کویر حلوان

استان خراسان جنوبی به‌دلیل داشتن کویرهای بکر و دیدنی، از مقاصد کویرگردی و طبیعت‌گردی، به‌ویژه در فصل‌های پاییز، زمستان و ابتدای بهار به شمار می‌رود. یکی از کویرهای زیبا و دیدنی این استان، کویر حلوان نام دارد که با وسعت ۷۵۰ کیلومتر مربع، در ۸۰ کیلومتری شهرستان طبس و در نزدیکی روستایی تاریخی‌ به همین نام قرار دارد. این کویر در سال ۱۳۹۷ در فهرست آثار طبیعی - ملی کشور به ثبت رسید. با کجارو همراه شوید تا شما را با این کویر زیبا بیشتر آشنا کنیم.

منبع عکس: skchto.com

قدرت عرفانی بی‌صدا و توقف‌ناپذیر کویر، مرا با قدرتی که سلب مقاومت می‌کرد، به‌سوی خود می‌کشید. فکر می‌کردم که صداهای اسرارآمیزی می‌شنوم که از اعماق خود مرا می‌خواندند: برگرد خانه...

«سون هدین»

کویر حلوان از جاهای دیدنی طبس است و در ۹۰ کیلومتری شمال غربی شهرستان طبس و در شمال شرقی استان خراسان جنوبی قرار دارد. این کویر در محور طبس - تهران واقع شده است و از شمال به کویر مرکزی ایران و ارتفاعات پیر حاجات طبس، از جنوب به محور ارتباطی شهرستان خور به طبس، از شرق به کوه‌ها و ارتفاعات عاشقان و از غرب به دریاچه نمک خور و کویر مرکزی ایران محدود می‌شود.

عکاس: رضا جوادی

به‌دلیل وجود معادن فراوان در ارتفاعات این منطقه، جاده‌های خاکی مناسبی وجود دارند که دسترسی و بازدید از این کویر را آسان کرده‌اند. از مسیرهای متعددی می‌توانید به کویر حلوان بروید:

• مسیر اول: جاده‌ی ارتباطی خور به طبس که بعد از پایان چاله کویر و دریاچه نمک خور قرار دارد و از جنوب این منطقه عبور می‌کند.
• مسیر دوم: در جاده‌ی ارتباطی خور به طبس و قبل از سه راهی جعفرآباد، تعدادی آلونک سنگی قرار دارد که در صورت ورود به جاده خاکی آن، وارد شیار بین کوه و ریگ می‌شوید.
• مسیر سوم: بعد از سه راهی جعفرآباد به‌سمت طبس، جاده‌ی فرعی به‌سمت روستای حلوان و سپس جاده‌ی فرعی دیگری به‌سمت روستای خیرآباد را دنبال کنید تا به این ریگزار برسید.

منبع عکس: skchto.com

حلوان، کویری پوشیده از ریگزار و مثلثی‌شکل است که رأس آن در جهت شرق قرار دارد. این کویر در حاشیه‌ی ریگزار باتلاق‌های نمکی و رسی کویر مرکزی و دریاچه‌ی نمک خور واقع شده است. فاصله‌ی شمال به جنوب ریگزار در بیشترین حالت ۴۰ کیلومتر و فاصله شرق به غرب آن در قسمت‌های مرکزی حدود ۱۴ کیلومتر و در نواحی شمالی، پنج کیلومتر است. ریگزار حلوان، گستره‌ای شمالی جنوبی دارد و بیشترین ارتفاع تپه‌های حلوان را می‌توان در نواحی شرقی آن جست‌و‌جو کرد. ارتفاع این تپه‌های ماسه‌ای از کف دشت حدود ۸۰ متر است و به‌سمت غرب کاهش پیدا می‌کند.

از زیبایی‌های کویر حلوان می‌توان به تلاقی تپه‌های ماسه‌ای و ارتفاعات عاشقان اشاره کرد که در نواحی جنوب شرقی شکل گرفته و صحنه‌ی دیدنی‌ای از پیوند ماسه و کوه ایجاد کرده است. همچنین در این نواحی در محل تلاقی کوه و ریگ دره‌ها، گذرگاه‌های زیبایی پدید آمده‌اند که در نوع خود در ایران کم‌نظیر هستند.

منبع عکس: irandeserts

در کویرها و بیابان‌ها مانند سایر مناطق طبیعی، حیات و زندگی در جریان است. در کویر حلوان، انواع مار و عقرب، شاهین، هوبره، کبک، چکاوک بیابانی و کاکلی، مگس گیر، زنبور خور، سارگپه بیابانی، عقاب طلایی، کرکس، گرگ، شغال، روباه شنی، گربه شنی، سمور سنگی، جرد، پا مسواکی، موش صحرایی، انواع آگاما و جکو زندگی می‌کنند.

پوشش گیاهی بسیار غنی منطقه شامل گیاهان نواحی استپی و ماسه‌ای همچون قیچ، درمنه، تاغ، دم گاوی، بادام کوهی و اسکنبیل می‌شود و در نواحی غربی حاشیه کویر مرکزی، گیاهان نمک‌پسند نظیر شور بیابانی،گز و اشنان قابل‌مشاهده هستند.

منبع عکس: irandeserts

امروزه تورهای کویرگردی با کمک افراد حرفه‌ای و متخصصان این زمینه، برنامه‌های متنوعی را در کویرها و بیابان‌های ایران برپا می‌کنند که با شرکت در ‌آن‌ها، تجربه‌ی متفاوتی از تفریح‌های مهیج خواهید داشت. در کویر حلوان نیز که یکی از مقاصد کویری و جاهای دیدنی استان خراسان جنوبی است، می‌توانید تفریح‌های متنوعی از شترسواری تا پیاده‌روی و سافاری را تجربه کنید.

• شترسواری: شترسواری در دل کویر حلوان، خاطره‌ی کاروان‌ها و مسافران گذشته را برای‌ شما زنده خواهد کرد. لذت سوارشدن بر این حیوان بومی کویر شاید قابل مقایسه با سایر تفریح‌های جدید نباشد.
• رصد ستارگان: آسمان شب کویر در هیچ‌کجا پیدا نمی‌شود؛ آسمانی پرستاره، پرفروغ و بدون آلودگی نوری که گویی به زمین نزدیک است.
• حمام شن: حمام گرفتن در شن‌های نرم و داغ حلوان، تجربه‌ای متفاوت را برایتان رقم خواهد زد و حسی پر از آرامش به شما خواهد داد.
• پیاده‌روی روی رمل‌های شنی: در کویر حلوان، ساعتی را به پیاده‌روی روی تپه‌های شنی و ماسه‌ای اختصاص دهید؛ با خود خلوت کنید و از تماشای چشم‌انداز زیبای کویر لذت ببرید.
• آفرودسواری، راندن موتور‌های چهارچرخ، کمپینگ و...
• همایش کویرنوردی: حاشیه شرقی حلوان، مکان مناسبی برای برگزاری همایش‌های کویرنوردی است.

منبع عکس: اینستاگرام (ٍeqip.tour@)

اگر دوست دارید که شب را در کویر حلوان بمانید و تجربه‌ی ماندن در دل کویر و تماشای آسمان پرستاره را تجربه کنید، می‌توانید به‌صورت کمپ اقامت داشته باشید. همچنین در نزدیکی این مکان، روستای حلوان قرار دارد که دارای اقامتگاه سنتی است.

حلوان، از روستاهای تاریخی و جاهای دیدنی طبس به شمار می‌رود که در گذشته در مسیر کاروان‌‌ها قرار داشته است. یکی از دلایل شهرت این مکان، به نخلستان‌های و خرماهای مرغوب آن، به‌ویژه واریته خرما مربوط می‌شود. از دیدنی‌های این روستا، قلعه و پنج برج‌ نگهبانی هستند که در گذشته ۱۳ برج بوده‌اند. بافت قدیمی روستا و قدم زدن در میان نخل‌ها، شما را وسوسه می‌کند که بعد از کویرگردی، در این مکان اقامت کنید. علاوه بر این، غار حلوان با قدمت ۱۶۰ میلیون سال، در ۱۵ کیلومتری روستا قرار دارد که پیشنهاد می‌کنیم از آن نیز دیدن کنید.

در کویر اثری از خود باقی نگذاریم!

اگر به کویر می‌روید تا از زیبایی خفته و آرامش آن، شب‌های پرستاره و پرفروغش لذت ببرید، یادتان باشد که کویر هدیه‌ای برای همه موجودات است؛ پس این دنیای بکر و بی‌نظیر را پاک و دست‌نخورده برای نسل‌های آینده باقی بگذاریم.

درخت کویری...

ترجیح می‌دهم تک درخت تشنه کویر باشم تا درخت سبز گم‌شده در جنگل انبوه. درختان کویر دل‌خوش به سراب نیستند، بلکه آب را جست‌و‌جو می‌کنند. درختان کویر، چتر انبوه ندارند؛ اما سایه اندک‌شان را سخاوتمندانه به تو هدیه می‌دهند تا مأمنی باشد برای در امان ماندن از آفتاب سوزان. تک درخت نقاشی شده در دل کویر، به خدا نزدیک‌تر است؛ زیرا سقف آسمان کویر، کوتاه‌تر است. درخت کویر شب‌ها ستاره می‌چیند از آسمان، ریشه در زمین بسته و دست در دست خدا دارد انگار، درخت کویری تنهاست؛ ولی زیبا است...

«داوود بهرامی»

عکس کاور: tabasgardi.ir

نویسنده: اکرم زمانی نوری