قصر دشت شیراز

در دل شهر کهن و بزرگ شیراز، محله‌ای خوش آب و هوا و دل‌انگیز دلربایی می‌کند؛ قصر دشت شیراز همان جایی است که هر فردی برای سپری کردن لحظه‌ای چند در کوچه باغ‌های زیبایش به آن نیاز دارد. شاید کمتر مسافر و گردشگری درباره این محله زیبا بداند یا آن‌ را بشناسد؛ اما مردم محلی و شیرازی‌های اهل دل برای قدم‌زدن و گذران اوقاتی خوش به آن سر می‌زنند. از جاذبه های گردشگری این محله می‌توان به خیابان قصردشت، خیابان عفیف آباد، خیابان ولیعصر، پارک رویا شیراز، پیاده راه استاد شجریان و... اشاره کرد. در این نوشتار به معرفی محله قصر دشت، تاریخچه، جاهای دیدنی و مسیرهای دسترسی آن می‌پردازیم.

آنچه پیش از بازدید از محله قصر دشت شیراز باید بدانید:

• آدرس خیابان قصر دشت: منطقه یک شهرداری شیراز، حدفاصل چهارراه ۱۵ خرداد (پارامونت سابق) و میدان قصر دشت (مشاهده روی نقشه)

«محله قصر دشت شیراز» که به نام «قصرالدشت شیراز» نیز خوانده می‌شود، به سبب باغ‌های خاص آن بسیار محبوب است. این محله در شمال غرب شیراز و در فاصله‌ای حدود چهار کیلومتری از محله معالی‌آباد قرار دارد. قصر دشت در منطقه‌ یک شهرداری شیراز واقع شده و خیابان‌هایی چون خیابان شهید مختاری، بلوار چمران، بلوار مطهری شمالی، بلوار ایمان شمالی، بزرگراه کوهسار مهدی و خیابان قصردشت شیراز را در خود جای داده است.

خیابان طولانی قصر دشت از جنوب شرق شهر شیراز به‌سمت شمال غرب امتداد دارد؛ این خیابان از چهارراه ۱۵ خرداد (پارامونت سابق) آغاز می‌شود و در چهارراه قصر دشت خاتمه می‌یابد. قصر دشت در طول مسیر از محله‌های بسیاری می‌گذرد و خیابان‌های فرعی متعددی از آن منشعب می‌شوند.

قصر دشت شیراز با مرکز شهر و راه‌آهن شیراز حدود ۲۰ کیلومتر (۳۰ دقیقه با خودرو)، با فرودگاه شیراز حدود ۲۵ کیلومتر (۳۵ دقیقه با خودرو) و با پایانه مسافربری شیراز حدود ۱۵ کیلومتر (۲۰ دقیقه با خودرو) فاصله دارد.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: Morteza

• دسترسی با خودروی شخصی: از مرکز شهر شیراز می‌توانید با خودروی شخصی و از طریق بلوار چمران، بزرگراه شهید سلیمانی (کوهسار)، خیابان خبرنگار و مسیرهای متعدد به بلوار اصلی قصر دشت برسید. همچنین می‌توانید محله قصر دشت را روی اپلیکیشن‌های مسیریابی بیابید و با راهنمایی آن پیش بروید؛ علاوه بر آن مردم محلی نیز گزینه مناسبی برای راهنمایی هستند.
• دسترسی با مترو: برای فرار از ترافیک و شلوغی‌های خیابان‌ها، مترو می‌تواند یکی از راه‌های سریع و راحت برای رسیدن به قصر دشت باشد. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به این محله، ایستگاه قصر دشت در خط یک متروی شیراز است که در ابتدای خیابان گلخون قرار دارد. از این ایستگاه خارج شوید و با پیاده‌روی در این محله، از باغ‌ها و کوچه‌های زیبای کاه‌گلی لذت ببرید.
• دسترسی با اتوبوس: پایانه اتوبوس شهری قصردشت با ۱۲ خط اتوبوس‌رانی در حدفاصل خیابان قصردشت و شاهد قرار دارد. مسیرهای متعددی چون پایانه «شهرک بزین»، پایانه «مسجد گویم»، پایانه «شهرک جوادیه» و پایانه «شهرک گلستان» تا پایانه قصردشت، شما را از نقاط مختلف شهر به محله و خیابان قصر دشت می‌رسانند.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: محمد حسین عباسی

قصر دشت را می‌توان یکی از قدیمی‌ترین و معروف ترین محله‌ های شیراز به حساب آورد که در زمان‌های قدیم با نام «مسجد بردی» و «شربت‌ خانه شیراز» شناخته می‌شد. در گذشته باور بر این بود که فقط مناطق لب آب و سردزک، مناطق قدیمی هستند؛ اما محله‌ای زیبا و سرسبز دیگری نیز همچون قصر دشت در شیراز وجود دارد که از زمان زندیه باقی مانده است. باغ های زیبای قصر دشت در زمان حکومت کریم خان زند و پادشاهان پس از آن بسیار رونق داشت؛ اما به نظر می‌رسد که امروزه به‌دلیل ساخت و سازهای غیرمجاز، این محله در معرض خطر نابودی قرار دارد. باید بدانید که فضاهای سبز یا بافت تاریخی و قدیمی هر شهر قلب تپنده‌ آن هستند و با نابودی آن‌ها خسارات جبرا‌ن‌ناپذیری ایجاد خواهد شد.

می‌توان گفت در زمان‌های قدیم‌تر به سبب کوچک بودن شهر شیراز، محله قصردشت از ییلاقات اطراف به شمار می‌آمد؛ اما امروزه با گسترش شهر، این محله درون شهر واقع شده است و دسترسی آسانی به جاهای دیدنی شیراز دارد. بازدید از کوچه باغ های قصردشت شیراز، شما را به سفر در زمان خواهد برد. قدم زدن در سایه درختانی که از بالای دیوارهای کاه‌گلی به کوچه سرک می‌کشند، صحنه‌ای نیست که این روزها و در شهرهای شلوغ امروزی بتوان آن‌ را یافت. باغ‌ها و کوچه‌های زیبای آن نیز بعد سالیان سال هنوز اصالت خود را حفظ کرده‌اند تا مکان جذابی برای گردشگران و اهالی شیراز باشند. برخی از خانه های قصرالدشت شیراز در دل این باغ‌ها جا خوش کرده‌اند.

باغ‌های قدیمی قصر دشت شامل انواع درختان میوه از جمله درخت‌ انگور، خرمالو و انار است. محله قصر دشت هم‌اکنون میزبان گردشگران زیادی است و زوج‌های جوان نیز برای ثبت عکس‌های یادگاری جشن‌های خود به این منطقه می‌آیند. یکی از زیباترین بخش‌های این محله را می‌توان کوچه شاه‌ پریون دانست که با درختان سرسبز و زیبا، حس و حال خوبی برایتان به ارمغان می‌آورد. این کوچه که در خیابان قصر دشت ۸۲ قرار دارد، از خیابان قصر دشت قابل دسترسی است.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: p moosavinezhad

محله‌ قصردشت شیراز، علاوه بر کوچه باغ‌های زیبایش دارای چندین خیابان‌ فرعی و اصلی است. در ادامه چند مورد از آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

خیابان قصر دشت

از معروف‌ترین خیابان‌های محله قصرالدشت شیراز، خیابان قصر دشت است؛ خیابانی طولانی که از جنوب شرق شهر تا شمال غرب امتداد دارد و تعداد زیادی خیابان‌ فرعی را نیز شامل می‌شود. در بخش زیادی از این خیابان، به‌ویژه در مناطق شمالی‌تر، در دو سوی خیابان می‌توان شاهد درختان بلندی بود. خیابان قصرالدشت غربی نیز با باغ‌های فراوانی احاطه شده‌ است که ارزش بازدید دارند.

خیابان عفیف آباد

یکی از خیابان‌های مهم این منطقه را می‌توان خیابان عفیف آباد دانست که نامش را از باغ عفیف‌آباد شیراز وام گرفته است.

خیابان ولیعصر

خیابان ولیعصر شیراز شبیه به خیابان ولیعصر تهران بسیار محبوب و معروف است. انواع کافه و فروشگاه و مغازه در این خیابان مشغول به فعالیت هستند و پارک‌های این خیابان نیز آن را به تفرجگاهی مناسب همه‌ اقشار تبدیل کرده‌‌اند.

خیابان زرگری (بلوار مطهری)

همان طور که از نام زرگری برمی‌آید، در این بخش شهر با خیابانی لوکس از محله قصر دشت روبه‌رو هستید و اگر می‌خواهید غذایی گران و باکیفیت میل کنید، حتما به سراغ رستوران‌های این منطقه بروید.

کافه اسپیرو در بلوار مطهری، منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: امیرمحمد حقیقی

رحمت آباد

می‌توان گفت که خیابان رحمت آباد از مناطق قدیمی و نوستالژی‌ قصردشت است. درختان این منطقه تنومندتر و زیبایی کوچه‌باغ‌های آن بیشتر از سایر نقاط قصردشت است. پس برای احساس طراوت و گرفتن حس زندگی از درختان سربه‌فلک‌کشیده باغ‌ها، به این منطقه سری بزنید.

خیابان برق

خیابان برق شیراز را می‌توان یکی از خیابان‌های اقتصادی شهر در نظر گرفت. این خیابان تعداد زیادی مرکز خرید و بازار دارد و می‌توانید خریدهای خوبی با قیمت مناسب در آن داشته باشید.

خیابان ملاصدرا

خیابان ملاصدرا مملو از بازارچه و مرکز خرید است؛ اگر قصد خرید سوغات شیراز را دارید، حتما سری به این خیابان بزنید.

از دیگر خیابان‌های معروف محله قصر دشت می‌توان از بزرگراه کوهسار، بلوار ایمان، بلوار میرزای شیرازی، بلوار قدوسی غربی، خیابان گلخون، خیابان شهید رادفر، خیابان رمضانی (قبرستان قصر دشت)، خیابان صاحب الامری، خیابان عظیم، خیابان مهر و خیابان دانش‌آموز نام برد.

محله قصر دشت شیراز به‌خودی‌خود جذاب است و از مناطق دیدنی شیراز محسوب می‌شود؛ اما در همین منطقه زیبا و سرسبز، امکانات و جاهای دیدنی زیادی یافت می‌شود که می‌تواند لحظات خوشی را برای گردشگران به ارمغان بیاورد.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: هادی کریمی

• آدرس: محله قصر دشت، بلوار چمران (مشاهده روی نقشه)

پارک رویا یکی از پارک های قدیمی محله قصردشت محسوب می‌شود که با فضای بسیار زیبا و دل‌انگیزش، برای چند ساعت استراحت و تفریح گردشگران و مردم محلی و همچنین پیاده‌روی بسیار مناسب است. از امکانات این پارک می‌توان به فضای بازی کودکان، وسایل ورزشی، نیمکت و سرویس بهداشتی اشاره کرد.

• آدرس: بلوار وکلا، خیابان صاحب الامری، خیابان ۱۴ صاحب الامری (مشاهده روی نقشه)

جایی در مرکز قصر دشت، امامزاده‌ شاهزاده محمد قرار دارد که بنا بر روایتی نسب امامزاده شاهزاده محمد به امام موسی کاظم (ع) می‌رسد. این حرم متبرک تابه‌حال چندبار مرمت شده است.

• آدرس: چهارراه قصردشت، خیابان گلخون (مشاهده روی نقشه)

از جمله باغ‌های بسیار زیبای محله قصر دشت برای بازدید، می‌توان از «باغ نوابی» نام برد که در فاصله‌ای نزدیک به میدان قصر دشت قرار دارد. این باغ زیبا از دوره قاجار به یادگار مانده است. خانه یا عمارتی نیز در این باغ قرار دارد که متاسفانه در حال حاضر بسیار فرسوده است.

• آدرس: از ابتدای بلوار شاهد تا پل معالی آباد (مشاهده روی نقشه)

پیاده راه استاد شجریان یا جاده سلامت قصر دشت به طول ۳٫۵ کیلومتر شامل مسیر دوچرخه‌سواری سه کیلومتری است که مسیر دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی آن کاملا از هم تفکیک شده‌اند. این پیاده راه از چندین زمین ورزشی، فضای مطالعه، پیست اسکیت، آب‌نما، سایبان‌، نشیمن‌های متعدد جمعی و فردی ویژه کودکان و بزرگسالان تشکیل شده است و سیستم روشنایی مناسبی دارد.

پیاده راه استاد شجریان فضای سبز وسیعی با ۳۰۰۰ اصله درخت دارد. این مسیر مشرف بر باغ‌های قصردشت است. در ابتدا و انتهای مسیر آن نیز پارکینگ برای خودروها وجود دارد.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: Ashkan

• آدرس: حدفاصل خیابان‌های عفیف آباد و ولیعصر، کوچه ۵۹ قصردشت (مشاهده روی نقشه)

باغ ناصری با حدود ۱۱,۰۰۰ متر مربع مساحت، در کوچه ۵۹ محله قصر دشت خودنمایی می‌کند. این باغ تا چند سال قبل بسیار سرسبز و زیبا بود؛ اما به دلایلی نامعلوم، در حال حاضر بسیاری از درختانش نابود شده‌اند.

• آدرس: پل معالی آباد، جنب ایستگاه مترو میرزای شیرازی، ساختمان الف (مشاهده روی نقشه)

چنانچه نیاز به ایجاد تنوع در سفر دارید، پردیس سینمایی گلستان در شمال قصر دشت، بهترین گزینه‌ مدرن در دل شهر تاریخی شیراز است. این مجموعه در سال ۱۳۹۵ خورشیدی با سه سالن مجهز به بالاترین سیستم صوتی و تصویری، فعالیت خود را آغاز کرد. فاصله نزدیک به مترو، دسترسی به این مکان را برای گردشگران آسان کرده است و محیط جذاب آن می‌تواند تجربه‌ خوبی پس از بازدید از باغ‌های ییلاقی شیراز باشد.

پردیس سینمایی گلستان؛ منبع عکس:gashtook.com؛ عکاس: نامشخص

محدوده‌ ۱,۳۰۰ هکتاری قصردشت در شمال‌غربی شیراز، از جمله باغ‌های آباد و تاریخی شهر محسوب می‌شود که همچون بازار، مسجد و حمام وکیل، باغ نظر، باغ تکیه هفت‌تنان و... از جمله آثار تاریخی دوره زندیه به شمار می‌رود.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: P moosavinezhad

از مشاهیر و قدمای شیراز مانند «دکتر شاپور شهبازی» (باستان‌شناس) و «محمود شعبانی» (شاعر) نقل شفاهی است که نام این منطقه در گذشته دور هزار باغ بود و عمارت‌های زیبایی در برخی از این باغ‌ها وجود داشت که مانند قصری در برابر دشت شیراز خودنمایی می‌کردند. در واقع نام‌گذاری این محله به‌علت وجود باغ‌های متعدد در حاشیه‌ شهر قدیم شیراز، زیبایی باغ‌ها، توجه ثروتمندان شیراز به این منطقه و وجود خانه‌های باشکوه و مجلل همچون قصر بوده است.

به‌لحاظ ماهیت کلی قصر دشت شیراز که شامل درختان میوه و باغ‌های ییلاقی‌ است، بهترین زمان بهره بردن از جلوه‌های زیبای آن، بهار دل‌انگیز شیراز خواهد بود؛ زمانی که زیبایی‌های بصری با رایحه‌ خوش باغ‌ها و گل‌ها ترکیب می‌شوند و خاطره‌ای به‌یادماندنی رقم می‌زنند. بدیهی‌ است که حضور در کوچه باغ های قصردشت شیراز محدود به بازه‌ زمانی خاصی نیست؛ اما این امر مستلزم هماهنگی با صاحبان آن‌‌ها است.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: هادی کریمی

• آدرس: خیابان لطفعلی خان زند (شرق به غرب)، خیابان انوری، تقاطع اهلی، انوری ۶ (مشاهده روی نقشه)
• ساعت بازدید: ۸ صبح تا ۱۱ شب
• فاصله تا قصر دشت: حدود ۱۰ کیلومتر (حدود ۲۵ دقیقه با خودرو)

عمارت شاپوری یکی از زیباترین عمارت‌های شهر شیراز است که قدمت آن به دوره پهلوی اول بازمی‌گردد. این عمارت را متعلق به «عبدالصاحب شاپوری» می‌دانند که از تجار سرشناس شیراز بود و همراه با خانواده‌اش در آن سکونت داشت. عمارت شاپوری در دل باغی وسیع با درختان سرسبز قرار گرفته که زیبایی آن را دوچندان کرده است. همچنین حوضی بزرگ جلوی عمارت وجود دارد که انعکاس تصویر بنا در آن، بسیار تماشایی است. در عمارت شاپوری می‌توان تلفیقی از معماری ایرانی و اروپایی را مشاهده کرد.

معماری خاص عمارت شاپوری همواره مورد توجه بازدیدکنندگان است. این عمارت دو طبقه دارد و در طراحی آن به‌شکل منحصربه‌فردی از راه‌پله در میان عمارت استفاده کرده‌اند که در هیچ یک از بناهای آن دوره وجود نداشت. عمارت شاپوری امروزه به کافه رستورانی تبدیل شده است و فرصتی مناسب برای تجربه‌‌ای لذت‌بخش از صرف غذاهای ایرانی و محلی و انواع نوشیدنی‌های تابستانی، بستنی و قهوه را در اختیار گردشگران قرار می‌دهد.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: alireza fayzabi

• آدرس: بلوار سرداران، انتهای خیابان بوستان، باغ دلگشا (مشاهده روی نقشه)
• ساعت بازدید: ۸ صبح تا ۸ شب
• هزینه بازدید (سال ۱۴۰۳): برای گردشگران ایرانی ۳۰,۰۰۰ تومان
• فاصله تا قصر دشت: حدود ۱۵ کیلومتر (حدود ۳۵ دقیقه با خودرو)

همه‌ اهالی شعر و ادب، آرامگاه سعدی شیراز یا همان سعدیه را به‌خوبی می‌‌شناسند. این آرامگاه زیبا مدفن «ابومحمد مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله بن مشرف»، شاعر بلند آوازه و خوشنام قرن هفتم هجری قمری، است. کاشی‌های فیروزه‌ای بنای آرامگاه، هفت کتیبه به‌همراه اشعاری از بوستان و گلستان سعدی و حوض ماهی این بنا را منحصربه‌فرد کرده‌اند.

سعدی شیرازی شاعر نام آشنا در شهر شیراز به دنیا آمد و به سرزمین‌های زیادی سفر کرد. آرامگاه سعدی در واقع همان خانقاه و محل سیر و سلوک سعدی شیرازی بود که اواخر عمرش را در آن گذراند. پس از فوت، پیکرش در همین مکان دفن شد. در زمان حکومت زندیه، مقبره‌ای زیبا از آجر و گچ روی محل دفن او ساخته‌ شد. در دوره قاجار این مقبره به‌دلایل اختلافات مذهبی آسیب دید؛ اما پس از آن مجدد احیا شد و به‌شکل امروزی درآمد. نمای کلی عمارت آرامگاه سعدی به‌شکل «L» انگلیسی طراحی شده است. آرامگاه از بیرون به‌صورت مکعبی دیده می‌شود؛ اما در داخل شکل هشت‌ضلعی دارد و جنس دیوارها از مرمر و لاجورد است.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: ashkan

• آدرس: معالی آباد، بزرگراه چمران (جنوب به شمال)، بلوار بهشت، محله منصورآباد (دینکان)، خیابان شهید محمدی (مشاهده روی نقشه)
• ساعت بازدید: ۶ صبح تا ۸ شب
• هزینه بازدید: رایگان
• فاصله تا قصر دشت: ۱۰ کیلومتر (حدود ۲۰ دقیقه با خودرو)

یکی از جاذبه‌های جذاب در معالی‌آباد و نزدیک به محله قصر دشت، باغ گل های شیراز است که از دیدنی‌های نوپا و بسیار زیبا در این شهر محسوب می‌شود. این باغ زیبا گونه‌های گیاهی متنوعی دارد که برای گذراندن یک روز فرح‌بخش در طبیعت، ایدئال به نظر می‌رسد.

باغ گل‌های شیراز دارای صندلی‌های فلزی و نیمکت‌های چوبی هنری و جذابی است که محلی برای استراحت زیر سایه درختان برای بازدیدکنندگان فراهم کرده‌اند؛ همچنین انواع مختلفی از گل‌های رنگارنگ در این باغ به چشم می‌خورد که در کنار هریک تابلویی برای معرفی نوع و اسم گل‌ها وجود دارد. دریاچه‌‌ مصنوعی زیبایی نیز جذابیت این باغ را دوچندان کرده و سوژه مناسبی برای عکس‌های یادگاری است. در کنار گل‌ها و درختان این باغ قدم بزنید و از زیبایی و عطر گل‌های آن سرمست شوید.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: sina zamani

• آدرس: شیراز، بزرگراه حسینی الهاشمی (مشاهده روی نقشه)
• ساعت بازدید: ۸ صبح تا ۱۱ شب
• هزینه: رایگان (امکانات مثل زیپ لاین هزینه جداگانه دارد.)
• فاصله تا قصر دشت: حدود ۲۰ کیلومتر (حدود ۴۰ دقیقه با خودرو)

پارک کوهستانی دراک از بهترین پارک های شیراز است که در امتداد رشته کوه زاگرس و در شمال غرب شیراز قرار دارد. مناظر چشم‌نواز و هوای مطبوع این پارک کوهستانی در فصول گرم، گردشگران و اهالی شیراز را به سوی خود جذب می‌کند. بوستان کوهستانی دراک تفریحات و امکانات متنوعی از جمله پیست و مسیرهای کوهستانی دوچرخه‌سواری، مسیر موتور سواری، مسیرهای پیاده‌روی، باغ گیاهان دارویی، دریاچه مصنوعی، پل معلق، زیپ‌لاین با ۱,۲۰۰ متر طول، زمین بازی کودکان، آلاچیق‌، نیمکت، کافه و سرویس‌های بهداشتی را برای بازدیدکنندگان فراهم آورده‌ است.

منبع عکس: گوگل‌مپ؛ عکاس: z fa

اگر در سفر به شهر شیراز، از محله قصر دشت و کوچه باغ‌های زیبای آن دیدن کرده‌اید، تجربه‌های خود را با ما و دیگر همراهان کجارو به اشتراک بگذارید.

منبع عکس کاور: گوگل‌مپ؛ عکاس: Amirhosein Moghtadaee

نویسنده: ماندانا بابوئی