آبشار نیاسر

آبشار نیاسر معروف‌ترین جاذبه طبیعی نیاسر در کاشان است که هر سال گردشگران داخلی و خارجی زیادی مخصوصا در ماه اردیبهشت از آن بازدید می‌کنند؛ چراکه در این ایام بازار گلاب‌گیری و گل‌غلتان حسابی داغ است. جاذبه‌های متعددی در اطراف آبشار نیاسر قرار دارند که از آن جمله می‌توان به چهارطاقی، آسیاب آبی، حمام صفوی، غار رئیس، چشمه اسکندریه و... اشاره کرد.

• آدرس: اصفهان، نیاسر، محله سرکمر، آبشار نیاسر (نمایش روی نقشه)

آبشار نیاسر در شهر تاریخی نیاسر در محله‌ قدیمی سرکمر (شهید بهشتی) واقع شده است. نیاسر حدودا در ۳۴ کیلومتری شمال غرب کاشان قرار دارد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: علیرضا برزگرزاده)

اگر از تهران یا شهرهای شمالی ایران به‌سمت نیاسر می‌روید، خود را به بزرگراه خلیج فارس برسانید و سپس راهی قم و نیاسر شوید. در نیاسر سراغ میدان گل‌ها را بگیرید و پس از عبور از میدان گل‌ها، مسیرتان را مستقیم ادامه دهید تا به چهارطاقی نیاسر برسید. از اینجا باید خودروی خود را در جایی مناسب پارک کنید و مسیرتان را پیاده ادامه دهید. پس از آن که از کنار درختی تنومند و قدیمی عبور کردید، به استخر ماهی می‌رسید. حال باید مسیرتان را از میان کوچه‌های تنگ و باریک و گاها گاه‌گلی ادامه دهید تا به محوطه‌ای باز برسید. در اینجا مغازه‌های کوچک و بزرگ عرقیجات و سوغات کاشان را خواهید دید. در ادامه مسیر آبشار، با فضای بزرگ و پارک مانندی روبه‌رو می‌شوید که غار رئیس در آنجا قرار دارد. برای رسیدن به آبشار، باید مسیرتان را در امتداد رودخانه و سمت راست محوطه به‌سمت پایین ادامه دهید و از پله‌های سنگی پایین بروید تا در نهایت به پارک آبشار برسید. به‌سمت راست‌ که نگاه کنید، آبشار نیاسر را خواهید دید.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: علی عالم)

آبشار نیاسر یکی از جاهای دیدنی کاشان در استان اصفهان به شمار می‌رود و سرچشمه آن از چشمه‌ای موسوم به چشمه تالار (اسکندریه) است که در بالای آبشار و در کنار چهار طاقی نیاسر قرار دارد؛ چشمه‌ای که شاید بتوان گفت نیاسر تمام قدمت و تاریخ خود را مدیون آن است. دو‌سوم از آب این چشمه به طرف آبشار و از آنجا به دشت‌های نیاسر جاری می‌شود و یک‌سوم به محله‌ نو می‌رود. جالب اینکه امروز اهالی محله‌ سرکمر و برزه‌زن در روز عید قربان در کنار چشمه‌ اسکندریه، گاوی را قربانی می‌کنند تا خون آن را به آب بریزند و همراه آبشار به قسمت‌های دیگر برود؛ زیرا اعتقاد دارند که این امر سبب پربرکتی و پرآبی آبشار می‌شود.

نوع سنگ‌های بدنه و سنگی که آبراهه‌ آبشار را تشکیل می‌دهند، آهکی و رسوبی هستند. به‌دلیل انحلال سنگ آهک به‌وسیله‌ جریان‌های زیرزمینی و گذشت سالیان طولانی، بافتی بسیار زیبا نظیر استالاکتیت‌ها (رسوبات آهکی قندیل‌مانند در سقف غارها) و استالاکمیت‌ها (رسوبات آهکی مخروطی کف غارها) در بدنه‌ آبشار ایجاد شده است که چشم هر بیننده‌ای را می‌نوازد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: یوسف اسماعیل‌پور)

شواهدی مانند بقایای خزه‌های قدیمی و تعدادی آبراه و همین طور گفته‌های محلی‌ها، گواه تغییر مسیر آبشار در گذشته است. ارتفاع آبشار از پای آن تا قسمتی که آب سرازیر می‌شود، ۲۵ متر است.

در این محل گیاهان دارویی نیز به‌وفور یافت می‌شود که هرکدام خواص مخصوص به خود را دارند. گیاهانی مانند پر سیاوش که برای سردرد و سینه درد است، علف شوره برای کمردرد و سردرد و خیار بوته مار یا هندونه مار که از آن برای پا درد استفاده می‌کنند. درختانی مانند درخت عرعر، بید شیرین، توت شمرونی و مو نیز در اطراف آبشار به چشم می‌خورند.

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: مهرداد شفایی)

چارطاقی نیاسر روی صخره‌ای مشرف به محله تالار شهر نیاسر قرار گرفته است که بر اساس نظر پژوهشگران به عهد ارشیر بابکان و سلسله ساسانیان تعلق دارد. با این حال در اسناد دیگر آن را آتشکده‌ای ساسانی می‌دانند. این اثر تاریخی در ۲۱ آبان ۱۳۱۷ با شماره ۳۱۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و یکی از آثار ارزشمند ایران به شمار می‌رود.

منبع عکس: خبرگزاری تسنیم (عکاس: ناشناس)

از عجیب‌ترین و شگفت‌انگیزترین دست‌سازهای بشری در شهر نیاسر، غار رئیس است که قدمت آن بنا بر نظر کارشناسان به دوره اشکانیان می‌رسد و به احتمال زیاد مردمی که معتقد به آیین مهرپرستی بودند از این غار استفاده می‌کردند. آب در آیین میترا اهمیت زیادی داشت و یکی از آداب پیروان مهر شست‌وشو و غسل بود. در مهرابه‌ها نیز چاه‌ آب یا چشمه‌های جوشان وجود داشت و به این دلیل کف مهرابه‌ها را حفر می‌کردند. آبشار نیاسر نیز احتمالا بر این موضوع صحه می‌گذارد که غار رئیس معبدی متعلق به پیروان آیین میترا بوده است.

در کاوش‌های باستان‌شناسی در این غار، آثاری از جمله سکه‌های سلجوقیان و ایلخانیان، سفال و ظروف گلین ساسانی و پارتی و مجسمه سنگی سر قوچ به دست آمد که نشان می‌دهد این غار در دوره‌های تاریخی مختلف مورد استفاده مردم بوده است.

غار دستکند رئیس سه طبقه دارد که از طریق دو کانال به هم وصل می‌شوند. راهروهای این غار به‌قدری باریک‌ هستند که امکان چرخیدن در آن‌ها وجود ندارد و تقریبا بیشتر غار را باید به‌صورت نیم‌خیز طی کرد و افراد با جثه‌های خیلی بزرگ امکان عبور از آن را ندارند. بنابراین افراد سالمند، بیماران قلبی یا افراد دارای مشکلات تنفسی بهتر است از بازدید این غار صرف‌‌نظر کنند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: امیر ابطحی)

در نزدیکی آبشار نیاسر کاشان، حمام معروفی وجود دارد که یادگار دوره صفوی است. معماری این حمام به سایر حمام‌های ایرانی شباهت دارد؛ به‌طوری که یک حوض در وسط آن خودنمایی می‌کند و دورتادورش حجره‌هایی به‌عنوان رختکن قرار گرفته‌اند. در اینجا نیز حجره‌های اربابان با مردم عادی و رعیت‌ها کاملا تفاوت داشته اشت.

در قسمت اصلی حمام صفویه، خزینه، محراب نماز یا نمازخانه وجود دارد كه در این مكان با كمی ارتفاع از سطح حمام، جهت قبله مشخص شده است. در گذشته مردم قبل از ورود به نمازخانه حمام، پای خود را در حوض كوچک پاشویه می‌شستند. در بخش دیگری از این اثر تاریخی، سنگ سلمانی و لباس‌كن قرار دارد. سقف حمام صفویه در مسیر آبشار و همسطح جاده است.

نحوه انتقال آب به داخل حمام به این شكل بوده است كه آب از آبشار به‌وسیله آبراه‌های گلی به داخل هدایت می‌شد و از آنجا به كل حمام انتقال می‌یافت. آب شرب آن نیز از طریق آبراه‌های جداگانه‌ای تامین می‌شد.

چشمه اسکندریه یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری کاشان است که آب بسیار زلال و گوارایی دارد و در چند متری آتشکده ساسانی از دل زمین می‌جوشد. این چشمه در بیشتر مواقع سال پرآب است و در تابستان آب خنک و در زمستان آب ولرمی دارد. چشمه اسکندریه مسیر زیادی را طی می‌کند و به‌شکل آبشار زیبای نیاسر به مسیرش ادامه می‌دهد و به باغات اطراف منشعب می‌شود.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: صادق رییسی‌کیا)

در مسیر آبشار نیاسر، ۱۳ آسیاب وجود داشته که هم‌اکنون یکی از آسیاب‌ها مرمت شده است و گردشگران از آن بازدید می‌کنند. این آسیاب‌های آبی که در مسیر آبشار ساخته شده بودند، برای آسیاب گندم استفاده می‌شدند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: حمید رحمانی)

کاشانی‌ها به درختان سرو خوش‌قدوبالا و کهنسال، باغ تالار می‌گویند. باغ تالار نیاسر از تفرجگاه‌های موردعلاقه شاهزادگان صفوی بود که به‌جز فضای سبز و درختکاری گسترده، عمارت تاریخی کوشک نیز درست در وسط آن خودنمایی می‌کرد. عمارت کوشک به تمام نیاسر مشرف است و از هر نقطه‌ای در نیاسر دیده می‌شود. امکانات رفاهی مناسبی مثل سالن غذاخوری، سرویس بهداشتی، آب‌خوری و صندلی برای گردشگران فراهم شده است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: محمد عسکری)

آبشار نیاسر در فصل بهار، پرآب‌تر از هر زمان دیگری از سال است و در نتیجه بهترین زمان بازدید از آن را می‌توان از ابتدای اردیبهشت تا اواخر خرداد دانست.

به‌طور کلی، بهترین فصل سفر به کاشان بهار و به‌ویژه اردیبهشت ماه است؛ چراکه این فصل با گلاب‌گیری مردم کاشان تقارن دارد و معمولا مردم در کنار بازدید از جاذبه‌های شهرهایی مثل نیاسر، قمصر و کاشان حتما برای گلاب‌گیری به یکی از باغ‌های اطراف شهر می‌روند و گلاب تازه خریداری می‌‌کنند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: حوریه طوسیان)

• از امکانات موجود در اطراف آبشار نیاسر می‌توان به سوپرمارکت، بوفه فروش تنقلات، فروشگاه صنایع دستی، پارکینگ، سرویس بهداشتی و مکان مناسب‌ برای برپایی چادر اشاره کرد.
• آبشار نیاسر در زمان اوج گردشگری بسیار شلوغ می‌شود و ترجیحا بهتر است در روزهای غیرتعطیل یا سایر ایام سال از این جاذبه بازدید کنید.
• شهر تاریخی نیاسر یکی از مهم‌ترین مراکز تولید گل محمدی، گلاب و عرقیات گیاهی است که بهترین سوغاتی این دیار محسوب می‌شوند.

نویسنده: هانیه احمدی/ بازنویسی: صدیقه شجاعی