خانه موزه اخوان ثالث

شاید خیلی‌ها فکر کنند که شاعری برجسته همچون مهدی اخوان ثالث همچون برخی از شاعران معاصر، خانه‌ای شاخص داشته یا در عمارتی بزرگ زندگی می‌کرده است. واقعیت اما این است که این شاعر برجسته در خانه‌ای کاملا معمولی در مرکز تهران می‌زیسته است. از خیابان ولیعصر که وارد خیابان زرتشت غربی شوید؛ خانه آجری و ساده اخوان ثالث را در کوچه خجسته می‌یابید. این خانه که حال تبدیل به یک خانه - موزه شده است؛ گویای زندگی آرام و به دور از تکلف اخوان ثالث است.

در این خانه موزه همیشه بسته است اما، اگر زنگ را بفشارید مسئولان موزه در را به رویتان باز می‌کنند و فرصت گشت‌وگذار در خانه فردوسی زمانه را خواهید یافت. در نگاه اول مجسمه این شاعر نامی خودنمایی می‌کند که پا روی پا گذشته و گوشه حیاط نشسته است. گویی همان طور آرام در گوشه حیاط نشسته و همان طور که به درختان باغچه خیره شده زیر لب زمزمه می‌کند:

هی فلانی، زندگی شاید همین باشد.

معماری این خانه که در اوایل دهه ۱۳۴۰ بنا شده، بسیار ساده است. در گذشته تمام خانه‌های این کوچه با قواره‌های ۶ متری بنا شده بود و خانه‌های کوچه دو به دو شبیه یکدیگر بودند.حالا اما سودای برج‌سازی و آپارتمان‌سازی سیمای کوچه را به‌کلی دگرگون کرده است.

با این وجود هنوز می‌توان در خانه اخوان‌ثالث تصویری از ایران دوره پهلوی اول را دید. آن‌طور که مدیر وقت موزه به خبرنگار کجارو گفته، مهدی اخوان‌ثالث در شهریور ۱۳۵۷ در این خانه ساکن می‌شود و تا ۱۳۶۹ که فوت می‌کند در این خانه سکونت داشته است. متراژ زمین خانه ۱۴۰ متر و بنای آن هم ۱۴۰متر است. طبقه همکف شامل نشیمن و پذیرایی است و زمانی فضای کار استاد اخوان‌ثالث بوده است. در همین جا این شاعر نامی با بسیاری از شعرا و نویسندگان برجسته کشور دیدار می‌کرده است. نیم‌طبقه بالا اما مخصوص خانواده بوده و حکم اندرونی را داشته است.

اگرچه در زمان حیات استاد اخوان کتابخانه وی در طبقه همکف قرار داشته است اما خانواده پس از فوت استاد آن را به طبقه بالا منتقل می‌کنند. چیدمان فعلی خانه نیز مربوط به شرایط خانه بعد از فوت استاد است. جالب آنکه بسیاری از وسایل به نمایش در آمده در این موزه همچون بخاری، صندلی و میز ناهارخوری در زمان حیات استاد نیز وجود داشته‌اند و به همن دلیل می‌توان حس و حال زندگی اخوان ثالث در این خانه تاریخی را حس کرد.

میز کار استاد اخوان ثالث که در طبقه بالای خانه قرار گرفته، مربوط به یکی از دفاتر کار او بوده که به خانه-موزه منتقل شده و در طبقه بالا قرار گرفته است. دو مجسمه در موزه استاد اخوان وجود دارد که یکی جنس فایبرگلس دارد و در حیاط قرار گرفته و با پتینه‌کاری ساخته شده است. جنس مجسمه دیگر که در طبقه فوقانی قرار گرفته از رزین است و به سبک هایپررئال ساخته شده و امید کیایی سازنده آن است.

در میان یادگاری‌های به جا مانده از استاد کتاب‌های قرار گرفته در کتابخانه نیز در جای خود جالب‌توجه هستند و می‌توان علاقه وافر استاد اخوان ثالث به فردوسی را با نگاهی به این کتاب‌ها به‌خوبی درک کرد.

عکاس: نادر نینوائی