باغ دلگشا

باغ دلگشا یکی از زیباترین باغ‌های تاریخی و مکان های دیدنی شیراز است. گفته می‌شود این باغ مربوط به سه دوره‌ ساسانیان، صفویان و قاجاریان است. با کجارو همراه باشید.

باغ ایرانی ساختار و طراحی منحصربه‌فردی دارد: در مسیر عبور جوی آب قرار دارد، با دیوارهای بلند محصور است و در داخل باغ عمارت تابستانی و استخر آب قرار دارد. این سه مشخصه، باغ‌های ایرانی را متمایز می‌کند. در واقع جهانگردن اروپایی پس از مشاهده باغ‌های ایرانی، آن‌ها را با مشخصه و نام «پرشین گاردن» وصف کردند.

عکس از ایرنا (عکاس: رضا قادری)

باغ‌های ایرانی با تاریخ پیدایش قنات پیوند دارد و باغ‌سراها با ساختار و طراحی منحصربه‌فرد درون باغ‌ها جای می‌گیرند. اولین باغ‌های ایرانی در مسیر خروجی قنات‌ها شکل گرفته‌اند. باغ ایرانی پاسارگاد را ریشه معماری این باغ‌ها دانسته‌اند. کوروش کبیر اولین شخصی است که در ایران شخصا دستور داده بود که باغ پاسارگاد ایجاد شود. ازاین‌رو شهر شیراز با داشتن آب و هوا و سرزمینی مناسب برای ایجاد باغ، شهری است که دارای باغ‌های مختلف و زیبای ایرانی است.

عکس از ایکنا (عکاس: احمدرضا مداح)

باغ دلگشا نیز یکی از باغ‌های تاریخی ایران و جاهای دیدنی استان فارس محسوب می‌شود که در شمال شرقی شیراز قرار دارد.

باغ دلگشا در نزدیکی آرامگاه سعدی واقع شده است و به‌طور دقیق‌تر در سمت جنوب تنگ آب‌خان و در دامنه‌ کوهستان قرار دارد. برای دسترسی می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی یا خودروی شخصی استفاده کنید. اتوبوس‌های خطوط پایانه شهید دستغیب-بلوار نارنجستان و بلوار نارنجستان-پایانه نمازی در نزدیکی این مکان، ایستگاهی به نام چهارراه دلگشا دارند. اگر هم قصد استفاده از مترو شیراز را دارید، نزدیک‌ترین ایستگاه مترو، ایستگاه ولیعصر است که از این مکان چند کیلومتری فاصله دارد و از آنجا باید در بلوار سلمان فارسی سوار تاکسی شوید. (مشاهده روی نقشه)

عکس از ایکنا (عکاس: احمدرضا مداح)

سابقه‌ آبادانی باغ دلگشا به زمان پیش از اسلام و دوران ساسانیان باز می‌گردد. این باغ در نزدیکی کهندژ قرا داشت. باغ مذکور در دوران صفویه نیز از باغ‌های مهم و تفریحی بود و در عکس‌های گردشگران اروپایی هم دیده شده است. علاوه بر این، در زمان تیمور گورکانی در بهترین وضعیت خود و در اوج آبادانی بود، به‌گونه‌ای که تیمور با دیدن آن، دستور ساخت باغی را با همین نام در سمرقند داد.

عکس از اینستاگرام @old_shiraz (عکاس: نامشخص)

باغ دلگشا در دوران افشاریان نیز از آبادانی برخوردار بوده است. بدترین وضعیت آن مربوط به حد فاصل دوره‌ حکومت نادرشاه افشار تا شروع سلسله‌ زندیه است که آسیب‌های فراوانی دید و البته در زمان کریم‌خان زند مجددا احیا شد. برخی از ساختمان‌های موجود در این باغ مربوط به دوران قاجاریه است.

مساحت باغ دلگشا ۷٫۵ هکتار است و بیشترین درختی که در آن یافت می‌شود، نارنج است. این باغ هنگام اردیبهشت با شکوفه‌های زیبا و عطر و بوی دل‌انگیز بهار نارنج، از بهترین فضاهای سبز و پارک های شیراز برای گشت‌و‌گذار بهاری محسوب می‌شود.

عکس از ایرنا (عکاس: رضا قادری)

با قدمتی که به دوره زندیه بازمی‌گردد، عمارت موجود در وسط باغ به شیوه‌ معماری کاخ‌های ساسانی بیشاپور ساخته شده است. این عمارت سه طبقه‌ دو درب ورودی در دو طرف ساختمان دارد و شامل یک تالار بزرگ به‌همراه چهار شاه‌نشین می‌شود. ایوان بزرگی با دو ستون در طبقه‌ میانی آن وجود دارد که رو به استخر است و پیرامون آن اشعاری از شوریده (شاعر شیرازی عهد صفوی، صاحب مثنوی سحر حلال) با خط نستعلیق نوشته شده است.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: Sarafarhang92)

سقف‌هایی از چوب با گچبری‌های زیبا به‌همراه آینه‌کاری‌ها و نقاشی‌هایی از رنگ روغن به زیبایی این عمارت می‌افزایند. همچنین در مقابل ساختمان عمارت، حوض سنگی بزرگی جلب توجه می‌کند. آب باغ نیز از چشمه قنات آرامگاه سعدی تامین می‌شود. به‌علاوه ساخت اولین عمارت کلاه فرنگی ایران نیز در این باغ به ثبت رسیده است.

عکس از ایکنا (عکاس: احمدرضا مداح)

این باغ در سال ۱۳۸۱ و به شماره‌ ۹۱۲ به ثبت ملی رسیده و اکنون در اختیار شهرداری شیراز است.

در عمارت کلاه فرنگی مجموعه دلگشا کلکسیونی از آثار تاریخی و اشیای قدیمی را مشاهده خواهید کرد که از جمله آن‌ها می‌توان به سکه‌، تمبر، لباس، نقشه، دوچرخه و کبریت اشاره کرد. همچنین کلکسیونی از ۵۰ رادیو قدیمی در بخشی از موزه به نمایش گذاشته شده‌ است که دیدن آن‌ می‌تواند تجربه‌ای جالب برای علاقه‌مندان به اشیای قدیمی و مجموعه‌داران باشد.

عکس‌های گالری از ایکنا (عکاس: احمدرضا مداح)

با وجود درختان نارنج، مسلما بهترین زمان بازدید از باغ دلگشا فصل بهار، به‌ویژه ماه اردیبهشت است. در این زمان باغ مملو از عطر بهار نارنج می‌شود و زیبایی‌های بهاری دل هر بازدیدکننده‌ای را به وجد می‌آورد. با این همه باغ دلگشا در هر فصل جذابیت خود را دارد و به‌دلیل وجود فضاهای سرپوشیده عمارت، در فصول سرد نیز قابلیت بازدید دارد.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: Sarafarhang92)

در نیمه اول سال از ساعت ۸ تا ۲۳ و در نیمه دوم سال از ساعت ۸ تا ۲۲ می‌توانید از باغ دلگشا دیدن کنید. این مجموعه در روزهای تاسوعا و عاشورا، شهادت امام علی(ع)، رحلت پیامبر (ص)، رحلت امام خمینی (ره) و شهادت امام جعفر صادق (ع) فعالیت ندارد. مجموعه دلگشا دو بلیط دارد؛ یکی برای باغ و دیگری عمارت که مجموعه بهای بلیط‌های آن سه هزار تومان (۱۳۹۹) است.

نویسنده: هانیه احمدی