کوه صفه

شهر اصفهان با وجود آثار و بناهای تاریخی، جاذبه‌های طبیعی و صنایع دستی فراوان، از مهم‌ترین مقاصد گردشگری ایران به شمار می‌رود. این شهر سالانه میزبان گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است که در کنار بازدید از آثار ارزشمند، از گشت‌و‌گذار، تفریح و خرید در شهر نیز لذت می‌برند؛ به همین دلیل پارک‌ها، شهربازی‌ها و مراکز تفریحی شهر، روزبه‌روز در حال گسترش است.

«کوه صفه» که به «بام اصفهان» نیز شهرت دارد، با وجود جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، گسترش فضای سبز در دامنه کوه و ایجاد تفریحات هیجان‌انگیز، به یکی از مراکز گردشگری اصفهان تبدیل شده است. این جاذبه با امکانات رفاهی مناسب، گردشگران بسیاری را به‌سوی خود جذب می‌کند و اوقات خوشی را برای آن‌ها رقم می‌زند. کوه صفه که چشم‌انداز وسیعی به شهر اصفهان دارد، از زیباترین جاهای دیدنی اصفهان در شب به شمار می‌رود.

• آدرس: استان اصفهان، اصفهان، بلوار شهدای صفه (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۱۴-۳۶۷۵۹۰۱۱ ۰۳۱

کوه صفه، نام کوهی از سلسله کوه‌‌های زاگرس است که در جنوبی‌ترین نقطه شهر اصفهان قرار دارد. جاده کمربندی اصفهان از سمت شمال، اراضی وسیع و خط آهن از جنوب، شهرک‌ها و مجتمع‌های مسکونی از سمت شرق و کوه‌های تخت رستم و دره خان از غرب، این کوه را احاطه کرده است.

منبع عکس: stdconline.com، عکاس: ناشناس

جاذبه گردشگری کوه صفه در فاصله تقریبی ۹ کیلومتری (۲۰ دقیقه‌ای) مرکز شهر اصفهان قرار دارد. همچنین فاصله این جاذبه تا پایانه مسافربری صفه حدود چهار کیلومتر (۹ دقیقه)، تا راه‌آهن اصفهان حدود هشت کیلومتر (۱۱ دقیقه)‌ و تا فرودگاه بین‌المللی اصفهان، در حدود ۳۴ کیلومتر (۳۰ دقیقه) است.

• خودروی شخصی: برای دسترسی به کوه صفه کافی‌ است کمی از مرکز شهر اصفهان و هیاهوی شهری فاصله بگیرید. در هر نقطه از شهر که هستید، به‌سمت جنوب حرکت کنید و خود را به بلوار صفه برسانید. در این بلوار در مسیر حاشیه بوستان کوهستانی صفه پیش روید تا به بلوار تله‌کابین برسید. پارکینگ مجموعه در این بلوار قرار دارد. وارد پارکینگ شوید و ماشین خود را پارک کنید. اگر قصد صعود به قله صفه را دارید، از طریق تله‌کابین یا مسیرهای کوهنوردی خود را به قله کوه صفه برسانید.
• مترو: ایستگاه مترو دفاع مقدس (صفه) در خط یک متروی اصفهان در فاصله سه کیلومتری از کوه صفه قرار دارد. از این ایستگاه می‌توانید به‌وسیله تاکسی خود را به مجموعه تفریحی صفه برسانید.

کوه صفه با ارتفاع ۲,۲۵۷ متر، به‌عنوان بخشی از رشته کوه زاگرس، در جنوب شهر اصفهان قرار دارد. این کوه، بام اصفهان نیز نامیده می‌شود و جاذبه‌های طبیعی بسیاری نظیر غارها و چشمه‌های خروشان را در خود جای داده است.

منبع عکس: blog.rahbal.com، عکاس: ناشناس

کوه صفه دارای دو قله شمالی و جنوبی است. قله جنوبی ارتفاع بیشتری از قله شمالی دارد؛ با این‌ وجود قله شمالی چشم‌انداز بهتری از شهر اصفهان را به نمایش می‌گذارد. دورنمای این کوه عظیم از بسیاری از نقاط شهر اصفهان، قابل‌مشاهده است. با استفاده از تله‌کابین یا مسیرهای کوهنوردی می‌توانید خود را را به بام اصفهان برسانید. در ارتفاعات کوه، تپه‌های هزار دره با خاک سرخ‌رنگ و همچنین شاه کوه و دلیجان اصفهان قابل‌مشاهده است. پس از صعود به قله، قلعه تاریخی مستحکمی را مشاهده می‌کنید که نشان می‌دهد کوه صفه از دیرباز پایگاه و پناهگاهی برای مردم شهر بوده است.

پستی و بلندی‌های سنگی کوه صفه، امکانات مناسبی برای فعالیت‌های ورزشی کوهنوردان و صخره‌نوردان فراهم می‌کند. فضای سرسبز دامنه کوه نیز به‌عنوان یک پارک کوهستانی، در تمام ایام سال به‌ویژه در آخر هفته و روزهای تعطیل، میزبان بسیاری از گردشگران و طبیعت‌دوستان است. پارک صفه با آب‌وهوای مطبوع و امکانات رفاهی و تفریحی متنوع، یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی اصفهان به شمار می‌رود.

در دهه ۸۰ خورشیدی، مسیرهای متعددی برای کوهنوردی توسط شهرداری اصفهان ایمن‌سازی شده است؛ اگر به‌کوهنوردی علاقه دارید، کوه صفه گزینه مناسبی برای شما خواهد بود. در سال ۱۳۹۳، آرامگاهی برای تدفین شهدای گمنام در مرکز بوستان صفه ساخته شده است.

کوه صفه جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بسیاری دارد که در میان آن‌ها می‌توان از قلعه تاریخی شاه دژ، چشمه‌های جوشان، غارها، پل رنگین‌کمان و آبشار مصنوعی نام برد.

منبع عکس: stdconline.com، عکاس: ناشناس

• آدرس:‌ ایستگاه پایانی تله کابین صفه (مشاهده روی نقشه)

«قلعه شاه دژ» یا «قلعه دیو» در بلندای کوه صفه و در قسمت شمال غربی آن قرار دارد. نام قلعه دیو در افسانه‌های ایران باستان بارها تکرار شده است. کارشناسان باستان‌شناسی قلعه کوه صفه را همان بقایای قلعه دیو می‌دانند. این قلعه عظیم و مستحکم با ساختار صخره‌ای، به‌منظور جلوگیری از نفوذ دشمن ساخته شده است. بخش‌هایی از آن در محاصره دیوارهای طبیعی کوه قرار دارد و نفوذ به آن بسیار مشکل است.

منبع عکس: stdconline.com، عکاس: ناشناس

طبق منابع تاریخی مکتوب، قلعه شاه دژ در زمان ملکشاه سلجوقی احداث شده است؛ اما کاوش‌های باستان‌شناسی و آثار به‌دست‌آمده، شاه دژ را به‌عنوان یک قلعه ساسانی معرفی می‌کند؛ این احتمال وجود دارد که این قلعه در زمان ساسانی ساخته و در زمان سلجوقیان بازسازی شده باشد. قلعه شاه دژ یکی از جاذبه‌های تاریخی مهم اصفهان به شمار می‌رود که در سال ۱۳۸۴ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قلعه شاه دژ مساحتی در حدود ۱۵ هکتار دارد و شامل ارگ مرکزی، ۲۰ برج نگهبانی، ۶ دروازه، انبار اسلحه‌ و انبار آذوقه می‌شود. این قلعه سنگی به‌منظور حفاظت از ارگ مرکزی به‌صورت لایه لایه ساخته شده است؛ این لایه‌ها از بیرون به داخل شامل دیوار بزرگ دفاعی، برج‌های دیده‌بانی و دو لایه برج و بارو می‌شود. از مصالح به‌کاررفته در ساخت قلعه می‌توان از سنگ لاشه، ملاط خاک و گچ و سنگ‌های تراش‌خورده نام برد.

در اطراف قلعه شاه دژ حفره‌هایی سنگی به چشم می‌خورد که یادآور استخوان‌‌دان‌های زرتشتی است که در بسیاری از نواحی باستانی ایران دیده می‌شود. تاسیسات آبی باقی‌مانده در اطراف قلعه نشان از مهندسی دقیق آن دوره دارد. در آن زمان برای ذخیره آب باران از آبگیر، بند، حوض‌ها و حوضچه‌ها استفاده می‌شد و تنبوشه‌ها (لوله‌های سفالی) در هدایت آب به بخش‌های مختلف قلعه به کار می‌رفت.

ساده‌ترین راه برای دسترسی به قلعه، استفاده از تله‌کابین است. ایستگاه پایانی تله کابین، قلعه شاه دژ است. اگر به کوهنوردی و پیاده‌روی علاقه دارید، می‌توانید از مسیر مارپیچ‌شکل ایجادشده در دامنه شرقی کوه استفاده کنید. این مسیر را ادامه دهید تا به چشمه گل زرد برسید؛ حال کوه را دور بزنید. کمی جلوتر قلعه شاه دژ را در جبهه غربی کوه مشاهده می‌کنید.

• آدرس:‌ میان ارتفاعات کوه صفه و کوه دیگری مشرف به سپاهان شهر (مشاهده روی نقشه)

در جنوب کوه صفه، دره‌ای به نام «گردنه باد» وجود دارد. ارتفاعات کوه صفه و کوه دیگری مشرف به سپاهان شهر، شمال و جنوب این دره را احاطه کرده است. از آنجا که بادهای اصفهان در جهت شرقی - غربی می‌وزد، جریان باد در دره متمرکز می‌شود و در تمام فصول سال به‌ویژه در پاییز و بهار شدت وزش باد کاملا محسوس است. در گردنه باد، توربین‌هایی به‌منظور تامین انرژی با استفاده از نیروی باد قرار داده شده است.

منبع عکس: blog.rahbal.com، عکاس: ناشناس

برخلاف آب‌وهوای گرم و خشک شهر اصفهان، کوه صفه دارای آب‌وهوای خوب و پوشش گیاهی مناسبی است؛ از علل مهم آن می‌توان به وجود چشمه‌های متعددی اشاره کرد که در نقاط مختلف از دل کوه جوشیده است.

منبع عکس: blog.rahbal.com، عکاس: ناشناس

از چشمه‌های مهم کوه صفه می‌توان از موارد زیر نام برد:

چشمه پاچنار

• آدرس: در ارتفاع ۱,۸۵۰ متری کوه صفه (مشاهده روی نقشه)

چشمه پاچنار در ارتفاع ۱,۸۵۰ متری کوه صفه قرار دارد. وجود این چشمه، سرسبزی و نشاط را برای این ناحیه به ارمغان آورده است؛ ازاین‌رو گذشتگان نام پاچنار به‌معنای «مکانی با درختان سرسبز» را برای آن برگزیده‌اند.

چشمه خاچیک یا چشمه درویش

• آدرس: در ارتفاع تقریبی ۱,۹۰۰ متری کوه صفه، در فاصله ۱۰۰ متری شرق چشمه پاچنار (مشاهده روی نقشه)

چشمه خاچیک، خاجیک یا چشمه درویش در ارتفاع تقریبی ۱,۹۰۰ متری کوه صفه و در فاصله ۱۰۰ متری شرق چشمه پاچنار قرار دارد. در محل جوشش این چشمه، حوضچه‌ای طبیعی و مسقف، در شکم یک حفره سنگی بزرگ جای گرفته و با سبزه احاطه شده است.

محیط پیرامون چشمه خاچیک، تفرجگاه و استراحتگاهی برای گردشگران به شمار می‌رود. نام‌گذاری این چشمه داستان جالبی دارد. گفته می‌شود در گذشته، درویشی ارمنی به نام خاچیک، در این محل دکه فروش خوراکی داشت و نام او بر این چشمه باقی ماند. در سال‌های اخیر در کنار چشمه خاچیک، پناهگاهی برای کوهنوردان احداث شده است.

سفرنامه «تاورنیه»، اثر «ژان باپتیست تاورنیه» (Jean-Baptiste Tavernier)، جهانگرد فرانسوی، قدیمی‌ترین منبعی است که در آن از چشمه خاچیک نام برده شده است. تاورنیه جهانگرد و بازرگان فرانسوی است که در عصر صفوی بارها به ایران و مشرق زمین سفر کرد. تاورنیه در سفرنامه خود این طور می‌نویسد:

در طرف شرق، یک غار در سنگ دیده می‌شود که دست طبیعت و صنعت هر دو در ایجاد آن شرکت داشته‌اند. یک چشمه آب بسیار خوب از آن بیرون می‌آید و پیرمردی هم در آنجا منزل دارد.

چشمه چاه درویش یا چشمه گچی

چشمه چاه درویش یا چشمه گچی در ارتفاع ۱,۸۰۰ متری و در فاصله حدود ۷۰۰ متری از چشمه درویش قرار گرفته است. زمانی که چشمه‌ پاچنار و چشمه درویش کم‌آب باشند، در این چشمه آب وجود دارد؛ از این‌رو به چاه درویش معروف است. چشمه درویش مسیر ناهمواری دارد و کوهنوردان به‌دلیل ساختار آهکی چشمه، آن را به نام چشمه گچی می‌شناسند.

چشمه گل زرد

چشمه گل زرد یکی از مشهورترین چشمه‌های کوه صفه است که در فاصله ۲۰۰ متری چشمه درویش و بعد از یک مسیر صعب‌العبور قرار دارد. اغلب کوهنوردان حرفه‌ای در مسیر صعود به قله در کنار این چشمه زیبا استراحت می‌کنند.

چشمه نقط

چشمه نقط در غرب چشمه درویش قرار دارد و در واقع سنگ‌آبی است که آب قطره‌قطره از بالای کوه در آن می‌ریزد.

کوه صفه بیش از ۱۴ غار کوچک و بزرگ را در خود جای داده است که برای بازدید از آن‌ها باید وسایل غارنوردی به‌همراه داشته باشید. بازدید از برخی از غارها مسلتزم مهارت غارنوردی و کوهنوردی است.

منبع عکس: irannihon.com، عکاس: ناشناس

از میان غارهای کوه صفه می‌توان از این موارد نام برد:

• غار کسری: واقع در گردنه باد در کنار دستگاه توربین بادی
• غار بیدستون یا غار انجیری (انجیلی): واقع در جبهه غربی کوه صفه
• غار هفت چشمه: واقع در جبهه جنوبی کوه صفه و در کنار مجموعه‌ای از چند چشمه
• غار قنبر: دارای بزرگ‌ترین دهانه در میان غارهای کوه صفه، واقع در جبهه شرقی کوه و بالاتر از چشمه خاچیک
• غار کفتار: واقع در دره دوزخ
• غار دستکند چکاد: ‌کنده‌شده توسط گروهی به نام چکاد
• غار گنگ آباد
• غار سیمرغ: واقع در ارتفاع ۲,۰۰۰ متری از سطح دریا، کشف‌ در سال ۱۳۹۱ خورشیدی، توسط تیم غارشناسی اصفهان

«پل رنگین‌کمان» از جاهای دیدنی کوه صفه است. برای دیدن این پل سنگی با گذر از پیچ‌وخم کوه، خود را به جبهه غربی در پشت کوه برسانید. هنگام عبور از روی پل، چشم‌انداز زیبای شهر شما را خیره می‌کند.

برای زیباسازی‌ بیشتر فضای پارک صفه، یک آبشار مصنوعی در دل کوه تعبیه شده است. آب این آبشار پس از طی مسافتی در حدود ۱۰۰ متر، در حوضچه‌ای جمع‌آوری می‌شود و برای آبیاری فضای پارک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در کوه صفه امکانات تفریحی متنوع و هیجان‌انگیزی برای گردشگران احداث شده است که از میان آن‌ها می‌توان به تله‌کابین، شهربازی، باغ وحش، زیپ‌لاین، پل معلق، سالن بولینگ و سالن بیلیارد اشاره کرد.

منبع عکس: google maos، عکاس: Hossein Vasaeli

«تله‌کابین» یکی از تفریحات پرطرفدار کوه صفه به شمار می‌رود و دارای دو خط است. خط اول از پارکینگ تله‌کابین در دامنه کوه آغاز می‌شود و مسافران را تا ایستگاه گردنه باد بالا می‌برد. طول این مسیر حدود ۱,۸۵۰ متر است. طی مسیر می‌توانید از طبیعت زیبای کوهستان لذت ببرید. زمانی که به ایستگاه گردنه باد می‌رسید، دمای هوا کاهش می‌یابد و خنک‌تر می‌شود؛ از این‌رو تله‌کابین صفه در فصل تابستان بسیار پرطرفدار است.

منبع عکس: stdconline.com، عکاس: ناشناس

خط دوم تله‌کابین، حدود ۷۰۰ متر طول دارد، از ایستگاه گردنه باد آغاز می‌شود و تا قله کوه ادامه دارد. در ایستگاه پایانی می‌توانید از قلعه تاریخی شاه دژ بازدید کنید. این تله‌کابین در زمان وزش بادهای شدید، فعالیت ندارد.

• آدرس: در دامنه کوه صفه، در نزدیکی ایستگاه پایین تله‌کابین (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۳۶۷۵۹۰۶۳ ۰۳۱

در دامنه کوه صفه و در نزدیکی ایستگاه پایین تله‌کابین، یکی از شهربازی های اصفهان با ابعادی کوچک قرار دارد که با وسایل هیجان‌انگیز و متنوع، فضای مناسبی برای سرگرمی کودکان و بزرگسالان ایجاد کرده است. از وسایل تفریحی این شهربازی می‌توان از استخر توپ، هلی‌کوپتر، ترامپولین، سفینه کودک، قطار کودک، سرسره بادی، ماشین برقی، سالتو، فریزبی، رنجر، کشتی بزرگ، مری‌گراند ۶ نفره و کشتی ۱۲ نفره نام برد.

شهربازی کوه صفه از بهترین مکان های تفریحی برای کودکان در اصفهان به شمار می‌رود؛ پس اگر همراه کودکان به اصفهان سفر کرده‌اید، حتما به این شهربازی بروید.

منبع عکس: stdconline.com، عکاس: ناشناس

• آدرس: قسمت غربی پارک کوهستانی صفه (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۳۶۶۹۳۹۳۲ ۰۳۱

«باغ وحش کوه صفه» با مساحتی در حدود پنج هکتار (۵۰,۰۰۰ متر مربع)، در قسمت غربی پارک کوهستانی صفه ایجاد شده است. در این باغ وحش، تعداد محدودی از حیوانات گوشت‌خوار و علف‌خوار زندگی می‌کنند که از میان آن‌ها می‌توان به میمون، شیر، گراز، قوچ کوهی، میش، کل، بز، خرگوش، سگ و شتر اشاره کرد.

در گوشه‌ای از باغ وحش صفه، حوضچه‌ای وجود دارد که پرندگانی مانند اردک، غاز، قو و مرغابی در آن نگهداری می‌شود. گردش در باغ وحش صفه و تماشای حیوانات، برای کودکان بسیار جذاب است و آن‌ها را سر شوق می‌آورد.

منبع عکس: esfahanemrooz.ir، عکاس: ناشناس

در خرداد سال ۱۴۰۰ خورشیدی، به‌علت وضعیت بد حیوانات و پویش مردمی، بازدید عمومی این باغ وحش ممنوع شد و کاربری آن به نقاهتگاه حیوانات بی‌سرپناه و زخمی تغییر یافت؛ اما این اتفاق کمتر از دو سال دوام داشت و در اسفند ۱۴۰۱، با تغییر تابلوی «باغ وحش صفه» به «پارک آموزشی حیات وحش»، این مکان مجددا برای بازدید عموم بازگشایی شد.

• آدرس: در مجاورت ایستگاه دوم تله‌کابین (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۳۶۷۵۹۰۱۰ ۰۳۱

«زیپ‌لاین کوه صفه» به‌عنوان اولین زیپ‌لاین دو نفره، از تفریحات هیجانی (فراورزش) کوه صفه است که در گردنه باد و در مجاورت ایستگاه دوم تله‌کابین قرار دارد.

منبع عکس: stdconline.com، عکاس: ناشناس

زیپ‌لاین کوه صفه با طول مسیر ۱۶۵ متر، در ارتفاع ۶۰ متری از سطح زمین واقع شده است. استفاده از این تفریح هیجان‌‌انگیز، شرایط و محدودیت‌هایی دارد که از آن‌ها می‌توان به شرایط وزن کمتر از ۹۰ کیلوگرم و محدودیت سنی بین ۱۴ تا ۴۵ سال نام برد. استفاده از زیپ‌لاین صفه برای بیماران قلبی و بانوان باردار ممنوع است.

«پل معلق کوه صفه» طولی برابر ۱۱۰ متر دارد و ارتفاع آن از سطح زمین به ۴۵ متر می‌رسد. این پل در گردنه باد و مجاورت ایستگاه دوم تله‌کابین، در خطی موازی با زیپ‌لاین کوه صفه قرار دارد و گذر هم‌زمان ۱۰ نفر روی آن، امکان‌پذیر است.

منبع عکس: stdconline.com، عکاس: ناشناس

پل معلق کوه صفه یکی از ترسناک‌ترین پل‌های معلق ایران است. بیشتر پل‌های معلق بر فراز رودخانه‌ها و جنگل‌های سرسبز ساخته می‌شود؛ اما هنگام عبور از پل معلق کوه صفه، تنها سنگ‌ها و صخره‌ها را زیر پای خود مشاهده می‌کنید. اگر به تجربه‌های هیجان‌انگیز و ترسناک علاقه دارید، این پل گزینه مناسبی برای شما خواهد بود.

• آدرس: طبقه زیرین ایستگاه تله‌کابین (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۳۶۷۵۹۰۱۰ ۰۳۱

«سالن بولینگ» مجموعه تفریحی صفه با مساحت حدود ۱,۰۰۰ متر مربع، دارای ۱۰ لاین مجهز به امکانات پیشرفته و استاندارد است. این سالن در طبقه زیرین ایستگاه تله‌کابین قرار دارد.

منبع عکس: stdconline.com، عکاس: ناشناس

• آدرس: طبقه زیرین ایستگاه تله‌کابین، در مجاورت سالن بولینگ صفه (مشاهده روی نقشه)

بیلیارد از بازی‌های جذاب و سرگرم‌کننده‌ای است که طرفداران بسیاری دارد. برخی‌ها آن را برای سرگرمی و گذران وقت و برخی دیگر به‌صورت حرفه‌ای انجام می‌دهند. «سالن بیلیارد صفه» در مجاورت سالن بولینگ، سه میز «ایت بال» و یک میز اسنوکر در اختیار علاقه‌مندان به این بازی قرار می‌دهد.

منبع عکس: stdconline.com، عکاس: ناشناس

مجموعه گردشگری صفه، تفریحات گوناگونی دارد که می‌تواند ساعت‌های طولانی گردشگران را سرگرم کند. برای بازدید و استفاده از آن‌ها بهتر است از ساعت فعالیت و هزینه بلیط بخش‌های تفریحی، مطلع شوید.

منبع عکس: google maps، عکاس: mohammadreza sharifi

• تله‌کابین: روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۵ تا ۲۲ و روزهای پنجشنبه، جمعه و روزهای تعطیل از ساعت ۱۰ تا ۲۲
• زیپ‌لاین و پل معلق: روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۵ تا ۲۲ و روزهای پنجشنبه، جمعه و روزهای تعطیل از ساعت ۱۰ تا ۲۲
• شهربازی: همه‌روزه از ساعت ۱۰ تا ۲۴
• سالن بولینگ: روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۵ تا ۲۳ و روزهای پنجشنبه، جمعه و روزهای تعطیل از ساعت ۱۰ تا ۲۳
• سالن بیلیارد: روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۵ تا ۲۳ و روزهای پنجشنبه، جمعه و روزهای تعطیل از ساعت ۱۰ تا ۲۳

• پارک کوهستانی صفه: برای ورود به پارک کوهستانی صفه، نیاز به پرداخت هزینه‌ نیست.
• تله‌کابین: به‌ازای هر نفر ۱۲۰,۰۰۰ تومان
• زیپ‌لاین و پل معلق: به‌ازای هر نفر ۹۰,۰۰۰ تومان (رفت با پل معلق و برگشت با زیپ‌لاین)

از امکانات مجموعه گردشگری کوه صفه می‌توان از آلاچیق‌ها و فضاهای پیک‌نیک در دامنه کوه تا کافه و رستوران‌های بام اصفهان نام برد. این امکانات برای رفاه، آسایش و گذران اوقات خوش گردشگران فراهم شده است.

منبع عکس: stdconline.com، عکاس: ناشناس

از امکانات رفاهی مجموعه گردشگری کوه صفه می‌توان از موارد زیر نام برد:

• سینما هفت‌بعدی
• پیست دوچرخه‌سواری
• مسیرهای سنگ‌فرش‌شده پیاده‌روی
• کافه و رستوران‌های متعدد: رستوران‌ شاندیز صفه، رستوران اجلاس، کافه خاچیک و...
• بوفه‌های خوراکی
• فضای پیک‌نیک
• آلاچیق
• باربیکیو
• نیمکت
• مسجد شهدای صفه
• نمازخانه
• سرویس‌های بهداشتی
• پارکینگ

کوه صفه اصفهان از دیرباز مورد توجه کوهنوردان، صخره‌نوردان، سنگ‌نوردان و تپه‌نوردان بوده است. این کوه با وجود صخره‌های بلند و بزرگ در نقاط مختلف، شرایط بسیار خوبی برای آموزش صخره‌نوردی و ورزش کوهنوردی تخصصی فراهم می‌کند.

منبع عکس: blog.rahbal.com، عکاس: ناشناس

شهرداری اصفهان مسیرهای همواری به‌صورت جاده شیب‌دار برای بالارفتن از کوه احداث کرده است. در میان این مسیرها چندین ایستگاه برای استراحت وجود دارد. این مسیرها برای بیشتر افراد مناسب است و نوعی کوهنوردی سبک و تفریحی محسوب می‌شود؛ با این وجود کوهنوردان و صخره‌نوردان حرفه‌ای، مسیرهای غیرهموار و طبیعی را برای صعود به قله انتخاب می‌کنند. مسیرهای طبیعی مختلفی برای صعود به قله وجود دارد. یک مسیر معمول از آبشار عبور می‌کند و پس از گردش دور کوه و گذر از ایستگاه سوم تله‌کابین به قله می‌رسد.

کوه صفه چندین دیواره طبیعی دارد؛ کوهنوردان حرفه‌ای بیش از ۲۰ مسیر طبیعی برای صعود از این دیوارها می‌شناسند. دیواره گل زرد در شمال، دیواره آینه در شرق، دیواره شاه‌نشین در بالای چشمه خاچیک و دیواره بوریل در جنوب غربی قله قرار دارد. ديواره گردنه باد و دیواره چشمه نقط از دیگر دیواره‌های مشهور سنگ‌نوردی کوه صفه هستند.

منبع عکس: blog.rahbal.com، عکاس: ناشناس

یکی از مسیرهای طبیعی صعود به قله، «مسیر مرعشی» است. این مسیر صعب‌العبور، در واقع از دل کوه می‌گذرد و علامت مشخصی ندارد؛ به همین دلیل عبور از این مسیر تنها با وجود راهنما امکان‌پذیر است.

«مسیر قاراپت» از دیگر مسیرهای سخت صعود به قله صفه است. این مسیر در دیواره گل زرد قرار دارد. راه رسیدن به چشمه گل زرد را در پیش بگیرید تا با عبور از پیچ‌وخم‌های بسیار به قله برسید.

شما می‌توانید از مسیر چشمه خاچیک و گردنه باد به قلعه معروف کوه صفه برسید؛ در این مسیر پس از رسیدن به گردنه باد، باید به‌سمت راست حرکت کنید. مسیر دیگری نیز برای تمرین و آموزش مبتدیان سنگ‌نوردی وجود دارد؛ این مسیر، راه غار قنبر و دیواره زیرین آن است.

کوه صفه با وجود صخره‌های صاف و بلند در ارتفاعات، چهر‌ه‌ای متمایز از کوه‌های اطراف دارد و سوژه مناسبی برای ثبت عکس‌های تماشایی است. در شب، با تابش نورافکن‌های اطراف بر پیکره کوه، زیبایی منظره بام اصفهان به اوج خود می‌رسد. این کوه از نقاط مختلف شهر قابل‌مشاهده است و جلوه‌ دل‌انگیز آن در شب، افراد را مجذوب خود می‌کند.

منبع عکس: pinorest.com، عکاس: ناشناس

هر نقطه از کوه صفه چشم‌انداز متفاوتی از شهر اصفهان را به نمایش می‌گذارد. شما می‌توانید با استفاده از تله‌کابین خود را به بام اصفهان برسانید و شهر را زیر پای خود تماشا کنید.

کوه صفه در شب تصویری از سوسوی چراغ‌های شهر و ستاره‌های چشمک‌زن را در اختیار شما قرار می‌دهد؛ تصویری که ذهن شما را از دغدغه و هیاهوهای زندگی شهری دور می‌کند و به‌سوی آرامش پرواز می‌دهد. این کوه را می‌توان از زیباترین جاهای دیدنی اصفهان در شب دانست.

منبع عکس: google maps، عکاس: Masih Khorsandi

بام اصفهان، امکانات تفریحی و رفاهی مناسبی برای گردشگران فراهم کرده است که از میان آن‌ها می‌توان به تله‌کابین، شهربازی، بولینگ، بیلیارد، کافی‌شاپ و رستوران‌ اشاره کرد. تله‌کابین کوه صفه در شب تجربه دل‌انگیزی برای شما رقم می‌زند. کافه‌ها و رستوران‌های بام نیز با انواع غذاهای ایرانی، فرنگی، فست‌فود و انواع نوشیدنی از شما پذیرایی می‌کند.

قلعه شاه دژ در بالای کوه صفه نشان می‌دهد که این کوه از زمان‌های بسیار دور به‌عنوان پایگاه و پناهگاه، مورد استفاده بوده است. شیوه معماری و ساخت قلعه به قلعه‌های دوره ساسانی شباهت دارد. برخی از بقایای قلعه نیز ممکن است در حقیقت بقایای یک آتشکده باشد. همچنین حفره‌هایی سنگی موجود در اطراف قلعه و کوه صفه، استخوان‌دان‌های زرتشتی را تداعی می‌کند. با توجه به نام عربی کوه، این احتمال می‌رود که کوه صفه قبل از حمله اعراب و تسلط اصفهان، نامی متفاوت با نام فعلی یا نامی متشابه با معنای پارسی صفه داشته است.

منبع عکس: iranlover.ir، عکاس: ناشناس

بنابر توصیف‌های موجود در کتاب‌های تاریخی معتبر، کوه صفه و قلعه شاه دژ در زمان حکومت سلجوقیان، پایگاه مبارزه آن‌ها با شیعیان اسماعیلیه بوده است.

زمانی که ملکشاه (از پادشاهان دوره سلجوقی) دار فانی را وداع گفت، میان فرزندان او بر سر جانشینی پدر اختلاف ایجاد شد و این امر، حکومت سلجوقی را تضعیف کرد. در این میان یکی از افراد جنبش اسماعیلیه از فرصت استفاده کرد و با فریب فرمانده قلعه شاه دژ، این قلعه را به تصرف خود درآورد. در این دوره جنگ سختی بین سلجوقیان و اسماعیلیون درگرفت و در نهایت، این جنگ با پیروزی سلجوقیان به پایان رسید و پس از آن سلطان محمد، شاه جدید سلجوقی، بی‌رحمانه دستور کشتار تمام افراد فرقه اسماعیلیه را صادر کرد.

شهر اصفهان و کوه صفه همواره از نظر نظامی و دفاعی از اهمیت بسیاری برخوردار بود. در دوره صفوی، با انتخاب شهر اصفهان به‌عنوان پایتخت رسمی ایران، این شهر رنگ و بوی فرهنگی و هنری گرفت.

در زمان حکومت شاه سلیمان صفوی، در نزدیکی یکی از چشمه‌های دامنه کوه صفه، بنایی برای تفریح درباریان ساخته شد و به تخت سلیمان شهرت یافت. این چشمه امروزه چشمه پاچنار نامیده می‌شود. در دوره صفوی برخی از مناطق کوه صفه مورد بازسازی قرار گرفت و مسیرهای تردد جدیدی میان کوه و شهر احداث شد.

واژه «صفه»، به‌معنای «فضای تخت» است. کوه صفه از محل چشمه خاچیک آغاز می‌شود؛ در این قسمت، سنگ کوه از خاک جدا شده و دامنه کوه را تشکیل داده است. این کوه در انتها به فضای سنگی تخت و صافی می‌رسد؛ ازاین‌رو به صفه نام‌گذاری شده است. می‌توان گفت که نام کوه صفه را به‌جهت شکل ظاهری آن انتخاب کرده‌اند؛ چراکه این کوه برخلاف اغلب کوه‌ها قله نوک تیزی ندارد.

بیشتر پوشش گیاهی کوه صفه را گیاهان خودرو و فصلی تشکیل می‌دهد. درختچه‌های انجیر وحشی و بادام وحشی نیز به‌صورت پراکنده، در گوشه و کنار کوه و روی صخره‌ها مشاهده می‌شود. شهرداری اصفهان نیز از آغاز دهه ۸۰ خورشیدی، با کاشت و نگهداری انواع گل‌های فصلی، کاشت چمن، درختان و درختچه‌های دائمی در پارک، فضای سبز دامنه کوه را گسترش داده است.

منبع عکس: pinorest.com، عکاس: ناشناس

پارک کوهستانی صفه، زیستگاه جانورانی نظیر روباه، شغال، خدنگ، خرگوش، موش دوپا، مار، عقرب، جوجه‌تیغی، کبک، تیهو، بزمجه و همچنین انواع پرندگان از خانواده گنجشک‌سانان و زاغ نوک‌سرخ است. این جانوران معمولا خطری برای انسان ایجاد نمی‌کنند و خود را از مسیرهای گذر گردشگران و کوهنوردان دور نگه می‌دارند؛ چنانچه به هر یک از آن‌ها برخورد کردید، بی‌حرکت سر جای خود بایستید تا حیوان از کنار شما گذر کند.

• آدرس: خیابان بزرگراه شهید دستجردی (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۳۶۵۵۰۵۰۴ ۰۳۱
• ساعت فعالیت: همه‌روزه از ساعت ۱۰ تا ۲۴
• فاصله تا کوه صفه اصفهان: کمتر از هفت کیلومتر (حدود ۱۰ دقیقه)

«سیتی سنتر اصفهان» بزرگ‌ترین و بهترین مجتمع تجاری، خدماتی، رفاهی، اقامتی و تفریحی شهر است که در جنوب شهر اصفهان و در ابتدای جاده اصفهان به شیراز قرار دارد. این مجموعه دارای هفت طبقه است که علاوه بر کاربردهای تجاری و تفریحی، فعالیت‌های فرهنگی نیز در آن صورت می‌گیرد. البته هنوز بخش‌هایی از آن به بهره‌برداری نرسیده و تنها بخش تجاری مجموعه به‌طور کامل افتتاح شده است.

منبع عکس: toptourist.ir، عکاس: ناشناس

بخش تجاری سیتی سنتر در سه طبقه همکف، اول و دوم با ۷۵۰ واحد تجاری و فروشگاه طراحی شده است. در فروشگاه‌های سیتی سنتر کالاهایی نظیر پوشاک زنانه، مردانه و بچگانه، کیف و کفش، لوازم آرایشی و بهداشتی، عطر و ادکلن، زیورآلات، ساعت، عینک، مصنوعات چرمی، طلا و جواهرات، صنایع دستی، اسباب‌بازی، لوازم ورزشی، لوازم‌خانگی، تجهیزات آشپزخانه، لوازم تحریر، کتاب و... به فروش می‌رسد.

طبقات سوم و چهارم سیتی سنتر به پردیس سینمایی (دارای هشت سالن مختلف)، مرکز همایش، شهربازی کهکشان عجایب (دارای مساحت ۸,۷۰۰ متر مربع)، موزه (ظروف سفالی، تمبر، اسکناس، سکه، تلفن، گرامافون، دوربین و انواع ساعت)، زمین اسکواش و دانشگاه علمی کاربردی اختصاص دارد. پارکینگ مجموعه با ظرفیت ۵,۵۰۰ خودرو نیز در دو طبقه زیر همکف قرار گرفته است.

از امکانات رفاهی سیتی سنتر اصفهان می‌توان به فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه و شهروند، دو فودکورت با بیش از ۲۰ کافه و رستوران (دارای انواع غذاهای ایرانی، فرنگی و فست‌فود)، دفاتر هواپیمایی، صرافی، نمازخانه، شعب مختلف بانکی، اتاق مادر و کودک، مرکز کمک‌های اولیه، سرویس بهداشتی و پارکینگ اشاره کرد.

• آدرس: محله جلفا، خیابان حکیم نظامی، خیابان کلیسا (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۳۶۲۴۳۴۷۱ ۰۳۱
• ساعت بازدید: همه‌روزه از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۳ و ۱۵:۳۰ تا ۱۸:۳۰
• ثبت ملی: ۱۵ دی ۱۳۱۰ خورشیدی با شماره ثبت ۸۵
• فاصله تا کوه صفه اصفهان: کمتر از هفت کیلومتر (حدود ۱۵ دقیقه)

«کلیسای وانک» در دوره شاه عباس صفوی توسط ارامنه مهاجر ساخته‌ شده است و قدمت بنای اولیه آن به سال ۱۶۰۶ میلادی بازمی‌گردد؛ در آن زمان تنها ساختمان کوچکی در قسمت جنوب غربی بنای امروزی وجود داشت که با نام کلیسای هاکوب شناخته می‌شد. این کلیسای کوچک به‌مدت ۵۰ سال مورد استفاده روحانیون مسیحی قرار داشت. به مرور زمان بخش‌هایی مانند موزه، کتابخانه، دیر، ناقوس خانه، برج ساعت، چاپخانه و اماکن اداری به ساختمان و محوطه آن افزوده شد.

منبع عکس: wikipedia.org، عکاس: ناشناس

کلیسای وانک که در جهان با نام «آمناپرکیچ» نیز شناخته می‌شود، یکی از ۱۳ کلیسای باقی‌مانده از قرن ۱۷ میلادی و همچنین کلیسای جامع ارامنه اصفهان است. این کلیسا در فضایی به مساحت تقریبی ۸,۷۰۰ متر مربع قرار دارد که حدود ۴,۰۰۰ متر مربع از این فضا را ساختمان‌های کلیسا و بقیه را باغ و فضای سبز مجموعه تشکیل می‌دهد. نمای بیرونی کلیسا با آجر پوشیده شده است و در میان بافت آجری دیوارها، کاشی‌هایی با تصویر فرشته‌های بالدار خودنمایی می‌کند.

سبک معماری گنبد بزرگ کلیسای وانک کاملا به معماری گنبد مساجد شباهت دارد؛ در حالی که گنبد کلیساهای سنتی مخروطی شکل است. نقاشی‌های روی گنبد، از زیباترین جاذبه‌های کلیسا به شمار می‌رود.

معماری ظریف و باشکوه، طلاکاری و تذهیب، تندیس‌های زیبا، نقش‌ونگارهای رنگارنگ، تابلوها و نقاشی‌های دیواری، کلیسای وانک را از دیگر کلیساهای ایران متمایز می‌کند. در بازدید از این جاذبه تاریخی می‌توانید ساعت‌های طولانی به تماشای بخش‌های مختلف بنشینید و از زیبایی‌‌ آن‌ها لذت ببرید.

• آدرس: میدان انقلاب، خیابان چهار باغ (مشاهده روی نقشه)
• ثبت ملی: ۱۵ دی سال ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۱۰
• فاصله تا کوه صفه اصفهان: حدود ۹ کیلومتر (۲۰ دقیقه)

«سی و سه پل» به‌عنوان طولانی‌ترین پل روی زاینده‌رود، از مشهورترین جاهای دیدنی اصفهان است. این پل با اسامی دیگری مانند پل الله‌وردی‌خان، پل شاه‌عباسی، پل جلفا، پل چهل چشمه و پل سی‌‌وسه چشمه نیز شناخته می‌شود.

سی و سه پل در دوره شاه عباس اول صفوی با نظارت سردار معروف صفوی، الله‌وردی‌خان گرجی، روی زاینده‌رود ساخته شده و معمار این پل، استاد حسین بنا اصفهانی بوده است. این پل در ابتدا ۴۰ دهانه داشت و به‌ مرور زمان با کشت درختان و انحراف آب، تعدادی از دهانه‌ها متروک شد.

منبع عکس: likealocalguide.com، عکاس: ناشناس

سی و سه پل دارای ۳۳ دهانه است و ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد. از مصالح مورد استفاده در ساخت این پل می‌توان از آجر، سنگ و ملاط ساروج و گچ نام برد.

پایه و فونداسیون سی و سه پل به‌گونه‌ای است که رطوبت، میزان دوام و استحکام آن را افزایش می‌دهد؛ از این‌رو در طی این سالیان طولانی، آب زاینده‌رود به این پل آسیبی وارد نکرده است. اگرچه امروزه با خشک شدن آب زاینده‌رود، سی‌ و سه‌ پل دیگر حال و هوای گذشته را ندارد، این پل همچنان به‌عنوان یکی از نمادهای شهر اصفهان شناخته می‌شود.

• آدرس: بزرگراه شهید حبیب‌اللهی، خیابان سهروردی، خیابان الفت (مشاهده روی نقشه)
• فاصله تا کوه صفه اصفهان: کمتر از ۱۰ کیلومتر (۲۰ دقیقه)

«پارک جنگلی ناژوان» یکی از بزرگ‌ترین پارک‌های اصفهان در حاشیه زاینده رود است. ناژوان ترکیبی از دو کلمه «ناژ» و «وان» محسوب می‌شود و «جایگاه درختان ناژ و صنوبر» معنی می‌دهد.

بوستان ناژوان با ۱,۲۰۰ هكتار وسعت در بخش غربی اصفهان واقع شده است. زمین‌های منطقه ناژوان به‌دلیل پوشش گیاهی فراوان و عبور رودخانه از آن، اقلیم بهتری نسبت به شهر اصفهان دارد.

منبع عکس: toptourist.ir، عکاس: ناشناس

پارک جنگلی ناژوان از بخش‌‌های مختلفی نظیر باغ پرندگان اصفهان، باغ موزه پروانه‌ها، باغ خزندگان اصفهان، موزه صدف، آکواریوم اصفهان، تله‌سیژ، شهربازی و پارک آبی کودکان تشکیل شده است که هر یک از آن‌ها به‌طور جداگانه از جاذبه‌های گردشگری اصفهان به شمار می‌رود.

از امکانات پارک جنگلی ناژوان می‌توان به فضای پیک‌نیک، فضای چادر زدن و کمپینگ، آلاچیق، زمین‌های بازی کودکان، زمین‌های ورزشی، مسیرهای پیاده‌روی، ایستگاه‌های درشکه‌سواری، پیست دوچرخه‌سواری، مانژ اسب‌سواری، غرفه صنایع‌ دستی، بوفه، کافه، رستوران، نمازخانه، عکاس‌خانه، سرویس بهداشتی و پارکینگ اشاره کرد.

منبع عکس: google maps، عکاس: David Rahimian

اگر از دیدنی‌های پارک کوهستانی صفه بازدید کرده‌اید، تجربه‌های خود را با ما و دیگر همراهان کجارو به اشتراک بگذارید.

نویسنده: معصومه صادقپور

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: Fawad، محمد جلالی، ناهید قنبری، دیوید رحیمیان)