روستای افجه

روستای افجه یکی از روستاهای تماشایی و سرسبز تهران است که در دهستان لواسان کوچک از توابع لواسانات شهرستان شمیرانات قرار دارد. این روستای کوهستانی و ییلاقی با داشتن طبیعتی بکر از جمله مقاصد طبیعت‌گردی و کوهنوردی به شمار می‌رود. افجه به‌دلیل نزدیکی به پایتخت، پاتوق باصفایی برای آخر هفته و تعطیلات محسوب می‌شود.

روستای افجه جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متعددی دارد. دشت زیبا و معروف هویج، آبشارهای پسچویک و موآب، قصر قاجاری، قلعه و حمام تاریخی از جمله دیدنی‌های این روستا هستند که می‌توانید از آن‌ها دیدن کنید.

عکاس: علی آذرپور

نام افجه در برخی منابع تاریخی آمده است برای مثال صاحب طرائق که در سال ١٣١۵ هجری قمری از روستای افجه دیدن کرده است در مورد آن چنین نوشته است:

افجه جای بسیار باصفا و خوبی است، باغات زیاد و آبشارهای بسیار دارد، در واقع پایتخت لواسان کوچک است، به قدر لزوم دکاکین هم دارد... جوراب بافی در آنجا کسب معتبری است... از جمله عمارات خوب افجه قصر رفیع و بنای منیع مرحوم میرزا آقاخان صدراعظم نوری است اگرچه محتاج مرمت است.

در روستای افجه چشمه‌ها و جویبارهای متعددی جریان دارد که با عبور از کوچه‌پس‌کوچه‌ها، طنین دلنواز و دلکشی را ایجاد می‌کنند. از میان روستا نیز رودخانه به نسبت بزرگی عبور می‌کند که علاوه بر سیراب کردن باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی افجه، به آن صفا و جلوه خاصی بخشیده است. اطراف این رودخانه برای پیاده‌روی و لذت بردن از طبیعت افجه بسیار مناسب است.

روستای افجه به دیلمی اوجه نامیده می‌شود. در گذشته به‌علت وجود رودها، آبشارها و جویبارهایی که در کوچه‌های افجه روان است، به روستای افجه، آبچه می‌گفتند. این اسم به مرور زمان تغییر کرد و شاید دلیل آن لهجه ساکنان بومی این روستا باشد که به مانند لهجه مازندرانی صحبت می‌کنند.

در گذشته اهالی افجه به کشاورزی و کشت گندم و صیفی‌جات می‌پرداختند تا اینکه در حدود ۵۰ سال قبل نخستین نهال‌های گیلاس در این روستا کشت شد و در کنار کشاورزی و گله‌داری به باغداری نیز مشغول شدند. اکنون گیلاس افجه بخش مهمی از صادرات گیلاس شمیران را به خود اختصاص داده است. نخستین نهال سیب روستا نیز توسط خان افجه به این آبادی آورده شد؛ همان سیبی که امروزه به نام سیب شمیران شناخته می‌شود.

محصولات این روستا شامل گندم و جو، بن‌شن، عسل و میوه‌هایی چون سیب، گیلاس و آلبالو است؛ همچنین اهالی برای چرای دام‌های خود به دشت لار کوچک یا قُلقُلَک و دشت لار بزرگ یا مَرغسر می‌روند.

منبع عکس: آژانس عکس تهران (عکاس: احمد آقاسیانی)

روستای افجه یکی از جاهای دیدنی اطراف تهران است که در ۳۰ کیلومتری شمال شرقی شهر تهران قرار دارد. این روستا در دهستان لواسان کوچک، بخش لواسانات و در شهرستان شمیرانات واقع است.

• آدرس: پنج کیلومتری شمال شرق شهر لواسان (مشاهده روی نقشه)

برای رفتن به روستای تماشایی و دیدنی افجه باید از طریق اتوبان شهید بابایی تهران به شرق تهران و جاده لشگرگ بروید. سپس جاده لشگرگ را در پیش بگیرید تا به شهر لواسان برسید. با ادامه دادن مسیر و پشت‌سر گذاشتن شهر لواسان، تابلوی روستای افجه را خواهید دید؛ از آنجا مسیر را تا رسیدن به افجه ادامه دهید.

روستای افجه دیدنی‌ها و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بسیاری دارد و مقصدی عالی برای گردش و تفریح در دامان طبیعت به شمار می‌رود. دره شمالی این روستا مناطق بکر و تماشایی را در خود جای داده است و از این‌رو، گردشگران بسیاری را به سوی خود فرا می‌خواند.

این دره همچنین مسیر صعود کوهنوران به قله‌های آتشكده، ساكا، يخچال و مهرچال به شمار می‌رود. علاوه بر این گفته می‌شود که این دره يكی از راه‌های قديمی روستای افجه و مسیر پادشاهان بوده است که از طریق آن به دشت لار می‌رفتند.

دشت هویج در زبان محلی گرچال، گهچال یا گیاه چال، به معنی محلی است که در آن گیاه می‌روید. این نام اشاره به کاشت انواع سبزی و صیفی‌جات در این دشت دارد. در گذشته رسم بوده است که گیاهچال را به‌مدت ۱۰ سال برای کاشت محصولات کشاورزی به یک طایفه اجاره می‌دادند. در سال‌های اخیر نیز دهیاری روستا این کار را برعهده گرفته است و زمین را به مزایده می‌گذارد.

عکاس: امید سهرابی

آبشار پسچویک یا پسکوهک یکی از آبشارهای دیدنی روستای افجه است که در پنج کیلومتری شمال شرقی روستا و در یال کوهی مشرف به دشت هویج جای دارد. این آبشار ۱۵ متر ارتفاع دارد و در اطراف آن درختان افرای بسیاری را می‌توانید تماشا کنید.

عکاس: روزبه شاه کرمی

آبشار موآب نیز از دیگر آبشارهای زییای افجه است که از قله‌ تاریخی ساکا سرازیر می‌شود و ارتفاع آن به ۱۸۰ متر ارتفاع می‌رسد. این آبشار قبل از دشت هویج قرار دارد و در واقع استراحتگاه موقت برای گردشگران و کوهنوردانی محسوب می‌شود که به‌سمت هویج می‌روند.

باغ‌های گیلاس از جمله دیدنی‌های روستای افجه هستند که در فصل بهار جلوه و زیبایی‌ خاصی به این روستا می‌بخشند. بسیاری از این باغ‌ها در حدفاصل آبشار پسچویک و دشت هویج قرار دارند و منظره تماشایی و دیدنی را به وجود آورده‌اند.

در شمال غرب دشت هويج و در مسير صعود به قله آتشكده دشت سبواستان جای گرفته است. درختان گردو و گيلاس چهره تماشایی به این دشت داده‌اند. آبشار چرند از زیبایی‌های این دشت است که با ارتفاع نزدیک به ۵۰ متر از دامنه كوه به دره پايين دست آن سرازير می‌شود.

منبع عکس: آژانس عکس تهران (عکاس: احمد آقاسیانی)

قصر ناصری مهم‌ترین اثر تاریخی روستای افجه است. این قصر که متعلق به دوره قاجار و ناصرالدین شاه است در شمال افجه و در میان یک باغ قرار دارد. از این قصر تنها پی، دیواری به ارتفاع پنج و طول یک متر و انبوهی از آجر‌های قرمز رنگ باقی مانده است.

یکی دیگر از آثار تاریخی روستای افجه قلعه سربند یا ساکا نام دارد که از آثار ملی نیز به شمار می‌رود. این قلعه که تا عصر صفوی مورد استفاده بوده است از سنگ لاشه، ملاط گچ، ساروج، آجر و خشت ساخته شده و احتمالا قدمت آن به قرن‌های دوم و سوم هجری برمی‌گردد. این قلعه چشم‌اندازی تماشایی به روستا‌ی امامه، ناصرآباد، راحت‌آباد، کند سفلی و علیا، افجه و بخشی از لواسان دارد.

منبع عکس: آژانس عکس تهران (عکاس: احمد آقاسیانی)

روستای افجه همچنان بافت قدیمی خود را حفظ کرده است. خانه‌های افجه روی شیب این روستا ساخته شده‌اند. خانه‌های حاج اکبر و حاج قاسم مرندی از جمله خانه‌های تاریخی باقی مانده هستند که معماری و قدمت آن‌ها به دروره قاجار می‌رسد.

حمام روستای افجه که همچنان مورد استفاده اهالی قرار دارد، در مرکز آن واقع است. قدمت این حمام به اواخر عصر صفوی یا اوایل قاجار می‌رسد. حمام افجه دارای طاق و گنبد‌های عرقچین و قوس‌های جناغی است.

در حال حاضر بخش‌هایی از این حمام توسط شورا و دهیاری روستای افجه بازسازی شده و مورد استفاده اهالی و گردشگران قرار دارد.

منبع عکس: آژانس عکس تهران (عکاس: احمد آقاسیانی)

یکی از محله‌های قدیمی روستای افجه چراغان سری ‌است که در آن می‌توانید بافت قدیمی افجه را ببینید. از دیدنی‌های این محله سقاخانه حضرت ابوالفضل (ع) است. علاوه بر این در این محله درخت چنار كهنسالی وجود دارد که كه گفته می‌شود ۴۰۰ سال قدمت دارد. در مورد این چنار داستان شنیدنی نقل می‌شود که از این قرار است:

تا حدود ۴۰ سال پیش در فضای داخلی چنار قدیمی روستا قصابی کاسبی می‌کرد که گوشت مصرفی هرروز را از دامداران می‌خرید یا از دام‌های خودش تهیه می‌کرد. این گوشت‌ها را از تنه درخت آویزان می‌کرد و تا شب می‌فروخت. جوی آب روانی درست از پای چنار عبور می‌کرد که باعث خنک ماندن هوای اطراف آن بود و گوشت‌ها را از فاسد شدن نجات می‌داد. مردم روستا پیش حسین آقا قصاب چوب خط داشتند. هروقت چوب خطشان پر می‌شد باید حسابشان را تسویه می‌کردند؛ افرادی که پول نقد داشتند با پول نقد و کسانی که کالایی برای فروش داشتند در عوض بدهیشان کالای دیگری به حسین آقا می‌دادند. بعد از فوت او دیگر کسی داخل این تنه درخت را مغازه نکرد.

عکاس: علی مظفریان

در سفر به روستای افجه برای اقامت می‌توانید به اقامتگاه شخصی آقا جعفر که تنها اقامتگاه روستا است بروید و شب را در کنار طبیعت زیبای افجه سپری کنید.

نویسنده: اکرم زمانی‌نوری