قنات مون

قنات مون از جاهای دیدنی اردستان و تنها قنات دو طبقه جهان به شمار می‌رود. این قنات در استان اصفهان، خیابان شهید فائق، ابتدای کوچه نهضت شهرستان اردستان قرار دارد. قنات شگفت‌انگیز مون از دو طبقه تشکیل شده است که آب قنات رویی و آب قنات زیرین روی همدیگر حرکت می‌کنند بدون آنکه آب قنات رویی در قنات زیرین نفوذ کند. علاوه بر آن اگر مسیر آب رشته اول مسدود شود، آب به قنات دومی و اگر مسیر رشته دوم گرفته شد، آب به رشته قنات اول هدایت می‌شود.

قنات مون با شماره ۹,۰۲۳ در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و سایت گردشگری قنات دو طبقه مون جهت بازدید گردشگران راه‌اندازی شده است. همچنین این قنات به‌عنوان عجیب‌ترین و تنها قنات دو طبقه در جهان در اجلاسیه استانبول به تاریخ ۲۶ تیرماه ۱۳۹۵ به‌همراه ۱۰ قنات دیگر در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسید. در این مطلب همراه کجارو باشید تا با قنات مون بیشتر آشنا شوید.

عکس از گوگل مپ (عکاس: شاهد غلامی)

قنات مون یکی از بی‌نظیرترین قنات‌های جهان به حساب می‌آید. این قنات در محله‌ مون در شهرستان اردستان استان اصفهان قرار دارد. این محله یکی از محلات هشت‌گانه اردستان است.

• آدرس: استان اصفهان، اردستان، خیابان شهید فائق، ابتدای کوچه نهضت (مشاهده روی نقشه)

قنات مون یکی از شاهکارهای مهندسی محسوب می‌شود که توسط مقنیان زبده و با توجه به شرایط اقلیمی منطقه ساخته شده است. درباره قدمت این قنات روایات مختلفی وجود دارد. ساخت این قنات را به یک مقنی یزدی نسب داده‌اند. وی شبی در خواب صدای آب‌های زیرزمینی را می‌شنود و بعد از آن اهالی را برای حفر قنات راهنمایی می‌کند و رشته اول توسط مردم حفر می‌شود.

پس از مدتی مقنی برمی‌گردد و می‌فهمد که از تمامی آب‌های زیرزمینی استفاده‌ نکرده‌اند و رشته دوم زیر نظر وی حفر می‌شود. بر اساس روایتی دیگر بانی قنات مون را کاوه آهنگر زاده اردستان می‌دانند. احتمالا قدمت این قنات به ۸۰۰ سال قبل می‌رسد.

عکس از گوگل مپ (عکاس: شاهد غلامی)

قنات دو طبقه مون از مادر چاه تا مظهر ۳٫۵ تا چهار کیلومتر طول و ۳۰ میله دارد و در طول مسیر آن ۴۰ حلقه میل چاه زده شده است. عمق مادر چاه آن به ۳۱ متر می‌رسد و در هر ثانیه ۶۰ لیتر آبدهی دارد. مظهر (دهانه) این قنات در محله مون قرار دارد و ابتدا آب قنات رویی و بعد آب قنات زیرین نمایان می‌شود. آب هر دو رشته به سه بخش تقسیم می‌شود که یک قسمت به روستای تلک آباد می‌رود و دو رشته به‌منظور آبیاری باغ‌ها و مزارع این محله استفاده می‌شود.

میله‌های اولیه قنات مون در محله‌ محال واقع در جنوب شهر اردستان حفر شده‌اند و به‌طرف شمال غرب امتداد دارند. مادر چاه قنات «چاه دوقلو» نام دارد که در کنار امامزاده اسماعیل واقع و از دو کانال موازی تشکیل شده است که روی هم قرار گرفته‌اند و در چاه‌های عمودی مشترک هستند.

نام‌گذاری چاه دوقلو به این علت است که در این محل دو میله چاه در کنار هم قرار دارند که یکی از آن‌ها متعلق به چاه رویی به عمق ۲۷ متر و دیگری متعلق به قنات زیرین به عمق ۳۰ متر است که اگر دهانه کوره قنات زیرین را یک متر فرض کنیم، کل عمق چاه مادر به ۳۱ متر می‌رسد. از این محل به بعد قنات دارای میله‌های مشترک است.

برای حفر رشته دوم قنات مون ابتدا اطراف میل چاه اول را ۱۸۰ درجه دور زده‌اند و مسیر آب را به پشت میل چاه هدایت کرده‌اند. سپس میل چاه را پایین برده و رشته دوم را حفر کرده‌اند. این کار موجب شده که از حفر دو میل چاه در کنار هم جلوگیری و کار حفر قنات دوم به‌راحتی انجام شود و خاک‌برداری کمتری صورت بگیرد.

عکس از گوگل مپ (عکاس: شاهد غلامی)

قنات مون یکی از حیرت‌انگیزترین قنات‌‌های ایران به شمار می‌رود. یکی از شگفتی این قنات در آن است که آب قنات رویی و آب قنات زیرین روی همدیگر حرکت می‌کنند بدون آنکه آب قنات رویی در قنات زیرین نفوذ کند. آب قنات رویی مون با زیرین به‌لحاظ دبی و سختی آب متفاوت هستند. آب قنات رویی شیرین، سبک و خنک است و در گذشته برای شرب استفاده می‌شد. آب قنات زیرین نیز با دبی بیشتر، گرم‌تر و سختی بیشتری دارد.

• ساعت بازدید: ۲۴ ساعته
• هزینه بازدید: رایگان

نویسنده: زهرا صالح‌نژاد/بازنویسی: اکرم زمانی نوری