تالاب قوری گل

تالاب قوری‌ گل یکی از جاذبه‌های طبیعی استان آذربایجان شرقی و مکان های دیدنی تبریز است که از لحاظ زیست‌ محیطی نیز اهمیت بسیاری دارد. با کجارو همراه شوید تا بیشتر درباره این تالاب بدانید.

تالاب قوری‌ گل با وسعت ۲۰۰ هکتار در ۴۰ کیلومتری جنوب‌ شرقی تبریز قرار دارد. این تالاب در ارتفاع ۱۸۹۰ متری از سطح دریا واقع شده و دارای طول و عرضی به طول چهار کیلومتر و مساحت ۱۶ کیلومتر است. ژرفای دریاچه در عمیق‌ترین نقطه به ۱۳ متر می‌رسد.

قوری‌ گل در زبان ترکی به معنی تالاب خشک است. این تالاب در نزدیکی بستان‌آباد واقع شده و در ردیف آب‌های راکد آذربایجان به شمار می‌رود. گفتنی است شهر بستان‌آباد در محل شهر باستانی و گمشده «اوجان» بنا شده است. اوجان پایتخت ییلاقی در دوره ایلخانان مغول بوده، که بعدها در اثر حوادث روزگار به‌کلی منهدم شده است. این منطقه که از جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شود، در مسیر ارتباطی جاده ابریشم قرار داشته، همواره پرجمعیت بوده و دارای چمنزارهای وسیع و سرسبز و چشمه‌های آب معدنی است. ازاین‌رو، مرکز این منطقه از ابعاد تاریخی و آبادانی «بستان‌آباد» خوانده می‌شود.

عکس از ایرنا (عکاس: سید کاظم یوسفی)

تالاب قوری گل در ۴۰ کیلومتری جنوب‌ شرقی تبریز، در ۱۵ کیلومتری غرب شهر بستان‌آباد و در نزدیکی روستای یوسف‌آباد قرار دارد.

برای دسترسی به تالاب، در جاده ترانزیت تبریز به بستان‌آباد، به‌سمت جنوب شرقی تبریز پیش برانید. حدود ۱۵ کیلومتری بستان‌آباد و در قسمت شمال جاده، به تالاب قوری گل خواهید رسید.

به‌دلیل اینکه تالاب قوری‌ گل در مجاورت کوه‌ها و ارتفاعات برفگیر دامنه شرقی گردنه شبلی قرار گرفته، و به‌دلیل تامین آب از محل آب‌های جاری از بارش برف و باران و نیز تعدادی چشمه زیرزمینی که در کف تالاب جریان دارند، همواره در تمام فصول سال پرآب است. یکی از ویژگی‌های کم نظیر این تالاب در مقایسه با سایر دریاچه‌های منطقه این تالاب آب شیرین بودن آن بوده و در صورت تصفيه قابل شرب است. در حال حاضر اين آب برای آبياری کشتزارهای روستاهای پيرامون درياچه يعنی روستاهای ارشتناب، رامناب و يوسف آباد، به مصرف می‌رسد.

عکس از خبرگزاری بین المللی قرآن (عکاس: علی اصغر فتوت)

تالاب قوری گل در سال ۱۳۵۴ به‌عنوان تالاب بین‌المللی در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده و از سال ۱۳۷۳ به‌منظور حفظ گونه‌های جانوری اطراف دریاچه جز مناطق شکار ممنوع مدیریت می‌شود. همچنین به‌دلیل پذیرا بودن فصلی شماری از پرندگان حمایت شده مهاجر، از نظر زیستگاهی حائز اهمیت ملی و بین‌المللی است. دریاچه قوریگل با توجه به داشتن قابلیت‌های مختلف می‌تواند در برگیرنده اهدافی چون حفاظت از تنوع زیستی و آموزشی و تحقیقات و اکوتوریسم و غیره ‌باشد.

عکس از ایرنا (عکاس: سید کاظم یوسفی)

گونه‌های جانوری که زیستگاه آن‌ها در این تالاب و محوطه آن است، انواع مختلفی را شامل می‌شود. برای مثال، در دهه‌های قبل این منطقه محل عبور و زیستگاه قوچ و میش‌های ارمنی بوده که با قوچ و میش‌های منطقه سهند در ارتباط بودند؛ ولی امروزه، به‌علت توسعه حوزه شهری و احداث صنایع مختلف در مسیر این ارتباط به‌کلی از بین رفته است. از جمله گونه‌های جانوری حاضر در منطقه تالاب می‌توان به پستاندارانی چون جربیل ایرانی، موش کشتزار، موش مغان، گرگ، روباه و سمور سنگی اشاره کرد. علاوه بر این، حدود ۹۲ گونه پرنده نیز در این تالاب شناسایی شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به اردک سرسفید، اردک مرمری و اردک بلوطی اشاره کرد. برخی دیگر از گونه‌های خرندگان و دوزیستان مانند انواع مارها (گرزه مار، مار پلنگی، کور مار و مار چلیپر)، مارمولک‌ها، قورباغه‌ها و ماهی‌ها در تالاب زندگی می‌کنند.

تالاب قوری‌ گل به‌لحاظ پوشش گیاهی نیز از تنوع بالایی برخوردار است؛ در این رابطه، بيش از ۲۸۰ گونه گياهی درتالاب بين‌المللی قوری گل تشخيص داده شده كه ۸۹ درصد آن درحوزه تالاب روييده و بقيه را گياهان آبزی و نيمه آبزی تالاب و حوزه بلافصل آن تشكيل می‌دهند. گياهان غوطه‌ور در آب تالاب به‌عنوان يكی از جذاب‌ترين جاذبه‌های تالاب به شمار می‌روند که گونه‌هايی مانند بارهنگ آبی، آلاله آبی، قوشاب شانه‌ای، انواع جلبک و فيتوپلانكتون را در بر می‌گیرد.

عکس از ایرنا (عکاس: سید کاظم یوسفی)

این منطقه دارای آب و هوای زمستانی بسیار سرد و تابستانی بسیار معتدل است. متوسط حداکثر دمای سالانه ۴ الی۱۳ درجه سانتی‌گراد و متوسط حداقل دمای حوضه ۲/۰- درجه سانتی‌گراد است. ماه مرداد با میانگین دمای ۲ تا ۱۹ درجه سانتی‌گراد گرم‌ترین و بهمن با ۴ تا ۷- درجه سانتی‌گراد سردترین ماه سال در این منطقه است.

عکس از ایرنا (عکاس: سید کاظم یوسفی)

این تالاب از بعد گردشگری نیز از جاذبه‌های مهم استان آذربایجان شرقی به شمار می‌رود و به‌دلیل برخورداری از شرایطی چون وجود چشم‌انداز مناسب تنوع پرندگان آبزی و دسترسی به مراکز شهری و وجود علاقه عمومی به تفرج و گذراندن اوقات فراغت در طبیعت آن از قابلیت‌های ویژه‌ای برخوردار بوده و به‌علت قرارگیری در جاده ترانزیتی تهران- تبریز پذیرای مسافران بسیاری است.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: فرزاد یوسفیان)

در نزدیکی تالاب، پارک قوری گل قرار دارد که از مقاصد تفریحی و گردشگری عالی برای خانواده‌ها محسوب می‌شود. در این محوطه سرویس بهداشتی در نظر گرفته شده است. همچنین وسایل بازی برای کودکان وجود دارد. آب آشامیدنی، منقل و آلاچیق از دیگر امکانات آن هستند که البته برای استفاده از آن‌ها نیازمند پرداخت مبلغی جزئی هستید.

عکس از خبرگزاری بین المللی قرآن (عکاس: علی اصغر فتوت)

به‌دلیل هوای بسیار دلپذیر و معتدل در فصول گرم سال، بهترین زمان بازدید از تالاب قوری گل فصل‌های بهار و تابستان است. البته در فصول دیگر نیز تالاب جذابیت‌های خود را دارد؛ اما وضعیت هوا می‌تواند برای برخی از بازدیدکنندگان آزاردهنده باشد.

عکس‌های گالری از ایرنا (عکاس: سید کاظم یوسفی)

نویسنده: سعیده خلیلی‌صفا