قلعه پرتغالی ها هرمز

قلعه پرتغالی‌ها یا قلعه هرمز یکی از جاذبه‌های تاریخی استان هرمزگان و جزیره زیبا و سحرانگیز هرمز است که در ضلع شمالی این جزیره و مشرف به آب‌های نیلگون خلیج فارس قرار دارد. قدمت قلعه هرمز به عصر صفوی می‌رسد. این قلعه که در زمان تسلط و حضور استعمارگران پرتغالی در مناطق و سواحلی جنوبی کشور ساخته شده است و از مهم‌ترین و سالم‌ترین قلعه‌های این دوره به حساب می‌آید. قلعه پرتغالی‌های هرمز توسط یکی از دریانوران پرتغالی به نام آلفونسو آلبرکرک ساخته شد و مکانی نظامی و مسکونی محسوب می‌شد. این قلعه در زمان شاه عباس فتح شد.

در سفر به سواحل جنوبی و جزیره سرخ رنگ هرمز همراه کجارو باشید تا به اتفاق هم، از قلعه پرتغالی‌ها دیدن کنیم و با این بنای تاریخی بیشتر آشنا شویم.

منبع عکس: خبرگزاری ایلنا (عکاس: مصطفی صفری)

قلعه پرتغالی‌ها از جمله جاهای دیدنی هرمز است که در ضلع شمالی این جزیره زیبا و در یک کیلومتری از اسکله اصلی در ساحل و مشرف به آب‌های نیلگون همیشه خلیج فارس قرار دارد. این قلعه به‌دلیل قرار گرفتن در این جزیره سرخ رنگ و رویایی به‌عنوان قلعه هرمز نیز شناخته می‌شود.

قلعه پرتغالی‌های هرمز یکی از چندین قلعه‌ای است که به همین نام در جنوب ایران توسط پرتغالی‌ها ساخته شده است. پرتغالی‌ها در زمان اشغال ایران این ساختمان‌ها را برای اسکان نظامیان و اغلب در فاصله‌ای کوتاه از بندرگاه‌های اصلی می‌ساختند.

• آدرس: استان هرمزگان، جزیره هرمز، یک کیلومتری اسکله اصلی (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: خبرگزاری ایلنا (عکاس: مصطفی صفری)

قلعه پرتغالی‌ های هرمز از جاهای دیدنی استان هرمزگان است که برای دیدن آن باید راهی جزیره هرمز شوید. از بندرگاه به‌سمت شمال جزیره بروید. با کمی پیاده‌روی می‌توانید به این قلعه برسید. اگر مایل باشید؛ می‌توانید با کرایه سه چرخه خودتان را به این محل برسانید.

منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان (محمد حسن صلواتی)

قلعه پرتغالی‌های هرمز بعد از فتح این جزیره توسط پرتغالی‌ها در سال ۱۵۰۷ میلادی به دستور آلفونسو آلبرکرک دریانورد پرتغالی و در طی ۳۰ سال ساخته شد. این قلعه به‌منظور حفظ و حراست از متصرفات پرتغالی‌ها در اقیانوس هند و خلیج فارس بنا شده و علاه‌ بر کارکرد نظامی محل سکونت خانواده‌های آن‌ها بوده است. گفته می‌شود سه تا پنج هزار نفر پرتغالی در این قلعه حضور داشتند.

در دوره صفویه و در زمان شاه عباس اول صفوی که به استعمار پرتغالی‌های در مناطق جنوبی کشور پایان داده شد؛ قلعه هرمز نیز به مانند سایر مکان‌ها فتح شد. این قلعه در سال ۱۶۲۲ میلادی و پس از ۱۱۵ سال حضور بیگانگان، امام قلی خان از سرداران شاه عباس آن را فتح کرد.

منبع عکس: خبرگزاری ایلنا (عکاس: مصطفی صفری)

قلعه پرتغالی‌های هرمز ۲۰ هزار متر مربع مساحت داشت که اکنون ۱۵ هزار متر مربع آن باقی مانده و پنج هزار متر مربع آن نیز در طول زمان از بین رفته است. سبک معماری قلعه هرمز از قلعه‌ها و دژهای قرون‌وسطا اروپا و معماری ایرانی الهام گرفته است. پلان قلعه پرتغالی‌ها به‌شکل چند ضلعی نامنظم است و دیوارهای قطور به قطر ۳٫۵ و ارتفاع ۱۴ متر دارد. ارتفاع برج‌ها نیز به ۱۲ متر می‌رسد.

در ساخت این قلعه از سنگ‌های اسفنجی استفاده شده که از مرغوبیت و استحکام خوبی برخوردار هستند. این سنگ‌ها در ساختمان‌های قلعه، آب‌انبارها و برکه‌های آب موجود در قلعه به کار رفته‌اند. این نوع سنگ‌ها به تصفیه آب کمک می‌کنند و در نتیجه پرتغالی‌ها می‌توانستند آب را در آب‌انبارها برای یکسال ذخیره کنند.

منبع عکس: خبرگزاری ایلنا (عکاس: مصطفی صفری)

قلعه پرتغالی‌های هرمز از بخش‌های مختلفی تشکیل شده و شامل چندین ورودی، برج‌ها، انبارهای تسلیحات، آب‌انبار بزرگ، سربازخانه، زندان، کلیسا، مقر فرماندهی، تالار و اتاق‌های اسکان با سقف هلالی، سیاه‌چال و انباری است.

قلعه هرمز دارای حیاط نیم‌دایره‌ای است و در آن دو توپ بزرگ مشاهده می‌شود که از دوران حضور پرتغالی‌ها باقی مانده است. در بیرون از بنا نیز توپ‌‌هایی سر پر و معروف به توپ‌های نادری قرار دارند. پشت‌بام این قلعه چشم‌انداز زیبا و تماشایی به آب‌های نیلگون خلیج فارس دارد.

در مرکز حیاط قلعه پرتغالی‌های هرمز یک کلیسای زیرزمینی قرار دارد. در این کلیسا دو ردیف ستون سنگی و دایره‌ای با قوس‌های زیبا وجود دارد که از سنگ‌های مرجانی ساخته شده‌اند. این ستون‌ها که الهام‌بخش نخل‌های جنوب هستند ترکیبی از معماری پرتغالی و ایرانی را نشان می‌دهند. بعد از مدتی از ساخت این کلیسا در اثر بارش باران و نفوذ به داخل، این بنا به آب‌انبار تغییر کاربری داد و اجرای مراسم مذهبی و مناسبات را در داخل دالان‌ها برپا می‌کردند.

منبع عکس: خبرگزاری ایلنا (عکاس: مصطفی صفری)

با توجه به گرم بودن هوا و آفتابی بودن جزیره هرمز، توصیه می‌کنیم در سفر به این جزیره و بازدید از قلعه وسایلی چون عینک آفتابی، کرم ضدآفتاب و کلاه نقاب‌دار به‌همراه داشته باشید.

منبع عکس: خبرگزاری ایلنا (عکاس: مصطفی صفری)

• ساعت بازدید: از ساعت هشت صبح تا ساعت پنج عصر بعداز ظهر است.
• قیمت بلیط(بهار ۱۴۰۲) : پنج هزار تومان

منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: محمد حسن صلواتی)

بهترین زمان سفر به جزیره هرمز و دیدن قلعه پرتغالی‌ها فصل‌های پاییز و زمستان است. چنانچه قصد سفر به این منطقه را داشتید در این زمان راهی سفر شوید.

منبع عکس: خبرگزاری ایلنا (عکاس: مصطفی صفری)، باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: محمد حسن صلواتی) و خبرگزاری ایرنا

گوشه‌به‌گوشه جزیره هرمز سراسر مملو از زیبایی و شگفتی است. علاوه بر بازدید از قلعه پرتغالی‌ها، می‌توانید از سایر دیدنی‌های این جزیره دیدن کنید. دره مجسمه‌ها یکی از مکان‌های اعجاب‌آور این جزیره به شمار می‌رود که با صخره‌هایی به اشکال عجیب و غریب شما را حیرت‌زده می‌کند. غار الهه یا دره نمک تبرزن با تپه‌ها و کوه‌های رنگارنگ و آرامشی وصف‌ناپذیر از دیگر جاهای دیدنی این جزیره است.

علاوه بر این، از دره رنگین کمان با خاک‌های رنگارنگ، ساحل سرخ و پرتگاه غروب نیز می‌توانید بازدید کنید و در موزه خصوصی دکتر نادعلیان با فرهنگ بومی این منطقه زیبا آشنا شوید.

نویسنده: اکرم زمانی‌نوری