردو،‌ سیب و زالزالک تنها اشاره کرد.

از آنجاکه استاد ساعی در طراحی و ساخت برخی از قسمت‌های پارک ساعی از معماری سایر ملل نیز الهام گرفته است، مواجه شدن با بخشی از این پارک به نام باغ ژاپنی خارج از تصور نیست. باغ ژاپنی پارک ساعی با الهام از الگوهای معماری باغ‌های ژاپنی طراحی شده است و نزدیک به دریاچه مصنوعی پارک قرار دارد.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: Amir N.

در کنار طبیعت زیبای پارک ساعی، مجسمه‌هایی نیز در بخش‌هایی از آن خودنمایی می‌کند. از جمله این مجسمه‌ها می‌توان به تندیسی از زنده‌یاد مهندس کریم ساعی اشاره کرد که در گوشه‌ای از فضای سبز دوست‌داشتی و چشم‌نواز پارک ساعی و در کنار درختان کهنسالی که روزی خود کاشته بود، بر نیمکتی به انتظار و استقبال از مهمانان و گردشگران این بوستان نشسته است.

برکه یا دریاچه بزرگ پارک ساعی یک دریاچه مصنوعی به شمار می‌آید که طراوت و زیبایی فضای پارک ساعی را دوچندان کرده است. اطراف این دریاچه محیطی جذاب برای نشستن، پیاده‌روی و عکاسی محسوب می‌شود.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: رامین معمار

امکانات پارک ساعی به مرور زمان و با توجه به نیاز بازدیدکنندگان، افزایش پیدا کرده است. ایجاد فرهنگسرا و سرای محله و توجه به اهداف فرهنگی، ‌آموزشی و اجتماعی خانواده‌ها و اهالی محل، دو نمونه از این موارد است. از دیگر امکانات تفریحی و رفاهی این بوستان قدیمی و زیبا، می‌توان به جاده سلامت و تندرستی، آبنمای موزیکال، میزهای شطرنج، وسایل ورزشی، آلاچیق، ‌نمازخانه، بوفه، میز پینگ پنگ، زمین اسکیت و سرویس بهداشتی اشاره کرد.

منبع عکس tripadvisor.com؛ عکاس: نامشخص

نیاز به تفریح و سرگرمی کودکان و نوجوانان در کنار آموزش،‌ همواره از اهمیت بالایی برخوردار است. زمین بازی پارک ساعی نیز با توجه به این نیاز، در بخش شرقی پارک و در مساحتی حدود ۱۵۰۰ متر مربع ساخته شد و در اختیار عموم قرار گرفت.

منبع عکس foursquare.com؛ عکاس: نامشخص

• آدرس: تهران،بزرگراه حقانی، بعد از چهار راه جهان کودک
• فاصله از پارک ساعی: پنج کیلومتر (حدود ۱۵ دقیقه با خودرو)

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: حسین محمدی

پل طبیعت به‌عنوان یکی از نمادهای شهر تهران شناخته می‌شود و یک پل پیاده‌رو است که با گذر از روی بزرگراه مدرس، بوستان آب‌وآتش و پارک طالقانی را به‌ یکدیگر متصل می‌کند. این پل با طراحی زیبا و منحصربه‌فرد خود، به‌عنوان اولین پل غیر خودرویی کشور و یکی از بزرگ‌ترین پل‌های غیر خودرویی خاورمیانه شناخته می‌شود. پل طبیعت از سه طبقه با ارتفاع کلی ۴۰ متر تشکیل شده است و ۳۰۰ متر طول دارد. این پل کاملا سازگار با محیط‌زیست است و به گفته لیلا عراقیان، طراح پل طبیعت، در طراحی پیکره‌ پل طبیعت از سی‌وسه پل اصفهان الهام گرفته شده است.

در طبقه اول و در ضلع شرقی پل طبیعت کافی‌شاپ، رستوران و فست‌فود در نظر گرفته شده است تا بازدیدکنندگان در کنار گشت‌وگذار، از خودشان پذیرایی کنند. طبقه دوم پل با وجود نیمکت‌ها محلی دنج برای استراحت و رفع خستگی است. طبقه سوم پل نیز بهترین مکان پل برای پیاده‌روی، قدم‌ زدن و ثبت عکس‌ به حساب می‌آید.

• آدرس: تهران، بزرگراه همت غرب به شرق، خروجی شیخ فضل‌الله جنوب، مسیر اختصاصی برج میلاد تهران
• ساعت بازدید: ۱۰:۰۰ تا ۲۲:۰۰ در ۶ ماه نخست سال؛ ۹:۰۰ تا ۲۱:۰۰ در ۶ ماه دوم سال
• هزینه بلیط (سال ۱۴۰۳): از ۱۰۰,۰۰۰ تومان تا ۳۰۰,۰۰۰ تومان (بسته به بازدید از بخش‌های مختلف برج میلاد هزینه بلیط متفاوت خواهد بود.)
• فاصله از پارک ساعی: ۸٫۵ کیلومتر (حدود ۲۰ دقیقه با خودرو)

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: Erfanian Pictures

برج میلاد تهران امروزه به‌عنوان نماد شهر تهران و قطب گردشگری پایتخت شناخته می‌شود و آن را به‌عنوان بلندترین برج ایران به شمار می‌آورند. این برج عظیم ششمین برج مرتفع مخابراتی در جهان است و بخش‌های مختلف اداری، تجاری و گردشگری را شامل می‌شود. مجموعه برج میلاد تهران با مساحتی حدود ۷۵ هکتار روی تپه‌ای در منطقه کوی نصر و در منطقه دو شهرداری تهران قرار دارد. این برج از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است و در حدود ۱۵۰ هزار تن وزن دارد. در ساخت برج مخابراتی میلاد از ۱۷ هزار متر مربع شیشه استفاده کرده‌اند. از بخش‌های مختلف برج میلاد می‌توان به سکوی دید بسته، موزه هدایا و دست‌ نوشته‌های شهرداری تهران، موزه مشاهیر، سکوی دید باز و گنبد آسمان اشاره کرد.

• آدرس: تهران، حدفاصل میدان راه‌آهن تا میدان تجریش

خیابان ولیعصر در ضلع غربی پارک ساعی قرار دارد و یکی از نمادین‌ترین و طولانی‌ترین خیابان‌های ایران و خاورمیانه به شمار می‌رود. این خیابان از میدان راه‌آهن در جنوب تا میدان تجریش در شمال تهران امتداد یافته است. در طول خیابان ولیعصر مراکز فرهنگی و تجاری، پارک‌های عمومی بزرگ، رستوران‌ها و اماکن تفریحی و گردشگری زیادی وجود دارند.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: Manok Paniri

خیابان ولیعصر به‌واسطه درختان چنارش شهرت زیادی دارد؛ هرچند که در گذشته تعداد این درختان بسیار بیشتر از امروز بود. از زمان‌‌های قدیم تا به امروز این خیابان محل تفرج و گردش بوده است. البته در گذشته استفاده از این خیابان برای همه مردم میسر نبود و فقط صاحب‌منصبان دولت و افراد حکومتی از آن استفاده می‌کردند.

تاریخ ساخت خیابان ولیعصر به زمان وزیر جنگی رضاخان در دوره قاجار بازمی‌گردد. تا پیش از انقلاب اسلامی ایران خیابان ولیعصر را با نام خیابان پهلوی می‌شناختند. نام این خیابان معروف تهران به‌دلیل قدمت بالا و ظرفیت‌های برجسته گردشگری‌ در هفتم دی‌ماه ۱۳۹۰ شمسی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

برف زمستانی در پارک ساعی؛ منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: امیرعباس فرخ زاده

پارک ساعی یکی از ده‌ها پارک پایتخت است که وظیفه تامین فضای سبز و امکانات تفریحی و رفاهی شهروندان را بر عهده دارد. اگر از این پارک خاطره‌ای دارید، آن را با ما و سایر کاربران کجارو در میان بگذارید.

نویسنده: فاطمه حکمت‌شعار

عکس‌های گالری از ویکی‌مدیا؛ عکاس: بهروز رضوانی