کاخ بیلربیی

موزه کاخ بیلربیی در آغاز محل سکونت فرماندار کل آناتولی بود؛ اما بعدها پس از بازسازی به سبک کاخ دولما باغچه، به‌عنوان کاخ سلطنتی مورد استفاده قرار گرفت و اقامتگاهی تابستانی برای سلطان‌های عثمانی و مهمان‌خانه‌ای برای دولت‌مردان داخلی و خارجی بود. کاخ بیلربیی در طول سال‌ها میزبان دولت‌مردان مشهوری از خاورمیانه و اروپا بوده است. معماری بیرونی و طراحی داخلی این بنا شگفت‌انگیز و منحصر‌به‌فرد محسوب می‌شود. کاخ بیلربیی یکی از جاهای دیدنی استانبول است که هر ساله گردشگران زیادی را به‌سمت خود می‌کشاند.

منبع عکس: istanbulclues.com (عکاس: نامشخص)

کاخ بیلربی در محله بیلربیی و منطقه اسکدار در بخش آسیایی استانبول و در نزدیکی تنگه بسفر و در قسمت شمالی پل بسفر قرار گرفته است. این کاخ ۹٫۶ کیلومتر با میدان تکسیم (۲۸ دقیقه‌ای) و ۱۱٫۲ کیلومتری با پل گالاتا (۲۸ دقیقه‌ای) فاصله دارد. کاخ بیلربیی در فاصله ۳۸٫۳ کیلومتری فرودگاه صبیحه گوکچن استانبول (۴۵ دقیقه‌ای) و ۳۰ کیلومتری فرودگاه آتاتورک (۳۵ دقیقه‌ای) قرار دارد.

یکی از بهترین‌ راه‌ها برای رسیدن به کاخ بیلربیی زیبا استفاده از اتوبوس‌های گردشگری استانبول به نام «هاپ آن هاپ آف» است. این اتوبوس‌ها در اسکله کاباتاش در نزدیکی میدان تکسیم هستند. علاوه بر این با سوار شدن به کشتی در ساحل معروف بشکیتاش و عبور از تنگه بسفر هم می‌توان به کاخ بیلربیی رسید.

منبع عکس: dinnercruisesistanbul.com (عکاس: نامشخص)

برای رفتن به موزه کاخ بیلربیی استفاده از دلموش نیز می‌تواند گزینه خوبی باشد. دلموش یکی از وسایل نقلیه پر استفاده در استانبول است که با ظرفیت هشت نفر و یک هشتم کرایه تاکسی‌های همان مسیر شما را به مقصد می‌رساند؛ اما برای تکمیل شدن آن باید زمان صرف کنید و منتظر بمانید.

در صورت تمایل می‌توانید با اتوبوس‌های خطوط ۱۵B ،۱۵H ،۱۵KC ،۱۵E ،۱۴M خود را به کاخ بیلربیی برسانید و فقط کافی است در ایستگاه بیلربیی از اتوبوس پیاده شوید. اگر می‌خواهید از بخش اروپایی خود را به این کاخ برسانید، علاوه بر اسکله بشکیتاش می‌توانید از امینونو یا کاراکوی سوار کشتی شوید و خود را به اسکودار یا کادیکوی برسانید و باقی مسیر را با اتوبوس طی کنید. علاوه بر این می‌توانید بخشی از مسافت را با تراموا از امینونو یا سلطان احمد طی و سپس از اتوبوس برای باقی مسیر استفاده کنید. شما می‌توانید نقشه خطوط اتوبوس‌رانی، شبکه مترو و ایستگاه‌های تراموا و خطوط کشتی استانبول را از سایت شهرداری دریافت کنید.

• آدرس کاخ بیلربیی: ترکیه، استانبول، اسکودار، خیابان عبدالله آقا (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: wecityguide.com (عکاس: نامشخص)

کاخ بیلربیی و اطراف آن به «باغ صلیب» شهرت داشت و از دوره بیزانس میزبان سازه‌های مختلفی بوده است. شاهان خانه‌های روستایی و غرفه‌های زیادی را در املاک امپراتوری بیزانس ساختند. در در قرن نوزدهم و سال ۱۸۲۹ سلطان محمود دوم قصری چوبی در کنار آب ساخت و بعدها به دستور او کاخی در این مکان ساخته شد. پس از مدتی سلطان عبدالعزیز با هدف استحکام بخشیدن، ساختمان کاخ قدیمی را ویران و بازسازی کرد و ساختمان فعلی کاخ بیلربیی را ساخت؛ چراکه بر اثر آتش‌سوزی بزرگی آسیب دیده بود.

کاخ بیلربی در دو بخش طراحی شده بود، که در بخش غربی، اتاق مادر سلطان به موازات دریا قرار می‌گرفت. مادر سلطان عبدالعزیز عمر طولانی نکرد؛ اما علاقه او به دریا در نقاشی‌های روی سقف کاخ قابل‌مشاهده است.

منبع عکس: istanbultourstudio.com (عکاس: نامشخص)

سلطان‌های عثمانی به‌طور معمول در ماه‌های زمستانی در کاخ دولما باغچه حکومت می‌کردند و در تابستان به‌دلیل بهره بردن از آب و هوایی دلنشین به کاخ بیلربیی نقل مکان می‌کردند؛ ازاین‌رو، این بنا مجهز به هیچ سیستم گرمایشی نیست. کاخ بیلربیی میزبان مهمان‌های خارجی بسیار مهمی در ماه‌های تابستانی بود و افراد بسیار مشهوری را در خود اسکان می‌داد. شاهزاده صربستان، نیکلاس پادشاه مونته نگرو، امپراتور اتریش - مجارستان (جوزف)، ناصرالدین شاه ایران، شاهزاده اسکار سوئد و امپراتور اوژنی فرانسه تنها برخی از این افراد قدرمتمند و مشهور بودند. سلطان عبدالحمید دوم تنها کسی بود که ۶ سال پایان عمر خود را در کاخ بیلربیی سپری کرد و در سال ۱۹۱۸ میلادی در همین مکان در گذشت.

ناصرالدین شاه قاجار، در سفر خود به استانبول مدتی را به‌عنوان مهمان در کاخ بیلربیی سپری کرد. او که به فرانسه برای بازدید نمایشگاه جهانی در سال ۱۸۸۹ میلادی سفر کرده بود، در زمان برگشت به استانبول رفت.

شهرت کاخ بیلربیی صرفا به‌خاطر افرادی نیست که در طول سال‌ها در آن اقامت گزیدند؛ بلکه این مکان به‌عنوان آخرین محل به اسارت گرفته شدن سلطان عبدالحمید دوم (پادشاه خلع شده عثمانی) از سال ۱۹۱۲ تا زمان مرگ او شناخته می‌شود.

کاخ بیلربیی شامل بخش‌های مختلفی از جمله حرم‌سرا، سالن غذاخوری، اتاق‌های دفتر کار، واحد خصوصی متعلق به مادر سلطان و باغ و آلاچیق‌های داخل آن می‌شود. در این کاخ می‌توانید ظروف طلاکاری شده، آثار نقاشی معروف ترکیه، مبل‌ها و صندلی‌های لوکس و گران‌قیمت، چلچراغ‌های نفیس، فرش‌های سنتی، فواره و حوض در قسمت ناهارخوری و پذیرایی را ببینید.

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: نامشخص)

معماری و فضای داخلی کاخ بیلربیی ترکیبی از طراحی و دکوراسیون عثمانی و غربی با مبلمان قرن نوزدهم اروپایی است. این کاخ دارای پلانی مستطیل‌شکل است که ضلع بلند آن رو به تنگه بسفر قرار دارد و کاملا متقارن و به سبک اروپایی طراحی شده است.

کاخ بیلربیی توسط معماران معروف ارمنی به نام سرکیس بالیان و آگوپ بالیان طراحی شده است و در ساخت دیوارهای بیرونی آن از سنگ‌های مرمر و در دیوارهای داخلی آن از آجر و کف آن از چوب استفاده کرده‌اند. در این بنا برای تزیینات داخلی از طرح‌های شرقی و ترک بهره گرفته شده؛ اما بسیاری از تجهیزات داخل بنا از غرب آورده شده است. کاخ بیلربیی به دو بخش مردانه (Selamlik) و زنانه (Harem) تقسیم می‌شود و هر دو ورودی جداگانه دارند. بخش مردانه برای امور ایالتی مورد استفاده قرار می‌گرفت و تزیینات ویژه‌ای داشت و بخش دیگر برای زنان بود و بسیار ساده طراحی شده بود.

بخش شرقی کاخ بیلربیی مابین همایون یا همان دربار امپراتوری (Mabeyn-i Humayun) بوده که دفتر کاری وزیران در آن قرار داشته است. بخش غربی نیز شامل اتاق والده سلطان یا مادر سلطان (Valide Sultan) و حرم‌سرا بوده که موازی با دریا طراحی شده است.

منبع عکس: travelatelier.com (عکاس: نامشخص)

فضای داخلی کاخ بیلربیی دارای سه ورودی، ۶ اتاق بزرگ دولتی و ۲۶ اتاق کوچک‌تر است که با سنگ‌های مرمر تزیین شده‌اند. این بنا از دو طبقه اصلی و یک زیرزمین تشکیل شده که دارای چند آشپزخانه و انبار است. کف کاخ بیلربیی برای جلوگیری از نفوذ رطوبت در زمستان و گرما در تابستان با روکش‌های حصیری مصر پوشانده شد و روی آن‌ها فرش و گلیم‌های بزرگی قرار گرفت. در سراسر بنا لوستر‌های جذاب کریستالی بوهمی، ساعت‌های فرانسوی و گلدان‌های چینی، ژاپنی، فرانسوی و ترکی به چشم می‌خورند.

در پشت بنای کاخ بیلربیی باغ پلکانی دوست‌داشتنی روی دامنه تپه‌ای شیب‌دار قرار گرفته است که این بنا را از سایر کاخ‌های عثمانی متمایز می‌کند. در باغ این کاخ، گیاهان و درختان کمیاب ارزشمندی یافت می‌شوند که زیبایی آن را دو چندان می‌کنند. از جمله زیبایی‌های باغ بیلربیی می‌توان به گل‌های زیبای مگنولیا اشاره کرد. در پشت این کاخ دو کیوسک کوچک دریایی در کنار اسکله وجود دارد که سلطان‌های عثمانی در حین صرف چای و قهوه عبور کشتی‌ها را در آن به تماشا می‌نشستند.

منبع عکس: commons.wikimedia.org (عکاس: نامشخص)

در فضای باغ بیلربیی آلاچیق زرد در کنار استخر و غرفه مرمر با فواره داخلی زیبا و دیوارهای مرمر وجود دارند. بخش‌های مختلف باغ بیلربیی با پلکان و سطح شیب‌دار به هم متصل می‌شوند. علاوه بر آن آلاچیق اهیر (اصطبل) مخصوص اسب‌های سلطان‌ها نیز در این باغ قرار دارد که بنایی مستطیلی شکل و طولانی با حوض کوچک مرمری و بیست غرفه است. سقف این آلاچیق با نقاشی‌های اسب تزیین شده است.

یکی از بارزترین جزییات کاخ بیلربیی تزیینات سقف، نقاشی‌های رنگ روغن و کتیبه‌های عربی است. سلطان عبدالعزیز که دستور ساخت این کاخ را داده بود به تزیینات توجه ویژه‌ای داشت و علاقه و استعداد بالایی در نقاشی داشت؛ خود او به شخصه برای تزیینات کاخ نمونه‌هایی را ترسیم کرد و نقاشانی از اروپا را به کار گرفت. تزییناتی که توسط اساتید به کار گماشته شده در رشته قلم‌زنی و خوشنویسی در بنای بیلربیی به کار رفته از تنوع فراوانی برخوردار هستند. بخشی از این تزیینات که روی سقف و پیرامون آن و روی دیوارهای کاخ دیده می‌‌شود، توسط یکی از خوشنویسان ممتاز آن زمان به نام عبدالفتاح افندی نقش شده است.

تزیینات به کار رفته در کاخ بیلربیی ترکیبی از هنر شرق و غرب است که می‌توان‌بخشی از آن را در تالار طبقه فوقانی در قسمت مابین همایون ( Mabeyn-i Hümayun) مشاهده کرد. دریا و نقش‌های دریایی محوریت مهمی در تزیینات سقف دارند و بسیاری دیگر از طرح‌ها از الگوهایی با سبک شرقی یا از طبیعت الهام گرفته شدند. از جمله زیباترین تالارهای این بنا می‌توان به تالار آبی (یا تالار تشریفات) و تالاری با استخر بیضی شکل اشاره کرد. در طبقه همکف سالن مربوط دریاسالاران قرار دارد که ویژگی‌های منحصربه‌فرد مربوط به خود را دارد.

منبع عکس: istanbulfantasy.com (عکاس: نامشخص)

کاخ بیلربیی همچون باقی کاخ‌های استانبول زیر نظر دفتر کاخ‌های ملی اداره می‌شود و در روزهای دوشنبه تعطیل است. این کاخ بین ساعت ۹ صبح تا ساعت ۶ عصر میزبان گردشگران است؛ اما آخرین ساعت فروش بلیط و آ خرین زمان ورود به این کاخ ساعت پنج عصر است. اگر تعداد نفرات حاضر برای بازدید از کاخ بیلربیی به تعداد قابل‌توجهی برسد، راهنمایی برای توضیح بخش‌های مختلف، گردشگران را همراهی می‌کند. برای بازدید از این کاخ و بخش‌های مختلف آن به حداقل چهار تا پنج ساعت زمان نیاز خواهید داشت.

در درون کاخ بیلربیی کافه‌ای وجود دارد که می‌توانید جهت رفع خستگی برای خوردن چای گرم به آن مراجعه کنید. بلیط ورودی این کاخ (در سال ۱۴۰۰) برای کودکان زیر هفت سال رایگان و برای بزرگسالان ۶۰ لیر است.

کاخ دولما باغچه در منطقه بشکتاش استانبول در کرانه شرقی تنگه بسفر بین شاخ طلایی و دریای مرمره واقع شده است. این کاخ در سال‌های ۱۸۴۳ تا ۱۸۵۶ به دستور سلطان عبدالمجید اول ساخته شده است.

کاخ دولما باغچه به‌مدت ۴۰۰ سال پایگاه اصلی و مقر حکومت پادشاهان عثمانی بوده است. این بنا توسط معمار مشهور «گارابت بالیان» (Garabet Balyan) و‌پسر او «نیگوس بالیان» (Nigoğayos Balyan) طراحی شده است. با توجه به قدیمی شدن کاخ توپکاپی و عدم هم‌خوانی آن با معماری روز دنیا سلطان عبدالمجید دستور ساخت کاخی به سبک اروپایی می‌دهد. دلما در زبان ترکی به‌معنای «پر» یا «پر شده» و باغچه در همان معنای باغ است. در زمان ساخت این کاخ خیلج کوچکی که بندرگاهی طبیعی بوده در تنگه بسفر پر شده و علت انتخاب نام دولما باغچه نیز همین است. کاخ دولما باغچه در فاصله هفت کیلومتری (۱۱ دقیقه) کاخ بیلربیی قرار دارد.

• آدرس : استانبول، ناحیه اروپایی بشیکتاش، محله ویشنزاده، خیابان دلما باغچه (مشاهده روی نقشه)

منبع: theistanbulinsider.com

• آدرس: استانبول، محله بی‌اوغلو (مشاهده روی نقشه)

منبع: joysoftraveling.com

مادام توسو نام زن فرانسوی، هنرمند و مجسمه‌سازی به نام «ماری گروشوتس استراسبورگ» است که با دایی مجسمه‌ساز خود در شهر ورسای درست کردن مجسمه‌های مومی را آموزش دید. او پس از ۳۰ سالگی نمایشگاه‌های متعددی برای مجسمه‌های خود در شهر و کشورهای مختلف به راه انداخت. او برای ساخت مجسمه‌ شخصیت‌های مطرح زندگی آنان را مطالعه می‌کرد تا بتواند مجسمه‌ای بسیار نزدیک به آنان خلق کند.

مادام توسو بسیار سخت‌کوش بود و هیچ حادثه‌ای در طول فعالیت هنری نتوانست او را متوقف کند. پس از مرگ او در سال ۱۸۵۰ میلادی آثارش در موزه‌ای به همین نام نگهداری می‌شود. موزه مادام توسو (Madame Tussauds Istanbul) به‌واسطه معرفی چشم‌اندازی بهتر از حوزه فرهنگ و هنر هر کشوری در سراسر جهان شهرت دارد. این موزه دارای شعبه‌های مختلفی است که یکی از آن‌ها در استانبول قرار دارد. در این موزه شما می‌توانید ۶۰ مجسمه مومی از افراد بسیار مطرح ترکیه در عرصه‌های مختلفی همچون فرهنگ، هنر، ورزش، علم و سیاست را ببینید. موزه مادام توسو استانبول در ۱۰ کیلومتری (۲۳ دقیقه) کاخ بیلربیی قرار دارد.

• آدرس: استانبول، منطقه بی اوغلو، خیابان استقلال (مشاهده روی نقشه)

باسیلیکا سیسترن آب‌انباری متعلق به دوران بیزانس است که به‌منظور تامین آب مورد نیاز کاخ بزرگ و ساختمان‌های اطراف آن طراحی شده است. این آب‌انبار ظرفیت ذخیره بیش از ۸۰ هزار متر مکعب آب را دارا بوده است؛ اما پس از انتقال مقر حکومتی امپراتوری بیزانس، آب‌انبار باسیلیکا سیسترن دیگر مورد استفاده قرار نگرفت. این بنا که توسط ۳۳۶ ستون مرمری استحکام یافته همچون قصری غرق شده است که در روزهای تابستانی در غارهای آن خلوتی بزرگ پدید می‌آید. بسیاری از سرستون‌های باسیلیکا سیسترن حکاکی شده و از معابد ویران شده نجات پیدا کرده‌اند. عظمت و تقارن موجود در معماری این بنا بسیار چشم‌گیر و منحصر‌به‌فرد است. بنای باسیلیکا سیسترن در فاصله ۱۱٫۸ کیلومتری (۳۰ دقیقه) کاخ بیلربیی است.

• آدرس: ترکیه، استانبول، محله سلطان احمد، آب انیار باسیلکا (مشاهده روی نقشه)

عکاس: علیرضا کیخا

نویسنده: شقایق وحیدی