آتشکده آدریان

آتشکده آدریان یکی از عبادتگاه‌های زرتشتیان در تهران است و بناهایی مشابه آن در سراسر ایران وجود دارند؛ اما این بنا به جهت اهمیت و زیبایی، در رده زیباترین آتشکده‌های ایران از جمله آتشکده‌های استان یزد قرار می‌گیرد. آدریان از جاهای دیدنی تهران محسوب می‌شود که در نزدیکی خیابان جمهوری، یکی از شلوغ‌ترین خیابان‌های تهران قرار دارد. این بنا پشت دری چوبی و در دل باغی پنهان شده است. با کجارو همراه باشید تا با آتشکده آدریان بیشتر آشنا شوید.

• آدرس: تهران، خیابان جمهوری، خیابان میرزا کوچک خان، پلاک چهار (مشاهده روی نقشه)
• شماره تماس: ۰۲۱۶۶۷۰۶۸۶۵

منبع: iranroute

آتشکده آدریان میان باغی با درختان کاج بلند قدیمی در خیابانی به نام میرزاکوچک خان در محدوده خیابان جمهوری واقع شده است. این خیابان در امتداد خیابان سی تیر قرار دارد و به‌دلیل قرارگیری مساجد، کلیساها، کنیسه و آتشکده، به «گذر ادیان» یا چهارراه ادیان مشهور است.

آتشکده آدریان در ضلع شمالی دبیرستان فیروز بهرام قرار دارد که خود بنایی تاریخی و متعلق به جامعه زرتشتی است. افراد مشهور بسیاری در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی از این دبیرستان فارغ‌التحصیل شده‌اند. دبیرستان فیروز بهرام همچون آتشکده آدریان از بناهای مهم زرتشتیان در تهران محسوب می‌شود که با حمایت مالی «بهرامجی بیکاجی» ساخته شده است.

به‌دلیل قرارگیری در مرکز، شهر به‌راحتی می‌توان از طریق اتوبوس، مترو و تاکسی به آتشکده آدریان دسترسی پیدا کرد.

اتوبوس

اگر از سمت میدان جمهوری به‌سمت آتشکده آدریان می‌روید، از اتوبوس‌های خط ویژه‌ای استفاده کنید که در این مسیر حرکت می‌کنند. کافی است در تقاطع خیابان جمهوری و فردوسی (یا تقاطع خیابان جمهوری و حافظ) از اتوبوس پیاده شوید و با پیاده‌روی چند دقیقه‌ای خود را به این آتشکده برسانید.

مترو

اگر از مترو استفاده می‌کنید باید خود را به ایستگاه سعدی یا حسن‌آباد در خط شماره یک مترو تهران (کهریزک به تجریش) برسانید. این دو ایستگاه در فاصله کمتر از ۱٫۵ کیلومتری آتشکده آدریان قرار دارند و این مسافت را می‌توان با کمتر از ۱۵ دقیقه پیاده‌روی طی کرد.

خودوی شخصی

آتشکده آدریان در محدوده طرح ترافیک قرار دارد و اگر قصد دارید با خودروی شخصی به آتشکده آدریان بروید، باید این محدودیت‌ها را در نظر بگیرید.

منبع: atc.ir

«کیخسرو شاهرخ» (۱۲۵۴ تا ۱۳۱۹) را یکی از تاثیرگذارترین افراد در ساخت آتشکده آدریان می‌دانند. او به «ارباب خسرو» نیز شهرت داشت و خدمات بسیاری را در دوران زندگی خود انجام داد.

کیخسرو شاهرخ بنیان‌گذار شبکه تلفن سراسری ایران (مدیر شبکه تلفن سراسری ایران از سال ۱۲۹۵ تا ۱۳۱۵ شمسی و ایجاد تشکیلات اداری منظم برای شبکه تلفن)، بانی کتابخانه مجلس (توسعه‌دهنده ساختمان مجلس و کتابخانه مجلس)، کاشف محل خاکسپاری و بنیان‌گذار آرامگاه فردوسی، نماینده زرتشتیان در ۱۱ دوره مجلس شورای ملی (دوره‌های دوم تا دوازدهم) و رئیس انجمن زرتشتیان تهران بود. ارباب خسرو در جلب حمایت برای ساخت مدارس دخترانه و پسرانه در تهران و کرمان نیز مشارکت داشت که از جمله مشهورترین این مدارس می‌توان به مدرسه پسرانه فیروز بهرام و انوشیروان دادگر اشاره کرد.

نخستین کسی که انجمن زرتشتیان را در تهران، یزد و کرمان پایه‌گذاری کرد، «کیخسرو خان صاحب»، نماینده انجمن خیریه زرتشتیان بمبئی بود. بعد از او، مدتی فردی به نام ارباب «دینیار کلانتر» این مسئولیت را بر عهده داشت که از سمت مظفرالدین شاه قاجار لقب «امین الفارسیان» را دریافت کرد. پس از درگذشت دینیار کلانتر، تا زمان تاسیس مجلس موسسان مدتی انجمن‌های زرتشتی به حالت تعلیق درآمدند؛ اما با شکل‌گیری مجلس، دوباره این انجمن‌ها فعالیت خود را آغاز کردند و کیخسرو شاهرخ به‌عنوان رئیس انجمن زرتشتیان انتخاب شد.

ارباب کیخسرو درباره ضرورت ساخت آتشکده آدریان و منابع مالی مورد نیاز برای ساخت آن در یادداشتی نوشته است:

به آن اندیشه افتادم که برای جماعت عبادتگاهی لازم است؛ زیرا در تهران برای جماعت (نزدیک به ۵۰۰ تن که بیشتر پیشه‌ بازرگانی و کشاورزی داشتند) تا آن تاریخ معبدی نبود. از این‌رو چون در این زمان مرحوم بهرامجی بیکاجی از پارسیان جوانمرد که کارش سیاحت بود به تهران آمده بود، مطلب را با او در میان نهادم؛ مشارالیه وعده مساعدت داد. شرحی نوشته به او دادم و به بمبئی رفت و اقدام کرد. خوشبختانه عده‌ای از پارسیان مبلغی برای بنیان آدریان سرخط رفته بودند؛ چه برای ساختمان و چه برای اندوخته نگهداری که به‌تدریج برسانند.

آتش معبد آدریان در سال ۱۲۹۶ خورشیدی توسط موبدان «اردشیر رستمی»، «رشید شید» و «بهرام سروش» با آیین ویژه‌ای از یزد به تهران آورده شد. انتقال این آتش ۲۵ روز به طول انجامید و در روز ۹ آذر که به جشن «آذرگان» یا «آذر روز» شهرت دارد در آفرینگانی (مجمر یا ظرفی مسی) آتشکده روی پایه‌ای سنگی قرار گرفت. در این تاریخ به همین مناسبت آیین جشن‌خوانی و نیایش برگزار شد.

ارباب خسرو در یادداشت‌های خود سختی‌های ساخت آتشکده آدریان را این‌گونه بیان می‌کند:

ساخت آدریان روی زمین‌های انجمن آغاز و سنگ بنای آدریان به دست رضاقلی خان هدایت (نیرالملک) وزیر معارف وقت بنیان نهاده شد. کار ساختمان آدریان به دشواری دچار شد. اشکال ساختمان آدریان اینکه بعضی از اشخاص مغرض در جراید بمبئی ضد زرتشتیان تهران مقالاتی نوشتند که این‌ها بیشتر بی‌دین و فلان‌اند و آدریان لازم ندارند و از سوی انجمن زرتشتیان تهران جواب‌هایی دندا‌ن‌شکن داده شد. با این همه، برخی از صاحبان خیر که جنبه کهنه‌پرستی و تعصبات داشتند جلو اعانه خود را گرفتند؛ دیگر پول نرسید و عمارت بی‌سقف و ناتمام ماند. چون کار به این منوال پیش آمد، از زرتشتیان ایران استعانت شد و زرتشتیان هرجا از تهران، یزد، کرمان، شیراز و کاشان به قدر خود کمک کردند و به خیر و خوبی ساختمان آدریان به پایان رسید و رسما در تاریخ ۱۲۹۶ خورشیدی گشایش یافت.

منبع: تارنمای خبری زرتشتیان، امرداد

ارباب کیخسرو در یادداشت‌های خود از کسانی نام می‌برد که در مسیر ساخت آتشکده آدریان او را یاری کردند؛ در این میان اسامی همچون میرزا مهربان مهر، رئیس محاسبات کل مجلس شورای ملی و شخصی به نام میرزا جمشید مهربان کرمانی دیده می‌شود:

اینجا نباید فراموش کنم متشکرم، همین که از میرزا مهربان مهر، رئیس محاسبات کل مجلس شورای ملی خواهش کردم پذیرفت و برای جمع‌آوری اعانه به جنوب ایران شتافت و برخورداری حاصل کرد. از سوی دیگر، چون در آن اوان به فاصله چند ماه سرور خانم عیال مرحوم میرزا جمشید مهربان کرمانی و رستم برادرش و یک دختر کوچک از میرزا جمشید به جهان باقی شتافتند، به میرزا جمشید تکلیف کردم آثار خیری باقی بگذارد آن روانشاد پذیرفت و به اختیار من گذاشت و در طرف مشرق و مغرب حیاط آدریان اطاق هایی برای پذیرایی و امور خیریه از پول آن مرحوم ساخته شد. رضاقلی خان معاون وزارت معارف، مجدالسلطنه نماینده وزارت امور خارجه، محمدعلی فروغی ذکا الملک، حکیم الملک، حاج سید نصراله، میستر اردشیر جی، میستر بهرامجی، میستر شاهپور جی، میرزا کیخسرو رئیس انجمن وقت زرتشتیان و جمعی دیگر از آقایان معارف پرور و خوانین زرتشتی در نهادن سنگ بنای آدریان باشنده بودند.

مدیریت آدپریان تهران در سال ۱۳۸۷ به انجمن موبدان واگذار شد و امروز میزبان مراسم‌های مختلفی همچون واج یشت (روز نخست گهنبار)، آیین در گذشتگان (سوم، چهارم، دهه، روزه، سال)، نیایش اردیبهشت و مراسم ازدواج است.

نمای ساختمان معبد آدریان در سال ۱۳۴۵ با حمایت مالی شخصی به نام «شیرمرد فرهمند» از آجر به سنگ مرمر تغییر یافت. او در انجمن زرتشتیان بسیار فعال بود. در دیوار بیرونی شمال عمارت کتیبه‌ای به چشم می‌خورد که درباره این مسئله در آن نوشته شده است:

نماهای سنگی ساختمان این آدریان به یادبود روانشاد شیرمرد فرهمند به هزینه آقای فریدون فرهمند در سال ۱۳۴۵ خورشیدی انجام شد.

آدریان تهران در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۴۴۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع: یاشار مصیب، hipersia

ساختمان آتشکده آدریان بیش از ۱۰۰ سال پیش در زمینی به مساحت ۱,۳۰۰ متر مربع در میان دیوارهای آجری ساخته شد. درب چوبی مجموعه طراحی سنتی دارد و در بالای آن سنگی مرمری با تصویر دو فرشته خودنمایی می‌کند. روی این کتیبه، عبارت «خشنوتره اهور همه مزدا» در کنار سال ساخت بنا (۱۲۸۶) درج شده است. این عبارت که در آغاز بسیاری از نیایش‌های زرتشتیان نیز وجود دارد، به‌معنای «به خشنودی اهورامزدا» است.

دقیقا در روبه‌روی در اصلی بنای مرکزی آدریان حوضی بیضی شکلی با قطرهای چهار و هشت متر دیده می‌شود که اطراف آن با گلدان‌هایی تزیین شده است. اجزای به کاررفته در معماری بنای آدریان و چینش آن‌ها، یادآور آتشکده یزد است.

بنای آتشکده آدریان در قسمت ورودی دارای ۶ ستون سنگی با طرح قاشقی است که همگی زیر یک طاق قرار دارند و ایوان شرقی را شکل می‌دهند. دو ستون دیگر نیز در دو طرف ایوان قرار دارند. حکاکی سرستون‌‌ها، سر چهار گاو را نشان می‌دهند که گویی تمام وزن آتشکده را بر دوش می‌کشند. گاو در آیین زرتشتیان نمادی برای آفرینش است و به چهار سمت جهان نظر دارد. در میان شاخ گاوها می‌توان حکاکی‌هایی از تصویر برگ و انگور را نیز مشاهده کرد که نمادی از شادی است.

منبع: .iranbekr.com

در حیاط مجموعه ۱۶ گوی سنگی به‌عنوان نمادی از ۱۶ آتش مقدس در آیین زرتشتی قرار دارند و در کنار درب اصلی راه‌پله‌ای دیده می‌‌شود که به طبقه دوم راه می‌یابد و واحد سرایداری بنا در آنجا قرار دارد.

در قسمت بالایی بنای اصلی آتشکده آدریان روی یک کتیبه سنگی تصویری از خورشید و مجمر آتش حک شده است. در بخش مرکزی کتیبه نیز می‌توان فروهری را دید که کمانی نیم‌دایره در دست دارد. این فروهر به‌صورت چشم‌گیری با تصاویر حک شده از سایر فروهران متفاوت است. به‌طور معمول در دست آن‌ها حلقه‌ای قرار دارد و در در دو طرف آن‌ها می‌توان نماد‌های خیر و شر «سپنته مینو» و «انگره مینو» را دید که به‌صورت خط ترسیم می‌شوند و از کمر فروهر به دو طرف می‌روند و به حلقه‌ای متصل می‌شوند. در این کتیبه این دو نماد همچون چنگال پرنده‌ای شکاری تصویر شده‌اند.

در سمت چپ کتیبه سنگی، مردی روحانی دیده می‌شود که به گفته برخی به شاه گشتاسب شبیه است و کمانی در دست دارد. او فرمانروای بلخ بود که به زرتشت پناه داد و دین او را پذیرفت. در ردیف باریکی در بالای این کتیبه، میان دو فرشته، بخشی از اوستا با نام «هفتن یشت» نوشته شده است. در این عبارات پیروان دین زرتشت از اهورامزدا می‌خواهند تا با کمک آتش مقدس به او نزدیک شوند. علاوه بر این از وی می‌خواهند تا آزاردهندگان این آتش را بیازارد و به مردم یاری برساند.

آدریان از بخش‌های مختلفی ساخته شده است که نیایشگاه، محل نگهداری آتش، اتاق یشت‌خوانی، اتاق موبدان، آشپزخانه، تالار میرزا جمشید مهربان کرمانی و سالن‌های پذیرایی از مهم‌ترین بخش‌های آن هستند

منبع: سفرزون؛ عکاس: ناشناس

سالن نیایش که از آن با عنوان عبادتگاه یا تالار عبادت نیز یاد می‌کنند، با قالی‌های رنگارنگ و زیبایی فرش شده است. در این تالار فضایی برای نگهداری از آتش نیز وجود دارد که در میانه غربی سالن قرار دارد. این فضا از سه سمت شمال، جنوب و شرق به سالن عبادت محدود شده و از سمت غرب با دیوار مسدود شده است.

به‌طور معمول، موبد در سمت چپ سالن نیایش آتشکده آدریان به عبادت مشغول است و در اطراف سالن نیز صندلی‌هایی برای نیایش باقی مراجعه‌کنندگان چیده شده است. گچ‌بری‌های روی دیوارهای نیایشگاه با رنگ طلایی و مسی تزیین شده‌اند و پنجره‌های قوسی آن جلوه زیبایی به فضا می‌دهند.

روی دیوارها کتیبه سنگی کهنی دیده می‌شود که قاب گچ‌بری دارد. روی کتیبه سنگی نوشته زیر درج شده است:

اهورا، به یاری اهورامزدا از دهش نیک‌اندیشان پارسیان هندوستان پایه آدریان تهران استوار شد و از کمک نیک‌خواهان زرتشتیان تهران به‌فرخندگی انجام یافت. خرداد ماه باستانی ۱۲۸۶ به‌درخواست انجمن زرتشتیان تهران و یاوری «سیت بهرامجی بیکاجی» و رهنمونی و دستیاری این بنده «کیخسرو شاهرخ»

منبع: iranroute

در مرکز آدریان، اتاقی چهارگوش وجود دارد که محل نگهداری آتش است. شیشه‌هایی ضخیم در هریک از اصلاع این اتاق تعبیه شده و تنها از پشت آن‌ها می‌توان به آتش نگاه کرد. در اغلب آتشکده‌ها نیایش‌کنندگان می‌توانند در سه سمت به نیایش مشغول شوند و یک ضلع دیگر (که به‌طور معمول در جنوب قرار ندارد) نیایشگاه ویژه محسوب می‌شود.

چهارگوش بودن محل نگهداری از آتش معبد آدریان بر چهار عنصر مقدس آب، هوا، خاک و آتش در آیین زرتشتی تاکید دارد که همه این عناصر در آتشکده وجود دارند. به‌طور معمول، سقف محل نگهداری آتش را در مرکز، به‌صورت گنبدی و بسیار بلند (در حدود چهار متر) در نظر می‌گیرند و آتش دقیقا در مرکز گنبد قرار می‌گیرد. علاوه بر این، چهار دودکش نیز برای خروج دود در سقف تعبیه شده است.

در ضلع شرقی محل نگهداری آتش در معبد آدریان گاوصندوق‌های با هدف جمع‌آوری خیرات در نظر گرفته شده است. این خیرات صرف امور این آتشکده، کمک به نیازمندان، بیماران و یادواره درگذشت اشوزرتشت می‌شود.

منبع: تارنمای خبری زرتشتیان، امرداد، عکاس: همایون مهرزاد

در غربی‌ترین بخش آدریان تهران، اتاق یشت، محلی برای برگزاری مراسم سوگواری (روزه، سوم و چهارم، سی روزه و سال) است. برای برگزاری چنین مراسمی در این اتاق دو فضای تفکیک شده در نظر گرفته‌اند که یکی با ظرفیت ۱۰۰ نفر و ابعاد ۴۰ در ۱۵ متر، میزی بزرگ برای پذیرایی در وسط دارد و فضای دوم با میزی کوچک‌تر و ۳۰ نفر ظرفیت، ردیفی از یخچال‌های ویترینی بزرگ برای نگهداری مواد خوراکی دارد.

در اتاق یشت، در کنار میزها، سفره‌هایی سفید و تصاویر از درگذشتگان قرار دارد. در مراسم‌ خوراکی‌ها را روی میز می‌گذارند و افراد حاضر در حالی که موبد روی صندلی مخصوص خود برای خواندن نیایش‌ها نشسته است، به اوستا گوش می‌دهند. در پایان، با آجیل هفت‌مغزی که به «لرک» شهرت دارد و میوه‌هایی که موبد در حین خواندن نیایش تقسیم کرده است، از مهمانان پذیرایی می‌کنند.

منبع: تارنمای خبری زرتشتیان، امرداد، عکاس: همایون مهرزاد

آشپزخانه آتشکده آدریان با دو تنور، چند پلوپز و چند اجاق، پشت ساختمان اصلی قرار دارد. از این آشپرخانه در مراسم سوگواری برای پخت خوراک‌های مخصوص همچون «سیر و سداب»، نان روغنی سیروگ یا سیرو، حلوای برنج و حلوای شکر استفاده می‌شود. در فضای آتشکده آدریان فضایی مجزا برای پخت نان نیز وجود دارد.

در آتشکده آدریان به‌جز ساختمان اصلی، چهار بنای دیگر شامل دو عمارت در شرق و دو بنای در غرب مجموعه وجود دارد که قدمت ساختمان‌های شرقی به دوره قاجار برمی‌گردد و ساختمان‌های غربی به دوره پهلوی دوم تعلق دارند. یکی از بناهای غربی جایگاه پخت نان برای آیین‌های زرتشتی محسوب می‌شود. عمارت‌های قاجاری سقف شیروانی دارند؛ اما سقف عمارت‌های غربی تخت است.

مجموعه پذیرایی آدریان، بنای دیگری است که سه طبقه دارد و در آن چندین سالن با کاربری‌های مختلفی در نظر گرفته شده است. در طبقه همکف سالن‌هایی به نام «بهمن» و «خسروی» برای برگزاری مراسم‌های عروسی تعبیه شده‌اند. علاوه بر این، سالن دیگری به نام «ایرج» به مراسم مذهبی همچون مراسم «پرسه»، «سی روزه» و مراسم سال درگذشتگان اختصاص یافته است.

در طبقه اول مجموعه پذیرایی آدریان، دفتر مرکزی این مجموعه و سالن غذاخوری قرار دارد؛ سالنی برای جلسات هیئت مدیره انجمن زرتشتیان در طبقه دوم واقع شده که از طریق راه‌پله‌ای به سالن ایرج در همکف می‌رسد. در این مجموعه دفتر ملاقات‌های مردمی شادروان موبد موبدان «رستم شهزادی» نیز وجود دارد.

منبع: hipersia، مهدی مهرابی

آدریان تهران را با نام‌های دیگری همچون مسجد زرتشت، معبد زرتشتیان، آتشکده تهران، نیایشگاه زرتشتیان، معبد آدریان و آدوران نیز می‌شناسند. در برخی نقشه‌ها نیز با نام مسجد زرتشتیان و در برخی دیگر با نام آتشکده به ثبت رسیده است؛ اما در میان پیروان آیین زرتشتی استفاده از نام «معبد» (Mabed) رایج‌تر است.

آدریان را تغییر یافته کلمه «آدران» یا «آذران» می‌دانند که به‌معنای «محل آتش» است. این کلمه از ترکیب دو بخش «آدر» (همان «آذر» یا آتش) و پسوند «ان» به وجود آمده است که این دو واژه در کنار هم به‌معنای «جایی که آتش در آن زیاد باشد» یا «محل نگهداری آتش» هستند. کلمه آدوران (Adoran)، آتشدان یا آتشگاه به‌معنای ظرفی برای نگهداری آتش است. در فرهنگ زرتشتی، آتشی که در این فضا نگهداری می‌‌شود را با نام «سپندینه» به‌معنای پاک و مقدس نیز می‌‌‌شناسند.

در آیین زرتشتی سه نوع آتش وجود دارد که با نام‌های «دادگاه»، «آدران» (یا آدریان) و «بهرام» (یا ورهرام) شناخته می‌شوند. برخی نام آتشکده آدریان را برگرفته از نام آتشی می‌دانستند که در آن نگهداری می‌شود؛ اما آتش موجود در این آتشکده برخلاف نام آن، از نوع بهرام یا ورهرام، از والاترین آتش در مراسم آیینی است.

منبع: iranroute

بهتر است پیش از مراجعه حضوری به آتشکده آدریان، به‌صورت تلفنی هماهنگ کنید. ساعت بازدید از این آتشکده شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۳:۰۰ و پنجشنبه‌ها نیز از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۲:۰۰ است. برای عکس‌بردای از آتشکده آدریان نیاز به مجوز دارید؛ بنابراین به‌هیچ‌وجه بدون هماهنگی با مسئولان این مکان اقدام به عکس‌برداری نکنید.

درب دفتر نیایشگاه آدریان در سمت چپ بنای اصلی قرار دارد و می‌توانید هماهنگی‌های لازم برای بازدید و عکاسی از فضای داخلی بنا را انجام دهید. در صورت عدم‌هماهنگی، ممکن است در زمان برگزاری مراسم‌های مذهبی و تعطیلات رسمی اجازه ورود به آتشکده را نداشته باشید . به‌طور معمول، موبدان برای راهنمایی گردشگران در آتشکده حضور دارند.

منبع: سفرنویس

• زرتشتیان پیش از ورود به آتشکده آدریان در دست‌شویی کوچک حیاط دست و روی خود را می‌شویند.
• همه به غیر از موبدان باید بدون کفش به آتشکده آدریان وارد شوند.
• آقایان برای ورود به آتشکده آدریان باید کلاه‌های سفیدی را بر سر بگذارند که به عرقچین شهرت دارند. مردان این کلاه‌های سفید را از کمد‌های آهنی موجود در آتشکده برمی‌دارند.
• خانم‌ها باید برای ورود به آتشکده آدریان پوشش مناسب داشته باشند و از روسری سفید استفاده کنند. زنان نیز این روسری‌ها را از کشوی کمدهای آهنی آتشکده آدریان برمی‌دارند. علاوه بر این زنان در دوره عادت ماهانه، اجازه ورود به آتشکده را ندارند.
• هنگام برگزاری مراسم مذهبی امکان بازدید از آتشکده برای گردشگران وجود ندارد.
• برای ادای نذر، موبدان لیوان‌های کوچکی حاوی روغن، آب و فتیله به شما می‌دهند که پس از نیت فتیله را روشن می‌کنید. البته این رسم از آیین‌های کشور هندوستان به ایران وارد شده است و فراگیر نیست.

• آدرس: خیابان سی تیر، بین خیابان‌های امام خمینی و جمهوری، پلاک ۵۹ (مشاهده روی نقشه)
• ساعت بازدید: همه‌روزه از ساعت ۸:۰۰ تا ۱۶:۳۰
• شماره تماس: ۰۲۱۶۶۷۰۸۱۵۳

منبع: آژانس عکس تهران (عکاس: شایان محرابی)

موزه آبگینه نخستین موزه شیشه و سفال ایران است که بنای آن به سال ۱۲۹۱ تعلق دارد. بنای این عمارت به دستور قوام‌السلطنه، وزیر احمد شاه قاجار در میان یک باغ ساخته شد. معمار خانه قوام‌السلطنه «محمد علی معمار باشی» بود و قوام السلطنه به‌مدت ۳۰ سال در آن زندگی کرد. این بنا بعد از مرگ وی توسط پسر او به سفارت روسیه فروخته شد؛ اما به‌دلیل روابط نامساعد سیاسی میان ایران و روسیه به‌مدت هفت سال در اختیار سفارت مصر قرار گرفت. موزه آبگینه در طی سال‌های بعد مدتی سفارت افغانستان و مدتی هم دفتر بازرگانی بود.

موزه آبگینه در سال ۱۳۵۵ توسط فرح پهلوی خریداری و به وزارت فرهنگ و هنر واگذار شد. این بنا یکی از جاهای دیدنی تهران است که در سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

• آدرس: خیابان سی تیر، حدفاصل خیابان‌های امام خمینی و جمهوری، کوچه سیمی (مشاهده روی نقشه)
• ساعت بازدید: فقط جمعه‌ها و با هماهنگی قبلی

منبع: iranroute

کنیسه حییم اولین عبادتگاه یهودیان خارج از محله عودلاجان محسوب می‌شود. بازدید از این مکان تاریخی به‌خصوص در زمان برگزاری مراسم‌های مذهبی با محدودیت‌هایی همراه است. کنیسه حییم تنها موزه ملی کلیمیان در ایران است که در فهرست آثار ملی قرار دارد.

بنای کنیسه حییم به دوران قاجار تعلق دارد و اسحاق مردخای (اسحق مرادف) و اسحق صدق از تاجران و بازرگانان کلیمی سرشناس تهران در سال‌های ۱۲۸۵ تا ۱۲۹۰ آن را در زمینی به مساحت ۱۰۰۰ متر مربع بنا کردند. استاد «عزیزالله بیان» از مهندسان سرشناس کلیمی آن دوران، مسئولیت ساخت بنای کنیسه حییم را بر عهده گرفت. این بنا اولین کنیسه‌ای بود که خارج از محله‌های یهودی‌نشین تاسیس شد.

• آدرس: خیابان میرزا کوچک خان، پلاک ۱۵ (مشاهده روی نقشه)
• شرایط بازدید: با هماهنگی قبلی و دریافت مجوز

منبع: خبرگزاری برنا (عکاس: محسن ونایی)

کلیسای ارامنه مریم مقدس از بناهای تاریخی تهران است که در ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این بنا توسط معماری روسی به نام نیکلای مارکوف با پلانی صلیبی شکل طراحی شد. کلیسای مریم مقدس تهران سه در ورودی دارد که یکی از درها روبه‌روی محراب قرار دارد و در بالای این درب نام سازنده و سال ساخت بنا حک شده است. این بنا به دوره پهلوی تعلق دارد.

در اطراف محراب کلیسای مریم مقدس سه پنجره وجود دارد که نور عبوری از آن‌ها فضای داخل را کاملا روشن می‌کند. علاوه بر این، در دو سمت محراب اتاقک‌های کوچکی تعبیه شده که درب آن‌ها به عبادتگاه باز می‌شود. ناقوس‌خانه گنبدی شکل کلیسا در سمت غربی بنا قرار دارد. ساختمان کلیسای مریم مقدس با سنگ‌نمایی سفید هر سال میزبان مراسم سال نوی میلادی است.

• آدرس: خیابان میرزا کوچک خان، پلاک ۱۵، حیاط کلیسای مریم مقدس (مشاهده روی نقشه)
• ساعت بازدید: همه‌روزه به غیر از دوشنبه‌ها از ساعت ۰۹:۰۰ تا ۱۷:۰۰ و جمعه‌ها از ساعت ۰۹:۰۰ تا ۱۳:۰۰

منبع: خبرگزاری تسنیم (عکاس: احسان رسولی)

در مجاورت کلیسای مریم مقدس می‌توانید از موزه مانوکیان بازدید کنید. این موزه در سال ۱۳۸۷ در یکی از ساختمان‌های کلیسای مریم مقدس شکل گرفت. آرداک مانوکیان یکی از اسقف‌های مسیحیت است که حدود ۴۰ سال اسقف اعظم تهران بود. این موزه که به‌عنوان پایگاه کلیساهای تاریخی ایران شناخته می‌شود، از سوی «انجمن موزه‌های ایران» یا «ایکوم ایران» به‌عنوان یکی از موزه‌های برتر سراسر کشور معرفی شده است.

موزه اسقف اعظم آرداک مانوکیان که به «موزه مردم‌شناسی ارامنه» و «موزه ملی ارامنه» نیز شهرت دارد با حضور فردی به نام «جاثلیق آرام اول» رهبر کل ارامنه حوزه سیلیسی افتتاح شد. این موزه فضایی برای معرفی فرهنگ ارامنه، پوشاک، نگهداری اشیا و ابزارهای مرتبط است.

منبع: امرداد، تارنمای خبری زرتشتیان، عکاس: همایون مهرزاد

اگر تجربه بازدید از آدریان تهران را داشته‌اید یا اطلاعاتی در زمینه آتشکده‌های تاریخی ایران و آیین‌های مرتبط با دین زرتشتی دارید، آن را با دیگر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.

نویسنده: شقایق وحیدی