خانه پروین اعتصامی

رخشنده اعتصامی معروف به «پروین اعتصامی»، مشهورترین شاعر زن ایران است که در اسفند ۱۲۸۵ در خانه‌ای در محله ششگلان تبریز چشم به جهان گشود. امروزه خانه زادگاه وی به یکی از مقاصد گردشگری و جاهای دیدنی تبریز تبدیل شده است. با کجارو همراه باشید تا بیشتر با این خانه دوست‌داشتنی آشنا شوید.

خانه‌ای که این شاعر در آن چشم به جهان گشود، در محله ششگلان قرار دارد. مساحت کلی خانه هزار و ۳۰۰ مترمربع است که از زمان افتتاح تا امروز محل دائمی نمایشگاه‌های اداره کل میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان شرقی شده است. کمتر کسی این خانه را می‌شناسد و می‌داند که این مکان، محل تولد بزرگ بانوی شعر ایران بوده است.

در ورودی خانه پروین اعتصامی

قدمت این بنا به دوره اول پهلوی می‌رسد و پروین اعتصامی تا سن هفت سالگی در این خانه زندگی کرده است. در بدو ورود به این خانه، باغچه زیبا و حوض وسط خانه نظر شمارا جلب می‌کند، کمی که جلوتر می‌روید با ساختمانی آجری مواجه می‌شوید که مجسمه پروین در حال بالا رفتن از پله را مشاهده می‌کنید.

ساختمان خانه پروین اعتصامی در طول دو سال مرمت‌ شده است و در طول سال نمایشگاه‌های مختلفی در این خانه برگزار می‌شود.

خانه پروین اعتصامی در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۶۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

خانه پروین اعتصامی از جاذبه های گردشگری استان آذربایجان شرقی است و در تبریز، خیابان عباسی، جنب مسجد میرآقا، کوچه‌ ساوجبلاغی، پلاک ۶ قرار دارد. برای دسترسی می‌توانید از چایکنار به کوچه پروین اعتصامی وارد شوید. همچنان ایستگاه اتوبوس اول عباسی در ششگلان در فاصله کمی از خانه واقع شده است. (مشاهده روی نقشه)

اعتصامی از همان دوران کودکی استعدادهای خود را نمایان کرد و سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی را نزد پدرش «یوسف اعتصامی» آموخت. متولد شدن در چنین خانواده هنرمندی در تبدیل‌شدن پروین به بزرگ‌ترین بانوی شاعر ایران بی‌تأثیر نبود. او از همان روزهای کودکی تحت نظر اساتیدی هم چون علی‌اکبر دهخدا و ملک‌الشعرای بهار تعلیم دید.

پروین اعتصامی در ۲۸ سالگی ازدواج کرد ولی به دلیل اختلاف فکری با همسرش یک سال بعد از ازدواج از او جدا شد. همسر پروین پسرعموی او، «فصل الله اعتصامی» که یک نظامی خشک و افسر شهربانی بود به دلیل جدایی او از همسرش هم همین روحیه خشک او و عدم تفاهم با شاعری با چنین روح ظریفی بود.

زمانی که پروین در قید حیات بود تنها یک دیوان از او منتشر شد و دومین نوبت چاپ دیوان او با مرگ نابهنگامش مصادف شد. دیوان اشعار پروین دارای ۶۰۶ شعر شامل اشعاری در قالب‌های مثنوی، قطعه و قصیده است.

محمدرضا پهلوی در حال بازدید از دانشسرای عالی،پروین اعتصامی در سمت راست تصویر

پروین با مناظره‌های بی‌بدیلش مشهور است و بسیاری از افراد پروین اعتصامی را با مناظره‌هایش می‌شناسند. پروین اعتصامی، این بانوی بزرگ شعر فارسی، در سن ۳۵ سالگی به دلیل بیماری حصبه درگذشت و در حال حاضر در حرم فاطمه معصومه در آرامگاه خانوادگی‌اش به خاک سپرده‌شده. زادروز این هنرمند برجسته، ۲۵ اسفندماه روز بزرگداشت پروین اعتصامی نام‌گرفته است.

خانه پدری پروین اعتصامی در تبریز است که مساحت آن به چیزی حدود هزار و ۳۰۰ مترمربع می‌رسد. مساحت حیاط این خانه به‌تنهایی ۹۲۰ متر است، مگر می‌شود در چنین خانه‌ای زندگی کرد و شاعر نشد!

این خانه دل‌باز، دوطبقه و یک زیرزمین دارد و یک هشتی ورودی آن به ساختمان است. در داخل ساختمان دو اتاق و یک سالن با دو ورودی شرقی و غربی وجود دارد که زاویه دید خوبی به حیاط دارد. دو بهارخواب و سه اتاق که یکی از آن‌ها به آب‌انبار قدیمی راه دارد و یک تنور پخت نان که طی مرمت از زیرخاک بیرون آمده است، دیگر اجزای تشکیل‌دهنده ساختمان است. در زیرزمین خانه یک حوض‌خانه با سقف کلیل آذری و پنج اتاق گهواره‌ای وجود دارد.

در حال حاضر این بنا در دست سازمان ارشاد اسلامی است؛ اما بازدید برای عموم آزاد است. ساعات بازدید از این مجموعه از ۹ آغاز می‌شود و تا ۱۴ ادامه می‌یابد. بهای بلیط خانه پروین اعتصامی (در سال ۱۴۰۲) چهار هزار تومان است.

موزه قاجار و مقبره استاد شهریار فاصله کمی با خانه پروین اعتصامی داد و اگر روزی به این مکان رفتید، بازدید از موزه و مقبره استاد شهریار را هم در برنامه بعدی خود قرار دهید.

عکس‌های گالری از مسعود سپهری نیا

نویسنده: فاطمه محمدی