قهوه خانه حاج علی درویش

قهوه‌خانه حاج علی درویش یکی از قدیمی‌ترین قهوه‌خانه‌های تهران است که هر سال بسیاری از گردشگران برای بازدید از آن به قلب بازار بزرگ تهران می‌روند. این قهوه‌خانه در راسته بازار زرگرها قرار دارد و در آنجا می‌توانید با صرف یک چای خوش‌طعم با صاحب خوش‌ذوق و خوش‌مشرب آن هم‌صحبت شوید. قهوه‌خانه حاج علی درویش چیدمان زیبا و خاطره انگیزی دارد و می‌توانید در آن عکس‌های جذابی را به ثبت برسانید. با ما همراه باشید تا با کوچک‌ترین قهوه‌خانه جهان بیشتر آشنا شوید.

درباره قهوه‌خانه حاج علی درویش بیشتر بدانید:

• آدرس: تهران، خیابان پانزده خرداد، بازار بزرگ، راسته زرگرها، پلاک ۷۸ (مشاهده روی نقشه)
• شماره تماس: ۰۲۱۵۵۸۱۸۶۷۲
• صفحه اینستاگرام: hajalidarvishteahouse@

قهوه‌خانه حاج علی درویش در قلب بازار بزرگ تهران قرار دارد. این قهوه‌خانه که کوچک‌ترین قهوه‌خانه جهان محسوب می‌شود، در میانه بازار زرگرها و در خیابان پرتردد پانزدهم خرداد واقع شده است.

منبع عکس: پینترست. عکاس: نامشخص

خیابان پانزده خرداد در گذشته به «بوذرجمهری» شهرت داشت و بخشی از ارگ ناصری بود. این خیابان یکی از قدیمی‌ترین خیابان‌ های معروف تهران محسوب می‌شود که در حال حاضر به پیاده‌راه بدل شده است. با توجه به نزدیکی قهوه‌خانه حاج علی درویش به بازار و محدوده پر ترافیک تهران، تردد به آن با وسیله نقلیه شخصی دشوار به نظر می‌رسد.

• مترو: برای رسیدن به قهوه‌خانه اگر از مترو استفاده می‌کنید، باید در خط یک مترو تهران در ایستگاه پانزده خرداد پیاده شوید تا با ۱۰ دقیقه پیاده‌روی در راسته بازار زرگرها به آن برسید. در مسیر خود از ورودی مسجد امام عبور خواهید کرد. قهوه‌خانه حاج علی درویش دقیقا در مجاورت مسجد عبدالله خان قرار دارد.
• تاکسی: تاکسی‌های خطی زیادی از نقاط مختلف شهر مثل میدان فاطمی، آزادی، انقلاب و... به مقصد گلوبندک حرکت می‌کنند که شما را به محدوده بازار می‌رسانند.
• اتوبوس: اگر از بی‌آرتی پایانه آزادی-خاوران استفاده می‌کنید، باید در ایستگاه چهارراه مولوی پیاده شوید و سپس از آنجا خود را به بازار برسانید.
• خودروی شخصی: اگر مایل هستید با وسیله نقلیه شخصی به قهوه‌خانه حاج علی درویش تردد کنید، می‌توانید خود را به چهارراه گلوبندک برسانید و خودروی خود را در همان محدوده پارک کنید. سپس با استفاده از درشکه‌های تعبیه شده در این خیابان به خیابان ناصر خسرو بروید و باقی مسیر را پیاده‌روی کنید. علاوه بر درشکه‌های خاطره‌انگیز خیابان ناصرخسرو، می‌توانید از میدان امام خمینی (ره) با ماشین‌های دودی خود را به میدان پانزده خرداد برسانید و باقی مسافت تا قهوه‌خانه حاجی علی درویش را در این خیابان تاریخی قدم بزنید.

قهوه‌خانه حاج علی درویش در دل بازار بزرگ، یکی از جاهای دیدنی تهران، قرار دارد. گشت‌وگذار در این بازار با معماری منحصربه‌فرد و تماشای بناهای به‌جامانده از گذشته در میان دالان‌های پرپیچ‌وخم آن خود سفری به درازای تاریخ است. در انتهای یکی از دالان‌های بازار بزرگ تهران در راسته زرگرها به قدیمی ترین قهوه‌خانه تهران خواهید رسید که هرروز میزبان بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی است.

قهوه‌خانه حاج علی درویش که امروز توسط پسر او حاج کاظم درویش اداره می‌شود، ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که آن را به شهرت رسانده است؛ موضوعی که در میان منوی این قهوه‌خانه تا لیوان‌های شخصی مشتریان ثابت مغازه به چشم می‌خورد.

منبع عکس: اینستاگرام Imhuwdism. عکاس: نامشخص

با وجود فضای سنتی و قدیمی در قهوه‌خانه حاج علی درویش، رعایت بهداشت از اهمیت بالایی برخوردار است؛ علاوه بر اینکه حاج کاظم ظاهری بسیار آراسته و منظم دارد. او در طول دوره کرونا استکان یا لیوان‌های شخصی مشتریان ثابت خود را با لیوان‌های یک‌بارمصرف عوض کرد تا قدمی برای جلوگیری از شیوع این بیماری برداشته باشد.

قهوه‌خانه حاج علی درویش به‌جهت فرهنگی نیز منحصربه‌فرد است؛ به‌واسطه علاقه حاج کاظم به ادبیات و مطالعه می‌توانید در زمان نوشیدن چای، زمانی را به خواندن و جست‌وجو در میان کتاب‌های قهوه‌خانه اختصاص دهید. هرچند قهوه‌خانه فضای بسیار کوچکی دارد، کتاب‌های بسیاری در آن جای گرفته است. در گوشه و کنار دیوارهای قهوه‌خانه حاج علی درویش می‌توانید شعرها و جملات زیبایی از بزرگان ببینید. او شعاری را که سرلوحه زندگی خود قرار داده نیز روی کاغذی روی دیوار قهوه‌خانه درج کرده است:

مهربانم، هر مسئوليت، شغل، وظيفه يا كاری كه انجام می‌دهيم، يک نقاشی از خود ما است. سعی كنيم در هر لحظه‌ای اين نقاشی را زيباتر ترسيم نماییم.

در میان شعرهای درج‌شده روی دیوار قهوه‌خانه نیز حاج کاظم درویش، خود این شعر را انتخاب می‌کند:

نقش کردم رخ زیبای تو در خانه دل خانه ویران شد و آن نقش به دیوار بماند

همه کسانی که تجربه حضور در قهوه‌خانه حاج علی درویش را داشته‌اند، علاوه بر نوشیدن چایی دلچسب و خاطره‌انگیز، هدیه‌ای می‌گیرند. حاج کاظم درویش رفتاری بسیار دوستانه دارد و از ثبت عکس‌های خاطره‌انگیز با مشتریان دوست‌داشتنی خود استقبال می‌کند. او کاملا به زبان انگلیسی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی همچون اینستاگرام مسلط است و خاطره حضور گردشگران مختلف در کافه قدیمی خود را با انتشار عکسی در این فضا بازتاب می‌دهد.

منبع عکس: اینستاگرام حاج علی درویش. عکاس: نامشخص

اگر خواستید مهمان قهوه‌خانه حاج علی دوریش شوید، حتما نوع چای و استکان خود را مشخص کنید. گاهی ازدحام در این قهوه‌خانه به‌حدی زیاد است که باید برای نوشیدن چای زمان زیادی را در نوبت بمانید؛ به همین جهت حاج کاظم درویش همان ابتدا از شما می‌خواهد که نوشیدنی خود را انتخاب کنید و اندکی صبور باشید.

قهوه‌خانه حاج علی درویش حدود ۱۰۰ سال قدمت و اعتبار بالایی در میان مردم دارد؛ به همین جهت حاج کاظم درویش، صندوقی به نام «مولا» در آن قرار داده است که پول واریزی به آن توسط مشتریان، صرف امور خیریه می‌شود.

قهوه‌خانه حاج علی درویش، قدیمی ترین قهوه‌خانه تهران محسوب می‌شود که در سال ۱۲۹۷ خورشیدی توسط «حاج محمدحسن شمشیری» خریداری و تاسیس شد. در آن زمان «حاج علی مبهوتیان» (معروف به حاج علی درویش) به‌عنوان شاگرد در این مجموعه فعالیت می‌کرد؛ اما به‌تدریج پیشرفت و با مبلغ ۳۰,۰۰۰ تومان قهوه‌خانه را خریداری کرد. حاج علی مبهوتیان فعالیت خود به‌عنوان مالک قهوه‌خانه حاج علی درویش را در سال ‌۱۳۴۰ خورشیدی آغاز کرد. او به‌تدریج و در طی سال‌ها بخشی از مساحت این مجموعه را فروخت تا اینکه تنها دو متر مربع از آن باقی ماند.

منبع عکس: اینستاگرام Imhuwdism. عکاس: نامشخص

کوچک‌تر شدن قهوه‌خانه حاج علی درویش منجر به از رونق افتادن آن نشد؛ بلکه به جذابیت و شهرت آن به‌عنوان کوچک‌ترین قهوه‌خانه دنیا افزود و به ثبت آن در زیرمجموعه میراث فرهنگی ناملموس در فهرست آثار ملی کمک کرد. پس از «حاج علی مبهوتیان»، پسر او حاج کاظم اداره امور این قهوه‌خانه را بر عهده دارد. قهوه‌خانه حاج علی درویش در بهار ۱۳۹۵ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

در کوچک‌ترین قهوه‌خانه جهان با منوی متنوعی از نوشیدنی‌های گرم مواجه خواهید شد. در این مجموعه انواع مختلف چای‌ها از جمله چای معمولی، نبات، آویشن، نعنا، هل و زعفران سرو می‌شود؛ اما پیشنهاد حاج کاظم درویش چای ترش است که طعم متمایز و دلپذیری دارد. در قهوه‌خانه حاج علی درویش، قهوه دمی و فوری نیز برای علاقه‌مندان به این نوشیدنی‌ سرو می‌شود. علاوه بر نوشیدن و صرف قهوه، امکان خرید چای از این قهوه‌خانه در بسته‌بندی‌های متنوع نیز وجود دارد.

در منوی قهوه‌خانه حاج علی درویش، چایی با نام «مهربانی» نیز دیده می‌شود که ترکیبی منحصربه‌فرد از عرق نعنا، زعفران و آبلیمو است و تجربه چایی خوش‌طعم‌ و خوش عطر را برای مشتریان رقم می‌زند.

منبع عکس: اینستاگرام Somayeh.mohammadis

در منوی قهوه‌خانه حاج علی درویش قیمت هر استکان چای ۳۰,۰۰۰ تومان (سال ۱۴۰۳) نوشته شده؛ اما این قیمت قطعی نیست و هرشخص می‌تواند با توان مالی خود، مبلغ فنجان چای را حساب کند. در واقع این شکل از قیمت‌گذاری با این هدف است که هیچ‌کس فارغ از توان مالی خود، بدون نوشیدن چای از قهوه‌خانه حاج علی درویش بیرون نرود و افرادی که توان مالی بالا‌تری دارند، می‌توانند پول بیشتری پرداخت کنند تا صرف امور خیریه شود.

قهوه‌خانه حاج علی درویش در سال ۱۴۰۳ همه‌روزه از ساعت هشت تا ساعت ۱۸ آماده پذیرایی از گردشگران است. ضمن اینکه این مجموعه جمعه‌ها و ایام سوگواری فعالیتی ندارد.

منبع عکس‌های گالری: صفحات اینستاگرام bahare_mahoutian، shaghayeghdadman، dr.m.kh.tamimi، wandering.waif، amir_kazempoor66

• آدرس: تهران، میدان پانزده خرداد (مشاهده روی نقشه)
• فاصله قهوه‌خانه حاج علی درویش تا بازار تهران (سبزه میدان): ۲۵۰ متر (۳ دقیقه پیاده‌روی)
• ساعت بازدید (سال ۱۴۰۳): شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۷:۰۰ و روزهای پنچ‌شنبه از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۴:۰۰

بازار بزرگ تهران در منطقه ۱۲ تهران و حدفاصل خیابان‌های پانزده خرداد و مولوی قرار دارد. برخی بر این باور هستند که قدمت این بازار به دوره صفویه و زمان شاه طهماسب صفوی می‌رسد و برخی دیگر آن را به دوره ناصرالدین شاه و قاجار نسبت می‌دهند؛ به هر جهت بازار بزرگ تهران علاوه بر کارکردهای اقتصادی به‌خصوص در دوره‌های قاجار و پهلوی کارکردهای سیاسی و اجتماعی مهمی داشته است. این بازار در سال ۱۳۵۶ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع عکس: کجارو، عکاس: علیرضا کیخا

بازار بزرگ تهران را می‌توان به بخش‌های مختلفی از جمله تیمچه‌ها، سراها، بازار و بازارچه‌ها و پاساژها تقسیم‌بندی کرد. در میان دالان‌های بخش‌های قدیمی این بازار می‌توان از تماشای طاق‌های ضربی و گنبدها لذت برد.

• آدرس: تهران، خیابان ۱۵ خرداد، روبه‌روی خیابان ناصرخسرو (مشاهده روی نقشه)
• فاصله قهوه‌خانه حاج علی درویش تا مسجد شاه: ۱۵۰ متر (۲ دقیقه پیاده‌روی)
• ساعت بازدید (سال ۱۴۰۳): هرروز از ساعت ۷:۰۰ تا ۱۹:۳۰

مسجد شاه تهران در جنوب شرقی میدان پانزده خرداد از جمله بناهای تاریخی این شهر است که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد. این بنا که در سال ۱۲۰۳ خورشیدی در زمان پادشاهی فتحعلی شاه قاجار بنا شده است، در یک مهر ماه ۱۳۶۳ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع عکس: وب‌سایت ویکی پدیا. عکاس: دیگو دلسو

مسجد شاه تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ خورشیدی به مسجد سلطانی نیز شهرت داشت و بعد از این تاریخ با نام مسجد امام خمینی (ره) شناخته شد. این مسجد در دوره‌های مختلف تاریخی از جمله در دوره ناصرالدین شاه مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. در دوره ناصرالدین شاه در طی بازسازی در دو طرف گلدسته آن دو مناره قرار گرفت و ساعت فعلی به مسجد اضافه شد.

مسجد شاه در دوره‌های مختلف تاریخی به‌واسطه نزدیکی به بازار، مکانی برای ارتباط میان روحانیان و بازار بود. روحانیان این مسجد در وقایع تاریخی متعددی از جمله جنبش تنباکو و انقلاب مشروطه ایران نقش مهم و بسزایی را ایفا کردند.

• آدرس: محله ارگ- پامنار، خیابان ناصر خسرو، بین کوچه توسرکانی و کوچه معطر (مشاهده روی نقشه)
• فاصله قهوه‌خانه حاج علی درویش تا کوچه مروی: ۵۵۰ متر (۱۰ دقیقه پیاده‌روی)
• ساعت بازدید (سال ۱۴۰۳): شنبه تا پنجشنبه از ساعت ۸ تا ۱۹ و روزهای جمعه از ساعت ۹ تا ۱۶

کوچه مروی، از خیابان‌های معروف پایتخت و محدوده بازار بزرگ محسوب می‌شود که از مقابل عمارت شمس‌العماره شروع و به خیابان ناصر خسرو ختم می‌شود. در این کوچه مغازه‌ها، گذرها و پاساژهایی قرار دارند که در آن‌ها می‌توانید انواع خوراکی‌های ایرانی و خارجی، لوازم آرایشی و بهداشتی، مواد شوینده، پوشاک زنانه و مردانه، اسباب‌بازی، عطر و ادوکلن، لوازم خیاطی، آویزهای کریستالی لوستر و آباژور، لاله‌های کریستالی و قهوه‌های مختلف از نوع فوری، دستگاهی و دمی را پیدا کنید.

منبع عکس: گوگل‌مپ. عکاس: Morteza Barjasteh

پاساژ‌های رضای مروی، نگین مروی، مظفریان، خلیج فارس، سقاباشی، آفتاب و علا از مراکز خرید کوچک و بزرگ کوچه مروی هستند. همچنین از حوزه علمیه مروی ۲، مسجد و مدرسه مروی، مسجد و مدرسه آقا محمود یا حکیم باشی می‌توان به‌عنوان دیدنی‌های این کوچه نام برد.

• آدرس: تهران، خیابان پانزده خرداد، ضلع شمالی میدان ارگ، کاخ گلستان (مشاهده روی نقشه)
• فاصله قهوه‌خانه حاج علی درویش تا کاخ گلستان: ۸۵۰ متر (۱۰ دقیقه پیاده‌روی)
• هزینه بازدید (سال ۱۴۰۳): بازدیدکننده داخلی ۳۰,۰۰۰ تومان؛ قیمت بلیط بازدید از بخش‌های کاخ گلستان از ۱۵,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ تومان؛ طبقات فوقانی عمارت شمس العماره بازدید ندارد.
• ساعت بازدید (سال ۱۴۰۳): روزهای شنبه تا چهارشنبه ۹ تا ۱۹ (فروش بلیط: ۹ تا ۱۸)؛ روزهای پنجشنبه و جمعه ۹ تا ۲۰ (فروش بلیط: ۹ تا ۱۹) (به‌غیر از روزهای ۱۴ خرداد، ۲۱ رمضان، تاسوعا و عاشورا، ۲۸ صفر، ۲۵ شوال)
• شماره تماس: ۰۲۱۳۳۱۱۳۳۳۵
• وب‌سایت:golestanpalace.ir
• اینستاگرام:golestanpalace@

کاخ گلستان مجموعه‌ای از بناها است که در دوره‌های مختلف تاریخی ساخته شده‌اند. این کاخ بخش‌های مختلفی همچون ايوان تخت مرمر، تالار سلام، تالار آينه، تالار سفره‌خانه، خلوت كريمخانی، تالار برليان، عمارت بادگير، كاخ شمس العماره، تالار الماس و كاخ ابيض دارد که در این میان ایوان تخت مرمر و خلوت کریمخانی متعلق به دوره کریم‌خان زند هستند و از قدیمی‌ترین بخش‌های کاخ گلستان محسوب می‌شوند.

منبع عکس: وب‌سایت Irantripedia.com. عکاس: نامشخص

بر اساس اسنادی تاریخی مانند سفرنامه «پیترو دلاواله»، نخستین سنگ بنای کاخ گلستان در دوره شاه عباس صفوی گذاشته شد؛ اما دوره محمد شاه قاجار که با تاج‌گذاری او در تهران و در سال ۱۲۱۰ خورشیدی آغاز شد، مهم‌ترین دوره تاریخی این کاخ است. معماری کاخ گلستان در دوره ناصرالدین شاه نیز متاثر از سفرهای متعدد او به اروپا، دستخوش تحولات بسیاری شد. این کاخ در دوره پهلوی نیز تغییرات زیادی را تجربه کرد و در سال ۱۳۳۴ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران و در سال ۱۳۹۲ خورشیدی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

قهوه‌خانه حاج علی درویش؛ منبع عکس: وب‌سایت Api.flickr.com. عکاس: پریسا یزدان جو

آیا تاکنون از قهوه‌خانه حاج علی درویش بازدید کرده‌اید؟ طعم چای مهربانی را چشیده‌اید؟ لطفا تجربه خود را در دیدگاه‌های همین مقاله با ما و دیگر همراهان کجارو به اشتراک بگذارید.

نویسنده: مهشید ملایری