دهکده چوبی نیشابور

دهکده چوبین نیشابور با تمام روستاهایی که تاکنون دیده‌اید، فرق دارد. این روستا که از جاهای دیدنی نیشابور به شمار می‌آید، با وجود اکوسیستمی جالب و ساختمان‌هایی جذاب شما را به سفر به دنیایی دیگر دعوت می‌کند. در دهکده چوبین نیشابور، همان طور که از نام آن نیز پیدا است، تمام بناها از چوب ساخته شده‌اند؛ سازه‌هایی که در برابر زلزله مقاوم و همچنین موریانه‌ها مقاوم هستند.

دهکده چوبی نیشابور حاصل ذوق، هنر و خلاقیت یک مهندس ایرانی است. در این روستا می‌توانید به‌دور از هیاهوی شهری به تماشای بناهای چوبی مانند مسجد، موزه، کتابخانه و نانوایی بنشینید و شاهد یک شاهکار معماری باشید. دهکده چوبی نیشابور مایه فخر نیشابور و خراسان رضوی است و هر ساله گردشگران بسیاری را به‌سمت خود می‌کشاند. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با این دهکده، تاریخچه، معماری، دیدنیها و تفریحات آن آشنا کنیم.

منبع عکس: خبرگزاری مهر. عکاس: فرهاد صفری

دهکده چوبین نیشابور یا روستای «ملامحمد آقازاده» از جاهای دیدنی استان خراسان رضوی به شمار می‌آید و در شهر نیشابور واقع شده است. این دهکده با مرکز شهر نیشابور، ۱۶٫۹ کیلومتر (۲۴ دقیقه) فاصله دارد. فاصله دهکده چوبین نیشابور با شهر مشهد و تهران نیز به‌ترتیب ۱۱۴ کیلومتر (۹۰ دقیقه) و ۷۸۷ کیلومتر (۹ ساعت و پنج دقیقه) است. این دهکده در ۱۱۲ کیلومتری (۹۰ دقیقه) فرودگاه بین‌المللی مشهد، ۱۲۲ کیلومتری (۱۰۰ دقیقه) ایستگاه قطار مشهد و ۱۱۷ کیلومتری (۹۴ دقیقه) پایانه اتوبوس‌رانی مشهد قرار دارد. فاصله دهکده چوبی نیشابور با ایستگاه قطار نیشابور نیز ۱۶ کیلومتر (۲۱ دقیقه) است.

اگر قصد دارید از سمت شهر مشهد به دهکده چوبی نیشابور بروید، باید به‌سمت جنوب غرب برانید. در اتوبان امام رضا و بزرگراه مشهد - نیشابور ۹۰ کیلومتر برانید و پس از عبور از پمپ بنزین طلوع در سمت چپ جاده (قبل از رسیدن به شهر نیشابور)، از خروجی سمت راست (جاده قدمگاه - اسحاق آباد) خارج شوید. دوبرگردان اول را برگردید و حدود ۶ کیلومتر در این جاده برانید تا به خروجی جاده اسحاق آباد - نیشابور در سمت راست برسید. وارد این خروجی شوید و ۱۳ کیلومتر دیگر به مسیر خود ادامه دهید تا به خروجی جاده دهکده چوبی در سمت چپ جاده برسید. در این جاده چند کیلومتر دیگر را طی کنید تا جاده تقی آباد طلایی را در سمت راست خود ببینید. وارد این جاده شوید تا پس از چند ۱۰۰ متر به دهکده چوبی در سمت چپ خود برسید.

عکاس: محمدرضا مجتهدی

اگر از سمت نیشابور به دهکده چوبی می‌روید، کافی است خود را به میدان امام خمینی برسانید و وارد خیابان امام خمینی شوید. میدان اول را مستقیم ادامه دهید و وارد بلوار جمهوری شوید. انتهای این بلوار به بلوار خیام می‌رسد. مسیر را ادامه دهید و در میدان فازی، از خروجی دوم وارد جاده اسحاق آباد - نیشابور (بلوار شهدا) شوید. این مسیر را برای چند کیلومتر ادامه دهید تا بعد از زیارتگاه فضل بن شاذان به جاده دهکده چوبی در سمت راست خود برسید. ادامه مسیر مشابه چیزی است که بالاتر برای شما شرح دادیم. یک مسیر دیگر از نیشابور به دهکده چوبی نیز وجود دارد که از اتوبان امام رضا، بلوار آزادگان و سپس بلوار خیام می‌گذرد و بقیه مسیر آن مشابه مسیر قبلی است.

• آدرس: خراسان رضوی، شهرستان نیشابور، ۱۶٫۹ کیلومتری بلوار شهدا، جاده تقی آباد طلایی (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: gardeshgari724.com. عکاس: نامشخص

ملامحمد آقازاده خراسانی مانند پدرشان علاوه بر کسب علوم و معارف اسلامی، به امور سیاسی، اجتماعی و رفاهی مردم منطقه خود رسیدگی می‌کردند؛ به همین دلیل، برای تامین امنیت و آسایش زائران امام رضا (ع) در سبزوار و نیشابور اقامتگاه‌هایی ساختند که به نام خودشان مشهور شدند. از جمله این اقامتگاه‌ها می‌توان به روستایی اشاره کرد که دهکده چوبین نیشابور هم‌اکنون در محل آن قرار دارد.

ملامحمد آقازاده خراسانی دستور دادند تا برای رفاه حال زائران حرم امام رضا (ع) در زمین‌های آب و اجدادی‌شان چند اقامتگاه، یک باب مسجد، قنات، حمام و دیگر امکانات رفاهی احداث شوند. این ساختمان‌ها کم‌کم در کنار یکدیگر، روستایی را تشکیل دادند که نام روستای ملامحمد آقازاده مشهور شد؛ اما در طول سال‌های بعد و ساخت جاده‌های جدید در راه سفر به مشهد از رونق روستا کاسته و به‌تدریج روستای ملامحمد آقازاده به مکانی خالی از سکنه تبدیل شد.

منبع عکس: gardeshgari724.com. عکاس: نامشخص

مهندس حمید مجتهدی، نوه ملامحمد آقازاده، در سال ۱۳۱۹ در نیشابور به دنیا آمد و پس از اتمام تحصیلات در دوره‌های ابتدایی و دبیرستان برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت. او بعد از پایان تحصیلات خود در رشته مهندس عمران در دانشگاه برکلی کالیفرنیا در آمریکا در سال ۱۳۶۰ به ایران بازگشت و با سکونت در روستای ملامحمد آقازاده خراسانی به احیای املاک و اراضی اجدادی خود پرداخت.

مهندس مجتهدی با میراث مجموعه املاکی که از پدربزرگ خود در اختیار داشت، دهکده چوبی نیشابور را بر مبنای گرایش تخصصی‌اش (سازه‌های مقاوم در برابر زلزله) بنا کرد. این مجموعه املاک که شامل ۲۰۰ هکتار زمین کشاورزی، سه حلقه چاه و یک قنات می‌شدند، در کنار مسجدی ویرانه و خانه‌هایی خالی از سکنه، به کمک ذهن خلاق مهندس مجتهدی تبدیل به یک دهکده چوبی منحصربه‌فرد شدند؛ روستایی که در حال حاضر یکی از مهم‌ترین دیدنیها و تفرجگاه‌های نیشابور است و بیشتر سازه‌های آن از چوب ساخته شده‌اند.

در زمان سکونت مهندس حمید مجتهدی و خانواده وی، تنها ۱۲ درخت در تمام روستا وجود داشت. با این وجود، او با دوراندیشی و ذهن خلاق خود، شروع به کاشت درختان صنعتی کرد؛ درختانی که مصالح ۹۰ درصد سازه‌های چوبی روستا را برای وی فراهم کردند. ساخت این مجموعه به‌ هیچ‌وجه آسان نبود و ۲۰ سال کشاورزی، اقامت در تنها دو اتاق، امکانات بسیار کم سال‌های اوایل انقلاب، باد و خاک بیابان، تنها گوشه‌ای از سختی‌های زندگی آقای مجتهدی در زمان احداث دهکده بودند.

منبع عکس: خبرگزاری تسنیم. عکاس: نامشخص

مهندس مجتهدی برای ساخت دهکده چوبی از ده‌ها تن چوب استفاده کرد تا بتواند روستای اجدادی‌اش را احیا کند و شکل و شمایل آن را تغییر دهد. دهکده چوبی، نخستین دهکده اکولوژیکی ایران، دارای بخش‌های مختلفی چون مسجد، رستوران، خانه، موزه و کتابخانه چوبی است. این بناها تنها با هدف جذب گردشگر احداث نشده‌اند؛ بلکه روح زندگی نیز در آن‌ها جریان دارد و اهالی آن هر روزه از آن‌ها استفاده می‌کنند. مسئولیت رسیدگی به دهکده چوبی تا سال ۱۳۹۲، بر عهده خود مهندس مجتهدی بود. پس از فوت ایشان در پاییز سال ۱۳۹۲ در سن ۷۳ سالگی، همسر او، خانم حشمت سررشته‌دار عمرانی، فارغ‌التحصیل رشته هنر (نقاشی) از دانشگاهی در آمریکا، مدیریت این دهکده را بر عهده گرفت.

منبع عکس: commons.wikimedia.org. عکاس: نامشخص

ایده ساخت دهکده چوبی از ایجاد آلاچیقی برای بازی فرزند آقای مجتهدی زاده شد. همسر حمید مجتهدی، خانم حشمت سررشته‌دار عمران، در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا این طور تعریف می‌کند:

اولین چیزی که مهندس ساخت، یک آلاچیق برای بازی پسرمان بود. یادم می‌آید که یک روز پدرم در منزل ما بود و همان جا باد آمد و آلاچیق را تکان داد. پدر من خندید و گفت این آلاچیق می‌افتد و همسرم در جواب گفت من این را تبدیل به خانه می‌کنم و چیزی نگذشت که با امکانات بسیار کم، آن آلاچیق کوچک تبدیل به خانه شد.

عکاس: نیما کمالی

دهکده چوبی نیشابور با وجود انواع گل‌ها، شمعدانی‌های پیچی، انواع گل‌های رز، درختانی مانند کاج و سرو، اشن، سپیدار و انواع درختان میوه، فضای سبز و محوطه باز، مکانی بی‌نظیر برای گشت‌و‌گذار یک‌روزه در اطراف مشهد محسوب می‌شود؛ روستایی با باغچه‌های معطر که در زیبایی، سرسبزی و طراوت غرق است.

دهکده چوبین نیشابور علاوه بر باغچه ها و فضاهای سبز، دارای دو برکه و استخر نیز است که زیبایی‌های روستا را دوچندان می‌کنند. آب برکه که محل پرورش ماهی کپور نیز است، از طریق دو چاه عمیق تامین می‌شود. در کنار این برکه درختان بیدی نیز به چشم می‌خورند که با فراهم کردن سایه، مکانی مناسب برای استراحت رهگذران و اهالی روستا به شمار می‌آیند. یک نیزار نیز در کنار درختان بید قرار دارد که زیبایی چشم‌گیری به محیط بخشیده است. یکی از نکات جالب درباره نگهداری ماهی در این برکه این است که تمام مراحل تولید مثل بدون دخالت و تحریک انسان انجام و غذا به‌صورت دستی به آن‌ها داده می‌شود.

علاوه بر تمام موارد ذکر شده در بالا، یک برج آجری نیز در روستای چوبی نیشابور وجود دارد که در ابتدا کاربری آن، منبع آب و ایجاد فضای سردخانه بود؛ اما در حال حاضر، کبوتران در آن زندگی می‌کنند. کشاورزی و دامداری کماکان از شغل‌های پررونق در دهکده چوبی هستند و اهالی روستا با پرورش اسب، گوسفند، گاو، شتر، مرغ، غاز، شترمرغ و... درآمد کسب می‌کنند.

منبع عکس: gardeshgari724.com. عکاس: نامشخص

مسجد چوبی دهکده چوبین، نخستین مسجد چوبی ایران و مشهورترین سازه روستای ملامحمد آقازاده است. گفته می‌شود این مسجد چوبی به‌احتمال زیاد تنها نمونه جهانی آن نیز به شمار می‌رود. معمار این مسجد، مهندس مجتهدی، آن را با هوش و دانش مثال‌زدنی ساخته؛ به‌طوری که این بنا در برابر زلزله تا هشت ریشتر مقاوم است.

مسجد چوبی دهکده چوبی نیشابور شگفتی‌های بسیاری دارد که در میان آن‌ها می‌توان به مقاومت در برابر موریانه‌ها اشاره کرد؛ شاید برایتان جالب باشد که بدانید این روستا در منطقه‌ای موریانه‌خیز واقع شده است و زیر خاک آن، چندین و چند لانه موریانه قرار دارد؛ با این وجود این بنا اجازه نفوذ این موجودات موذی را نمی‌دهد. مهندس مجتهدی تمام بناهای دهکده چوبین اعم از مسجد، دیگر خانه‌ها و بناهای چوبی را با عایق مقاوم کرد؛ عایقی که خود ساخته بود.

معماری مسجد

منبع عکس: gardeshgari724.com. عکاس: نامشخص

مسجد دهکده چوبین دارای سه درب ورودی، دو مناره و پنج پنجره است و ساخت آن حدود دو سال به طول انجامیده است. این مسجد در زمینی به مساحت ۲۰۰ متر مربع بنا شده است و سقف شیروانی دارد. در طول روز سه بار، مناره‌های مسجد وقت اذان را به بازدیدکنندگان اعلام می‌کنند؛ مناره‌هایی که با حدود ۱۳ متر ارتفاع از سطح زمین، هریک، حدود چهار تن وزن دارند. جالب است بدانید برای ساخت این مسجد از ۴۰ تن چوب استفاده شده است.

شکل ظاهری مسجد دهکده چوبی به کشتی وارونه‌ای بر زمین شباهت دارد. دیواره‌های دوجداره با پوشش دادن اسکلت بنا، این مسجد را تبدیل به سازه‌ای مقاوم در برابر تخریب تا قرن‌ها بعد کرده‌اند. اسکلت کلی مسجد به روش «Two by Four» یا «Double L» ساخته شده است و اسکلت مناره‌ها، سقف و دیواره‌ها به روش عنکبوتی به یکدیگر متصل هستند. در این شیوه، مناره‌ها طوری به بنا متصل شده‌اند که وزن چهار تنی خود را به مقدار مساوی ابتدا روی سقف، سپس دیواره و از آنجا به زمین منتقل کنند. اوج شگفتی این روش معماری این است که به‌دلیل این نوع اتصال، دیگر نیازی به وجود ستون در داخل مسجد برای استحکام و نگه داشتن سقف بنا نیست. به‌علاوه دیوارهای این مسجد کمی زاویه‌دار هستند تا وزن را راحت‌تر از مناره به زمین انتقال دهند.

یکی از نکات جالب دیگر درباره مناره‌های مسجد چوبی این است که می‌توان از طریق نردبان داخل مناره‌ها به بالای مناره دسترسی پیدا کرد و در آنجا شاهد یک شگفتی معماری دیگر بود. در محل اتصال مناره به سقف، یک دریچه به چشم می‌خورد؛ دریچه‌ای که درست شبیه به یک کانال تهویه در تابستان، هوای گرم داخل مسجد را به بیرون و هوای تمیز را از راه بادگیر مخصوصی در سقف، به داخل مسجد هدایت می‌کند. تهویه طبیعی مسجد حاصل دانش مهندس حمید مجتهدی است؛ شاخصه‌ای که در کنار دیگر ویژگی‌های متمایز، این بنا را از ساختمانی ساده به شاهکار معماری تبدیل می‌کند.

حقایق جالب مسجد چوبی

منبع عکس: مجله دلتا. عکاس: نامشخص

• کابینت‌ها، دیوارها و حتی سینی‌های آبدارخانه مسجد، چوبی هستند. ۶ کتیبه از آیات قرآنی بر دیوارهای بیرونی و هفت کتیبه بر دیوارهای داخلی با قاب‌هایی از چوب درختان گردو و توت، از تزیینات چشم‌نواز مسجد به شمار می‌آیند. دیگر کتیبه‌های مسجد شامل آیاتی با خط نستعلیق می‌شوند و هر یک قابی مخصوص به خود دارند. یک کتیبه نیز روی محراب دیده می‌شود که شامل آیاتی با خط ثلث است.
• از مصالح ساحت مسجد چوبی می‌توان به چوب درختانی مانند انواع کاج‌ها، اشن، سپیدار، گیلاس، گلابی، زبان گنجشک، گردو و توت اشاره کرد. نورپردازی ویژه این مسجد نیز با رنگ‌هایی شاد، به شب‌های دهکده چوبی جذابیت بی‌نظیری می‌دهد.
• مهندس مجتهدی برای ساخت محراب مسجد از چوب درخت توتی استفاده کرد که سال‌ها پیش پدربزرگ ایشان، محمدآقازاده، در همین روستا کاشته بودند.
• منبر مسجد چوبی از چوب درخت گیلاس ساخته شده است.

منابع عکس‌ها: gardeshgari724.com و مجله دلتا. عکاس: نامشخص

• سقف مسجد دارای تزییناتی به‌شکل پولکی از بیرون است که جلوه‌ای خاص و دیدنی به آن می‌دهد.
• مسجد یک ایوان بیرونی دارد که کف آن از خشت است.
• درب‌های مسجد نیز بخشی از شاهکار مهندس مجتهدی هستند. روی هر یک از این درب‌های دو لنگه، ۹ عدد گل میخ از جنس برنج به‌عنوان تزیین به کار رفته است.
• از تمام چوب‌های به کار رفته در ساخت مسجد، یک نمونه بدون عایق و با پوست اطراف در قسمت شمالی بنا وجود دارد. این کار به دستور مهندس مجتهدی انجام شده است تا اگر زمانی ایشان در قید حیات نبودند و مسجد نیاز به تعمیر داشت، معمار و مرمت‌کار بداند که باید کدام چوب‌ها را در ساخت مسجد به کار ببرد.
• قبر آقای حمید مجتهدی در قسمت شمالی مسجد واقع شده است.
• مسجد چوبی در واقع روی بقایایی از مسجدی مخروبه ساخته شده است. مهندس مجتهدی در ابتدای فرایند ساخت بنا از کارگران و مردم خواست تا خاکی تازه تهیه کنند؛ این کار برای این انجام شد تا مصالح به کار رفته در مسجد کاملا پاک و حلال باشند. وی سپس مزاری برای خود می‌سازد و مسجد را در کنار آن بنا می‌کند.

تاریخچه مسجد چوبی نیشابور

منبع عکس: وب‌سایت رهبال آسمان. عکاس: نامشخص

پس از اصلاحات ارضی در دوره حکومت محمدرضا شاه پهلوی، ساکنان، روستا را ترک کردند و ساختمان مسجد به‌دلیل عدم توجه و رسیدگی ویران شد؛ تا زمانی که مهندس حمید مجتهدی در سال ۱۳۸۷ مسجد را دوباره بازسازی کرد. وی در آمریکا درس خوانده بود و سرمایه چندانی برای این کار نداشت؛ با این وجود، با کمک مردم محلی توانست این شاهکار معماری را با دانش خود خلق کند.

منبع عکس: وب‌سایت رهبال آسمان. عکاس: نامشخص

ساختمان چوبی کتابخانه و موزه در کنار مسجد دهکده واقع شده است و حدود ۱۲۰ متر مربع مساحت دارد. این بنا در ابتدا ساخته شد تا محل زندگی و تشکیل خانواده پسر بزرگ‌تر مهندس مجتهدی باشد؛ اما پس از اینکه پسر وی، این منطقه را ترک کرد؛ این ساختمان به موزه و کتابخانه تبدیل شد.

ساختمان کتابخانه و موزه درست شبیه به مسجد چوبی است و دیواره ای دوجداره دارد. نمای خارجی آن (سقف شیروانی و دیواره‌ها) نیز پوشیده از چوب‌های پولکی هستند. این بنا دارای دو درب ورودی و خروجی است و دو راه پله، دو طبقه آن را به هم متصل می‌کنند. طبقه اول، موزه‌ای پوشیده از چوب آینه‌کاری شده است که دیدن آن شما را بهت‌زده خواهد کرد. کتابخانه نیز با کتاب‌های مختلفی مانند کتاب‌های راهنمای گردشگری و سفرنامه در طبقه دوم قرار دارد.

عکاس: کیارش فرح بخشی

رستوران دو طبقه دهکده چوبی بعد از مسجد، زیباترین ساختمان منطقه به شمار می‌رود. این بنا با ساختمانی هشت‌ضلعی و دیوارهایی مشبک کمی پایین‌تر از مسجد قرار دارد و با اسکلت چوبی و مقاوم در برابر زلزله خود، بازدیدکننگان را شگفت‌زده خواهد کرد. در رستوران دهکده چوبی حس می‌کنید که در درون درختی سر از زمین برآورده هستید. این رستوران با وسعت ۲۰۰ متر مربع، می‌تواند هم‌زمان پذیرای ۱۳۰ تا ۱۴۰ مهمان باشد.

منبع عکس: masjedchoobi.ir. عکاس: نامشخص

در رستوران دهکده چوبی، برخلاف دیگر رستوران‌های معمول، گلدان‌ها به‌جای قرار گرفتن در کنار و گوشه رستوران، در تکه‌های تنه درختان جای گرفته‌اند؛ تنه‌های درختانی که پس از برش عرضی خالی شده‌اند تا به‌عنوان گلدان مورد استفاده قرار بگیرند. اجزای داخلی رستوران مانند نیمکت‌ها و میزها همچون دیگر سازه‌های دهکده، چوبی هستند. کف محوطه رستوران نیز مفرش به چوب و موزاییک است. برای انجام این کار تنه‌های درخت به‌صورت عرضی برش خورده و در کنار موزاییک ها قرار گرفته‌اند. این طراحی به‌محض ورود به رستوران، این حس را در ذهن القا می‌کند که این مکان در گذشته جتگلی متراکم بوده است و اکنون درختان آن بریده شده‌اند.

ذوق و قریحه سازنده دهکده چوبی در رستوران مجموعه به‌خوبی قابل‌مشاهده است. گیاهان داخل گلدان‌ها، اکثرا رونده هستند و با گذشت زمان، در بسیاری از بخش‌های رستوران گسترش پیاده کرده‌اند. این گیاهان بیرون و درون رستوران و اطراف آن را چند برابر زیبا کرده‌اند؛ به‌نحوی که دوست ندارید از این رستوران خارج شوید. رستوران دهکده چوبی در زمستان‌ها نیز باز است و با افزودن پوششی پلاستیکی، مانع ورود برف و باران به داخل می‌شود.

منبع عکس: masjedchoobi.ir. عکاس: نامشخص

در میان باغ‌های میوه دهکده چوبین نیشابور، آلاچیق‌هایی بزرگ و کوچک برای استفاده و استراحت گردشگران تعبیه شده‌اند. باغ میوه در مکانی جدا از مجتمع اصلی ساخته شده است و آلاچیق‌های آن درست مانند رستوران، با پوششی پلاستیکی بر سقف و کناره‌های آن در فصل های پاییز و زمستان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ساختمان نانوایی برخلاف تمام روستا، از جنس کاهگل درست شده است. دودکش این نانوایی به پیکره زنی با سبدی حصیری از نان بر سر شباهت دارد؛ دودکشی که جنس آن، کاهگل است. در نانوایی دهکده دو تنور چوب‌سوز وجود دارند که به سبک قدیم نان پخت می‌کنند.

منبع عکس: masjedchoobi.ir. عکاس: نامشخص

پنج واحد فروشگاه با اسکلت چوبی به‌شکل شش‌ضلعی برای رفاه حال گردشگران و اهالی در دهکده چوبی نیشابور ساخته شده‌اند. این فروشگاه‌ها مزین به دو جنس خاک مختلف (خاک رس برای سقف و خاک معمولی برای دیوارها) هستند و نمایی سنتی و جالب دارند. این روستا همچنین مجهز به آب آشامیدنی، نانوایی، برق و تلفن است.

منبع عکس: tajhiznews.ir. عکاس: نامشخص

پیاده‌روی و گردش در میان سازه‌های تماما چوبی دهکده چوبین نیشابور و تماشای آن‌ها بهترین تفریحی است که می‌توانید در این روستا تجربه کنید. عکاسی در محیطی که گویی واقعی نیست و به دنیای داستانی تعلق دارد در کنار به مشام کشیدن عطر چوب، بوی گل‌ها و گیاهان آکنده در فضا، غذا خوردن در رستورانی تماما چوبی، لذت بردن از چشم‌انداز و محیط دهکده چوبی در سایه آلاچیق‌ها، قدم زدن در موزه‌ای کوچک، استراحت در خنکای برکه دهکده و سایه درختان بید و تماشای نورپردازی‌های زیبای مسجد چوبی، از دیگر تفریحات این روستا هستند؛ تجربه‌ای به‌یادماندنی که نظیر آن را در هیچ‌جای ایران نمی‌توان کسب کرد.

در دهکده چوبی نیشابور سوئیت‌هایی هماهنگ با المان‌های چوبی و معماری دهکده برای استراحت و اقامت گردشگران ساخته شده‌اند؛ بنابراین شما می‌توانید به‌سادگی یک شب را در دهکده تمام چوبی ایران بگذرانید. به‌علاوه، به گفته سازمان میراث فرهنگی، قرار است مجموعه اقامتی دیگری نیز در دهکده چوبین ساخته شود.

بسیاری از گردشگران نیز برای اقامت هتل های مشهد یا هتل های نیشابور را انتخاب می‌کنند و برای گشت و گذاری یک‌روزه به‌سمت دهکده چوبی نیشابور می‌آیند.

منبع عکس: masjedchoobi.ir. عکاس: نامشخص

روستای ملامحمد آقازاده و دهکده چوبی نیشابور در منطقه نیمه بیابانی قرار دارد و میزبان زمستان‌هایی سرد و تابستان‌هایی معتدل است. بهترین فصول سفر به دهکده چوبی نیشابور به مانند دیگر روستاها و مناطق ایران، فصل بهار و تابستان هستند. از آنجا که در این دو فصل و به‌خصوص نوروز، گردشگران بسیاری به‌سمت این دهکده می‌آیند، رستوران و فروشگاه‌های آن باز هستند و به بازدیدکنندگان خدمت‌رسانی می‌کنند. البته باید بدانید که در این فصول، دهکده چوبین بسیار شلوغ است؛ پس آمادگی روبه‌رویی با همهمه و ازدحام گردشگران را داشته باشید.

منبع عکس: masjedchoobi.ir. عکاس: نامشخص

• در بازدید از دهکده چوبی نیشابور بهتر است تلفن همراه، داروهای عمومی، دفترچه بیمه، نقشه یا GPS، کرم ضدآفتاب، عینک آفتابی، کارت شناسایی، شارژر موبایل، دمپایی و صندل، دوربین، لباس نخی و خنک، کفش پیاده‌روی و کلاه آفتابگیر به‌همراه داشته باشید.
• در سفر به دهکده چوبی مراقبت از بناها و فضاهای روستا را فراموش نکنید و روی بناهای چوبی یادگاری ننویسید.
• در زمان حضور در روستا وارد املاک و زمین روستاییان نشوید و به عقاید و آداب آن‌ها احترام بگذارید.
• مراقب محیط زیست باشید و زباله‌های خود اعم از زباله تر، ته‌سیگار، پلاستیک، بطری آب معدنی و غیره را در فضای روستا، استخر، برکه و باغ‌های آن رها نکنید. فراموش نکنید که به‌عنوان یک گردشگر مسئولیت‌پذیر باید تنها ردپایی از خود برجای گذارید و آسیبی که موریانه و زلزله نمی‌تواند به این روستا بزند را شما به دهکده چوبی وارد نکنید.
• برای سفر به دهکده چوبی اگر ماشین شخصی ندارید، ماشین کرایه کنید. شما می‌توانید برای بازگشت نیز از طریق دفتر دهکده با آژانسی در نیشابور ماشین بگیرید.

• فاصله از دهکده چوبی نیشابور: ۷٫۹ کیلومتر (۱۰ دقیقه)
• آدرس: استان خراسان رضوی، پنج کیلومتری جنوب شرق نیشابور، روستای فضل (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: commons.wikimedia.org. عکاس: نامشخص

آرامگاه فضل بن شاذان بنایی تمام آجری در نیشابور است. یک گورستان نیز در اطراف آرامگاه قرار دارد که به احترام صاحب آرامگاه، بهشت فضل نامیده می‌شود. قدمت آرامگاه فضل ابن شاذان با گنبد زیبا و مزین به کاشی‌های آبی به دوره تیموریان بازمی‌گردد؛ اما آن‌قدر در طول سال‌ها مورد بازسازی قرار گرفته است که دیگر اثری از قدمت در آن دیده نمی‌شود.

مجموعه بهشت فضل به چهار بخش «گلزار شهدا» در بخش غربی، «باغ آرامگاه فضل بن شاذان نیشابوری» در بخش میانی، «آرامستان» و فضاهای وابسته به آن، در بخش شرقی و «بوستان و گلخانه»، در شمال تفکیک می‌شود. سه بخش گلزار شهدا، باغ آرامگاه فضل بن شاذان و آرامستان بهشت فضل ورودی‌های جداگانه‌ دارند. آرامستان بهشت فضل، با سردر ورودی متمایز و به‌شکل یک دروازه با ورودی‌های پیاده‌رو و سواره‌رو، دارای سالن برگزاری مراسم، گل‌فروشی، فروشگاه و حجاری است. در محوطه شرقی بقعه فضل بن شاذان نیز آرامگاه چند تن از علمای نیشابور از جمله شیخ حبیب‌الله محمدیان نیشابوری، سید احمد موسوی فر، احمدی موسوی نیشابوری و شیخ محمدحسین نجفی به چشم می‌خورند.

• آثار ملی ایران
• فاصله از دهکده چوبی نیشابور: ۱۱٫۸ کیلومتر (۱۶ دقیقه)
• آدرس: استان خراسان رضوی، جنوب شرقی شهر نیشابور، در انتهای خیابان خیام (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: ویکی پدیا. عکاس: نامشخص

حکیم ابوالفتح عمرابن خیام نیشابوری منجم، ریاضیدان، دانشمند و متفکر بزرگ قرن پنجم هجری قمری است که در زمان سلطان سنجر، پسر ملک‌شاه را که به بیماری آبله دچار بود را درمان کرد. اگرچه مقام علمی خیام بسیار بالاتر از مقام ادبی او در نظر گرفته می‌شود، او بیشتر به‌دلیل سراییدن رباعیات حکیمانه مشهور است.

آرامگاه عمر خیام، یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی نیشابور است که هر ساله شمار زیادی از گردشگران داخلی و خارجی را به‌سمت خود می‌کشاند. مجموعه خیام، موزه و آرامگاه وی از باغ‌های دیدنی ایران معاصر به شمار می‌رود و دارای مجموعه‌ای از کتابخانه، موزه و مهمان‌خانه است. زمینه اصلی فعالیت تخصصی موزه خیام ابزار و ادوات مربوط علم نجوم است و تندیس حکیم عمر خیام نیشابوری در محوطه آن قرار دارد. این موزه خیام شامل چهار بخش آثار مربوط به نجوم، شامل ابزارآلات رصد و ستاره شناسی، اسطرلاب، انواع قطب نماها و صور فلکی، بخش ظروف مفرغی و فلزی معاصر با خیام از قرن پنجم تا هفتم هجری، بخش شامل ظروف سفالین لعابدار مربوط به قرون سوم تا هفتم هجری قمری و بخش شامل نسخ خطی، نسخ خطی نجوم و تابلوهای مربوط به حکیم عمر خیام می‌شود. استاد هوشنگ سیحون، معمار این بنا می‌گوید:

خیام در واقع سه شخصیت دارد، ریاضی‌دان، منجم و شاعر که باید هر سه شخصیت در بنا نشان داده می‌شد. دورتادور برج در کنار چشمه‌سارها، یک دایره وسیع به مرکز خود برج ساخته شد. همه از سنگ گرانیت با اجزا مثلثی شکل و تورفتگی‌ها و برون آمدگی‌هایی که تا اندازه‌ای شکل خیمه را تداعی می‌کنند و این اشاره به نام خیام است. چون پدرش خیمه‌دوز بود و نام او به همین مناسبت انتخاب شد.

• آثار ملی ایران
• فاصله از دهکده چوبی نیشابور: ۱۲٫۴ کیلومتر (۱۶ دقیقه)
• آدرس: استان خراسان رضوی، جنوب شرقی نیشابور، ۶٫۵ کیلومتری مسیر جاده نیشابور به مشهد، خیابان عرفان (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: ویکی پدیا. عکاس: نامشخص

عطار از شعرا و نویسندگان قرن ششم هجری قمری است. نام اصلی او «فریدالدین ابوحامد» بوده است و گفته می‌شود که به احتمال زیاد در بین سال‌های ۵۱۳ تا ۵۳۷ هجری قمری در روستای کدکن، یکی از دهات‌ نیشابور، به دنیا آمده است. پدر عطار به شغل عطاری (دارو فروشی) مشغول بود و فریدالدین نیز پس از مرگ پدر به همین شغل روی آورد. عطار در اواسط عمر خود دچار تحولی روحی شد و به عرفان روی آورد. وی سپس قسمتی از عمر خود را به رسم سالکان طریقت در سفر گذراند و از مکه تا ماوراءالنهر به مسافرت پرداخت و در این سفرها بسیاری از مشایخ و بزرگان زمان خود را زیارت کرد. عطار در سال ۶۱۸ درگذشت.

آرامگاه عطار نیشابوری در دوره تیموری توسط امیر علی‌شیر نوایی روی قبر عطار نیشابوری ساخته شد. این بنا در دوره‌های پهلوی دوم مورد مرمت کامل قرار گرفت و دهه ۷۰ نیز بازسازی مختصری شد. بنای کنونی آرامگاه دارای هشت ضلع و گنبدی کاشی‌کاری شده و چهار درب ورودی است. در نمای بیرونی آن نیز چهار غرفه کاشی‌کاری شده به چشم می‌خورد و در وسط بقعه، قبر عطار و یک ستون هشت ترکی به ارتفاع سه متر وجود دارند. کاشی‌کاری‌های گنبد عطار به گل و بوته و نقوش هندسی و کتیبه کوفی و معلقی به رنگ‌های سبز، زرد، لاجوردی و سفيد مزین هستند. سنگ مزار عطار نیز از نوع افراشته سیاه رنگی است که روی آن اشعاری به خط ثلث نوشته شده است.

• آثار ملی ایران
• فاصله از دهکده چوبی نیشابور: ۱۲٫۵ کیلومتر (۱۷ دقیقه)
• آدرس: استان خراسان رضوی، جنوب شرقی نیشابور، ۶٫۵ کیلومتری مسیر جاده نیشابور به مشهد، محله شادیاخ، خیابان عرفان (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: ویکی پدیا. عکاس: نامشخص

آرامگاه کمال الملک، بزرگ‌ترین نقاش کشور در سده اخیر و پرنفوذترین شخصیت تاریخ هنر معاصر در دوره قاجار، در کنار آرامگاه «شیخ ‌عطار نیشابوری» قرار دارد و از محبوب‌ترین دیدنیهای نیشابور به شمار می‌آید. نام این نقاش بزرگ، محمد غفاری بود. وی در سال ۱۲۲۴ خورشیدی در شهر کاشان به دنیا آمد و در دوره نوجوانی در مدرسه «دارالفنون» تهران مشغول به تحصیل در رشته نقاشی شد. او در همان زمان مورد توجه ناصرالدین شاه قرار گرفت و در دربار استخدام شد. او در مدت حضورش در دربار نزدیک به ۱۷۰ تابلو نقاشی کرد که معروف‌ترین تابلویی که از او در دربار به‌جای مانده تابلوی نقاشی «تالار آینه» است؛ او پس از کشیدن آن از سوی ناصرالدین‌ شاه ملقب به «کمال‌ الملک» شد.

اگر شما هم از دهکده چوبین نیشابور دیدن کرده‌اید، تجربه خود را با ما و دیگر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.

نویسنده: نگین توکلی

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاس: مرتضی برجسته)