آبشار ارتکند

روستاى ارتکند مجموعه‌اى از کوه‌، رودخانه، جنگل و آبشار است که طبیعت چشم‌نواز آن سالانه هزاران نفر را به‌سوی خود فرا مى‌خواند. این روستا کمی دورتر از مشهد و حوالی کلات نادری قرار دارد. در سفر به استان خراسان رضوی فرصت بازدید از روستای سرسبز و زیبای ارتکند نصیب شما خواهد شد و نباید این موقعیت را از دست بدهید. آبشار ارتکند گل سرسبد جاذبه‌های طبیعی روستا محسوب می‌شود. با ما همراه باشید تا آبشار ارتکند را بهتر بشناسیم.

• آدرس: استان خراسان رضوی، شهرستان کلات نادری، ۷ کیلومتری غرب روستای ارتکند (مشاهده روی نقشه)

آبشار ارتکند مشهد در کوه‌های سربه‌فلک‌کشیده شهرستان کلات قرار دارد. این آبشار در فاصله ۱۲۸ کیلومتری از مشهد مقدس واقع شده است.

منبع عکس: گوگل مپ؛ عکاس: محمدجواد یعقوبی

فاصله مشهد تا ارتکند حدود ۱۲۰ کیلومتر است. برای دسترسی به روستای ارتکند و سپس آبشار زیبای آن از مبدا مشهد، باید از میدان و پل امام حسین (ع) وارد بلوار خواجه ربیع شوید و از انتهای این بلوار به‌سمت جاده کلات تغییر مسیر دهید. این جاده طویل و پرپیچ‌وخم از حدود کیلومتر ۱۰۰ به دو مسیر منتهی می‌شود که مسیر مورد نظر ما جاده ارتکند خواهد بود. جاده شما را به روستای ارتکند مشهد خواهد رساند و پس از آن باید حدود دو ساعت پیاده‌روی کنید تا منظره بی‌نظیر آبشار ارتکند را با چشم خود ببینید.

در ابتدای مسیر منتهی به آبشار ارتکند چند مجموعه پرورش ماهی و شالیزارهای برنج خوش عطر کلات خودنمایی می‌کنند.

آبشار ارتکند یکی از زیباترین آبشارهای مشهد است و از مقاصد طبیعت‌گردی و جاهای دیدنی استان خراسان رضوی به شمار می‌آید. این آبشار زیبا که به‌عنوان بهشت گمشده مشهد نیز شناخته می‌شود، در نزدیکی روستا و آبگرم ارتکند واقع شده است و هرساله صدها گردشگر و سنگ‌نورد را از نقاط مختلف کشور میزبانی می‌کند.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: حمید کاووسی

آبشار ارتکند در واقع بخشی از یک تفریحگاه بزرگ به نام «تفریحگاه ارتکند» است. ارتفاع حدودی تفریحگاه ارتکند از سطح دریا ۱,۴۸۰ متر برآورد می‌شود.

با وجود اینکه ارتکند در اقلیم خشک قرار دارد، یکی از مناطق پرآب در پهنه وسیع استان خراسان رضوی محسوب می‌شود. آبشار ارتکند در کنار بهره‌ بردن از آب رودخانه، آب زلال تعدادی چشمه را نیز استفاده می‌کند. در مسیر دسترسی آبشار به چشمه‌ای برخورد خواهید کرد که از دل کوه می‌جوشد و نسبتا پرآب است. این چشمه با نام «چشمه سلطان محمود ارتکند» شناخته می‌شود.

منبع عکس: شهر مرزی؛ عکاس: نامشخص

مسیر دسترسی به آبشار ارتکند پر از دیدنی‌های گوناگون و چالش‌های مختلف است؛ از همین رو، می‌توان آن را یکی از بهترین مسیرهای طبیعت گردی ایران دانست. برای رسیدن به مقصد نهایی باید از میان دره‌ای زیبا و آب زلال رودخانه عبور کنید. برای عبور از میان رودخانه معروف آبشار ارتکند که با نام «رودخانه زو ارتکند» شناخته می‌شود، باید به دل آب بزنید و پاهایتان را کمی خیس کنید. تلاطم آب رودخانه زو ارتکند با رسیدن به منطقه «خانه زو» تمام می‌شود و محیطی فوق‌العاده آرامش‌بخش و زیبا ایجاد می‌کند.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: علی ستاری

با حرکت در امتداد رودخانه زو به‌ سمت بالا، رفته‌رفته آب شفاف‌تر و دره باریک‌تر می‌شود. در این نقطه علف‌های بلند و درختان انبوه حالتی نیمه جنگلی ایجاد می‌کنند. بعد از طی مسافتی کوتاه تونلی غار مانند به چشمتان می‌خورد که آب رودخانه زو از یک طرف آن وارد و از سمت دیگر خارج می‌شود. این تونل که حدود ۱۵ متر طول دارد، در واقع همان «غار آبی ارتکند» است.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: حمیدرضا شریعتی

داخل غار آبی ارتکند حوضچه‌هایی با آب زلال وجود دارند و آب‌وهوایی به‌شدت خنک و دل‌نشین بر آن حاکم است. در قسمت انتهایی غار، آب از ارتفاعی حدود ۱۰ متر و از میان کوه‌های سرسبز ارتکند به پایین سرازیر می‌شود. دیواره‌های غار آبی و اطراف آن لزج و مرتفع هستند و بالا رفتن از آن‌ها مشکل است. کنار غار، نردبان‌هایی در دو ردیف ساخته شده‌اند که با بالا رفتن از آن‌ها اولین آبشار ارتکند را در سمت راست خواهید دید.

منبع عکس: ساعد نیوز؛ عکاس: نامشخص

با بالا رفتن از نردبان‌های فلزی و پس از یک درگیری مختصر با سنگ‌ها، کنار غار آبی آبشار اول ارتکند را خواهید دید. این آبشار کوچک اما زیبا از سه طرف به‌وسیله دیواره‌های سنگی احاطه شده است. آبشار اول ارتکند در واقع اولین تاج از آبشار ارتکند محسوب می‌شود.

برای رسیدن به آبشار دوم ارتکند باید مسیر را ادامه دهید. با ادامه دادن این مسیر که پیمودن آن نیازمند ابزار و وسایل خاص است، دره رفته‌رفته تنگ‌تر می‌شود. رسیدن به آبشار دوم ارتکند که حدود ۳۵ متر ارتفاع دارد و بلندتر از آبشار اول ارتکند است، کار به نسبت مشکلی است.

منبع عکس: mapio.net؛ عکاس: نامشخص

آبشار ارتکند به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی اطراف مشهد در سال‌های اخیر مورد توجه ویژه گردشگران قرار گرفته است. همین موضوع ارائه راهکارهایی برای رفاه و آرامش مسافران و گردشگران را مطرح می‌کند. خوشبختانه در تفریحگاه ارتکند امکانات رفاهی قابل‌قبولی فراهم شده است که از جمله آن‌ها می‌توانیم به سرویس‌های بهداشتی، آب آشامیدنی، چادرهای اقامتی و وسایل موردنیاز برای طی کردن مسیر اشاره کنیم.

در ابتدای ورود به تفریحگاه ارتکند مبلغی را پرداخت خواهید کرد و تعدادی کیسه‌زباله پلاستیکی تحویل خواهید گرفت. با ریختن زباله‌ها داخل کیسه‌های پلاستیکی مخصوص، علاوه بر کمک به حفظ محیط‌زیست، هنگام خروج از تفریحگاه با تحویل پلاستیک‌های زباله هزینه ورودی را پس خواهید گرفت. این اتفاق آبشار ارتکند را به یکی از تمیزترین جاذبه‌های طبیعی کشورمان تبدیل کرده است.

سفر به آبشار ارتکند و تصمیم برای تماشای همه زیبایی‌های این ناحیه با یک بازدید معمولی و بدون تجهیزات ممکن نیست. وجود مسیرهای سنگلاخی و تخته‌سنگ‌هایی که گاه لزج هستند، حضور در منطقه و بازدید از آبشار ارتکند را بدون تجهیزات مناسب تقریبا غیرممکن می‌کند. نخستین و ضروری‌ترین وسیله برای یک سفر امن و آسوده به این ناحیه کفش مناسب است.

منبع عکس: دیجیکالا مگ؛ عکاس: نامشخص

از دیگر تجهیزات موردنیاز برای سفر به آبشار ارتکند می‌توانیم به کوله‌پشتی مناسب، عصای مخصوص کوهنوردی، لباس گرم، عینک و کلاه آفتابی، کمک‌های اولیه، پاور بانک و مقداری تنقلات و پول نقد اشاره کنیم. برای جلوگیری از خسارت‌های احتمالی حتما کوله‌پشتی، دوربین، تلفن همراه و لوازمی از این قبیل را که به نفوذ آب حساس هستند، به‌خوبی آب‌بندی کنید. اگر به خیس شدن پاهایتان هنگام عبور از رودخانه علاقه ندارید، می‌توانید از کاورهای کفش ضد آب استفاده کنید.

عکس‌های گالری از سایت‌های: پینورست، میزبون، سیمون، باشگاه خبرنگاران جوان، گوگل مپ؛ عکاسان (به‌ترتیب از راست به چپ): نامشخص، معین مهذب، علی ستاری، مهدی اردکانی، Susan L، نامشخص

طبیعت در هر فصل از سال زیبا است و نمی‌توان بین فصل‌های مختلف تفاوت قائل شد. آبشار ارتکند در هر فصل زیبایی‌های خاص خود را به نمایش می‌گذارد؛ اما به‌دلیل خصوصیات آب و هوایی این منطقه از کشورمان فصل‌های بهار، تابستان و پاییز (تا اواخر آبان) بهترین زمان برای سفر به ارتکند خواهند بود.

اقامت در ارتکند زیبا و دوست‌داشتنی ممکن است بخشی از برنامه سفر بسیاری از بازدیدکنندگان باشد. استفاده از چادرهای برزنتی برای اقامت شبانه در حوالی آبشار ایده بسیار جذابی است. همچنین چندین اقامتگاه و اردوگاه برای اسکان بازدیدکنندگان در روستای ارتکند در نظر گرفته شده‌اند که شما بسته به سلیقه خود می‌توانید یکی از آن‌ها را انتخاب کنید. اردوگاه سپاه ارتکند یکی از اقامتگاه‌های مناسب این منطقه است که امکان استفاده از آن برای عموم مردم وجود دارد.

منبع عکس: میراث فرهنگی شهرستان کلات؛ عکاس: نامشخص

خوشبختانه سوئیت‌های موجود در روستای ارتکند با قیمت‌های متنوع و امکانات مناسب، دغدغه بازدیدکنندگان برای پیدا کردن یک اقامتگاه مناسب را تا حدود زیادی رفع می‌کنند. با اجاره سوئیت در ارتکند می‌توانید سفر چند ساعته خود را به یک گردش چندروزه تبدیل کنید و از طبیعت و هوای پاکیزه ارتکند لذت ببرید.

• آدرس: استان خراسان رضوی، کلات، خیابان امام خمینی (ره)، بعد از کلانتری مرکزی، روبه روی کوچه امام خمینی ۳۸ (مشاهده روی نقشه)
• هزینه بازدید (در سال ۱۴۰۲): چهار هزار تومان
• فاصله از آبشار ارتکند: حدود ۵۹ کیلومتر (یک ساعت و ۱۳ دقیقه با ماشین)

کاخ خورشید در میان محوطه‌ای وسیع در مرکز شهر کلات جلب توجه می‌کند و یکی از جاهای دیدنی کلات نادری است. این کاخ سازه‌ای پررمزوراز به شمار می‌آید که ظاهرا قرار بود آرامگاه نادرشاه افشار باشد. بسیاری آن را یک کاخ دانسته‌اند؛ اما بسیاری دیگر آن را محل نگهداری غنائم گران‌بهای نادر معرفی می‌کنند.

کاخ خورشید از آجر ساخته شده است و نماهای بیرونی آن را با سنگ‌های تراش‌خورده همان منطقه تزیین کرده‌اند. نام عمارت از اسم یکی از همسران نادرشاه گرفته شده است. این بنا در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ هجری شمسی با شماره ثبت ۳۲۹ در فهرست آثار ملی کشورمان جاودانه شد.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: علیرضا کوهستانی کوشکی

• آدرس: استان خراسان رضوی، سبزوار، میدان شهدا، انتهای خیابان شهید باهنر (مشاهده روی نقشه)
• هزینه بازدید (در سال ۱۴۰۲): رایگان
• فاصله از آبشار ارتکند: حدود ۳۵۰ کیلومتر (پنج ساعت با ماشین)

مصلی تاریخی سبزوار از جاهای دیدنی سبزوار محسوب می‌شود. این بنا در ابتدا خانقاه چند تن از بزرگان سربداریه بود و بعدها به‌عنوان جایگاهی برای نمازهای اعیاد بزرگ مورد استفاده قرار گرفت. مصلی شامل چهارطاقی اصلی (فضای مرکزی) با گنبدی بر فراز آن و ایوانی بزرگ در جلوی بنا است. مصلی تاریخی سبزوار در دوره سربداران احداث شد و اولین محل در ایران شمرده می‌شود که نماز جمعه در آن بر پا شد.

بنای مصلی تاریخی سبزوار اکنون به‌عنوان موزه نماز کاربری دارد و محل به دار آویخته شدن شیخ خلیفه سربدار به دست مغولان است. این اثر تاریخی در ۲۷ دی ۱۳۵۵ هجری شمسی با شماره ثبت ۱۳۱۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع عکس: ویکی مدیا؛ عکاس: آریا امیری

نویسنده: نرگس صالح نژاد / بازنویسی: محمدرضا قاسم شیرازی