روستای شمیل

شمیل روستایی بکر و از جاهای دیدنی استان هرمزگان است. این منطقه به جهت جغرافیایی در نقطه‌ای قرار دارد که بسیاری از حکومت‌ها برای دفاع از مرزهای خود در آن قلعه‌هایی نظامی بنا کرده‌اند. امروز یکی از همان قلعه‌‌ها از جاذبه‌های تاریخی مهم روستای شمیل محسوب می‌شود که اسرار بسیاری را در خود نهفته دارد. شمیل همچنین دارای جاذبه‌های طبیعی زیبایی است. با کجارو همراه باشید تا با جاهای دیدنی این منطقه بیشتر آشنا شوید.

• آدرس: استان هرمزگان، شهرستان بندرعباس، بخش شمیل، دهستان شمیل، ۸۰ کیلومتری شمال شرق شهر بندر عباس به طرف میناب (مشاهده روی نقشه)

منبع: صفحه اینستاگرام davoodt5793

شمیل یکی از جاهای دیدنی بکر استان هرمزگان محسوب می‌شود که در شمال شرق این استان و در ارتفاع ۶۷ متری از سطح دریا قرار دارد. این منطقه از توابع مرکزی شهرستان بندرعباس و در ۸۰ کیلومتری شهر بندرعباس قرار گرفته است. دهستان شمیل از شمال با بخش احمدی و از غرب با بخش تخت و بخش بخش قلعه قاضی هم‌مرز است و از جنوب به شهرستان میناب منتهی می‌شود. در شرق دهستان شمیل نیز بخش رودخانه شهرستان رودان قرار دارد.

دهستان شمیل شامل روستاهای زمین سنگ و سرزه شمیل می‌شود و روستاهای سهرابی و چاه خرگ در دهستان حسن لنگی و بخش شمیل قرار دارند.

برای سفر به شمیل فقط کافی است خود را به بندرعباس و به بزرگراه شهید رجایی برسانید. پس از طی حدود ۱۰ کیلومتر در این بزرگراه، باید وارد جاده جیرفت، کنهوج به بندرعباس (جاده ۹۴) شوید. بعد از پیمودن ۵۵ کیلومتر (۴۰ دقیقه) دوربرگردانی وجود دارد که شما را به‌سمت مخالف جاده هدایت می‌کند. چند متر بعد از دوربرگردان مسیر خود را به‌سمت جاده شمیل و نیان تغییر دهید و با ورود به این جاده و طی ۱۵ کیلومتر (۲۰ دقیقه) دیگر به روستای شمیل خواهید رسید.

منبع: صفحه اینستاگرام davoodt5793

روستای تاریخی شمیل به دوران پیش از ورود اسلام تعلق دارد. متاسفانه با وجود نشانه‌هایی متعلق به پیش از اسلام که زندگی در این منطقه را اثبات می‌کند، اطلاعات دقیقی درباره آن دوران در دسترس نیست و فقط می‌توان ردپای آن را در برخی آثار تاریخی پیدا کرد.

شواهد نشان می‌دهد در گذشته زمانی که بندرعباس به بندر گمبرون شهرت داشت، عده‌ای مردم در شمیل زندگی می‌کردند. آن زمان کشورهای انگلیس و پرتغال کنترل سیاسی بندرعباس را در اختیار داشتند و شاه عباس صفوی در ایران حاکم بود. او به قصد برگرداندن بندرعباس به ایران با لشکری بزرگ، از مرکز حکومت خود به‌سمت شمیل حرکت کرد.

بر اساس روایت‌های تاریخی شاه عباس صفوی از سمت کرمان و با عبور از منطقه‌ای که امروز آن را به نام دهنه «ده شیخ» (از توابع بخش مرکزی شهرستان لامرد استان فارس) می‌شناسند، وارد دشت شمیل شد. او که می‌ترسید در بازگشت و پس از جنگ راهنمایان خود را از دست بدهد، در حرکت به‌سمت این منطقه، مسیر را با میله‌هایی نشانه‌گذاری کرد.

شاه عباس پس از رسیدن به منطقه شمیل آن را دشتی سرسبز و پهناور و مردم آن را افرادی دانا و قدرتمند یافت و تصمیم گرفت در همان منطقه شب را استراحت کند. او دستور داد تا بزرگ‌ترین میله را در دشت شمیل قرار دهند. این دشت از آن پس با دستور شاه عباس «شاه میل» نام گرفت.

منبع: صفحه اینستاگرام davoodt5793

شاه عباس با بزرگان روستای شمیل صحبت کرد و از آن‌ها خواست تا جوانان و جنگجویان خود را برای پشتیبانی از سپاه او روانه کنند. در برخی روایت‌ها این طور درج شده است که شاه عباس ابتدا از جوانان شمیل در جنگ استفاده کرد و سپس سپاه خود را برای حمایت از آن‌ها به میدان جنگ فرستاد. در برخی منابع نیز آمده است که پس از جنگ شمیلی‌ها به‌جای بازگشت، به منطقه‌ای شبیه شمیل در نزدیکی میناب رفتند و آنجا ساکن شدند. شمیل میناب نیز از آن پس شکل گرفت.

بر اساس آخرین سرشماری‌های مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ شمسی ۱,۴۵۵ نفر (۴۳۸ خانوار) در روستای شمیل ساکن هستند. در سال ۱۳۸۵ شمسی ۲,۴۰۶ نفر (۵۲۳ خانوار) در این روستا زندگی می‌کردند که نشان می‌دهد جمعیت روستا در طی ۱۰ سال کاهش چشمگیری داشته است.

منبع: صفحه اینستاگرام shamil_kohan

روستای شمیل نیز همچون سایر اقوامی که در سراسر ایران پراکنده شده‌اند، زبان و آداب و رسوم ویژه خود را دارد. یکی از رسم‌هایی که همه ساله مردم این روستا برگزار می‌کنند، پخت حلیم در فصل زمستان است. مردم روستای شمیل از این سنت در گویش محلی خود با نام «مال خدا» یاد می‌کنند. آن‌ها بر این باور هستند که این خیرات درد و رنج و بلا را از مردم این روستا دور و برکت و باران نازل می‌کند. سنت پخت حلیم هر سال در محله «درمانگاه» روستای شمیل برگزار می‌شود.

منبع: صفحه اینستاگرام davoodt5793

از جمله محصولات کشاورزی روستای شمیل می‌توان به گوجه فرنگی، بادمجان، پیاز، خیار، هندوانه و خرما اشاره کرد. درختان مرکبات همچون نارنج، پرتقال، لیمو شیرین و لیمو ترش نیز در این منطقه وجود دارد. علاوه بر این در شمیل ۱۹ نوع نخل از جمله آلو مهتری (آل مهتری)، شکری، کله سرخک، سرخ دنگ، مرداسنگ، زرد، هلیلی، خنیزی، نغار، منگناس، زرک، خاروک، گوردیال، کریته، خاروآزادی، موسلی، نیم کدینی، مرزبان و کابلی نیز رشد می‌کند

متاسفانه از سال ۱۳۸۸ شمسی، با اوج گرفتن گرما، همواره میان کشاورزان و باغ‌داران نگرانی ناشی از آتش‌سوزی در باغ‌ها و نخلستان‌های شمیل وجود دارد؛ چراکه بخش زیادی از محصولات آن‌ها در طی سال‌های گذشته و در زمانی نزدیک به برداشت محصول بر اثر آتش‌سوزی از میان رفته است.

آتش‌سوزی‌های پیاپی در نخلستان شمیل موجی از مهاجرت برای تغییر شغل را نیز به‌همراه داشته است. با وجود این هنوز هم بسیاری از راه کشاورزی کسب درآمد می‌کنند.

پوشش زنان شمیل را در گذشته کندوره می‌نامیدند. امروز زنان این روستا لباس‌هایی نخی با دوخت ساده بر تن می‌کنند. اکثر پیراهن‌ها، شلوارها، چادر و روسری‌های زنان روستا با هنر خوسی بافی تزیین شده‌اند. زنان در روستای شمیل از لچک، جلبیل خوسی (شال توری نازک کار شده) و چادر نیز استفاده می‌کنند. مردان نیز از شلوارهایی استفاده می‌کنند که به «لنک» شهرت دارند و به‌طور معمول به‌جای کلاه از «مندیل» استفاده می‌کنند که امروز چندان رایج نیست.

یکی از تولیدات شمیل که بسیاری از مردم به‌خصوص زنان از طریق آن کسب درآمد می‌کنند، صنایع دستی این منطقه است. صنایع دستی این منطقه را می‌توان بر اساس مواد مورد استفاده به سه بخش تقسیم کرد:

• صنایع دستی نخیلاتی: حصیر بافی، سوند بافی (حصیری زمخت برای ساخت سایبان)، پری، تولک (زنبیل)، تحته، بادبزن یا همان گوزن
• صنایع دستی گلی: وسایلی همچون جهله (نوعی کوزه آبخوری) و کوزه
• تزیینات لباس زنان: شک، وعدو، کمه‌دوزی، گلابتون‌دوزی، خوس‌دوزی و...

• آدرس: جاده شمیل به سد نیان، بعد از قدمگاه حضرت علی (ع) (مشاهده روی نقشه)
• فاصله از روستای شمیل: ۹ کیلومتر (۱۵ دقیقه)

منبع: صفحه اینستاگرام davoodt5793

رودخانه‌های چیل و شفرود از کوه‌های شمال شرقی بندرعباس سرچشمه می‌گیرند و مسیر خود را با عبور از روستای شمیل و با نام رودخانه شمیل یا «حسن لنگی» ادامه می‌دهند. رودخانه شمیل از شمال این روستا جریان پیدا می‌کند و با آبیاری زمین‌های آن به‌سمت جنوب امتداد می‌یابد. در سال ۱۳۸۰ سد شمیل با هدف تامین آب آشامیدنی شهرهای بندرعباس، جزیره قشم و صنایع بندرعباس، روی این رودخانه ساخته شد. این سد هر سال گردشگران بسیاری از سراسر ایران به سوی خود جذب می‌کند. می‌توانید برای پیک‌نیک به کنار سد شمیل بروید و از مناظر زیبای اطراف خود لذت ببرید.

در ۲۵ کیلومتری شمال شرق میناب از هم پیوستن دو رود «رودان» و «جغین»، رودخانه میناب شکل می‌گیرد. روی رودخانه میناب نیز سد «نیان» ساخته شده است که با سد شمیل مخزنی مشترک با ظرفیت ۱۶۰ میلیون مترمکعب دارد.

• آدرس: دهستان شمیل، ۸۶ کیلومتری شمال شرق بندرعباس

منبع: صفحه اینستاگرام davoodt5793

قلعه شمیل یکی از آثار تاریخی کمتر دیده شده این منطقه محسوب می‌شود. بر اساس شواهد تاریخی این بنا به دوره صفویه تعلق دارد و در گذشته کاربری نظامی و دفاعی داشت. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های قلعه تاریخی شمیل دستکن بودن آن است. این قلعه تاریخی را بدون استفاده از هیچ شی خارجی در دل صخره‌های کوه تراشیده‌اند.

وجود برج‌های دیده‌بانی، قلعه تاریخی شمیل را با سایر بناها و قلعه‌های تاریخی هرمزگان متمایز می‌کند. به نظر می‌رسد این بنا از زمان استقرار پرتغالی‌ها باپرجا مانده است. در اطراف قلعه شمیل که جهت حفاظت از مردم ساخته شده است، بقایای خانه‌هایی دیده می‌شود. این خانه‌ها نیز در درون صخره‌ها با تراشیدن کوه شکل گرفته‌اند. در درون قلعه شمیل آثاری از چاه آب وجود دارد که به‌وسیله آسیاب از آن استفاده می‌کردند. علاوه بر این دو توپ جنگی نیز در این قلعه وجود داشته که متاسفانه در سال‌های پیش به سرقت رفته است. قلعه شمیل دو دست‌کند دارد که به بادگیر نیز معروف هستند.

در اطراف قلعه تاریخی شمیل می‌توان قنات‌هایی کهن را مشاهده کرد که دست‌کند هستند. در این قنات‌ها برای عدم نفوذ آب به درون زمین از ساروج استفاده شده است.

• آدرس: جاده شمیل به سد نیان، بعد از قدمگاه حضرت علی (ع)، روستای نیان(مشاهده روی نقشه)
• فاصله از روستای شمیل: ۹ کیلومتر (۱۵ دقیقه)

کوه نیان با ارتفاعی در حدود ۲,۶۴۲ متر بخشی از کوه دازان و رشته کوه‌های زاگرس محسوب می‌شود. این قله چهارمین قله مرتفع استان هرمزگان است که مسیر صعود آن به‌دلیل پوشش گیاهی متمرکز و دره‌ها و پرتگاه‌های خطرناک بسیار دشوار محسوب می‌شود.

چشمه آب گرم نیان در دامنه کوه‌ نیان و از دل سنگ‌های آهکی این منطقه می‌جوشد. آب این چشمه به‌دلیل وجود سولفات کلسیم، منیزیم و کلر و سدیم گرم است و خواص درمانی ویژه‌ای دارد. از آب چشمه آب گرم نیان برای آبیاری نخلستان‌ها نیز استفاده می‌شود.

• آدرس: روستای گنبد سرخ (مشاهده روی نقشه)
• فاصله از روستای شمیل: ۱۷ کیلومتر (۲۵ دقیقه)

منبع: خبرگزاری خلیج فارس

یکی از جاهای دیدنی اطراف روستای شمیل، گنبد سرخ است. این بنا به سده‌های میانی اسلام تعلق دارد و تاریخ‌پژوهان در مورد کاربرد آن در گذشته به قطعیتی نرسیده‌اند. برخی به‌واسطه قرارگیری بنای گنبد سرخ در میان قبرستانی قدیمی آن را غسال‌خانه می‌دانند؛ اما عده‌ای به‌دلیل نبود منبع و مجراهایی برای ورود و خروج آب در آن نزدیکی این فرضیه را رد می‌کنند. برخی از محققان معتقدند این بنا آرامگاه، بنای یادبود یا بقعه بوده است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های قبرستانی که بنای گنبد سرخ در آن قرار گرفته است، عدم وجود سنگ قبر است. در این قبرستان تمام قبرها با سنگ‌چین‌هایی مشخص شده‌اند.

در ساخت گنبد سرخ از معماری‌های پیش از دوره اسلامی الهام گرفته شده است. این بنای کاملا آجری از داخل پلانی چلیپایی و از بیرون پلانی مربع شکل دارد. امروز اثری از سقف بنای گنبد سرخ سقفی نیست و گنبد آن در گذر زمان تخریب شده است. این بنا در ۶۵ کیلومتری شمال غرب بندرعباس و در روستای گنبد سرخ قرار دارد و در نزدیکی آن نخلستانی نیز دیده می‌شود.

چشمه های آب‌گرم زادمحمود و گلمن در دامنه کوه نیان، حمام گولم و زیارت شاه مظفرالدین (در چاه خرگ از توابع شمیل) از دیگر دیدنی‌های شمیل محسوب می‌شوند.

منبع: صفحه اینستاگرام davoodt5793

آب و هوای روستای شمیل همچون آب‌وهوای بندرعباس گرم و خشک است؛ ولی در فصل زمستان هوایی معتدل و نسبتا خنکی دارد و فرصتی خوبی برای مسافرت ایجاد می‌‌شود. یکی از مهم‌ترین چالش‌های آب‌و‌هوایی این منطقه وزیدن بادهایی است که می‌تواند در فصل‌های گرم سال بسیار آزاردهنده باشد.

منبع: صفحه اینستاگرام davoodt5793

در نزدیکی روستای شمیل هیچ بومگردی و اقامتگاهی وجود ندارد؛ اما شما می‌توانید برای اقامت و بازدید از این روستا، یکی از هتل‌های بندرعباس را انتخاب کنید. در این شهر طیف گسترده‌ای از اقامتگاه‌ها و هتل‌ها با امکانات و قیمت‌های مختلف در دسترس‌تان خواهد بود. از جمله مطرح‌ترین و ارزان‌ترین هتل‌های بندرعباس می‌توان به هتل‌های امین، گوهرشاد و هتل فروغ اشاره کرد. هتل بین‌المللی خلیج فارس نیز یکی از لوکس‌ترین و مجلل‌ترین هتل‌های این شهر محسوب می‌شود.

منبع: صفحه اینستاگرام davoodt5793

شما نیز تجربه خود از سفر به شمیل هرمزگان و بازدید از طبیعت بکر و بناهای تاریخی شمیل هرمزگان با کجارو به اشتراک بگذارید.

نویسنده: شقایق وحیدی