مسجد جامع کرمان (مسجد جامع مظفری)

مسجد جامع مظفری که به نام مسجد جامع کرمان شناخته می‌شود، مسجدی تاریخی با معماری کم‌نظیر و باشکوه است که می‌تواند توجه هر گردشگری را به خود جلب کند. این اثر تاریخی در دوران حکومت امیر مبارزالدین محمد مظفر، سرسلسله آل مظفر بنا شد؛ هرچند در دوره‌های بعد الحاقات و تعمیراتی در آن صورت گرفت. این مسجد چهار ایوانی که دارای سردر بلند، ایوان و شبستان، کاشی‌کاری معرق و غیره است، در ۱۲ اسفند سال ۱۳۱۵ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

مسجد جامع مظفری یا مسجد جامع کرمان از دیدنی های کرمان است که در سمت غرب میدان مشتاقیه (میدان شهدا) و ابتدای خیابان دکتر شریعتی قرار دارد. همچنین این مسجد در نزدیکی بازار گنجعلی خان واقع شده است.

• آدرس: استان کرمان، شهر کرمان، غرب میدان مشتاقیه و ابتدای خیابان دکتر شریعتی (نمایش روی نقشه)

$('.map-container') .click(function(){ $(this).find('iframe').addClass('clicked')}) .mouseleave(function(){ $(this).find('iframe').removeClass('clicked')});

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: Bernard Gagnon)

مسجد جامع کرمان در اواسط قرن هشتم قمری در حدود سال ۷۵۰ هجری قمری ساخته شد که ساخت آن به امیر مبارزالدین محمد مظفری میبدی، از پادشاهان آل مظفر نسبت داده شده است. به همین دلیل نام اصلی آن، مسجد جامع مظفری است.

از اسناد و اطلاعات تاریخی این‌گونه بر می‌آید که مسجد جامع مظفری در خارج از شهر کرمان ساخته شد و پس از گذشت سالیان دراز، شهر کرمان بزرگ‌تر شده و این مسجد ارزشمند را به آغوش کشیده است.

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: مفیدی)

در مورد داستان ساخت مسجد گفته می‌شود که محمد مظفری میبدی، تن به نبردی سخت با قومی به نام «جرمان و اوغان» می‌دهد و نیت می‌کند که در صورت زنده ماندن، از خود میراث نیکویی بر جا بگذارد. وی پس از جنگ به کرمان می‌آید و تصمیم به ساخت این مسجد می‌گیرد. گویا وی از درآمدی که در برداشت و فروش محصولات کشاورزی خود در میبد داشته، هزینه ساخت مسجد را تامین کرده است. به این ترتیب، بنای اولیه چنین مسجد باشکوهی ساخته می‌شود.

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: Bernard Gagnon)

مسجد جامع مظفری کرمان که با عنوان مسجد جامع کرمان نیز شناخته می‌شود، یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران است که در تاریخ ۱۲ اسفند سال ۱۳۱۵ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

اين بنا در جوار بازار و در قلب شهر واقع شده است و به‌جهت موقعيت خاصی که دارد، محل اصلی برپايی نماز جماعت بوده است. در پشت محراب ضلع غربی مسجد، مرقد «ملابمانعلی راجی کرمانی»، شاعر پارسی گوی قرار دارد که دیوان اشعار وی به نام «حمله حیدری» به‌عنوان یک یادگار ارزشمند از او به جا مانده است.

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: آرش ارجمندی)

مسجد جامع مظفری کرمان دارای سه در ورودی است که در ضلع‌های غربی، شرقی و شمالی قرار دارند. ابعاد صحن مسجد ۶۶٫۵ متر در ۴۹ متر و مساحت آن ۳۲۵۸٫۵ متر مربع است. در ضلع شرقی این مسجد چهار ایوانی، سردر بزرگی وجود دارد که علاوه بر کاشی‌کاری‌های زیبا، در بالای آن یک ساعت نیز تعبیه شده است که زیبایی خاصی دارد. در این بخش همچنین مقرنس‌کاری‌هایی انجام گرفته که زیبایی آن را دوچندان کرده است. ساختمان مسجد طبق اصول قرينه‌سازی، دو ايوان بزرگ تابستانی و زمستانی دارد.

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: SM MIRHOSSEINI)

از دیگر کاشی‌کاری‌های مسجد می‌توان به کاشی‌کاری معرق محراب اشاره کرد که در ضلع غربی مسجد قرار دارد. برخی کارشناسان، کاشی‌کاری معرق محراب و سردر شرقی مسجد را ارزشمندترین بخش بنا می‌دانند. حاشیه محراب از سنگ مرمر ساخته شده و استفاده از یک سری خطوط روی آن، زیبایی بیشتری به محراب بخشیده است. ضمن اینکه در طراحی این قسمت، رنگ زرد به کار رفته است. جالب اینکه در اين مسجد انواع کاشی‌کاری‌های معرق، هفت رنگ ساده و چند رنگ کار به چشم می‌خورد.

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: Edrak.art)

مسجد جامع مظفری کرمان همچون بسیاری از بناهای تاریخی کشور در طول سالیان مختلف دچار آسیب‌هایی شده است. در زمان شاه عباس دوم، شخصی به نام «شاهرخ نامی» به مرمت این مسجد تاریخی پرداخت. همچنین خطوط بر جای مانده در بالای مناره و گلدسته مسجد نشان می‌دهند که «محمد تقی خان درانی» که در دوران زندیه حاکم کرمان بود، در سال ۱۱۷۶ هجری قمری بخش‌هایی از این مسجد را بازسازی کرده است.

در نمونه‌ای دیگر، سردر سمت شرقی مسجد بر اثر شلیک توپ‌های آقا محمد خان قاجار ویران شد و پس از آن مورد بازسازی قرار گرفت. در مهر ماه سال ۱۳۵۷ هجری شمسی نیز گروهی در واکنش شدید به تحرکات انقلابی مردم شهر کرمان، مسجد جامع این شهر را به آتش کشیدند که باعث کشته شدن تعدادی از مردم شد. پس از این واقعه مسجد مجددا مورد مرمت قرار گرفت.

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: Mohammad Pourghorbanali)

علاوه بر این، «عنایت الله بن نظام الدین معمار اصفهانی» که نامش در ایوان بزرگ مسجد به چشم می‌خورد، نقش گسترده‌ای در حجاری و کاشی‌کاری بنا و همچنین بازسازی‌های آن داشته است. مرمت کاشی‌کاری ایوان بزرگ در زمان وکیل الملک، کاشی‌کاری ستون‌ها و لچکی‌های داخل مسجد و احداث شبستان شمالی از دیگر اقداماتی هستند که در دوره‌های مختلف در مسجد جامع انجام شده است.

الحاقات مسجد فقط به دوره صفويه محدود نشد و تا دهه ۶۰ هجری شمسی ادامه داشت. در صحن حياط مسجد که بدون حوض است، پنجره‌های فولادی وجود دارد که به ايوان‌های سمت راست و چپ نصب شده‌اند و سال نصب آن‌ها ۱۳۶۶ نوشته شده است.

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: Bernard Gagnon)

• بازدید از مسجد جامع کرمان رایگان است.
• از آنجا که مسجد، مکانی مذهبی محسوب می‌شود، هنگام بازدید از آن، پوشش متناسب با این مقصد داشته باشید.
• از عمر آثار تاریخی قرن‌ها می‌گذرد. در حفظ آن‌ها کوشا باشید و از وارد آوردن هرگونه آسیب بپرهیزید.

نویسنده: پویا جوانمرد/بازنویسی: صدیقه شجاعی